Miasta – stolice Polski?
Gniezno 966 – 1041r.
Kraków 1041 – 1596r.
Warszawa 1596 – po dzisiaj.
Gniezno. Mieszko I w 966r. zbudował w Gnieźnie Kościół w którym pochowano jego żonę Dąbrówkę.
W 1000r. w Gnieźnie odbył się Gnieźnieński zjazd.
W 1025r. odbyła się koronacja Bolesława Chrobrego.
W 1038r. do Gniezna wtargnał książę czeski Brzetysław I, pozostawiając po sobie spalone podgrodzia i zniszczoną, ograbioną katedrę i zamek książęcy. Na skutek tego Kazimierz Odnowiciel przeniósł stolicę do Krakowa. Herb Gniezna zwieńczony jest koroną królewską.
Kraków. Kazimierz Odnowiciel w 1041r. przeniósł stolicę do Krakowa.
Kraków był stolicą w czasach dynastii królewskich Piastów i Jagellonów.
Do marca 1596r. był faktyczną stolicą Polski i siedzibą polskich Królów. Przestaw być stolicą gdy rozpoczał się okres wolnych elekcji.
Warszawa. Po śmierci Zygmunta Augusta (1572r.) – ostatniego z dynastii Jagellonów, w 1573r. odbyła się pierwsza wolna elekcja, to jest wybór króla. Na króla wybrano Henryka Walezego.
W 1587r. odbyła się Kolejna elekcja, na której na tron wybrano pierwszego z dynastii Wazów – Zygmunta Wazę. Król Zygmunt III pretendował do tronu szwedzkiego. I Królowi wygodnie było przebywać w bardziej na północ Warszawie, niż w Krakowie.
Decyzja przeniesienia dworu królewskiego do Warszawy zapadła w marcu 1596r.
Wówczas faktyczna stołeczność miasta nie została potwierdzona żadnym aktem prawnym.
Oficjalnie range miasta stołecznego Warszawa zdobyła w 1952r.
8. Kim był Piast Kołodziej?
Piast Kołodziej był legendarnym protoplastą, założycielem dynastii Piastów - pierwszej dynastii Królów Polski. (Postać z polskich legend, nie historyczna).
9. Co się stało z Popielem?
Króla Popiela zjadły myszy za jego zbrodnie i udrękę ludu.
(Postać z polskich legend, nie historyczna).
10. Dynastie królewskie w Polsce?
Dynastja Piastów – od koronacji Bolesława Chrobrego (1025r.) do śmierci Kazimierza Wielkiego (1370r.)
Królowa Jadwiga Andegaweńska (1384). Córka króla Węgier i Polski – Ludwika Węgierskiego.
Dynastja Jagellonów – rozpoczął dynastię Władysław Jagełło po ślubie z Królową Jadwigą w 1385r. Dynastja upadła po śmierci Króla Zygmunta Augusta (1572r.), który nie miał syna.
Królowie elekcyjni. Pierwszym wybranym królem był Henryk Walezy, dalej Stefan Batory.
Dynastja Wazów. Wybierani byli królowie Zygmunt Waza, Władysław i Jan Kazimierz.
Dynastja Wettynów. August II Mocny, August II Sas.
Ostatnim królem elekcyjnym był August Poniatowski (1764-1795).
11. Kto był ostatnim królem Polski?
August Poniatowski (1764-1795). Został królem z inicjatywy carycy rosyjskiej Katarzyny II.
Za Augusta Poniatowskiego miały miejsce trzy rozbióry Polski.
12. Kim była Jadwiga?
Królową Polski od 1384-1399r. Córka króla Węngier i Polski – Ludwika Węgierskiego, była żoną króla Władysława Jagełły.
13. Wymień insygnia Koronacyjne Królów Polski?
Insygnia polskich królów to jest oznaki władcy, używane podczas ceremonii Koronacyjnych.
Były nimi – korona, jabłko, miecz i berło.
