Volapükaklub valemik Nedänik: Kobikam 33id
Lautan no pämänioton.
Tü 1952 febul 16 in ‚Leiden‛ kobikam valemik 33id Volapükakluba valemik Nedänik „Baläl jafon nämädi“ pejenükon.
Presidan nulik, söl: „Krüger“ maifükom kobikami ko spikäd skilädik in Volapük. Sagom in on, das kobikam at binon vemo veütik, bi bespik tefon dini no pülikumi äsä fütüri Volapüka e kluba obsik. Pos atos söl: ‚Reynders Sr.‛ notodom nogna konfidi gretik okik in Volapük, bi at binon pro om pük balik jenöfiko neudik. Fovo paloreidon nunod kobikama valemik büik, kel pö naed at nog pelauton fa sekretan büik, söl: ‚J. G. M. Reynders Sr.‛, dö kel sekretan nulik notodom stunidi gretik okik, e spelom ad ledunön bligädi okik leigo gudiko äsä büan oka. Ad atos söl: ‚Uittenbogaard‛ läükom as benosüpot, das om as kädan egetom fl. N. 25 de söl: ‚Krüger‛, kel emödükumom limanamamoni oka ad suäm at. Sam at digädon ad pasümädön! Fovo doküms nitedik tel padajonons, kelas bal binon doküm jenota, das klub obsik edageton seimna premi balid demü nüsedot lü dajonäd. Fovo klülädos, das klub obsik e gased obsik pamäniotons nomiko in el ‚Nederlandse Staatsalmanak‛ (= Tatakaled Nedänik) e ladetabuks gasedema Nedänik, du i cifefs niverabukemas in foginän, äsä di ‚Helsinki‛, de Svedän, Linglän, Lamerikän, lü kels gased pasedon nomiko, jonülons nitedäli pro at, e no vilons nelabön nümi bal ona.
Pos atos primoy ad bespikön modis difik, ön kels kanoy propagidön. As meds, pö kels alan kanon kevobön, panemons: kleib Volapüka-mäkas sui potadins potabik valik, pladam Volapükaplatäda len sütayan, e süükam nitedäla pro vobod obsik. Vätäloy ad lautön in püks difik, i in Nedänapük, lisedis vödas 1000. Pro püks anik liseds somik ya dabinons. Dub atos omögos pro alan ad kanön lärnön nen töbid mödik vödis mu neodikis, ed ad fägön ad spikotön skilädiko in Volapük. Fovo lised literata polauton, e mögiküno gasedem posevädükon dö jäfed Volapükamufa. Leubk gretik e dil gretikün diatkea nulik petradutons ya ini Volapük. Me atos ‚Dr. Arie De Jong‛ ejafädom vobodi legudik ä nitediki, ed eblöfom ad kis Volapük binon gebovik. Komans valik labons stunidi gretikün demü atos. Kevobonsöd nu limans, e steifonsöd ad reafön ini jäfed ai gretikumöl!
Pos färmükam kobikama fa presidan limans golons lomio ko senäl kotenüköl, das elifädons poszedeli frutik.
Se Volapükagased pro Nedänapükans 1952, Nüm: 2, Pads: 6-7.
‚Simon von Geldern‛
Fa ‚H. A. L.‘
Se el ‚De Nieuwe Courant‛ de yel: 1923.
