Dalebüd Cifala de 1942, Mayul 24, Nüm: 1
Vätälölo, das söl: ‚Johann Schmidt‛ tidal Volapüka laiduliko evobom ziliko e nenropiko gönü Volapük, ed egevom bundano blufis, das nolom staböfiko Volapüki,
cälob söli: ‚Johann Schmidt‛ pemotöli in ‚Weißkirchen am Taunus‛ (Deutän) tü 1895 setul 28, e lödöli in ‚Weißkirchen am Taunus‛, ‚Bahnhofstraße‛: 20,
as profäsoran Volapüka (318).
‚Bad Godesberg‛, 1942 mayul 24.
Cifal Volapükanefa:
Prof. D. Dr. ALBERT SLEUMER,
Studadilekan p. d.
Se Volapükagased pro Nedänapükans 1947, Nüm: 6, Pad: 23.
Dalebüd Cifala de 1947, Yanul 15, Nüm: 1
Bi sekü seks volakriga telid no labob mögi ad dedietön obi nentasteifo Volapükamufe, lovegivob söle: ‚Dr. Arie De Jong‛, lödöle in ‚Voorschoten‛ (Nedän), gitätis e gitodis valikis oba tefü dug Volapükanefa dü yel: 1947, sodas kanom bitön de 1947 yanul 15 jüesa del lätik yela 1947 as Cifal nelaidüpik Volapükanefa.
So pelonöl tö ‚Bad Godesberg‛ tü
del 15id yanula yela: 1947
Cifal Volapükanefa:
Prof. D. Dr. ALBERT SLEUMER,
Studadilekan p. d.
Se Volapükagased pro Nedänapükans 1947, Nüm: 6, Pad: 23.
Fünan lekreda nulik
Ma ‚Kucin‛. Petradutöl fa ‚F. J. Krüger‛.
Semanaedo dü devodiplägüp sudelik in glüg obsik älilob predi jönik. Memob nog gudiko parabi sököl:
Skrädan äkömom lü ‚Napoléon‛ ed äkeblinom begapenädi jöniko pepenöli. In penäd at man änotükom, das ifünom lekredi nulik, e das lekred at binon plagikom[1], nutimikum e kovenikum ka lekreds jünuik. Äbegom däli e yufi ela ‚Napoléon‛ ad pakön lekredi okik.
Atan ädureidom begapenädi küpäliko, älülogom skrädani vestigölo, ed äsakom ome: „Binol-li ol it fünan lekreda nulik at?“
„Si! o mayedal lampörik!“ skrädan ägesagom plütiko, edäspetom netakediko sludi.
„Givob ole däli, e zuo igo ob it oyufob oli ad pakön reli olik. Ab bü val omutol fÖlön stipi bal. Lekred nulik binon din veütik, klu i stip obik binon veütik.
„Balido omutol kodön, das paselol tä sikuls kildeg. Pos atos ozesüdos, das neflens olik ocödons, odatomons, olebatons oli, das okronons oli me spinakron, ocödetons oli ad deadam, osepülons oli, osnilons sepüli olik, e das ol fino olelifikol se dead.
„If udunol atosi, obinob noe slopan balid rela olik, abi heroedan lekreda nulik ola.“
Skrädan äbiegom mükiko ed ämogolom.
Se Volapükagased pro Nedänapükans 1948, Nüm: 2, Pad: 7.
Bükapök; pla: plagikum.
Flutan: ‚Ka-i-ko‛
Konäd Yapänik vönädik.
Fa ‚J. De Boer-Van Strien‛.
Cils Yapänik lärnoms ya göliko ad svimön gudiko. Svimans Yapänik binoms famiks in vol lölik. Atos sekon, no patiko bi svimoms gudikumo ka svimans se läns votik, ab bi natemoms so vemo gudikumo. If klad julanas Yapänik dageton svimitidodi, büiko dunoms okskilükamis mödik natemama. Cils sevoms, das ats binons veütiks. Tän kladanef golon ini vat. Kladanef pateilon ad palets tel; grup alik labon su kap luhäti köla "votik. Samo yelovans e redans dabinoms. Nu svimitidan flutülom, e hö! pledil luhätirava primon, pö kel cil alik plidomöv mu vemo. Du pledoms pledi at, zimufedoms klüliko in vat, ed alna dönu bal omas padisblunom. Süadolös, das Yapänans smalik et lärnoms ad binön späliäliks ko natem oksik!