Co to jest Miecz Szczerbiec?
Miecz koronacyjny Królów Polski.
15. Kto był pierwszym królem z dynastii Jagellonów?
Władysław Jagełło. Wstąpił na tron po ślubie z Królową Jadwigą.
16. Kto był ostatnim królem z dynastii Jagellonów?
Zygmunt August II. Zrealizował Unię Lubelską 1569r.
17. Ile królów było w Polsce?
Około 29 królów.
18. Kto był pierwszym królem Polski?
Bolesław Chrobry, koronowany w 1025r.
19. Kto był pierwszym władcą Polski?
Mieszko I (922-992) – pierwszy historycznie udokumentowany władca Polski z dynastii Piastów.
Data chrztu Polski?
W 966r. Mieszko I w celu umocnienia tworzonej państwowości przyjął chrzest.
Przez ten akt państwo Mieszka weszło w ówczasny europejski system polityczny.
Chrzest Polski przyjęty został z Czech, wraz z małżeństwem z czeską Księżniczką Dobrawą.
21. Gdzie i jak zginą Święty Wojciech?
Święty Wojciech – biskup, głowny patron Polski. Zamordowany w 997r. Prusami podczas odprawiania Mszy. Jego ciało wykupił Bolesław Chrobry i przeniósł do Gniezna. Został kanonizowany 999r.
22. Gdzie i kiedy odbył się Zjazd Gnieźnieński?
W 1000r. w Gnieznie odbył się Zjazd Gnieźnieński, w którym uczestniczuł Bolesław Chrobry i cesarz niemiecki Otton III. Proklamowano wtedy utworzenie arcybiskupstwa i metropolii gnieźnieńskiej.
23. Gdzie i kiedy koronowano Bolesława Chrobrego?
W 1025r. w Katedrze gnieźnieńskiej.
24. Testament Bolesława Krywoustego.
Bolesław Krywousty (1085-1138). W 1138r. wydał testament regulujący zasady następstwa tronu.
W swym testamencie Bolesław Krywousty podzielił państwo między trzech pełnoletnich synów.
W ten sposób rozpoczał się okres rozbicia dzielnicowego, który trwał prawie 200 lat.
25. Kto sprowadził Krzyżaków do Polski?
W 1226r. w okresie rozbicia dzielnicowego, Książę Konrad Mazowiecki sprowadził do Polski Krzyżaków. Mieli oni pomóc w obronie przeciw napadom Prusów. Z czasem obecność Krzyżaków zaczęła zagrażać bezpieczeństwu Polski.
26. Kiedy odbył się napad Tatarów (bitwa pod Legnicą)?
W 1241r. odbył się napad Tatarów. W bitwie pod Legnicą udaje się powstrzymać ich ekspansję.
Legenda o Lajkoniku.
Legenda o Lajkoniku wiąże się z najazdami Tatarów na Polskę w 1241r.
28. Kiedy odbyła się koronacja Władysława Łokietka? Co oznacza ta koronacja?
W 1320r. i oznacza koniec rozbicia dzielnicowego.
29. Kto wygrał bitwę pod Płowcami?
W 1331r. odbyła się bitwa pod Płowcami między wojskami Króla Władysława Łokietka a Krzyżakami. Wojsko Władysława Łokietka zwyciężyło Krzyżaków.
30. O kim mówiono „Został Polskę drewnianą, a zostawił murowaną”?
O Kazimierzu Wielkiem (1310-1370). Syn Króla Władysława Łokietka, był ostatnim z dynastii Piastów.
Opiekował się miastami, przeprowadził reformę pieniądza, kodyfikował prawo.
W 1364 założyw w Krakowie pierwszy w Polsce uniwersytet – Akademię Krakowską.
31. Kto i kiedy założyw pierwszy uniwersytet w Polsce (Uniwersytet Jagelloński)?
Kazimierz Wielki z dynastii Piastów założyw w Krakowie w 1364r. pierwszy w Polsce uniwersytet – Akademię Krakowską (Uniwersytet Jagelloński).