In memapenäds de ‚Heinrich Heine‛ tuvoy dönuamo mäniotis dö leziom bü lunüp ideadöl, penemöl: ‚Simon von Geldern‛, tefü kel ililom ün yunüp okik dinis bisarikün. Konots, kelis ikanom lilön lomo dö om, ikodons magädi so dibätiki pö om, das iblibons dü lif lölik omik in mem oma. Ventürs de ‚Simon von Geldern‛ vo ebinons bo plödakösömiks, ifi lecedoyöv äsä konädis alutosi, kelosi zians bäldik äsevofs ad konön dö om. Änemoy omi eli ‚Chevalier‛ u „lofüdänani“, bi idunom tävis gretik in lofüdän, ed ädajonom oki pos geköm okik in klotabel: ‚Maria‛ in plekastäat visioni, pädavälom ad jäig fa beduinatribüt in Nolüda-Frikop, ud - äsä ‚Heine‛ notodom läs dalestimiko - ävedom ravanacif ä jeikan karovas. Äbinom monitan süperik, e dub maged geilik lunedik okik, dub burnud nekäliko pizüüköl e dub kap nobiko pilöüköl, puban magädabik. Älabom repüti, das älabom tälenülis koultik. Dü tim semik ästebom pö kurs Yuropik difik. Valemiko ätirädom küpäli lü ok, ed äsüükom demädi, sekü voal foginik klänöfik, kel ädabinon tefü pösod omik. Ma sagäds elabom-la bo pö bal kuras lelöfaventüri ko ledaut jenöfik. Ventür et - so äsagoy - ikodon tio deadi omik; te dub monitav bluföfik okik, ikanom savön oki. Fino ireafom ini Linglän, ed älifädom us dabini vemo lügiki.
„Leziom at“, ‚Heine‛ penom in nemapenäds okik, „emagädom plödakösömiko ad magäl obik. Val, keli äkanoy obe tefü om, äkodon magädi nekvänovik in ladäl yunik obik: äjäfälikob so vemo ko konot tevas e fätotas oma, das ömna ün del fulik senäl flodöfik äsüikon pö ob, ed äjinos lü ob, das ob it äbinob-la leziom edeadöl et, e das lif obik äbinon-la te fov lifa oma, kel ideadom bü lunüp! Neito gelogam ot äjenon in drims obik... Stad bisarik at ädulon bo du yel lölik bal, e do sevälöf obik ivedon dönu lölöfiko kösömik, ga retods klänik ona äposbinons in lan obik.
Klieni bisarik ömik, kesenäli e tasenäli mifätikis ömikis, kels leno lönedons lü binäl rigik obik, si! igo duni ömik, kel taöfon ta meug obik kodidob posvobede se drimatim et, ün kel äbinob leziom lönik obik.“
Vestig jenavik nespalik no eretükon, liedö! mödiki de dabinan romatik nidik, keli el ‚Heinrich Heine‛ älecedom, pö magäd sekü konots se yunüp okik, leziomi okik. ‚Prof. Dr. David Kaufmann‛ ededietom ya in lebuk okik ün 1896 in ‚Breslau‛ epuböl: ‚Aus Heinrich Heines Ahnensaal‛, kapiti lunik ele ‚Simon von Geldern‛: sprotan imivedöl se dafamül löpacalik. Ärigikom pö atos se vätäl, das man et ädigädom küpäli patik, bi in poedots ela ‚Heine‛ flun klänik de ‚Simon von Geldern‛ binon kleiliko sienovik, e mödiks lidas omik, dub köl e ton onas, memükons tefü drimavol cilüpa omik.
‚Simon von Geldern‛, pemotöl in ‚Wien‛ tü 1720 novul 12 as son lefata ela ‚Heine‛ flanaü mot: ‚Lazarus von Geldern‛ e jimatana atana: ‚Sarah Lea‛, äbinom milagacil. In dom palik tö ‚Düsseldorf‛, latikumo tö ‚Mannheim‛ e tö ‚Frankfurt a. M.‛ pädugälom fa tidans famikün, ed äjinos, das öjonidom ad vedön dugal nolava talmudik; ab vimam e kaprit natäla omik äsevädikons ya so vemo ün bäldot deglulyelik, das fat omik äperom kredi tefü voked nolavik omik, ed älasumom omi ini tedabüsid oka. Ab muif äbinon so vemo in natäl omik, das i us no äkanom lomädön. Äbinöl viföfik, nelaidälik ed älaböl natali voik di ‚Ahasverus‛, äzitevom dü degyels da vol; nu seimna ästebom in cifazifs Yuropa, kö äslafälikom de tuodots valasotik; täno pö süikam süpik relöfa dasenälik ätevom lü tops saludik lofüdäna, bu val lü el ‚Saphed‛ vönädik in Galileyän, keli älecedoy ettimo zifi famik: ‚Bethulia‛ se bibakonot, ad pönidön us sinodis okik.[1] Komandapenäds de rabinans famik, kels äloboms omi demü meug relöfik oma, äjafädons mödadilo ome se sogods relakompenanas omik monamedis mödik. Ven äbinom seimna in monaditretül, äjinom kosididön oki, maä atos ämögon fädo, medü ted me buks. ‚Prof. Kaufmann‛ nemom omi parasitani relöfa, kel nen senäl anik pro utos, kelosi äkodädom okikanes, ämirepütükom in zifs valik Yuropa, Frikopa e Siyopa nemi benorepütik, keli älabom. Ma sagäd ‚Simon von Geldern‛ bo edeadom pö bal zitevas okik ün yel: 1774 tö ‚Forbach‛ in Lalsasän.
