Typy panowania prawomocnego wg Webera.
*Panowanie- szansa posłuszeństwa pewnej grupy ludzi wobec określonych rozkazów. Każde prawdziwy stosunek panowania cechuje określone minimum woli posłuszeństwa -a więc określony interes w posłuszeństwie.
*1.panowanie legalne- racjonalny charakter uprawomocnienia - opiera się na wierze
w legalność ustanowionych porządków i prawa wydawania poleceń przez osoby powołane do panowania.
-posłuszeństwo okazywane jest legalnemu, bezosobowemu porządkowi
-określonemu przezeń przełożonemu (władcy)
*Podstawa legalnego panowania:
- prawo respektowane przez towarzyszy związku i osoby, które w granicach zakresu władzy związku wchodzą w określone stosunki społeczne, uznane przez porządek za istotne, albo podejmują działania społeczne
-prawo jest kosmosem abstrakcyjnych, celowo ustanowionych reguł
-wymiar sprawiedliwości jest zastosowaniem reguł do konkretnego wypadku
-administrowanie to racjonalna troska o interesy wskazane przez porządki związku, w granicach wyznaczonych przez reguły prawa i zgodnie z ogólnymi zaaprobowanymi zasadami
-legalny pan- posłuszny bezosobowemu porządkowi, na który orientuje swe rozporządzenia
-posłuszeństwo osoby - tylko prawu, a nie osobie władcy
2.panowanie tradycjonalne - tradycyjny charakter uprawomocnienia - opiera się na powszechnej wierze w świętość tradycji i prawomocność obdarzonych autorytetem osób.
-posłuszeństwo okazywane jest za sprawa czci osobie wskazanej przez tradycję
-panowanie, którego podstawa jest wiara w jego prawomocność oraz świętość odwiecznych porządków i władzy pana, wskazanego przez tradycyjną regułę
3.panowanie charyzmatyczne - charyzmatyczny charakter uprawomocnienia - opiera się na powszechnym oddaniu władzy osobie uznawanej za świętą, za bohatera albo wzorzec, oraz podporządkowanie się ustanowionym przez nią porządkom.
-posłuszeństwo okazywane osobie charyzmatycznej
-w granicach wiary w jego autorytet
-charyzma to niepowszednia cechą jakiejś osoby, uważanej za obdarzoną nadprzyrodzonymi, nie każdemu dostępnymi siłami czy właściwościami. Wzorce- wojownik z charyzmą szału wojennego, szaman, twórcy sekt, literaci, prorocy
*Znalezienie nowej charyzmatycznej osoby:
-przez objawienie
-wskazanie następcy przez dotychczasowego nosiciela charyzmy
-wskazanie następcy przez obdarzony charyzma sztab
-charyzma dziedziczona - charyzma jest cechą krwi
-przeniesienie magicznym sposobem charyzmy na inna osobę
62) Standardowe zagadnienia przedmiotu Nauki o Państwie i Polityce.
*Polityka była przedmiotem rozważań:
-teologicznych
-filozoficznych
-socjologicznych
-psychologicznych
*Politologia jest powiązana z tymi wszystkimi naukami. Nie ma wyraźnej granicy między tym gdzie się zaczyna, a gdzie kończy polityka. Część rzeczy w życiu zamienia się w polityczne, a część przestaje nimi być - przemieszczanie polityki do sfer niepolitycznych.
*Koncepcje wieku nauki o polityce:
-polityka to jedna z najstarszych nauk (np. Grecy)
-polityka to młoda dyscyplina (przełom XIX/XX w. lub II poł. XX w.)
*Klasyczna filozofia grecka próbowała odpowiedzieć na pytanie "Jak stworzyć idealne państwo?" - Platon i Arystoteles
*Pod wpływem empiryzmu nauki społeczne chciały formułować prawa takie jak w naukach ścisłych. Empiryzm miał wpływ na kierunek rozwoju nauki o polityce.
*Pytania:
-o legitymizację władzy
-jak skutecznie rządzić? (Machiavelli)
-dlaczego jedni rządzą a drudzy są rządzeni
*Przedmiot badań:
-historia polityki
-socjologia polityki
-psychologia polityki
-geografia polityki
*UNESCO opracowało katalog spraw, które składają się na przedmiot badań nauki o polityce (1948). Było to skutkiem II wojny światowej: próbowano empirycznie odpowiedzieć na pytanie, jak powstały totalitaryzmy.
-teoria polityki
-instytucje polityczne
-partie, grupy, opinia publiczna
-stosunki międzynarodowe
“Nauka o polityce to badanie tego, co kto otrzymuje, gdzie i w jaki sposób.” Herold Lasswell.
*Podstawowy zakres nauki o polityce:
-władza
-instytucje polityczne
-interes polityczny
-idee polityczny
Funkcje Nauki o Polityce.
-deskrypcyjna (opisowa)
-eksploracyjna (wyjaśniająca) - wyjaśnia przyczynę i skutek
-prognostyczna (prognozująca) (przewidująca) - jak będzie wyglądać sytuacja w przyszłości
-instrumentalna (praktyczna) (ideologiczna) - jakie działania należy podjąć dla osiągnięcia określonego rezultatu
-ekspertyzowa, doradcza