Лабораториялық жұмыс. Лабораториялық жұмыстың тақырыбы:Атмосферадағы күкірт қышқылы мен ерігіш сульфаттар мөлшерін аныктау

Лабораториялық жұмыстың тақырыбы:Атмосферадағы күкірт қышқылы мен ерігіш сульфаттар мөлшерін аныктау

Лабораториялық жұмысқа қажетті құрал-жабдықтар: 1) аспиратор мен АФА - ХП-18 пластмасса фильтрлі фильтр үстагыш; 2) көп санылаулы пластиналы шыны фильтр; 3) фотокалориметр; 4) барометр; 5) термометр; 6) глицерин (х.т.) немесе этиленгликоль; 7) тұз кышкылы. концентрациясы (тыгыздыгы 1,19 х.т.); 8) этил спирті; 9) сутек аскын тотыгы, х.т.; 10) сусыз калий сульфаты, х.т.; 36 11) сіңіргіш ерітінді: 10 мл 30%-тік Н20 2 1 л суда ерітеді, 0,3 % Н20 2 бір аптадай қараңғы шыныда сақтайды. 12) барий хлориді: 5,85 г барий хлоридінің кристаллды түзын 50 мл суда ерітеді. Одан соң үстіне 150 мл этил спирті мен 150 мл глицерин не этиленгликоль кұяды. PH мөлшерін концентрациялы тұз қышқылымен 2,5-2,8-ге дейін жеткізеді. Ерітіндінің сақтау мерзімі 2 ай. \ 13) бастапкы стандартты ерітінді. Сусыз калий сульфатын майдалап үгітіп, 120-150 С температурада 2 сағат кептіреді. Одан кейін 0,2720 г тұзды 100 мл суда ерітеді. Бұл ерітіндіде 1000 мкг/мл S02 болады; 14) негізгі стандартты ерітінді. Бастапкы стандартты ерітіндіні сіңіргіш ерітіндімен 10 есе сұйылту арқылы алынады. Алынган ерітіндіде 100 мкг/мл S02 болады. С I ( 2 - 6 >

Жұмыстың мақсаты: Атмосферадағы күкірт қышқылы мен ерігіш сульфаттар мөлшерін аныктау

Зерттеу тақырыбының қажеттілігі:Атмосфераның антропогендік факторлар әсерінен ластануынын негізгі түрлері күкірт кышкылы мен сульфаттар. Күкірт қышқылы мен суда ерігіш сульфаттарды аныктаудың негізгі жолы бұл косылыстардың барий хлоридімен эрекеттесуіне негізделген. Күкірт кышкылы үшін ПДК — 0,3 мг/м . Коэффициенттердің сан мәндерін орындарына қойып, атмосфералық ауаның С02 газымен ластану деңгейін анықтаймыз: КС02 = (0,5 +0,01 х 500 х 1,4) xl х1,06 х 1,20 х 1,00 = 8,96 мг/м4. Автотранспорттың С 02 газы бойынша ПДК =5 мг/м4.
Автотранспорттан шығатын улы газдардың мөлшерін азайту үшін төмендегі шараларды іске асыру керек: 1) автомобильдер қозгалысына тыйым салу; 2) қозғалыс интенсивтілігіне сағатына 300 автомобильге дейін шек қою; 3) жүк машиналарының карбюраторларын дизельмен алмастыру; 7' : і ♦ 1 г 4) фильтрлер орнату.Қоректік орта қатыңкыраган соң ауасы лас орында 5 мин. бірінші Петри тостаганшасын ашып, екіншісін осы уакытта
лабораторияда, үшіншісін көшеде немесе қылкан жапырақты агаштар арасында ашып қояды. 5 мин. соң тостаганшаларды жауып, астын жогары карай аударып (коректік ортага екінші қакпақшадагы конденсацияланган су тамшылары түспеу үшін), шыныга жазатын
карандашпен нөмірлейді де, барлық тостаганшаларды +250 С-та термостатқа кояды.
Жұмыстың барысы:зерттелетін ауаны 20 мин 40 л/мин жылдамдыкпен АФА фильтрі аркылы өткізеді. Одан кейін фильтрді пинцетпен 25 мл-лік стаканға салып, үстіне 0,2 мл этил спиртін, 10 мл ыстық су құяды. Стаканды 10 мин шыны таяқшамен араластырады. Аэрозольдың ерімеген бөлігін шыны фильтр арқылы сүзеді. Сульфат- иондарын аныктау үшін 4 мл фильтраттың үстіне 1 мл барий хлоридін кұяды. Осымен бірге нольдік ерітінді дайындайды, ол үшін таза фильтрге 1 мл барий хлоридін кұяды. 15 мин соң ерітіндіні шайкап, калыңдығы 10 мм толкын ұзындығы 400 нм кюветамен оптикалық
тыгыздыгын анықтайды. Нольдік ерітіндінің оптикалык тығыздыгы 0,01 ден аспауы керек. Егер одан көп болса, онда ыдыстар мен юоветаның тазалыгын, дайындалған ерітінділердің сапасын тексеру керек. Күкірт кышкылы мен сульфаттардың үлгідегі мөлшерін
калибрлік график күру арқылы үлгі мен нольдік ерітіндінің оптикалық тыгыздыктарының айырмасы бойынша табады.