Delabuk kälöfiko pebepenetöl de ‚Simon‛, kel ye pebepenon te jü yel: 1756, kü idunom dönu pilgrimi lü Saludalän, efägükon eli ‚Prof. Kaufmann‛ ad suimön kuratiko zitevi omik. Pro yels latikum fonäts konfidovik te vemo nemödiks ägebidons lü om. Binos pidabik, das no plu edalom belifön jenöfükami vipa in fonun okik penotodöla, das suno notets pötüvonsös pro läfulükam e menodam lifiskäta omik! Notets et petüvons ün prim yela: 1912, e fe in top, kö no isukoyöv bo onis, sevabo in bukem ledükik tö ‚Darmstadt‛. Dilekan bukema: ‚Dr. Adolf Schmidt‛ ätuvom fädo mödoti papüras, dilo in hebrey, kels pö vestig äklülädons licinön de ‚Simon von Geldern‛. Binons penets, peneds valasotik e de om it e de votans, dileds lafiko epuridiköls penetabuikilas, kitazötas, e r. Lölot fulükon ramari ze gretiki. Vio penäds valik et ereafons fädo ini bukem kurik tö ‚Darmstadt‛, kanoy te niludön. Niludo posbinot ela ‚Simon‛ evedon dalabot famüla in ‚Düsseldorf‛, ed ereafon ön mod seimik usao ini dalab baonana: ‚Von Hüpsch‛ in ‚Köln‛, kel äbinom konletan fanatik bisarotas mögik valik, e kela namapenäds piposbinüköl binons sis yels tum in bukem tö ‚Darmstadt‛.
Din küpädikün konleta jölplifätatoum in küir vietik petanädöl binon, kel labon su bäk tiädi: ‚Journal pour l'an 1757‛, e kel binon fövot tävadelabuka balid de ‚Simon‛, pedilädöl löliko ön mod ot, ed i pelautöl in Fransänapük. In sakäd ini tanäd pelüblinöl kitazöts kil tedana di ‚Düsseldorf‛: ‚J. B. Zanders‛ ädabinons de yegs, kelis ‚Judt Simon Leiser‛ iremom ün yels: 1742 e 1743. Ettimo famülanems pägebons nog selediko fa yudans, pläamo fa utans, kels älicinons de dafamüls noubik vönädik Spanyänik e Portugäniks; demü distid äläükoy pösodanemi lä ut fata. ‚Simon Leiser‛ äbinom kludo ‚Simon‛: son ela ‚Leiser‛ ü ‚Eleasar‛, keli änemoy eli ‚Lazarus von Geldern‛. Ladets penedas se yunüp ela ‚Simon‛ ätonons nog: ‚Simon Lazarus von Geldern‛; latikumo ämoädom nemi: ‚Lazarus‛, ed änemom oki te eli ‚Simon von Geldern‛ ü ‚Simon de Gueldra‛. Pos pilgrims okik lü län saludik, äläükom mödadilo nog „se ‚Hierusalem‛“ u nog suvikumo „se ‚Bethulia‛ in Galileyän“. Dönuamo lesiom, das edalabom us dalaboti, kel äprodon ome fieni flonas zao 1000. Larabans iberavoms ye pluma oni, e fino top pidistukon dub taladrem, sodas emutom klemön desini okik ad lifädön us lifadelis fovik oka. Votans ägivoms ome tituli: ‚doctor‛ u: rabinan: ‚Simon von Geldern‛; seimna i pänemom: ‚Monsieur le Baron de Guelre‛.
