Электр энергиясының сапалық көрсеткіштері. Кернеуді реттеу жолдарына тоқталыңыз

Айнымалы ток электр желілері үшін электрэнергияның сапа көрсеткіштері болып рұқсат етілген ауытқулары және жиілік тербелістері және кернеу, қисық формалы синусоидалы емес кернеу, нейтральдардың ығысуы және басты жиіліктің симметриялы емес кернеуі саналады. Кейбір алдын ала берілген кернеулердің ауытқуының мәндерін қамтамасыз ету үшін, электр қабылдағыштарда келесі тәсілдер қолданылады:

1. Қоректендіру орталығында кернеу шиналарын реттеу;

2. Желі элементтеріндегі кернеудің шығынының көлемінің өзгеруі;

3. Берілетін реактивті қуаттың көлемінің ауытқуы;

4. Трансформатордың трансформация коэффициентінің өзгеруі.

1. Орталық қоректендірудегі (ОҚ) кернеуді реттеу барлық қоректендіру орталық желілерінің кернеуін өзгеруіне әкеп соғады және ол орталықтандырылған деп аталады, қалған реттеу тәсілдері кернеуді берілген учаскіде өзгертеді және кернеуді реттеудің жергілікті тәсілдері деп аталады. Қалалық желілердің ОҚ ретінде ЖЭО генератор кернеуінің шиналары немесе аудандық қосалқыстанцияның төменгі кернеу шиналары немесе терең енгізу қосалқыстанциялары қарастырылады. Осыдан кернеуді реттеу тәсілдері шығады. Генераторлық кернеуде ол генератордың қозу тоғының автоматты өзгеруімен өндіріледі. Номинал кернеуден ауытқуы ±5% шамасында рұқсат етіледі. Аудандық қосалқыстанцияның төменгі кернеу жағында реттеу. Жүктемедегі кернеуі бар трансформатордың көмегімен, линиялық реттегіштердің көмегімен және синхронды конденсатор көмегімен іске асады. Тұтынушылардың әр түрлі сұрансытарына байланысты реттеу құрылғылары бірге қолданыла береді. Орталық қоректендіруде кернеудің реттеудің варианттары 9-суретте көрсетілген. Мұндай жүйелер кернеу орталық-топтың реттеуі деген атқа ие.

Қоректендіру орталығында кернеуді реттеудің принципиалдық схемасы:

ТРПН – жүктеме кезінде реттеу қондырғылы трансформатор; СК – синхрондық компенсатор:

ЛР – желілік реттегіш

Қоректендіру орталығындағы шиналар қарсы реттеу іске асады яғни мұндай реттеуде үлкен жүктеме кезінде, желідегі кернеу шығындары көп кезде кернеу жоғарылайды, ал минимальды жүктеме кезінде – төмендейді. Жүктеме астындағы трансформатор диапазоны ±10÷12% дейінгі реттеуді жүзеге асырады, ал кейбір жағдайларда (жоғары кернеуі 110 кВ ТДН – типті трансформатор) ал кейбір жағдайларда 9 баспалдақты реттеуде 16%-ке дейін жетеді. Жүктеменің астындағы қалқымалы реттеу конструкциялары бар, бірақ олар қымбат болғандықтан арнайы жоғарғы талап кезінде кейбір жағдайларда қолданылады.

2. Элементтердегі кернеу шығынның өзгеруі кедергілер тізбегінің өзгеруімен жүзеге асуы мүмкін, мысалы, кабельдермен сымдардың қиылысуының өзгеруі, қарама қарсы жалғанған линия трансформатор сандарының қосылуы немесе ажыратылуы. Белгілі болғандай сымдардың қиылысуын таңдау қызу шарттарына, рұқсат етілген кернеу шығынына және токтың экономикалық тығыздығына сонымен қатар механикалық беріктігіне байланысты. Желінің реактивті кедергісі конденсатор тізбектей жалғанған кезде өзгеруі мүмкін (көлденең сиымдылықты компенсация).