Лабораториялық жұмыс. Лабораториялық жұмыстың тақырыбы: Қоршаган ортадағы сынап мелшерін аныктау

Лабораториялық жұмыстың тақырыбы: Қоршаган ортадағы сынап мелшерін аныктау

Лабораториялық жұмысқа қажетті құрал-жабдықтар:

1) үлгі ал у га ар налган құрал;
2) өлшеуіш колбалар;
3) сыйымдылыгы 1,2, 5, 10 мл градуирленген пипеткалар;
4) сыйымдылыгы 10, 25,100 мл цилиндрлер;
5) колориметриялық пробиркалар;
6) түйіршік йод, х.т;
7) калий йодиді;
8) натрий сульфиті 2,5-3 Н ерітіндісі: 19 г натрий сульфитін
дистильденген суда ерітіп, 100 мл-ге жеткізеді;
9) хлорлы сынап (сулема);
10) хлорлы мыс, х.т., 7 % ерітіндісі;
11) мыс сульфаты, х.т., 10 % ерітіндісі;
12) сіңіргіш ерітінді: 2,5 г түйіршік йодты дистильденген суда
ерітіп, 1 л-ге дейін жеткізеді;
13) құрамды ерітінді: өлшеуіш цилиндрге 1 колем хлорлы
немесе күкірт қышқыл мыс ерітіндісіне 5 көлем 2-4 натрий сульфитін
қүйып, түзілген түнба ерігенше араластырады, ерітіндіні анализ
алдында дайындайды;
14) стандартты ерітінді №1: 0,0135 сулеманы 100 мл-лік
колбадағы сіңіргіш ерітіндіде ерітіп, 100 мл-ге дейін жеткізеді. №2
стандартты ерітінді: №1 стандартты ерітіндіні 10 есе сіңіргіш
ерітіндімен сұйылту арқылы алады.

Жұмыстың мақсаты: Қоршаган ортадағы сынап мелшерін аныктау

Зерттеу тақырыбының қажеттілігі:Сынап - барлық тірі организмдер үшін өте улы ауьф металл. Сынап бөлме температурасында тез буланып ұшып кетеді, температура артқан сайын булану да күшейеді. Ауадагы сынаптың булары заттардың беті мен кабыргаларына конып, жинақталады. Қорғасын сиякты сынап та адам организмінде жиналып, ішкі
органдардың функцияларына зиянды эсер етіп, организмді улайды. Сынапты аныктау әдісі қызыл түсті - CuIxHgI2 түзының түзілуіне негізделген. Атмосфераның антропогендік факторлар әсерінен ластануынын негізгі түрлері күкірт кышкылы мен сульфаттар. Күкірт қышқылы мен суда ерігіш сульфаттарды аныктаудың негізгі жолы бұл косылыстардың барий хлоридімен эрекеттесуіне негізделген. Күкірт кышкылы үшін ПДК — 0,3 мг/м . Коэффициенттердің сан мәндерін орындарына қойып, атмосфералық ауаның С02 газымен ластану деңгейін анықтаймыз: КС02 = (0,5 +0,01 х 500 х 1,4) xl х1,06 х 1,20 х 1,00 = 8,96 мг/м4. Автотранспорттың С 02 газы бойынша ПДК =5 мг/м4.
Автотранспорттан шығатын улы газдардың мөлшерін азайту үшін төмендегі шараларды іске асыру керек: 1) автомобильдер қозгалысына тыйым салу; 2) қозғалыс интенсивтілігіне сағатына 300 автомобильге дейін шек қою; 3) жүк машиналарының карбюраторларын дизельмен алмастыру; 7' : і ♦ 1 г 4) фильтрлер орнату.Қоректік орта қатыңкыраган соң ауасы лас орында 5 мин. бірінші Петри тостаганшасын ашып, екіншісін осы уакытта
лабораторияда, үшіншісін көшеде немесе қылкан жапырақты агаштар арасында ашып қояды. 5 мин. соң тостаганшаларды жауып, астын жогары карай аударып (коректік ортага екінші қакпақшадагы конденсацияланган су тамшылары түспеу үшін), шыныга жазатын
карандашпен нөмірлейді де, барлық тостаганшаларды +250 С-та термостатқа кояды.
Жұмыстың барысы:Ашық ауадагы ауданы 100 см болатын зат бетін сіңіргіш
ерітіндіге батырылган мақта тампонмен сүртіп, үлгі алады. Тампонды пеницилиннің ыдысына шыны салып, үстіне 10 мл сіңіргіш ерітінді
қүяды.Шыны ыдысты шайқап, 4 сағатқа қояды, содан соң үлгіні
сүзгіден өткізеді. 5 мл сүзгіден өткен үлгіге 1 мл құрамды ерітінді
қосып, араластырады. 20-30 минуттан соң пробирканың түбіне түнба
түзілгенде үлгінің түсін шкаламен салыстырады. Бастапкы мәліметтер
зерттелетін ауаны 20 мин 40 л/мин жылдамдыкпен АФА фильтрі аркылы өткізеді. Одан кейін фильтрді пинцетпен 25 мл-лік стаканға салып, үстіне 0,2 мл этил спиртін, 10 мл ыстық су құяды. Стаканды 10 мин шыны таяқшамен араластырады. Аэрозольдың ерімеген бөлігін шыны фильтр арқылы сүзеді. Сульфат- иондарын аныктау үшін 4 мл фильтраттың үстіне 1 мл барий хлоридін кұяды. Осымен бірге нольдік ерітінді дайындайды, ол үшін таза фильтрге 1 мл барий хлоридін кұяды. 15 мин соң ерітіндіні шайкап, калыңдығы 10 мм толкын ұзындығы 400 нм кюветамен оптикалық
тыгыздыгын анықтайды. Нольдік ерітіндінің оптикалык тығыздыгы 0,01 ден аспауы керек. Егер одан көп болса, онда ыдыстар мен юоветаның тазалыгын, дайындалған ерітінділердің сапасын тексеру керек. Күкірт кышкылы мен сульфаттардың үлгідегі мөлшерін
калибрлік график күру арқылы үлгі мен нольдік ерітіндінің оптикалық тыгыздыктарының айырмасы бойынша табады.