‚Simon von Geldern‛ äbinom lusöl; ädutom lü ventürans gretik, kelis tumyel 18id älabon mö num so vemo gretik, e kelas lifis i obs nog nu suimobs nitedälo. Betikoyöd te grafi: ‚de Saint-Germain‛ ed eli ‚Cagliostro‛! Das ‚Simon‛ no äbinom man neveütik, klülädos süadükölo se penäds fa om peposbinüköls. Pö mödikans timakompenanas okik, e bevü ons pö mans veütik, jinom ekodön magädi gretik. Igo ‚Voltaire‛, lä kel elotedom dü dels anik, äkegivom ome komandapenädi lü ‚Lyon‛.
Lecedi vio distiki timakompenans omik ya älabons, klülädos se pened pedispenöl fa ‚Von Seca‛. B.v. reidoy in pened at: „Sachez donc, Monsieur, que les dévots (de nom) de ce pays nvous déclarent pour un libertin, les libertins vous croyent hypocrite et les hypocrites vous prennent pour un véritable dévot. Voilà assez pour être détesté de tous.
Pour comble des malheurs les dames vous croyent aimable ou galant. Les savants ne vous aiment, parce que vous êtes de leurs métier. Les riches savent que vous êtes d'une bonne famille, et la plupart d'eux ne sont que des enfants trouvés.“
Du äbitom lo relakompenans okik as pönidan relöfik, kel ikemom libaviliko lomäni, famüli e liegi, ad dunön te Godi, äkazetom lo kritans cädik plu noli okik, ud äpleidülom me famülalimans, kels älabüloms calik veütik, e me tävug gretik oka. Ven ävedom bäldikum ed ivedom ziteva-tufavik, jinos, das ga elisitom laidacali. Älofom lampöre: ‚Joseph‛ II dünis okik, bi ökanomöv frutön tedi dub sev okik länas foginik. Pos atos ästeifom ad dagetön cali in bukem regik tö ‚Paris‛, ed in bukem dükik tö ‚Wolfenbüttel‛, ud as tidal pükas lofüdänik. Pükinol plagik omik ebinon bo ma ced ettimik jenöfiko plödakösömik. In pened lunik mu nitedik lü dük Braunjvägäna pleidülom, das nolom hebreyi, kaldeyi, Deutänapüki, Fransänapüki, Spanyänapüki, Litaliyänapüki e Linglänapüki, e zuo bosi laraba.
Do pösod küpädik at vöd lätik fümiko no nog pesagon. Penäds peposbinüköl omik labons nendoto nog mödoti ze gretiki, kel binon demädik pro kulivajenotem valemik tumyela 18id.
Se Volapükagased pro Nedänapükans 1952, Nüm: 2, Pads: 7-8, Nüm: 3, Pads: 11-12, Nüm: 4, Pads: 14-15.
El ‚Iudith‛ jönik: jiheroedan se konot yudik se tumyel 2id bü Kristus, äbätodof generali Lasüriyänik: ‚Holofernes‛, ed ädeidof omi in bed omik ad savön zifi okik: ‚Bethulia‛.
Dö bäldot tala
Se el ‚Het Vaderland‛ de 1941.