32. Kiedy odbyła się bitwa pod Grunwaldem? Kto był zwycięzcą?
W 1410r. wojsko polskie i litewskie pod dowództwem Króla Władysława Jagiełły pokonało pod Grunwaldem wojsko Krzyżaków. Potęga Krzyżaków zostaje ostatecznie złamana.
33. Gdzie i kiedy zginął Król Władysław Warneńczyk (bitwa pod Warną)?
Władysław Warneńczyk był synem Władysława Jagiełły. Zginął w bitwie przeciw Turkow pod Warną w 1444.
34. Kiedy miał miejsce Potop szwedzki?
W ХVII wieku królowie z dynastii Wazów pretendowali do tronu Szwecji co prowadziło do konfliktów między Rzeczpospolitą a Szwecją.
W 1655-1660 w okres panowania Jana Kazimierza przypadają najazd szwedzki – „potop”.
35. Postać Ksiądza Kordeckiego?
Podczas potopu szwedzkiego (1655-1660) boronił klasztor na Jasnej Górze.
36. Postać Króla Jana III Sobieskiego?
Jan III Sobieski - wybrany król (1629-1696). W 1683r. rozgromił wojska tureckie i zahamował ekspansję Turków Otomańskich w Europie.
37. Okres rozbiorów?
123 lata, aż do odzyskania niepodległości w 1918r. okres rozbiorów charakteryzował się podziałem Polski między Rosją, Austriją a Prusją, coraz głębszą rusyfikacją czy germanizacją.
38. Kiedy odbył się I rozbiór Polski?
W 1772r. W tym rozbiórze brały udział Rosja, Prusy i Austria.
Konstytucja 3 Maja?
3 maja 1791r. sejm przyjął na Zamku Warszawskim Konstytucje 3 Maja.
Była to pierwza w Europie, a druga w świecie Konstytucja.
Postanowienia Konstytucji 3 Maja:
- religia katolicka została utwierdzona jako panująca;
- zagwarantowano prawa własności;
- zapewniono nietykalność osobistą;
- Rzeczpospolitą ogłoszono monarchią konstytucyjną.
40. Z czym kojarzy się Targowica?
Konfederacja Targowicka odbyła się w 1792r. w Targowicy. Wystąpiła przeciwko reformom Konstytucji 3 Maja, co posłużyło Rosji jako pretekst do interwencji zbrojnej w Rzeczpospolitej. „Targowica” jest synonimem zdrady w Polsce. Była pretekstem do II rozbióru Polski.
41. Kiedy odbył się II rozbiór Polski?
W 1793r. Brały udział Rosja i Prusy. Bezpośrednim pretekstem do II rozbióru Polski była Konfederacja Targowicka.
42. Powstanie Kościuszkowskie?
Tadeusz Kościuszko był wybitnym przywódcą. Powstanie Kościuszkowskie odbyło się w 1794r. i było pierwszym powstaniem narodowym przeciwko zaborcom przed III rozbiórem Polski.
43. Kiedy odbył się III rozbiór Polski?
W 1795r. Brały udział Rosja, Prusy i Austria.
44. Kiedy nie było Polski jako państwa?
Od 1795-1918r.
45. Dlaczego doszło do rozbiorów i upadku Rzeczpospolitej?
Rzeczpospolita upadła, bo w sąsiedztwie agresywnie nastawionych państw militarnych, z władzą absolutną (Prusy, Rosja i Austria) obywatele Rzeczpospolitej do końca bardziej cenili sobie wolność obywatelską niż przymus.
46. Legiony Polskie we Włoszech, generał Dąbrowski.
Po III rozbiorze, utracie niepodległości przez Polskę, nastąpiła emigracja żołnierzy i oficerów z Polski głownie do Włoch i Francji. Legiony Polskie we Włoszech były polskim wojskiem, utworzonym zagranicą, w 1797 z emigrujących żołnierzy polskich. Te odbudowane, po raz pierwszy już poza granicami Polski, wojska polskie miały po przygotowaniu się, ruszyć do walki o niepodległość.