Калибрлік график куру 50 мл-лік өлшеуіш колбаларга 0,5; 1; 2; 4 мл негізгі стандартты
ерітінді (100 мкг/мл), 0,6; 0,8; 1 мл бастапкы стандартты ерітінді (1000 мкг/мл) кұяды. Белгісіне дейін дистильденген су құяды. 4 мл стандартты ерітіндідегі S02 концентрациясы сәйкес 4; 8; 16; 24; 32; 48; 64; 80 мкг болады. Стандарттар шкаласын дайындау үшін үлгі
апуга арналган бір гана фильтрді пайдаланады, анализдің барысына сәйкес барлык жұмыстарды жүзеге асырады. Осымен қатар нольдік үлгінің оптикалык тыгыздыгын да анықтайды.
37 Күкірт қышқылы мен ерігіш сульфаттардың концентрациясын төмендегі формула бойынша анықтайды: С = — (27) V0x b ’ ^ ' бұндағы a - үлгінің жалпы көлемі (10 мл); b - анализге алынған үлгінің көлемі (4 мл); ш 5 калибрлік график арқылы табылган үлгідегі SO2 (мкг); V0 – анализге алынған ауаның қалыпты жағдайдагы көлемі, л.

Бақылау сұрактары: (20 балға дейін)

1. Табиғи ортаның сапасы қалай анықталады?

2. Жұмыс зонасындағы шектеулі рауалды концентрация қалай орнатады?

Студенттің өз бетінше орындайтын жұмысының (СӨЖ) тақырыбы: Атмосфералық ауаның сапасын басқару және бақылауға жауап беретін қүзыретті органдар. Жұмыс зонасындағы шектеулі рауалды концентрация. ШРК түрлері.

Студенттің аудиторияда орындайтын тапсырмалары:

Атмосфераның автокөліктен шыққан улы заттармен ластануы

Қазақстан қалаларының ауа бассейні туралы мәліметтер.

Үй тапсырмасы:

Жалпы ережелер

Атмосфералық ауаны қорғау саласындағы мемлекеттiк бақылауды ұйымдастырудың тәртiбi

Әдебиет:

Негізгі:

1. Полонский В.М. Охрана воздушного басссейна.-М., 2006.

2. Брюхань Ф. Промышленная экология.-М.: «Форум», 2013.

3. Воровьев В.И. Эколого-градостроительные основы расчёта приземных

концентраций газа.-М., 2006.