Bü tumbalionats mödik yelas - ma talavans e stelavans semiks igo b"milbalionats tel jü kils yelas, - tal äfomikon. Sis tim et sesträlon vami ini levalaspad. Primiko ädunon atosi as vapaglöp hitik, latikumo as flumotaglöp glutik, e pos atos as glöp, kel binon niniko hitik e pezüon dub krut solidik koldik. I nu tal no nog ekoldikons lölöfiko. Mö mets kildeg jü foldegs aliks, mö kels samo dudranobs dibikumo in talakrut solidik, vamot löpikun zänedo mö grad bal di ‚C‛. Atos klülädon b.v. pö dibagimams, in sops ed in tönuls. Ab i volkanim e dabin de at seköföl vamafonas e gäisiras binons blöfs, das vamot dibiko in tal muton labön nivodi vemo löpiki. Niludo ye miikobs, if cedobs, das löpikumam at jenon nenmiediko, jüs zänapün tala perivon, kö ön jenet at vamot gradas 200000 di ‚C‛. mutonöv dabinön.
Mutobs fomälön, das löpikumam vamota jenon ze vifiko in talajüds plödikün, ab das in dibot gretikum löpikumam vamota jenon nevifikumo, jüs mödot maxumik gradas 1500 jü 2000 di ‚C‛. perivon. Topi volkanima mutobs niludo sukön tö dibot mö milmets foldeg jü luldegs, pö vamot gradas 1000 jü 1250 di ‚C‛.
Esteifüloy ad plänön vamikamamödoti tala (sevabo: pluikam dibota, kel paneodon ad dagetön löpikumami vamota mö grad 1 di ‚C‛.) me ced, das mutoy kodidön ati kipäde stöfas stralamikodabik stonasfera. Demölo dugodafägi talakruta kom stäänik mödotas mu pülikasmünas stralamikodabik in talajüd labü bigot milmetas foldeg jü luldegas äklülädon saidön ad kanön plänön talavamikamamödoti. Milmets luldeg at binons ebo zao dibot, keli ma kods ya büikumo pemäniotöls mutoy kodidön blögädes kontinänik.
Binos mögik ed igo luveratik, das pubod stralamikodaba binon miedöfik, e te komädon in dils plödikün tala. Vam, kel davedikon sekü säbinädikam münas luraninerik e stöfas somik in talakrut labon reto veüti pülik leigodü lüsum vama, as sek bestralama dub sol, kela duinod baiädon ko milvaat a kvadamet talasürfata.
In jenöfs somik cedoy atimo, das kods saidik dabinons ad niludön, das metalapiäf tala no labon vamoti löpikum ka gradas 1500 jü 2000 di ‚C‛. Dubä lömins stralamikodabik defons in nined, kod no dabinon ad niludön, das vamot binonöv löpikum. Sekü atos binos vemo dotik, va nined tala bo binon in stad esmetöl. Klienobs ad cedön, das piäf et binon fe redaglutik, ab ga binon solidik.
Volkanim jinon tefidön ko fomikam belemas, kel äjenon ya ün timäds rageigik (bü yels lultumbalion jü millultumbalions). Leigoäsä fomikam at belemas, volkanim binon pubod periodik, äsä pubods mödik in jenotem tala (samo: gladatimäds) binons.
Jenöfot, das no kanoy noön periodöfi semik in jenäds talavik, jonon, das luveratiko no kanoy spikön dö volf, dö dafomikam progedöl, in jenotem tala. Sotefä kanobs cödön atimo, dafomikam somik te jenon pö volf dabinädas liföl su tal, kels jünu, ünü tumbalionats yelas evolfons de foms balugik ad foms distöfik, dilo vemo edagloföls, bundaniks.
Binos sio küpädik, das pö talavans klien dabinon ad lonülön bäldoti tala me nums stelavik gretikum, kas stelavans semik cedoms, das daloms dunön. ‚Belot‛, samo, äcedom, das bäldot planetasita no suämon plu ka yelis zao kiltumbalionis; ön jenet at tal kanonöv binön nog yunikum.
Se Volapükagased pro Nedänapükans 1952, Nüm: 4, Pads: 13-14.
Tik nulik
Ma konot fa ‚J. Arthur Hill‛. (Se el ‚Haagsche Post‛.)
‚Jozef Scrubbins‛ äbinom stonicöpan, älabom bäldoti yelas kildeglul, jimatani, cilis lul, e vigamesedi legudik.
