Ымадаға бұрғылауға алынған мәліметтер бойынша геологиялық профиль құру.

Геологиялық профиль деп қандай да бір тік қиылысудан алынған жер қойнауының құрылысының графикалық бейнесін айтамыз. Мұнайлы немесе газды кен орнының геологиялық профильін ұңғыманың қималары бойынша құрады. Ол кен орнының құрылуы туралы деректер, қимада өнімді горизонттардың орналасуы және олардың мұнай , газ және сумен қанығу шарттары сияқты геологтарға жұмыста үлкен көмек береді.

Қойылған геологиялық тапсырмаларға байланысты не барлық ұңғымамен жабылған қиманың тау жыныстарының жалпы геологиялық профильін құрады немесе өнімді қабаттары бар қималарының бөлігінің құрылысының дәл бейнеленген бөлшекті геологиялық профильін құрады.

Кен орынның тектоникалық құрылымының дегіздерін зерттеу үшін көлденең профильдер қатарының құрылысына жүгінеді және де негізінен көлденең профильдердің қатарларының құрылуынан, бойлық профильдің, оларды байланыстырады және толықтырады. Басқа бағыттардың профильдері негізіненг бұзылыстарды және түзілімдердің фациалды өзгеруін зерттеу үшін құрылады.

Ұңғымалар бойынша геологиялық профильді ережеге сай, геологиялық және структуралық карталар масштабында құрады. Егер картаның масшабы өте ұсақ болса, ал профильде әртүрлі бөлшектерді көрсету қажет болса, онда профилтді үлкен масштабта құрады.

Жалпы геологиялық профильді құру кезінде қабаттың құлау бұрыштарының бұзылуын болдырмау үшін көлденең және тік масштабтар бірдей болып алынады.

Профильді сызу кезінде жан -жағындағы бағыттары бойынша ориентировкасының қабылданатын ережелерін қадағалау қажет. Осылай профильдің азимутына байланысты сол жағында оңтүстік, оңтүстік-батыс, батыс. Солтүстік-батыс ал оң жағында солтүстік, солтүстік-шығыс, шығыс, оңтүстік-шығыс болу керек.

Жалпы геологиялық профильді құрі теңіз деңгейін көрсететін тік көлденең сызығын сызудан басталады. Сызбаның сол жағында теңіз деңгейіне перпендикуляр, тік масштабтың сызығы көрсетіледі, оның « нөлі » теңіз деңгейінің сызығымен бірге орналасады.

Масштабтағы сызықтан кішкене оңға қарай теңіз деңгейі сызығында батыстағы ұңғыманы нүктемен белгілеп орналастырады. Көлденең масштабта қабылданған осы нүктеден оңға қарай, қалған ұңғымаларға дейін ара-қашықтықты жылжытады. Алынған нүктеден кейін ұңғыманың сапасын көрсететін тік сызықты жүргізеді. Осы сызықтарды теңіз деңгейінің сызығынан жоғарыда тік масштабта қабылданған ұңғыманың альтитуда устьясының мәндеріне сәйкес қойылады. Альтитуда белгіленген ағынды сызығының қосылуы құрылған профильдің қиылысының жоғарға бетінің рельфін береді. Ұңғыманың тереңінде сәйкес орналасуының тереңінде, оның сағасын көрсететін сызық қапталында күндізгі бедердің түбінің терендігінің мәні жазылатын қысқа үзік сызықтармен белгіленеді.

Оң жағында ұңғымалар бағанасы 5-10 мм қашықтықта, оларға параллель қалындау сызықтар жүргізіледі. Осылай, алынған колонкаларға, әр қиманың бөліктерінің белгіленген бетінің және табанының абсолютті белгілерінің бұрын есептелген мәндерін қолданып, шартты белгілер көмегімен ұңғымалардың қималарын сызды.

Геологиялық профильді құрудың келесі этапы ұңғымалардан ұңғымаларға дейінгі барлық белгіленген стратиграфиялық және литологиялық кешендердің шекараларын бақылау болып табылады. Әдетте бұл шеттегі бір ұңғымадан бастап жоғарыдан төменге қарай жасалады. Егер профильдің шеттері ұңғымаға белгіленген қабаттардың жоғарғы бірінші табаны келесіде болмаса, онда келесі ұңғымада бақылап жатқан қандай да бір төмен жатқан шекараны алады.

Профильдің қорытынды сызуы әртүрлі ұңғымадағы бірдей қабатты беттері және табандарының белгіленген толқынды сызықтарымен қосу жолымен орындалады.

Оң жағынан геологиялық профиль жасырын түзілімдердің стратиграфиялық керек жерлері көрсетілген стратиграфиялық колонкамен жабдықталады. Стратиграфиялық бірліктердің шекаралары колонкада оң жақ шеткі ұңғымада кездескен тереңдіктерде көрсетіледі. Ұңғыманың қимасын құру кезінде барлық ұңғымадағы қабаттардың жатыс реттілігінің анализіне және қиманың әрбір горизонтының қалындығының өзгеру сипатына ерекше көңіл бөлу керек. Ұңғыманың қималарында қабаттын жатыстарының реттілігінің өзгерісі немесе олардың қалындығының күрт өзгеруі қарастырыласа, бұл мұнда дизъюнктивті бұзылыстардың немесе шайылудың барлық куәсі болады.

Негізгі әдебиеттер: 1 - [ 25-256].

Бақылау сұрақтары:

1. Мұнай жіктемесі

2. Көмірсутекті газдардағы метанның ролі

3. Жерасты суларының маңызы

4. СМЖ, ГМЖ бойынша қандай карталар желісін алуға боладын.

5 Дәріс: Коллекторлық мұнай, газ және су қанығу қасиеттерінің геолого-өндірістік сипаттамалары

Мұнай, газ және су жер қойнауының қабатында орналасқан, олар кеуектілік және өтімділік ортасымен көрсетілген. Флюидтердің табиғи және жасанды энергетикасының қатысуымен, булану кеңістігін толтыратын бұл орта бағыты бойынша ұңғыма қабатына қарай қозғалады. Өнімді қабат көбіне аймақ пен қаттылығы бойынша коллекторлық қабаттың өзгергіштігімен сипатталады. Көбінесе олардың қабашаларында өтімсіздік (немесе нашар өтімділің) кездеседі.

Өтімді қат-қабаттардың құрылысының ерекшелігі оның флюидінің қозғалыс шарты мен сыйымдылығы анықталады. Сонымен қатар өнімді қабаттағы көміртегінің қорының мөлшерін, жобасы мен игерудегі рационалды жүйенің пайда болуы және пайдаланудың тиімділігін ұйымдастыру үшін физикалық және жинақтауыш қасиетінің жыныстарының ажыратылуын, мұнай, газ және судың реттеу сипаттамасын, оның физико-химиялық бетінің қасиеті мен қабаттық шартында, қабат қысымын, температурасын және қозғалыс күшінің сипаттамасын білу қажет.

Өнімді қабаттың қасиетінің толық мұнай, газ, суға қанығуының толық көрсетілуі тек қана қасиетімен зерттеуі кемиді лабораториялық зерттеу жолымен және флюид затының түптік сынамасын, ұңғымаларды зерттеу өндірісінде беруі мүмкін.