Жаңа организмнің бастамасы-зигота пайда болуы. ұрпақтан-ұрпаққа генетикалық ақпатар берілуі
ААААА
Авторадиография әдісі:метабализмдік процестердің динамикасын зерттейді. радиоактивтік изотоптармен таңбаланған молекулаларды зерттейді. тірі клеткаларды кинопленкаға түсіріп алуға да болады
Авторадиография әдісінің ерекшелігі:Метаболизмдік процестердің динамикасын зерттеуде мүмкіншілік береді. Радиоактивті изотоптармен таңбаланған молекулалар изотоптарын организмге енгізу . Радиоактивті молекулалар клеткада химиялық реакцияға түсуін анықтайды
Агранулярлы эндоплазмалық тордың мембрансының бетінде рибосомалар қалай орналасқан және нені синтездеуге қатысады: рибосомалар цитоплазмада шашыраңқы орналасқан. көмірсуларды синтездейді. майларды синтездейді
Агранулярлы эндоплазмалық тор жасушада келесі қызметтерді атқарады: Кальций иондарының депонирленуі. Мембраналық липидтердің синтезі. Стероидты гормондардың синтезі.
Акросоманың құрамы қызметі: акросома - Гольджи аппаратының өзгеріске ұшыраған түрі. ядроның бас жағында орналасады. аналық клетканың қабықшасын ыдырататын ферменттер болады
Акроцентрлік хромосомалар:Бір иығы қысқа. бір иығы қысқа, нашар байқалады. пішіні таяқ тәрізді
Акроцентрлі-центромері бір ұшында орналасқан сыңар иықты хромосома. метацентрлі-центромері дәл ортасына орналасқан тең иықты. субметацентрлі-иықтары тең емес
Актиндік филаменттердің қасиеті :«цитосүйектер» деп аталады. цитоплазманың бір шетінен екінші шетінен созылып жатады. ұсақ белоктық глобулалардан тұрады
Альбуминдер кездеседі:өсімдіктердің дәндерінде . жануар организмінің мүшелік клеткаларында. жануар организмінің мүшелік ұлпа клеткаларында
Альбуминдер мен глобулиндер кездеседі:қанның плазмасында. сүттін сары суында. жұмыртқа ақуызында
Амеба тәрізді қозғалыс тәуелді :температураға . осмостық және механикалық қысымға. ортада кальций ионының болуына
Амитоз процесінде: клетка екіге бөлінеді. цитоплазмада ядрода екіге бөлінеді. хромосомалар ширатылады
Анабиоз процесінің белгілері:суы кеміген клеткалар тіршілік белгілерінен айырылады. дымқылданған сон клетканың тіршілік күйі қайтадан қалпына келеді. клетканың тіршіліксіз ұзақ кезеңі
Аналық жыныс клеткасы (жұмыртқасының) пішіні,қозғалысы, құрамында кездесетін зат: шар тәрізді. Жылжымайды. сарыуызы бар
Аналық жыныс клеткасының негізгі ерекшеліктері:генетикалық ақпарат көзі . хромосомалар саны гаплоидты . акросомамен қоршалған
Аталық жыныс клеткасының бас бөлігіндегі ядро. хромосомалар саны гаплоидты . генетикалық ақпарат көзі . акросомамен қоршалған
Аталық жыныс клеткасының құйрық бөлімінде кездесетін органоидтар,қабықтар және қызметі: мембрана сыртын қаптайды . митохондрия жылу бөледі. центриольдер клетканың бөлінуіне қатысады
Аталық жыныс клеткасының негізгі ерекшеліктері:Бас, мойын аралық бөлім, құйрықтан тұрады. Өте кішкене аталық гамета. Аталық жыныс безінің тік каналшықтарында түзіледі
Атқаратын қызметіне қарай хромосомалар қаншаға бөлінеді және жыныс хромосомаларының басқадан айырмашылығы: дене клеткаларында әр хромосома (2н), жыныс клеткаларында гамета (1н)
Аты аталғандардың қайсысы клетканы зерттейді: люминесцентті микроскоп. Ультрамикротом. электронды микроскоп
ӘӘӘӘӘ
Әртүрлі жасушалардың арасындағы қосылыстардың келесі типтерін атап көрсетуге болады. Қарапайым. Күрделі. Қамаушы.