‚Jozef‛ äsufom ye malädi, kel äsmalükumon ön mafäd veütik kädi okik. Älabom sevabo seni tu gretiki fena in lögs okik. Bi no älekonfidom medinis pipätöl, ämedinom oki nomiko in bötädöp: „Jevod flitöl“ su gulöp.
Zuo äcedom, das no äfölom vokedi okik, imutomöv vedön nolan. Semikna älabom tikodi ad vedön dugan pöpa, ab pos atos ätüvom ai, das cal in glüg öbinonöv gudikum pro om.
Tü soar seimik, kü böb omik no ädälon ome ad remön medinis, änüstepom ini bukemöp pöpik glatik, ed äloenom buki. Tiäd äbinon: „Tikolöd dö on! ed ogetol oni“, e pilauton fa Lamerikänan ko tituls mödik.
Bi ‚Jozef‛ nu älabom cedi no löliko neverätiki, das in Lamerikän tituls äbinons ze nejeriks, tituls su buk pimäniotöls äbinons lindifiks pro om, ab tiäd it buka äpliton bo omi. Büä ägolom ün soar et lü bed, ifireidom löliko buki. Seiliko äsäklotom oki ed ästepom ini bed. Jimatan omik äkodidof seili omik negidetiko maläde kösömik omik. Ün neit et ädrimom dö buk, ed ägalikom telna, dubä äsagom laodiko: „Binob saunik e liegik: Natemolöd dibätiko! ed ogteol dinis valik.“ Atos äbinon bal magivafomülas se buk.
Ün göd fovik äbinom so stilik, das jimatan omik sekü kelied tio igivof ome moni pro väret bira; ab poso äbetikof, das cils äneodons klotis, e das demü atos ämutof vobön töbidiko.
Ven ‚Jozef‛ pos janed äseidom oki ko logs färmik sui stul okik foi fil, ‚Eliza‛ äsäkof ome, va äsenälom oki no gudiko. Eli „u te soafol-li?“ äsevof ad taetön nog ebo timo.
„Buk et binon kod,“ ‚Jozef‛ ägespikom.
„Buk kinik-li?“ ‚Eliza‛ äsäkof stuniko.
„Keli eramenob ädelo. Emaifükon logis obik. If te skilükobs lanöfi obsik, tän no nedobs duinön laiduliko vobi koapik töbidik. Mutobs te betikön vemöfiko utosi, kelosi vipobs ad dalabön, e leküpälön me tiks obsik ad atos, e fino getobs osi. Suemol-li osi?“
‚Eliza‛ no äsuemof osi, ed ägespikof takediko: „Ag! Kred obik tefü atos binon pülik. Etikob ya nämöfiko dü vig lölik dö klots nulik pro cils, ab ai no vilons kömön, klu ozesüdos, das mutob meritön onis me vob. Nen vob dagetoy nosi.“
„Atos binon lölöfiko veratik,“ ‚Jozef‛ äsagom, „ab mods difik dabinons ad vobön. Ol vobol me nams, e meritol suldis vel a düp. Man, kel plägom tiki nulik, vobom leigo töbiko, e ba nog töbikumo ab me lanöf okik. Nu oprimob ad lärnön atosi.“
„Atos binon-li kod, das äseadol brefobüo ko logs färmik?“
„Verätö! äjäfob me leküpäl me tik, atos binon flagot balid; tän ito stöfikam sökon.“
„Ba no kanob leküpälön saidiko me tik obik, e sekü atos klots cilas no nog... lio bo enemol-li osi?“
„E-stö-fi-kons,“ ‚Jozef‛ ägespikom. „NO eleküpälol saidiko me tik. Nu oleküpälob me tik oba ad dagetön flonis degteltum in spälabank. Ologol, das ogetob onis; atos pesagon in buk. Tikolöd! ed ogetol osi. Natemolöd dibätiko!“
‚Jozef‛ äseilom, ed äprimom ad natemön so dibätiko, das äkanoy lilön osi domü nilädans. ‚Eliza‛ i änatemof mö naeds anik dibätiko. Fovo älenükof mänedi okik, ed ämogolof. Dub lienäd fümälik muda ofik äkanoy logön kleiliko, das i of äleküpälof me tik okik.
