Шығындардың техникалық есеп карталары

Орман екпелерін өсірудегі материалдық және ақшалай шығындардың техникалық есеп картасы бойынша есептелінеді. Есеп карталары 1 гектар жерге жасалынады.

Екпе ормандарын өсіріп – күтуге арналған трактор – машина механизмдері мен еңбек құралдарын машина – сменасының және жұмысшылардың адам – күндігінің құны, орман екпелерін өсіруде қолданылатын улы заттардың 1 тоннасының бағасы, сеппелер мен тікпелер және ағаш тұқымдарының сату бағасы, техникалық есеп картасы бойынша екпелерді отырғызып – өсірудегі еңбек пен ақшалай шығындарының таңдамасы төменде 4-9 кестелерде көрсетілген

Кесте 8 – Екпе ормандарын өсіріп-күтуге арналған трактор-машина механизмдердері мен еңбек құралдарының машина-сменасының және жұмысшылардың адам-күндігінің құны (тек курстық жобалауға )

№ п/п	Машина және еңбек құралдарының атауы	Машина сменаның және адам күнінің құны,теңге
	Тракторлар, автомашиналар: ДТ-75 МТЗ-82 ГАЗ-53
	Бульдозерлер,қопарғыштар,терасса жасағыштар тракторлармен:Д-533(Т-130) ПС-5(ТДТ-55)
	Топырақты өңдейтін құралдар: а) соқалар, ПЛН-4-35 ПЛН-50 б)тырмалар,қопсытқыштар,культиваторлар, алаңшалар жолақ-шұңқырдайындағыштар: РН-60 БДН-2,5А
	Ағаш отырғызатын және тұқым себетін машиналар:СБН-1 СЛН-1 ЛМД-1

Кесте 9 – Сеппелер мен тікпелер және ағаш тұқымдарының сату бағасы (курстық жобалауға қолдануға)

№ п/п	Ағаш түрлерінің аты	Жасы	1 мың дананың бағасы, теңге
Сеппелер
	Кәдімгі қарағай
Тікпелер
	Қылқан жапырақты ағаштар	2-3

Кесте 10 – Технологиялық картасы ормандарды қайта жаңғырту (жаңа орман өсіру немесе аз құнды ормандарды қайта жаңарту) үшін орман екпелерін жасап, өсіруге арналған.

Жұмыстарының аты, мөлшердің, септеу	Машина мен құралдардың маркасы	Жұмыс мөлшері	Өлшем бірлігі	Қажетті мөлшер бірлігі
Жолақтарды алдын-ала дайындалған қада қойып, әр 30-50м сайын белгілеу. 100м:(3м+3м)*0,1км/33,6км		33,6 құма км	а/қ 3р	0,5
3метрлік жолақтарда түбірлерді қопару. 100м:(3м+3м)*0,1/0,96	ДТ-75 ТВ-25	0,96 құма км	м-сы	1,7
Орман екпелерін сеппелермен толықтыру (алғашқы отырғызу санынан 20%, ол үшін күрекпен шұңқырлар қазу және сеппелерді тасу 3340 дана*0,2/200дана Сеппелер: кәдімгі қарағай		200дана	м/дана	3,34

Кесте 11 – Техникалық есеп картасы бойынша екпелерді отырғызып – өсірудегі еңбек пен ақшалай шығындарының таңдамасы

№ п/п	Шығын түрі	Өлшем бірлігі	Бірлік құны	Қажетті мөлшер, бірлік саны	Шығындар (теңге)
Машиналар мен механизмдердің шығыны
	Трактор ДТ-75	М-смен		5,70
	МТЗ-82	М-смен		19,7
	ГАЗ-53	М-смен		5,0
	Бульдозер Д-533(Т-130)	М-смен		0,42
	Қопарғыш ПС-5(ТДТ-55)	М-смен		1,53
	СЛН-1	М-смен		0,40
Жұмысшылардың еңбекақысын төлеу
	Разрядты	а/күні
	Разрядты	а/күні
	Разрядты	а/күні
Материалдың құны
	Отырғызу және толықтыру қажетті сеппелер, тікпелер а) кәдімгі қарағай б) қылқан жапырақты ағаштар	мың дана мың дана		2,00 2,00
	Атразин 50% 2,4Д(амин тұзы),40% Далапон 85%	Тонна тонна тонна
	Барлық шығындар: а) ТЕК бойынша б) барлық аумаққа	га га	− −	− −

Кесте 12 – Екпе ормандарды отырғызуда қолданылатын техникаларға жанармайына жұмсалатын шығындар

1 сағ/кг	1 күндік шығын
ДТ – 75 – 8,75 кг	8,75кг × 8,2 сағ × 28 күн = 2009 кг × 100 тг = 200900 тг
Т – 40А – 5,2 кг	5,2кг × 8,2 сағ × 28 күн = 1113,92 кг × 100 тг = 119312 тг
МТЗ -80,82 – 9,7 кг	9,7кг × 8,7 сағ × 28 күн = 2227,12 × 100 тг = 222712 тг
ЛХТ -55 – 8,75 кг	8,75кг × 8,2 сағ × 28 дней = 2009 кг × 100 тг = 200900 тг

Кесте 13 – Орман екпелерін өсіруде қолданылатын улы заттардың 1 тоннасының бағасы

№ п/п	Улы зат атауы және нағыз әрекеттік зат проценті	Бағасы,теңге
	Хлорофос, 80%	8700теңге
	Атразин,50%	30000теңге
	Симазин,50%	30000теңге