W porozumieniu z Napoleonem, General Jan Henryk Dąbrowski (twórca Legionów Polskich) podpisał 9 stycznia 1797r. umowę z rządem Republiki Lombardzkiej o stworzeniu w Lombardii Legionów Polskich.
Symbolem wiary w niepodległość stała się w 1797 pieśń napisana przez Józefa Wybickiego, zwana "Mazurkiem Dąbrowskiego", która w 1927 została polskim hymnem narodowym.
47. Kiedy wybuchło Powstanie Listopadowe?
Powstanie wybuchło w noc 29 listopada 1830r. w Warszawie.
Powstańcy zaatakowali Belweder w Warszawie, pałac w którym rezydował namiestnik carski – Konstanty. Chociaż powstańcy nie osiągnęli celu, wielki książę Konstanty uciekł z Warszawy. Wojska ruszyły do walki z zaborczym wojskiem carskim.
W 1831r. wojska rosyjski rozbiły wojska powstańców. Powstańcy musieli udać się na emigracje. Fala emigracji była taka duża, że w historii Polski nazywana się Wielką Emigracją.
48. Kiedy wybuchło Powstanie Styczniowe?
Powstanie Styczniowe wybuchło 22 stycznia 1863r., trwało do 1864r.
Drugi narodowy zryw przeciwko zaborcy Rosji. Powstańcom nie udało się przejąc władzy w Warszawie.
49. Kiedy wybuchła I Wojna Światowa?
1 sierpnia 1914 – 11 listopada 1918. Brały w niej udział 33 państwa; w czasie jej trwania zmobilizowano 70 milionów ludzi, 10 milionów poniosło śmierć, a prawie 20 milionów zostało rannych. Upadły: Cesarstwo Niemieckie, Austro-Węgerskie, Imperium osmańskie, Imperium Rosyjskie.
50. Kiedy Polska otrzymała niepodległość?
11 listopada 1918r. zakończyła się I Wojna Światowa. Józef Piłsudski zostaje Naczelnikiem Państwa.
11 listopada został ogłoszony Dniem Niepodległości Polski.
51. Cud nad Wisłą?
W sierpniu 1920 odbyła się zwycięska bitwa wojsk polskich z armią bolszewicką.
15 sierpnia w Polsce jest dniem zwycięstwa Wojska Polskiego.
52. Kto był pierwszym Prezydentem II Rzeczpospolitej?
Profesor Gabriel Narutowicz w 1922r.
53. Kto był ostatnim Prezydentem II Rzeczpospolitej?
Ignacy Mościcki w 1926r.
54. Kiedy wybuchła II Wojna Światowa?
1 września 1939r. wojska niemieckie zaatakowały Polskę.
Dnia 17 września 1939 wojska sowieckie wkroczyły na teren wschodniej II Rzeczpospolitej na mocy Paktu Ribbentrop-Mołotow. Teren II Rzeczpospolitej został podzielony: 49% Związek Sowiecki, 51% Niemcy.
55. Głowne bitwy II Wojny Światowej w których uczestniczyli żołnierze Wojska Polskiego?
Bitwa o Anglię - 1940 rok;
Bitwa o Monte Cassino - 1944 rok Włochy (Armia Polska pod dowództwem Generała Władysława Andersa);
Walki w północnych Włoszech - 1945 rok;
Wyzwolenie miasta Bredy w Holandii - 1944 rok.
56. Kiedy wybuchło Powstanie Warszawskie?
1 sierpnia 1944r. o godzinie 17:00 w Warszawie wybuchło powstanie zorganizowane przez Armię Krajową. Jego głównym celem jest wyzwolenie stolicy spod władzy Niemców i zdobycie suwerenności. Powstanie trwało 63 dni i zostało pokonane.