БББББ
Бактериялар талшықтарының ерекшелігі: талшықтың жібі қармақ деп аталатын жуан ушастіке айналады. Талшықтың жібі флагелин белогінен тұрады. Сыртқы ұзын жіптен, қармақшадан, базальдық денешіктен тұрады
Бекіту (фиксация) дегеніміз : химиялық әдіс. белоктардың коогуляциясы. физикалық әдіс
Белок молекулаларын синтездеуге қатысатын РНҚ:тасымалдаушы немесе ерігіш РНК. рибосомалық РНК. информациялық немесе матрицалық РНК
Белок синтезі белсенді жүретін орынПолисомаларда. мРНК -мен байланысқан 5-70рибосомаларда. Полирибосомаларда
Белок функциясы:котализатор құрылымдық элемент. гормон және қорғаушы агент міндетін атқарады. қоректік заттардың қоры, заттар тасымалдайды
Белоктар тобын зерттеген ғалымдар:Г.И.Мульдер. Коссель , Гофмейстер. Э.Фишер
Белоктардың негізгі атқаратын қызметі: құрылыс материалдары . катализаторлық қозғалысты, трансппорттық
Белоктың биосинтезі ерекше қарқынмен жүреді:өсу дәуіріндегі клеткаларда. жас клеткаларда. көбеюші клеткаларда
Белоктың биосинтезіне қатысатын клетканың элементтері және белок синтезінде ДНК- ның ролі :
Белоктың құрылысы жөніндегі информацияны рибосомаларға жеткізетін РНҚ:оның молекуласы белоктың синтезделетін орны рибосомаға келеді. информациялық РНҚ (иРНҚ) дейді. оны фермент РНК полимераза синтездейді
Биологиялық мембраналар қасиеті:ішкі ортаның тұрақтылығын қамтамасыз етеді. зақымданған жағдайда өзін өзі қалпына келтіреді. ферменттік катализдік процестерді реттейді
Болуы мүмкін нуклеотид сәйкестіктері: 64.
Бөліну қасиетінен толықтай айырылған клеткалар:орталық нерв жүйесінің клеткалары. маманданған клеткалар. дифференциацияланған клеткалар
Бір амин қышқылының кодталуына мыналардың сәйкестігі қажет болады: ДНҚ-ның үш нуклеотиді.
Бір гендегі ақпарат ДНК молекуласының несімен сәйкес келеді және ядроның қандай структурасы бір белоктың синтезінің ақпаратын сақтайды, ДНК кездесетін органойд:белок . ген . ядро
Бір мембраналы оргоноидтар:лизосома, пероксисома. Эндоплазмалық тор. гольджи аппараты
ВВВВВ
Вакуоль қызметі:суда ерігіш заттардың жиналуына қажет орта жасайды. өсу процесі қатысады. өсімдік клеткасында тургор қысымын сақтайды
ГГГГГ
Гиалоплазма анықтамасы:эклетка ішілік тасымалдануды жүзеге асырады. клетканың маңызды бөлігі. цитоплазманың матриксі
Гиалоплазма келесі заттардың судағы ерітіндісі болып келеді: Неорганикалық иондардың. Органикалық метоболиттердің. Биополимерлердің (ақуыздардың, полисахаридтердің, транспорттық РНҚ).
Гиалоплазмаға тән айрықша ерекшеліктер: Цитоплазманың морфологиялық құрылымсыз субстанциясы. Түрлі заттардың судағы ерітіндісі. Белгілі бір деңгейде құрылымдандырылған, консистенциясы бойынша гелге ұқсас цитоплазма компоненті.
Гиалоплазманың құрылымдық-қызметтік ерекшеліктері: Өзіне түрлі биополимерлерді (ақуыздар, полисахаридтер және т.б.) қосып алған күрделі коллоидты жүйе болып табылады. Золтәрізді (сұйық) күйден гелтәрізді күйге және керісінше ауысуға қабілетті. Құрамына негізінен түрлі глобулярлы ақуыздар кіреді. Құрамына ақуыз синтезі кезіндегі амин қышқылдарының активациясының ферменттері кіреді.
Гиалоплазманың құрылымдық-қызметтік ерекшеліктері: Өзіне түрлі биополимерлерді (ақуыздар, полисахаридтер және т.б.) қосып алған күрделі коллоидты жүйе болып табылады. Золтәрізді (сұйық) күйден гелтәрізді күйге және керісінше ауысуға қабілетті. Құрамына қанттардың, амин қышқылдарының және басқа маңызды қосылыстардың метаболизм ферменттері кіреді. Құрамына ақуыз синтезі кезіндегі амин қышқылдарының активациясының ферменттері кіреді. .