Жұмыстың атауы	Жұмыстың көлемі, га	Агрегаттың құрамы	Өлшем бірлгі	Өнім бірл-ң қажет. мөлшербірлік саны (норм)	Қажетті	Құрамы мен эксплуатация шығыны, тг	Шартты бағалауы	Фондтық тарифтік жалақысы, тг
машина	Адам
1.Қарықты кесу		МТЗ-82 ПКЛ-70	Га кг	2,5 9,7	32,8 65,6
2.Колесов семсері мен көшет-ді кесу	728,888	Колесов семсері	Тысяч шт	0,812	- 897	-	375,91
3.Өрт. қарсы минжолақ-ды өткізу	24,6	МТЗ-82 ПКЛ-70 ДТ-75	Км   кг	27,9   8,75	0,8 -	20×100=	425,21	340,168
4.Екпе орманды қос-ша құру	145,77	ручная	Тысяч шт	0,854	- 124,48	-	375,91
5.Екпе орманды құру		МТЗ-82 КЛН ПХЛ-55	Га кг	12,3	6,66 -			16217,1
Жалпы жалақы фонды	∑=6524	∑= 564069,27

Кесте 14 – 82 га есептеудің негізгі көрсеткіштері

1) Қарықты кесудің нормалық өтілімі

82 ÷ 2,5 = 32,8 маш/с – мен

32,8 × 2= 65,6 адам күні

2435 × 32,8 = 79868 теңге

562 × 65,6 = 36867 теңге

2) Бір көшеттің көлемі

1,5 × 0,75 = 1,1251 га = 10000

82 га × 10000 = 820000

820000 ÷ 1,125 = 728888,89 даналар саны

728,888 ÷ 0,812 = 897,645 адам күні

897 × 375,91 = 337191,27 теңге

3) Өртке қарсы минжолақтар

82 × 0,3 = 24,6 км

24,6 ÷ 27,9 = 0,8 маш./с – мен

425,21 × 0,8 = 340,168 теңге

20л × 100теңге = 2000теңге

4) Екпе ормандарды қосымша құру

= 145,7776 км

145,77 ÷ 0,854 = 124,48 адам саны

375,91 × 124,5 × 2 = 93601 теңге

5) Екпе ормандарды күту жұмыстары

82 ÷ 12,3 = 6,66 маш./с – мен

6,66 × 2435 = 16217,1 теңге

6) Екпе орман ауданы 82 га = 728888 отырғылар саны

Көшеттердің бағалық көрсеткіші 728,888 × 850 (1000 данаға ) = 619554,8 тг

∑ = жалпы ж.ф + жалпы ж.ф.-ның 20%-ы + көшет құны + экспл.шығ. = екпелердің жалпы саны

564069,27 + 112813,8 + 6524 + 619554,8 = 1302961,9 теңге

1302961,9 ÷ 82 = 15889,8 тг/га

15889,8 ÷ 1000 + 0,8 = 16,7 теңге (көшеттің 1 түбірінің бағасы)

Орытынды

Аймақтың топырақ-климаттық жағдайына, ағаш бұталы өсімдіктердің өсуіне айтарлықтай әсер етеді. Екпе ормандарда 82 га жобалау барысында зерттеулер мен талдаулар жүргізіледі. Табиғи жағдайына дұрыс жасалынған талдау агротехникалық және ұйымдастыру мәселелерінде қателікті жібермеуге көмек көрсетеді, сөйтіп, түптің-түбінде ақша қаржысын, еңбек пен материалдарды аз шығуына игі ықпал етеді.

Павлодар облысының климаттық жағдайына байланысты Шалдай орманшылығында ағаштарды отырғызу өте тиімді болып шықты. Алдымен орманшылықты ұйымдастырған кезде 82 га жер көлеміне сәйкес негізгі 728,888 дана таңдалынды. Екпе ормандарды өсіріп күту үшін тракторлар мен механизмдер қолданылады. Оған қоса хлорофос, атразин, симазин және т.б улы заттар пайдаланылады. Бұл химикаттарға кеткен қаржы 68700 теңгеніқұрайды.Сонымен қатар орманшылықта екпе жұмыстарына қанша жұмыскер керек екендігін анықтап, олардың төлем ақысы, екпелерді отырғызып-өсірудегі еңбек пен ақшалай шығындар есептелінді. Осы жоба өте тиімді болып шықты.Барлық шығын мөлшері 2052376,27 теңгені құрады.

Осы курстық жобада жасаған жұмыстарым бойынша қорытынды жасауға болады.Жасалған есептеу нәтижелері нормадан ауытқыған жоқ.Яғни барлық көрсеткіштер қажетті мөлшерге сай келеді.

Павлодар облысында екпелерді өсіру үшін ауа-райының, жауын-шашынның жағдайлары әсерін тигізеді. Екпелерді отырғызу өте күрделі және ұзақ процесс. Орманды дала жағдайларында, яғни басты тұқымдастармен табиғи қалпына келтіру қиынға түседі, бірақ үлкен мақсаттарда екпелермен қалпына келтіруге болады. Екпелер ағаштың биіктігін, қалыңдығын және аз, орташа диаметрін қамтамасыз етеді, осыған байланысты табиғи қарағайлармен салыстырғанда ірі іс сүрегін шығаруын төмендетеді. Сондықтан екпе ормандары арқылы ормандарды көбейтуіміз керек.