57. Data końcu II Wojny Światowej?
8 maja 1945r. - bezwarunkowa kapitulacja III Rzeszy.
58. Polska po 1944 roku. Jałta 1945r.
W Jałcie w lutym 1945 roku, Wielka Brytania i Stany Zjednoczone były zmuszone uznać roszczenia sowietów do terytorium na wschód od rzeki Bug. Armia Czerwona zajęłą już w tym czasie te tereny w pogoni za Niemcami.
"Jałta" w Polsce jest synonimem zdrady aliantów i prawie pięćdziesięcioletniego podziału Europy na strefę wpływów sowieckich i wolny świat zachodni.
59. Rok założenia Związku Zawodowego "Solidarność" lub z czym kojarzy się Sierpień 1980?
Związek Zawodowy "Solidarność" został założony na podstawie Porozumień w Gdańsku kończących 14 dni strajku w sierpniu 1980 roku w Stoczni Gdańskiej. Strajkujący wystąpili za uzyskania swobód politycznych i ekonomicznych. Jej przywódca, Lech Wałęsa, z zawodu elektryk, otrzymuje w 1983 Pokojową Nagrodę Nobla.
60. Z jakim wydarzeniem kojarzy się 13 grudzień?
13 grudzień 1981r. - wprowadzenie Stanu Wojennego przez generała Wojciecha Jaruzelskiego.
Delegalizacja pierwszej Solidarności.
61. Koniec rządów komunistycznych?
W 1989 Partia komunistyczna zezwala na wolne wybory, które wygrywają kandydaci bloku solidarnościowego.
Tadeusz Mazowiecki zostaje pierwszym niekomunistycznym premierem Polski. Rok później Lech Wałęsa wygrywa wybory prezydenckie.
62. Wymień nazwiska prezudentów Rzeczpospolitej Polski po 1989r.?
1989-1990r. – Wojciech Jaruzelski;
1990-1995r. – Lech Wałęsa;
1995-2005r. – Aleksander Kwaśniewski (był Prezydentem 2 kadencje);
2005-2010r. – Lech Kaczyński (10 kwietnia 2010r. wyleciał z Warszawy rządowym samolotem w Smoleńsk by udać się na obchody 70-rocznicy zbrodni katyńskiej. Zginął wraz z żoną i wszystkimi członkami delegacji);
2010r. – po dzisiaj – Bronisław Maria Komorowski.
63. Data wstąpienia Polski do NATO?
12 marca 1999r. Polska stała członkiem NATO.
64. Data wstąpienia Polski do Unii Europejskiej?
Od 1 maja 2004r. Polska jest pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej.
Tradycje
1. Sylwester (31 grudzień) / Nowy Rok (1 stycznia).
W Polsce sylwestrowe bale i zabawy jeszcze w XIX wieku należały do rzadkości, a urządzano je jedynie w miastach i to w najbogatszych domach. Dzisiaj bale i zabawy należą już do tradycji i z reguły noc sylwestrową spędza się z rodziną, wśród znajomych i przyjaciół na prywatkach, w klubach dyskotekach czy restauracjach w których miejsca trzeba rezerwować już dużo wcześniej.
2. Trzech Kroli, Objawienie Pańskie (6 stycznia).
Święto obchodzone na pamiątkę Trzech Mędrcow ktorzy udali się do Betlejem, aby oddać pokłon nowo narodzonemu Jezusowi Chrystusowi.
3. Karnawał.
Karnawał po staropolsku zwany Zapustami, to czas od Nowego Roku do środy Popielcowej.
Jest to czas radości, czas zabaw i bali, który poprzedza okres Wielkiego Postu.
4. Tłusty Czwartek.
Tłusty czwartek rozpoczyna ostatni tydzień karnawału (trwający do środy Popielcowej).
W Polsce wedle tradycji, w tym dniu dozwolone jest objadanie się.