Калибрлік график куру 50 мл-лік өлшеуіш колбаларга 0,5; 1; 2; 4 мл негізгі стандартты
ерітінді (100 мкг/мл), 0,6; 0,8; 1 мл бастапкы стандартты ерітінді (1000 мкг/мл) кұяды. Белгісіне дейін дистильденген су құяды. 4 мл стандартты ерітіндідегі S02 концентрациясы сәйкес 4; 8; 16; 24; 32; 48; 64; 80 мкг болады. Стандарттар шкаласын дайындау үшін үлгі
апуга арналган бір гана фильтрді пайдаланады, анализдің барысына сәйкес барлык жұмыстарды жүзеге асырады. Осымен қатар нольдік үлгінің оптикалык тыгыздыгын да анықтайды.
37 Күкірт қышқылы мен ерігіш сульфаттардың концентрациясын төмендегі формула бойынша анықтайды: С = — (27) V0x b ’ ^ ' бұндағы a - үлгінің жалпы көлемі (10 мл); b - анализге алынған үлгінің көлемі (4 мл); ш 5 калибрлік график арқылы табылган үлгідегі SO2 (мкг); V0 – анализге алынған ауаның қалыпты жағдайдагы көлемі, л.

Бақылау сұрактары: (20 балға дейін)

1) атмосфера жайлы жалпы мәліметтер. Атмосфераның химиялык кұрамы. Атмосфераның химиялық құрамына эсер ететін факторлар.

2) ауа мигранттары.

3) ауаның ластануы: негізгі ластаушы көздері. Ластанудың климат факторлары мен жергілікті рельефтен тәуелділігі.

4) атмосфераның ластану индексі.

Студенттің өз бетінше орындайтын жұмысының (СӨЖ) тақырыбы: Атмосферадағы көмірқышқыл газының рөлі. Озон қабатының бұзылуына әсер ететін факторлар. Қышқыл жаңбырлар.

Студенттің аудиторияда орындайтын тапсырмалары:

Атмосфералық ауаның сапасын баскару және бакылау

Шектеулі рауалды концентрацияны орнату.

Үй тапсырмасы: Атмосфераның автокөліктен шыққан улы заттармен ластануы

Қазақстан қалаларының ауа бассейні туралы мәліметтер.

Әдебиет:

Негізгі:

1. Полонский В.М. Охрана воздушного басссейна.-М., 2006.

2. Брюхань Ф. Промышленная экология.-М.: «Форум», 2013.

3. Воровьев В.И. Эколого-градостроительные основы расчёта приземных

концентраций газа.-М., 2006.

4. Брюхань Ф. Промышленная экология.-М.: «Форум», 2011.