Ven kladanef esegolon se vat, e binon dönu sägik, ed elenükon klotis, tidan primom ad konön. E täno konom vemo suvo konädi vönädik flutana Yapänik: ‚Ka-i-ko‛.
El ‚Ka-i-ko‛ älifom bü tim lunik, vemo lunik, venels ‚samurai‛: lesiörs krigiälik nog äbinoms nämädiks in Yapän. Äbinom man de licin balugik, ab äbinom famik in län lölik, bi äflutom so magifiko. Ven els ‚samurai‛ cädik ägevoms zäli, el ‚Ka-i-ko‛ pävüdom ad komön pö at, ed ad pläyön. Tonis valik se natavoled äkanom magulön me flut okik; if äliloy omi, äbinos, äsva äliloy noidi bimas fota, äsva äliloy kliküli vata sturablukas smalik love stons kölik smufik, ed äsva äliloy vokädi lü ods bödas. If äsäkoy ele ‚Ka-i-ko‛, lio ilärnom ga flutami magifik at, tän äsagom mükiko: „Kanob pläyön, soäsä dunob, bi man bäldik, kel ädugälom obi, ätidom obe fägi ad taetön natemami.“
Seimna äjenos, das el ‚Ka-i-ko‛ ipläyom dönu lo sog gretik sölas cädik. Leson ela ‚Mikado‛: lampör nämädik Yapäna, ikompenom pö atos, ed äfäkom so vemo sekü pläy, das noe ämesedom eli ‚Ka-i-ko‛ pliniko, abi zuo äbüedom pänön omi fa pänan skilikün Läna Sola sülöpiköl. Su el ‚kaikemono‛ binü sadin zadiko pekölöl, älogoy eli ‚Ka-i-ko‛ ko flut omik seadöli, e po om Bel saludik: el ‚Fuji-Yama‛ älöpikon, leigoäsä su pänots Yapänik valik.
Nu bevü els ‚samurai‛ lesiör bal, kel änebönom vemiko ele ‚Ka-i-ko‛ stimi et. Atan äbinom el ‚Lung-syi.‛ El ‚Lung-syi‛ ya suvo isteifülom ad dagetön göni lesona ela ‚Mikado‛, ed atos no eplöpon. Sekü kod at ähetom eli ‚Ka-i-ko‛, ed äsludom ad deidön flutani.
Ün soar semik änükripädom ini gad, kel ätopon zü dom ela ‚Ka-i-ko‛, ed in kel flutan ai äseadom. Tons svidik äjonons lesiöre vegi. Us su bam binü bösin grünik, kela flans bofik pimiedükons dub nimamagots sofiko grüniks, flutan äseadom, e fulamun äsegifon liti sofik okik love gad.
El ‚Lung-syi‛ äsüadom, das el ‚Ka-i-ko‛ no ilielom lükripädön omi, ab lils japäliko lilöls flutana sio ililons osi. Su glun i älogom jadi lesiöra, ed in nam omik glävi pisetirol.
E ga el ‚Ka-i-ko‛ no äfinükom flutami okik. Älaipläyom, ab, ai äflutölo äplöpom ad taetön so natemami okik, das muskuls valik koapa omik ävedons mu tenidiks ä düfiks. E ven el ‚Lung-syi‛ ätatakom omi me gläv japik okik, no äfägom igo ad dujoikön skini flutana...
Täno el ‚samurai‛ äcedom, das magivam äbinon kod atosa. Spido äveadom glävi okik, ed äfugom.
Fovo el ‚Ka-i-ko‛ no plu änedom dredön omi.
Se Volapükagased pro Nedänapükans 1948, Nüm: 3, Pads: 9-10.
Flitamug e radar
Fa ‚Dr. J. Bijlmer.‛ (Se el ‚Haagsche Post‛.)