Ven ägekömof pos düps kil, ‚Jozef‛ no äbinom in dom. Fön ikvänikon, ‚Eliza‛ äfilidof dönu oni, e ven latikumo pos düp lafik cils äkömons de jul, fided onsik binädöl me pötets e svinapin äblümon. Ün vig et käd no ädälon ad remön miti.
Boso latikumo ‚Jozef‛ äkömom lomio,. Idunom spatili ko nilädan okik: ‚Ben Smith‛, kel i äsufom lögis fenik. Klülabiko ‚Ben‛ älabom böbi pifulüköl, ibä ‚Jozef‛ äsmelom ma medin palöföl okik. Jimatan ela ‚Ben‛, kel i äsegolof ad vobön, äbinof pösodil lunedik, e päslüdof kludo fasiliko ad degivön moni. Bi ‚Eliza‛ äbinof gretik ä nämik, ‚Jozef‛ ad pid okik neai äkanom gebädön blöfastabis, kels ägebidons lü ‚Ben‛.
‚Jozef‛ äseidom oki, ämüfom stuli okik nilikumo lä tab, ed ästebedom takediko bovedi okik. Nen mijästid me lienäd bal, ‚Eliza‛ äbleibof seadön e logedön stediko föfio.
‚Jozef‛, kel primo äbinom nenspikamik sekü stun, äfägom fino ad vögön me lineg svelik: „Getob-li nu suno pötetis?“
„Finedons“, ‚Eliza‛ ägespikof.
„Kisi atos sinifon-li?“ ‚Jozef‛ äsäkom vutiko. „Evedol-li lienetik?“
‚Eliza‛ älesedof cilis plödio ad pledön, ädekluinof mudi me lebavet okik, ed ägespikof meditölo: „Balan dunon so, e votan dunon votiko. Emeritob samo ägodo moni pro pötets, klu labob gitäti tefü ats. Ol vobol töbiko ön mod votik, klu labol i gitäti ad merit lönik olik. Leno taob, das dakipol pro ol it vali, if plöpol ad leadön stöfikön miti, bödemi e Jampänavini, ibä fidön mödiko igo seimna no binos sanabik. Sio okotenobs ad fidön pötetis ko svinapin. Fe jinos lü ob, das agödo no etikol dö Jampänavin; buikumo labol smeli bira. Fümiko at kanon pastöfükön fasilikumo.“
‚Jozef‛ älöädom prüdiko, ägolom ko steps boso nefümiks lü jimatan okik ed ätovom puni okik. Ab no äflapom. Neflen ivotükof okmeugi. PLas drefön zeili, kel äbinof so plitiälik ad no mufükön oki, ‚Jozef‛ ägetom ko näm gretik sui nud okik stabüli skala ferik, keli ‚Eliza‛ igleipof len gleiped.
Fovo log nedetik omik äseivon so legudiko puni detik jimatana okik, das älogom[1] donikön lanöfo reini spagas nidik. Pos atos ‚Eliza‛ äjoikof gleipedi skala ko näm so gretik ta topäd stomäga omik, das ähokom dü timül, ed ädofalom blegikölo.
Dub atos äsufükom neflene topi nenherik löpo su kapasömit okik. Ko flap kuratiko pizeilöl skal ädrefon oni, e ‚Jozef‛ äfalom lunatenoto sui glun.
‚Eliza‛ ägolof lü ramar, ägekömof ko berolöm, ed äprimof nu fefiko. Ba no binos spotik ad flapön mani, ven seatom su glun, ab nu no äbinos tim pötik pro ladäladods. ‚Eliza‛ ikeküpälof zeili fümik, e zeil at äsaludükon medis.
Binos stunüköl, kisi kanoy dagetön medü berolöm, ifi no voboy nolaviko, ab ko süad, ed if viloy lezedön senälis dü yels mödik in seil pitaetölis.