5. Środa Popielcowa.
Środa Popielcowa, inaczej zwana Popielcem, to w kościele katolickim pierwszy dzień Wielkiego Postu, jest to dzień pokutny kończący karnawał. W Środę Popielcową obowiązuje ścisły post.
Niedziela Palmowa.
Niedziela Palmowa nazywana też Kwietną lub Wierzbną. Rozpoczyna Wielki Tydzień. Zostało ono ustanowione na pamiątkę przybycia Chrystusa do Jerozolimy.
Kościół święci w tym dniu tryiumfalny wjazd Chrystusa do Jerozolimy. Poświęconymi w kościele palmami kropiono domostwa, obejścia i bydło w oborze. Ma ona chronić od złego, czarów i nieszczęścia, przed chorobą a przede wszystkim od ognia. Poświęcone palmy przechowuje się z szacunkiem do następnych świąt Wielkanocnych.
7. Wielki Piątek.
W Wielki Piątek w bocznych nawach kościołów odsłaniane są Groby Chrystusowe.
Wielkanoc.
Wielkanoc wcześniej zwana Paschą jest najwcześniej świętem chrześcijańskim, obchodzonym na pamiątkę Męki, śmierci i Zmartwychwstania Chrystusa.
Wielkanoc jest świętem ruchomym bo ochodzimy Wielkanoc w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca. Może wypadać pomiędzy 22 marca a 25 kwietnia.
Święto Zmartwychwstania otwiera Rezurekcja - msza odprawiana w Wielką Sobotę o północy. Po Rezurekcji wszyscy udają się do domów na uroczyste rodzinne śniadanie zwane święconym. Ucztę tę poprzedza ceremonia dzielenia się poświęconym jajkiem.
Polskie święcone słynęło zawsze z obfitości. Po środku stołu królował baranek, śniadanie wielkanocne składało i składa się głównie z dań zimnych, mięs, jaj gotowanych na twardo i ciast. Na stole musi znaleźć się "biała kiełbasa" zwana też "polską", gotowana lub smażona i żurek. Wśród świątecznych ciast najważniejsze były i są baby wielkanocne, mazurki oraz serniki.
W czasie świątecznych biesiad do zabaw wykorzystywano pisanki i kraszanki. Zabawy polegały na toczeniu po stole pisanek albo stukanie się pisankami trzymanymi w ręku. Wygrywał ten, czyja pisanka się nie rozbiła.
9. Poniedziałek Wielkanocny (zwany też Lanym Poniedziałkiem, Śmigusem-dyngusem).
Nazwy „Śmigus” i „Dyngus” oznaczały dwa odrębne zwyczaje, pierwszy był to tzw. „śmigus zielony” lub „suchy” i „dyngus mokry” i polegał na smaganiu się zielonymi gałązkami wierzbowymi i polewaniu się dla żartow wodą inne osoby, nawet nieznajome.
Polewanie wodą nawiązuje do dawnych praktyk pogańskich, łączących się z symbolicznym budzeniem się przyrody do życia i co rok odnawialnej zdolności ziemi do rodzenia.
10. Obchody świętojańskiej sobótki (23-24 czerwca).
Obchody świętojańskie celebrowane w noc poprzedzającą dzień ich patrona Św. Jana Chrzciciela, w Polsce nazwane Sobótką lub Kupalnocką.
11. Dożynki.
Dożynki to największe święto rolników. Jest ono ukoronowaniem ich całorocznego trudu i obchodzone jest po zebraniu plonów – głównie zbóż.
12. Wszystkich Świętych, Dzień Zaduszny.
Wszystkich Świętych - Dzień Zaduszny (1 i 2 listopada) dni te poświęcone są pamięci zmarłych.
Dzień 1 listopada obchodzony był jako dzień Wszystkich Świętych. Była to więc uroczystość radosna.
Natomiast 2 listopada - Dzień Zaduszny czyli właściwe święto pamięci o zmarłych.