Ya lunüpo äsevoy, ed istunoy dö atos, das flitamugs kanons flitön so gudiko in dag. In lulit ud in neit flitamug sefliton ad yagön. Flit onik bnon valemo vifik e vimik. Ün finod tumyela 18id el ‚Spallanzani‛ ädunom sperimäntis ko flitamugs sälogamio piflabülöls, ed äklülädos, das nims pö flit no pätupons dub atos. Pinüfärmükölo ini cem ledagik, in kel fads pitenidükons lupemiko, leno äflitons ta din alseimik. Brefüpo pos atos, Jveizänan ‚Jurine‛ ätüvom, das flitamugs sälogamio piflabülöls, pö kels lilam pisäjäfidükon, sio äflitons ta dins valik. Küped vemo veütik at ye äreafon lölöfiko ini glömäd.
Ün 1920 el ‚Prof. Hartridge‛ änotodom büocedi, das flitamugs dub sesed tonavefas, kelas leog dönu pafanädon, kanons fümükön pladi yegas. Pas pos volf radara el ‚Griffin‛ ed el ‚Galambos‛ äfägoms ad blöfön veräti teoroda at. Fümükam staneda fa flitamugs labon sevabo stabi in prinsip ot, äsä radar; dif binon te, das pö jened lätik tefos vefis lektinamagnetik, e pö balid tonavefis. Nims sesedons tonajokis brefik in tonodalöpot, kelis liläm menik no kanon sienön. Tonavefs at labons brananumi mö ze 50 000 a sekun, e tonajoks dulons mö bos brefikum ka teltumdil bal sekuna. Benö! takädo joks ze 10 a sekun pasesedons, e flito joks 30 jü 60 a sekun. Plü nilikumo flitamug nilikon lä yeg, plü mödikum num jokas vedon. Mödot sesedas suföfon miedükamis semik, bi klüliko tonajok pesesedöl alik muton elabön büiko timi ad gekömön asä leog. Se tim, keli leog neodon ad rivön lili, flitamug kanon fümükön fagoti. Plüo nilikumo nilikon lä yeg, plüo timi brefikum leog neodon, e plüo vifikumo malets kanons sökön odis, kludo plüo kuratikum stanedifümükam binon. Vobedaraid sita at binon niludo mets ze 4. Luveratiko flitamug alik sesedon pö vefalunot lönik oka, sodas nims no sufons tupi de seseds odsik. Flitamugs labons larini pato vemiko evolföli, nudaflitädis e lilakoanädis patädiko pefomölis. Luveratiko tonojoks löpik nämöfik at pafomons dub vögatans e pasesedons da nud, ba i vegü mud (if mud e nud pategons nims i no kanons flitön) e leog pafanädon dub lil. Färmükamamuskul smalik in liläm ai demon, das lil pafärmükon dü sesed it, e sunädo poso pamaifükon dönu, sodas te leogs pafanädons.
Lio flitamug, plä plad yega, i kanon fümükön natäli yega, nog binos rät, ab fäg onik tefü atos miedon neluverati, e flitamug no leadon cütidön oki dub sümädot. Binos vemo neluveratik, das logamafäg badik nimas kekompenon pö atos, e kod no dabinon ad cedön, das labon-la smeilasieni pato evolföli. Sots flitamugas dabinons, kels fägons ad topodön go flitölo raänidi su bimabled, ed ad lapigön oni nes kontagön bledi it. Mafädi somik no nog edagetobs me radar obsik.
Reto flitamug go fümiko i jafädon tonis lilamovik, dub kel oy as sevan ya kanoy memosevön soti; ab atos no tefon desini konota at.
Se Volapükagased pro Nedänapükans 1948, Nüm: 3, Pads: 10-11.
Kongred Yuropa
Kongred Yuropa ekobon in ‚Den Haag‛ de d. 7id jü d. 10id mayula yela: 1948. Päbekomon fa pösods ze 750 se läns Yuropik ze valiks. Zuo ädabinons us küpedans se Tats pebalöl Lamerikäna e se Reigän Linglänik, ed i sog veütik gasedimanas ze 250, kels äkomulons volagasedemi.