Гиалоплазманың құрылымдық-қызметтік ерекшеліктері: Өзіне түрлі биополимерлерді (ақуыздар, полисахаридтер және т.б.) қосып алған күрделі коллоидты жүйе болып табылады. Золтәрізді (сұйық) күйден гелтәрізді күйге және керісінше ауысуға қабілетті. Құрамына ақуыз синтезі кезіндегі амин қышқылдарының активациясының ферменттері кіреді. Құрамына метаболизм ферменттері қанттар, амин қышқылдары және басқа маңызды қосылыстар кіреді.
Гиалоплазманың құрылымдық-қызметтік ерекшеліктері: Рибосомаладың қатысуымен мұнда жасушаның өз мұқтаждығына байанысты ақуыз синтезі жүреді. Золтәрізді (сұйық) күйден гелтәрізді күйге және керісінше ауысуға қабілетті. Құрамына ақуыз синтезі кезіндегі амин қышқылдарының активациясының ферменттері кіреді. Құрамына метаболизм ферменттері қанттар, амин қышқылдары және басқа маңызды қосылыстар кіреді.
Гиалоплазманың құрылымдық-қызметтік ерекшеліктері: Рибосомаладың қатысуымен мұнда жасушаның өз мұқтаждығына байланысты ақуыз синтезі жүреді. Жасушаның осмотикалық және буферлік қасиеттерін анықтайды. Құрамына ақуыз синтезі кезіндегі амин қышқылдарының активациясының ферменттері кіреді. Золтәрізді (сұйық) күйден гелтәрізді күйге және керісінше ауысуға қабілетті.
Гиалоплазманың құрылымдық-қызметтік ерекшеліктері: Рибосомаладың қатысуымен мұнда жасушаның өз мұқтаждығына байанысты ақуыз синтезі жүреді. Жасушаның осмотикалық және буферлік қасиеттерін анықтайды. Жасушалық органеллалардың бір-бірімен қарым қатынасын қамтамасыз етеді. Золтәрізді (сұйық) күйден гелтәрізді күйге жґне керісінше ауысуға қабілетті."
Гистологияда қолданылатын кең тараған бояу түрлері: Қышқыл. Негізгі. Нейтральды.
Гистондардың саны :санының өзгеруі клеткалардың бөлінуіне әсерін тигізеді. санының өзгеруі хромомалардың ширатылу дәрежесіне әсер етеді. гистондар саны тұрақты
Гликокалипс:сырттан келген сигналдарды ажыратады. көмірсулардың молекулаларынан құралған. мембрана үстіндегі комплекс
Глобуллалық белоктарға тән:беткі бөлігінде химиялық белсенді топ болады. макромолекулалардың топтары жеке немесе жиналып орналасады. клетка құралда маңызы зор
Гольджи аппараты органоидтың мембарасымен байланысты және оның вакуольдарынан түзілтін клеткалар: эукариотты клеткаларда түзілед. эндоплазмалық тордың мембранасымен байланысты. вакуольдардан лизосома түзіледі
Гольджи аппаратының қызметі: эндоплазмалық торда өндірілетін секреттерді қалыптастыру және сыртқа шығару. көмірсулар синтезіне қатысу және көмірсуларды полипептид тізбектеріне жалғастыру,лизосомалар.
Гольджи аппаратының қызметісекрет бөледі, белоктардың секрециялау. липидтерді түзу, жинау, сіңіру. полисахаридтерді синтездеу
Гольджи кешенінің қызметі барысында келесі кезеңдерді атап көрсетуге болады: Гранулярлы эндоплазмалық ретикулумда синтезделген мембрананың жаңа порцияларының және қоректік заттардың келіп түсуі. Ақуыздардың модификация процесінің, гликопротеидтердің олигосахаридтік тізбектерінің қайта құрылуының жүзеге асуы. Секреторлы ақуыздарды лизосомалардың ферменттерінен (гидролазалардан) ажырата отырып, вакуолдердің екі типін құра отырып, ақуыздардың сұрыпталуы (мембраналарда рецепторлардың көмегімен).
Гранулярлы эндоплазмалық тордың қызметі: Жасушадан ақуыздың экспортқа шығуын қамтамасыз етеді.
ДДДДД
Дифузиялық хромотин хромосоманың учатіге толықтай жазылса. хромосома толықтай жазылса . хромосома немесе участігі толықтай жазылса
Дифференцировка процесінде келесі өзгерістерде айқындалатын жасушалардың мамандануы жүреді: Жасушалар біртіндеп белгілі бір қызмет атқаруға қажет құрылымдарды қамтиды.