Ünü foldil düpa efinükof vobi. ‚Eliza‛ ätränof mani nenvilik lü kvisinöp ad leadön sevälöfikön omi, ed äseidof oki fovo ad staudön. Ven atos ijenon, ladäl ofik äsofikon dönu. Ägolof lü kvisinöp, ätovof mani, äblinof omi lü löpacem, äsäklotof omi, älavof ed äflabülof vunis omik, ed äseitof omi ini bed.
Ün soar et ‚Ben Smith‛ äkömom dü timül. Ävilom spatön boso ko ‚Jozef‛, üf öplöpomöv ad getön moni anik de jimatan okik. Ad pid vemik okik älelilom ye, das flen omik idagetom süpiko glepädi gripa, ed ämutom luveratiko blibön in bed dü dels anik.
‚Eliza‛ älogof seimna xamölo eli ‚Ben‛, ed ädagetof süadi, das ökanoföv bemastikön i omi. Sosus uskilükof oki boso, olofof vome ‚Smith‛ dünis okik.
Tü del fovik, ven iblinof ome büli anik pro janed omik äseidof oki sui bed ela ‚Jozef‛ ed äküpetof: „Espikob agödo ko söl: ‚Montrose‛, kel binom febädacif in stonibreiköp, ed atan epromom obe ad givön ole laidacali, if vilol bleibön vobön nomiko, e no plu drinön. Epromob ome, das ögudükumol kondöti olik. Promi et vilol-li bo fölön fümiko?“
‚Jozef‛ älabom te logi gebidik bal, ed at äbinon zuo te lafiko maifik. Ga ägespikom ko loged vutik: „Si! ofölob promi votana, efe zuo nog promi jimatana obik!“
„Atos binonöv jenöfiko gudikün pro ol,“ ‚Eliza‛ äsagof.
‚Jozef‛ no ägespikom.
‚Eliza‛ ätovof nami okik. Ädunof atosi te ad moükön herili se mud okik, ab ‚Jozef‛ no äfägom ad logön gudiko, ed ämisuemom osi. Ätordom kobio, ed ästeifom ad tirön tegedi love kap okik.
„Odunob atosi,“ ätonos fovo fibiko se mud omik. „Ogudükumob kondöti obik. Dü lunüp no ebinob himatan gudik pro ol, o ‚Eliza‛! ab okudob, das vedos gudikum.“
Abinos klemed stipü benäd u nebenäd.
„Tän atos binon gudik,“ ‚Eliza‛ äsagof. „Leküpäl at me tik binon ga din magifik. Edagetol ya dub on lecedi lölöfiko votiki lifa. Soäsä ya esagol, flons degteltum okömons fümiko... pato, if primol ya büo ad vobön demü atos. If vobol in stonibreikoöp, i kanol meditön dö benosek, e natemön dibätiko, vo-li? Tü timül at no kanol dunön atosi, bi labol valöpo doli sekü leküpäl me tik oba, kelosi edunob ädelo. Vö! ünü vig obinol sio döna saunik!“
‚Eliza‛ äblegükof oki lvoe om, ed äkidof omi su flom omik: top logädik teik, keli äkanof kidön, bi logod lölik omik pivilupon ini flabülod.
„O ‚Eliza‛!“ ‚Jozef‛ äsagom pos timül.
„Si! Kis dabinon-li?“
„Vilol-li geblinön asoaro buki at?“
Tüi timül, das äslipikom, ‚Eliza‛ älielof murülön omi: „Binob nulälik, va lautan buka at matom-la.“
‚Eliza‛ äbinof i nulälik tefü atos, ab äniludof: no, ibä voms Lamerikänik plägofs mödiko spoti.
NOETS. (Vükifonät)
- Bükapök; pla: äloegom.
Se Volapükagased pro Nedänapükans 1952, Nüm: 5, Pads: 19-20, Nüm: 6, Pads: 22-24; 1953, Nüm: 1, Pad: 3.