Bevü komans tatans sevädik äbinoms, äsä num semik läxbalidalas e läxministeranas dinädas foginänik, du ministerans mödik nog äjäfidöls i äkomoms. Fovo: dailans paletas distikün, bijops e komulans cädik votik glügas reledas difik, dustodans e jäfüdaklubacifs veütik, gitavans, konömavans, profäsorans, lekanans, poedans e lautans, e fino: komulans noganas vomas, yunanefa e votikas. Do vüds valik äbinons pösodiks, kompenans as löl äkanons cedön gideto, das äkomulons nämäto lüälis veütik valik lifa e tikoda Yuropikas.
Valaseadods kongreda päjenükons in el ‚Ridderzaal‛ (= lecem lesiöras). Dü maifükamaseadod pejenüköl ün poszedel mayula 7, spikäds päspikons fa ‚Churchill‛, ‚Brugmans‛, ‚Coudenhove-Kalergi‛, ‚Ramadier‛ e pösods votik mufas, kels besteifons baläti Yuropa. Maifükamaseadod päbekomon fa jiplin: ‚Juliana‛ e hiplin: ‚Bernhard‛ e fa limans dipanefa.
Jäfots kongreda pädilädons fovo bevü komitetanefs kil: bolitik, konömik e sogädik, e kulturik. Presidans äbinoms tefädo: ‚Paul Ramadier‛ (läxbalidal sogädimik Fransäna), ‚Paul Van Zeeland‛ (läxbalidal Belgäna) e ‚Prof. Salvador de Madariaga‛. Komitetanefs ädavobons sludis stabü nunods, kels pälofädons fa näiäda-komitetanef bevünetik pro balät Yuropa. Votükamimobs mödik pälofädons, döbats liföfik päfóvons ün mayul 8 e 9, ed ädulons semikna jü dibät gretik neita, igo jü gödadüps gölik.
Tü zedel sudela: mayul 9 meugijon komunanefa päjenükon su el ‚Dam‛ (nem piada in zänod ela ‚Amsterdam‛) in cifazif, kö täxeto mens ze 40.000 äkomons. Spikäds päspiköl fa cädans kongreda e se lif notidik Nedänik äsüükons lanäli gretik.
Sluds fa komitetanefs pidavoböls pälofädonsin seadods valodik kil. Fümäl kompenanas kongreda ad pladön okis löpü dists bolitik gretik bevü ons dabinöls, ed ad kobovobön pro din Yuropa, äklülädon se jenöfot, das sluds kil päzepons me vögods valik. Jäfots kongreda äfinikons ko jötaseadod brefik, in kel disins päskätons pro vobod kömöl. „Nun Yuropanes valik“, in kel sluds kongreda päkobosumons, ed in kel stüt valemik pälevokon, päzepon lelobülo.
SLUD BOLITIK.
Distus ün yels mäl kriga e koupa pekodöls, nepluikam nulüdotiprodama in vol lölik, nosükam dila gretik fäga dustodik, daved debabeloda levemik, laibinükam pelotas militik, läsikam nämäda konömik, senäls heta dub krig edavedöls, bads laiduliko epluiköls netätima, e, to vob fa el ‚U.N.O.‛, def nämäta bevünetik, kel binon saidiko nämöfik ad blinön leodi e loni bevü nets - so faktors tonons, kels fomons tädi neleigodovik bena e sefa netas Yuropik, kels nu patädons ad sukubön.
Kongred,
baicedü prinsips e disins, soäsä ats peplänedons in nunod bolitik, pelofädöl fa näiäda-komitetanef bevünetik mufas pro balät Yuropa,
1. dasevon, das binos blig dranik netas Yuropa ad vobädön balatami konömik e bolitiki fümükamü sef e proged sogädik;
2. eseivon koteno mesülis balid, kels brefobüo pelonülons fa reiganefa Yuropik anik diseinü kobovob konömik e bolotik,[1], ab cedon, das noganükams pestidöl nen kevob votik no ofägons ad lüblinön dulöfo tuvedi säkädas dranöfik e fefikas, kels nutimo dunidons.