Дифференцировка процесінде келесі өзгерістерде айқындалатын жасушалардың мамандануы жүреді. Біртіндеп белгілі бір қызмет атқару үшін қажет құрылысқа ие болады. Қандай да бір керексіз құрылыстарын жоғалтады. Көп жағдайда классикалық жасушалық құрылысын жоғалтып, постжасушалық және жасушаүсті құрылыстарға ауысады.
Диффузия – бұл: Газдардың, полярлық молекулалардың, иондардың, зарядталмаған және майда ерігіш молекулалардың градиент бойынша мембрана арқылы түсуі.
ДНҚ молекулаларының редупликациясы:ұқсас екі бірдей қос тізбекті ДНҚ молекуласы пайда болады. ДНҚ-ның әрбір молекуласы екі жеке тізбекшелерге жарылады. жарылған тізбекшелерге жаңадан синтезделген екінші тізбекше қаланады
ДНҚ-ның құрылысы мен құрамына тән қасиет: құрылысы мен құрамы тұрақты болады. клетканың синтездейтін барлық белоктардың құрылысы мен құрамы тәуелді. клеткалардың тұқым қуалау қасиеттері
ДНҚ-ның ұзын жіп тәрізді молекуласы:әрбір участогі қандай да болмасын бір белокқа сәйкес келеді. белоктың құрылымы жөніндегі информацияға жауапты. көптеген участоктерге бөлінеді
ЕЕЕЕЕ
Егер сәйкес геннің кодталушы бөлігі 282 нуклеотидтен тұрса, онда ақуыз молекуласындағы амин қышқылдарының саны мынаған тең болады: 94.
Егер х15 объективі, х40 окуляры қолданылса, микроскоп зерттелуші зерзатты осы санға сәйкес үлкейтеді: 600
Екіншілік лизосомада жүретін процестер:синтездік алмасу процесі жүреді . ыдыраған заттар мембрана арқылы тасымалданады. Заттар гидролазалармен мономерге ыдырайды
ЖЖЖЖЖ
Жанауар клеткасының өсімдік клеткасынан ерекшелігі:қатты клеткалық қабырға болмайды. цитоплазмасында пластидтер болмайды. центриоль тән
Жануарларда кездесетін эпителидің түрлері:жабынды тері эпителиі. сероздық қабықшаның эпителиі, ішкі оргондардың эпителиі. кілегей қабықшалардың эпителиі
жаңа организмнің бастамасы-зигота пайда болуы. ұрпақтан-ұрпаққа генетикалық ақпатар берілуі
Жасуша цитоплазмасы мыналардан тұрады: Гиалоплазмадан. Органоидтан. Қосымшалардан.
Жасушада мембраналы органелла болып табылады: Митохондрия. Эндоплазмалық тор. Гольджи аппараты. Пероксисома.
Жасушада мембраналы органелла болып табылады: Лизосома. Пероксисома. Гольджи аппараты. Эндоплазмалық тор.
Жасушада мембраналы органелла болып табылады: Лизосома. Эндоплазмалық тор. Гольджи аппараты. Пероксисома.
Жасушада мембраналы органелла болып табылады: Микротүтікшелер. Центриолдер. Рибосома. Миофибриллалар.
Жасушада мембраналы органелла болып табылады: Микрофиламенттер. Миофибриллалар. Рибосома. Центриолдар.
Жасушада мембраналы органелла болып табылады: Микрофиламенттер. Центриолдар. Рибосома. Миофибриллалар.
Жасушада мембраналы фибриллярлы органеллалар болып табылады: Микротүтікшелер. Микрофиламенттер. Аралық филаменттер.
Жасушада органоидтардың келесі топтарын шартты түрде көрсетуге болады: жаппай қолданатын. Арнайы қолданатын.
Жасушада органоидтардың келесі топтарын шартты түрде көрсетуге болады: жаппай қолданатын. Арнайы қолданатын.
Жасушадағы Гольджи кешені (пластиналы кешен) келесі қызметтерді атқарады: Ақуыздардың сәйкес құрылымдардың– болашақ лизосомалар немесе транспорттық көпіршіктердің құрамына қосылуы. Сәйкес ақуыздардың гиалоплазмадан ажырауы және олардың концентрленуі.
Жасушадағы Гольджи кешені (пластиналы кешен) келесі қызметтерді атқарады: ЭПК синтезделген қоректік заттардың сегрегациясы және жиналуы. Жасушалық лизосомалардың қалыптасуын қамтамасыз етеді. Секреторлы жасушадан тыс жерге дайын секреттерді бөліп шығару процестерінің жүзеге асырылуы.
