Біртұтас қабаттарды иілудегі созылуға есептеу

Жол төсемелерінің біртұтас қабаттарында-асфальт бетон қара майлы бето, кешендік және органикалық емес тұтқырғыштармен бекітілген және с.с. қабаттарда жылжымалы қысқа мерзімді күш түсірудің әсерінен материалдардың ішкі құрылысы бұзылуға ұшырамай, жарық пайда болмай қалыпты жағдайда жұмыс істеу қажет. Бұл жағдай төмендегідей шарт орындалғнада жүзеге асырылады: ол келесі (3.11) формула арқылы табамыз:

мұндағы - материалдың шаршауын есепке алғандағы шекті созу кернеуі, МПа;

- есептеулермен қабылданатын қабаттың материалдағы ең үлкен созу кернеуі, МПа.

Қысқа мерзімдік қайталанатын жүктеменің әсерінен болатын жол төсемесінің біртұтас қабатындағы (кешенді және органикалық емес тұтқырғыштармен бекітілген асфальт бетон, материалдар немесе топырақпен бекітілген) кернеу материалдың құрамын бірқалыпты сақтау керек, сонымен қатар қызмет көрсету мерзімінде сызаттар пайда болмау үшін (3.3) шарт орындалу керек.

Монолитті қабаттағы иілу кезіндегі созу кернеуі номаграмма бойынша (сурет 3.5) анықталынады.

Асфальт бетон қабаттарын иілуге есептеген кезде жол төсемесінің барлық құрылымын екі қабатты модель ретінде қабылдайды. Соның есебінде берілген модельдің жоғарғы қабатына асфальт бетонның барлық қабатын жатқызып, оны барлық құрама қабаттардың қосындысына тең h_в қалыңдығымен бір эквивалентті қабат ретінде қабылдайды. (3.9) формула бойынша барлық асфальт бетон қабаттары үшін берілген қабаттың серпімділік модулінің мәнін орташа мөлшерде алады.

Моделдің төменгі қабатына жер төсемесінің жұмыстық қабатының топырағын қосқандағы асыальт бетон қабатынан төмен орналасқан құрылымның бір бөлігі қызмет етеді. Моделдің төменгі қабатының серпімділік модулін номаграмманың көмегімен қатқылдық бойынша келтірілген қабаттық эквиваленттік жүйе жолымен анықтайды ( сурет 3.1).

Номаграмманы қолдану кезінде (сурет. 5.9), толық есептік созу кернеуі: ол келесі (3.12) формула арқылы табамыз:

(3.12)

мұнадағы, - бірлік күштен болатын есептелген қабаттағы созу кернеуі (сурет. 3.9);

- қос дөңгелекті автомобильдің түсіретін күшінің әсерінен жамылғыдағы кернеулік қалыптың ерекшелігін есепке алатын коэффициент = 0,85 жамылғыны ерекше жағдайда (бір дөңгелектен түскен күшке) есептегенде =1,00 ;

- есептік қысым, МПа.

Иілудегі созылуға қарсыласудың есептік мәнін теңдеу бойынша: ол келесі (3.13) формула арқылы табамыз:

мұндағы асфальт бетонның иілудегі созылуға қарысласуының орташа мәні ;

- жол төсемесі құрылымының жобалық сенімділік деңгейіне байланысты қабылданатын нормалық ауытқу коэффициенті ;

- асфальт бетонның иілудегі созылудағы беріктігінің өзгеру коэффициенті 0,1-ге тең;

жолаққа келтірілген есептік қарқындылықтың күш түсіруінің қайталануын есепке алатын шаршау коэффициенті: ол келесі (3.14) формула арқылы табамыз:

мұндағы N_t – қызмет көрсетудің соңғы жылындағы 3.8 теңдеумен анықталынатын келтірілген қозғалыс қарқындылығы;

ф – теңдеудің параметрі: БНД 60/90, БНД 90/130, БНД 130/200, БНД 200/300 битумындағы асфальт бетон мен жоғары кеуекті асфальт бетон үшін ф = 0,27; тығыз және кеуекті асфальт бетон үшін ф = 0,16;

- табиғи климаттық факторлардың әсерінен болатын беріктікті төмендеуінің коэффициенті (кесте 3.6).

Иілу кезіндегі созылуға асфальт бетон қабаттарын есептеген кезде оның сипаты көктемнің ең төменгі температурасына сай болу керек.