Жасушадағы Гольджи кешені (пластиналы кешен) үшін мыналар тән: К. Гольджи жүйке жасушаларында ашылған. Шағын зоналарда – диктиосомаларда бірге жиналған мембраналық құрылымдар түрінде болады. Диктиосомада бір-біріне тығыз (20-25 нм. аралықта) 5-10 жалпақ цистерна орналасқан, олардың арасында гиалоплазманың жіңішке қатпарлары бар.
Жасушадағы Гольджи кешені (пластиналы кешен) үшін мыналар тән: Гликопротеиндердің олигосахаридтік тізбекшелерінің қайта құрылуын моносахаридті қалдықтарды жоя немесе қоса отырып жүзеге асырады. Ақуыздар үнемі проксимальды беттіктен дистальды диктиосомаға ауысып отырады.
Жасушадағы агранулярлы эндоплазмалық тор үшін мыналар тән: Жасушалық гомогенатты ультрацентрифугирлегенде бұл құрылымдар ұсақ көпіршіктерге бөлшектеніп, микросомалардың фракциясын түзеді. Байланған рибосомалар жоқ. Құрамына бір-бірімен байланысқан шағын вакуолдер мен түтікшелер кіреді.
Жасушадағы гиалоплазма ол: Цитоплазма матриксі. Төмен электрондық тығыздықтағы гомогенді немесе жіңішке дәнді заттар.
Жасушадағы Гольджи кешені (пластиналы кешен) үшін мыналар тән: Диктиосомалардан тұрады. Құрылысында 2 бөлімді ажыратады – проксимальды (цис-), ЭПЖ –ге аударылған және дистальды(транс-), қарама-қарсы жағынан орналасқан.
Жасушадағы гранулярлы эндоплазмалық тор келесі қызметтер атқарады: Экспорттық, мембраналық, лизосомалық және пероксисомдық ақуыздардың пептидтік тізбектерінің синтезі. Мембраналық қуыстардың ішінде ақуыздардың гиалоплазмадан оқшаулануы және олардың осында концентрленуі. Ақуыздардың бастапқы химиялық модификациясы. Мембранамен байланысқан рибосомалардағы трансляцияланатын ақуыздар органеллалардың қуысына түседі.
Жасушадағы гранулярлы эндоплазмалық тор үшін мыналар тән: Гиалоплазма жағынан мембраналық тор рибосоманың ұсақ гранулаларымен қапталған. Гиалоплазмадан мембранамен шектелген біртұтас (жеке көпіршіктерді қоспағанда) үздіксіз компартмент (бөлік).
Жасушадағы гранулярлы эндоплазмалық тор үшін мыналар тән: Рибосомалар мембранамен сигнальды реттілік деп аталатын синтезден кейін ғана байланысады. Пептидті тізбек синтезі аяқталған соң посттрансляционды модификация процестері іске қосылады . Мембранамен байланысқан рибосомалардағы трансляцияланатын ақуыздар органеллалардың қуысына түседі. Диктиосомалардан тұрады.
Жасушадағы эндоплазмалық торға мыналар тән: 1945 жылы К. Р. Портер ашқан. Екі типте болады – агранулярлы (тегіс) және гранулярлы (дәнді). Вакуолдердің, жалпақ мембраналық қалташалардың немесе түтікшелі түзілістердің жиынтығы түрінде болады.
Жасушалар бір-бірімен мынаның көмегімен қатынаста болады: Тығыз қатынас. Десмосома. Нексус.
Жасушалардағы эухроматин келесі ерекшеліктермен сипатталады: Функциональды белсенді. Деконденсирленген (диффузды) жағдайда болады. Бұл хромосома бөлшектері немесе толық хромосомалар.
Жасушалардың органоидтары олар: Морфологиялық айырымды құрылымдар. Берілген жасушада міндетті түрде болуы керек құрылымдар. Жасушада белгілі бір қызмет атқаратын құрылымдар.
Жасушалардың плазмолеммасы: Рецепторлық қызмет атқарады. Сыртында жуандығы 3-4 нм. гликокаликсі болады. Липопротеинді кешеннен тұрады.
Жасушалық мембранада липидтер көрсетілген: Фосфолипидтер түрінде. Холестерин ретінде. Сфингомиелин ретінде.
Жасушаның вакуолярлы жүйесіне кіреді. Лизосома. Эндоплазмалық тор.
Жасушаның вакуолярлы жүйесіне кіреді. Пероксисома. Гольджи аппараты.