Жұлынми қанайналымының өтпелі аурулары. Жіктелуі, этиологиясы, эпидемиологиясы, клиникасы, диагностикасы, емі.

.Цереброваскулярлы аурулар-церебральды қан тамырларының патологиялық өзгерістерімен және бұзылыстарымен сипатталатын бас миының аурулар тобы.Себеп/і:бас миы қан тамырларының тарылуына әкелетін және қанайналымының төмендеуіне әкелетін АГ және атеросклероз,ірі қан тамыр-н ж/е шеткі қан тамыр-н келетін микроэмболия-р,кішігірім қан құйылулар (плеториялық форма),аздаған жібу ошақтары (ишемиялық форма) және гипертониялық криздер әсер етеді.Осы аурулар көбінесе қант диабеті,шылым шегу,жүректің ишемиялық аурулары әкелуі мүмкін.Жіктелуі: МКБ-10 бойынша Жедел және Созылмалы болып бөлінеді.Соз:бас миының қанмен жеткіліксіз қамтамасыз етілуінің бастапқы көріністері,дисциркуляторлы энцефалопатия және миопатия.Жедел:ми қанайналысының өткінші бұзылымдары,инсульт-ишемиялық,геморрагиялық және аралас.Бас миының гемодинамикасының бұзылуы нәтижесінде кенеттен пайда болған қысқа уақытты ошақтық неврологиялық симптомдары ми қанайналысының өтпелі бұзылысы д.а.Ми қанайналысының өткінші бұзылымдары кезінде ми зақымдануының белгілері бірнеше минут,сағат (тәулік соңына дейін,яғни 24сағат) өткен соң тегіс жойылады.Клин.:жалпы милық симптом-р:бас ауруы,лоқсу,құсу,бас айналу,жалпы әлсіздік.Ошақтық ж/е өткізгіш симптом-р патол-қ ошақтың бас миы тамырлық бассейніндегі орналасуына байл.Ішкі ұйқы артериясы қанмен қамтитын аймақта болатын өткінші ишемиялық ұстама патол-қ ошаққа қарама-қарсы жақтағы қол н/е аяқтағы тұрақсыз парез бен сезімділіктің бұзылғандығы арқ.білінеді.Сонымен қатар сөйлеу мүмкіндігі,көру қабілетінің уақытша бұзылуы да мүмк.Вертебральды-базиллярлық жүйе арқ қанмен қамт-з етілетін субтенториялық кеңістікпен жартышар-ң артқы бөлік-не орн-н құрылым-да болатын өткінші ишемиялық ұстама-ға синкопальдық жағдай,бас айналу,тепе-теңдік бұзылуы,атаксия,нистагм,диплопия,фотопсия,гомонимдік гемианапсия тән.Диагн.:УЗД,РЭГ,ЭЭГ,магнитты-резонансты ангиография,сонымен қатар бас қаңқасы-ң,мойын омырт-ң,бас ми тамыр-ң рентегнологиялық зерттеу-і.Емі:алғашқы күн-де қатаң түрде төсек режимі.АД қалпына келтіру,ми қанайн.жақсарту,қан-ң ұю жылд-н төмендету,тамыр қабырғ-ң өткізг төменд,миішілік қысымды төменд,ми ісінуін болдырмау,ми метаболизмын жақсарту,жүрек қызм жақсарту.Диуретик(гидрохлоротиазид 12,5-50мг/сут),АПФ ингибитор-ы(каптоприл,эналаприл),кальций канал-ң блокатор-ы(нифедипин,верапамил),антиагрегант-р(аспирин,тромбо-АСС,курантил)антикоагулянт-р(гепарин,фраксипарин,клопидогрель).Қатты бас ауру-ы болса спазмовералгин,седалгин.

2.Жапондық энцефалит.Жікт.Этиол.Эпид.Клин.Диаг.Ем.Маса энц (энцефалит В,жапондық,жаз-күздік,Примор аймағының энц).Этиол.: қозд/сы-нейротроптық вирус.Ауруды масалар таратады.Вирус қан арқылы өрістейді.Инкубациялық кезеңі 5-15күнге созылады.Эпид.:Ауру Оңт.Батыс Азияда(Жапония,Корея,Қытай)кеңінен тараған.Ресейдің Қиыр Шығысы мен Приморье аудан-да кезд.Ауру-ң таралымы тамыз бен қыркүйекте аса жоғары(80%дейін).Клин.:ауру шұғыл басталады.Жалпы дерттілік,қалтырау,аса қатты бас ауруы,лоқсу,құсу п.б.Дене қызуы 40-41көтеріледі.Жалпы инфекц-қ симптом-р болуы мүмк.:брадикардия,тахикардия,бет гиперемиясы мен конъюнктивалар,ауыз-ң құрғауы,герпетикалық қызарулар,геморрагиялық бөртпелер.Алғашқы күн-н басты менингеальды симптомдар қосылады.Кейбір жағдай-да сандырақ,галлюц-я,психомоторлы қозу-р.Жалпы бұлш.ет құрысу-р,тоникалық ж/е клоника-қ талма-р,патол-қ рефлекстермен ж/е клонус-н геми-, монопарез-р.Жапондық энц соңы-н ұзаққа созылатын астения,вегет-қ дистония,псих-қ бұзылым-р сақт қалады.Резидуальдық ошақ-қ симптом-р да(гемипарез-р,афазия,көру қабілет-ң төменд)көрініс береді.Диагн.:РСК ж/е РН көмегімен диагн жүрг.Комплемент байланыстырушы ж/е нейтрализдеуші антидене-р ауру-ң екінші аптасында пайда болады.Иммунитет көбінесе тұрақты болады.Ауырған науқас-да көп жыл-р бойы рН оң болады.Ликворда ақуыз мөлшері жоғары.Лимфоцитарлы плецитоз.Қанда нейтрофильді лейкоцитоз,СОЭ жоғары.Емі:ауруды емдеу-ң тиімді тәсілі әлі белгісіз.Дезинтоксикациялық ж/е дегидратациялық терапия,шокқа қарсы арнайы преп(реополиглюкин тамыр ішіне, 5% глюкоза еріт+натрий хлор еріт.,лазикс ж/е т.б).Кортикостероид-р.Тамыр ішіне ангиопротекторлы преп.:аскорбин қышқ.,кальций преп.ж/е т.б.

3.Паранойяльды,параноидты,парафренді синдром-р.Паранойяльды синдр-сандырақ синдромы,біріншілік сандырақ,шынайылық факттарын сандырақта интерпритациялау,қате пікірді негіздеу үшін дәлелдер жүйесі келтіріледі.Сандырақ біртіндеп,доминантты идеялардан аса бағалы идеялар сатысына өту арқылы түзіледі.Бұған,аффективті реакция-ң күштілігімен ж/е регидтілігімен,ал ойлау ж/е әрекет саласында-байымдылық ж/е детализацияға бейімділік пен тұлға ерекшелік-і ықпал етеді.Параноидты синдр деп сандырақ дамуының параноидты сатысы да аталады.Бұл сатыда бұрын паранойяльды сандыраққа сәйкес келген қате пікірлер жүйесі сақталуы мүмк.,бірақ оның ыдырау белгілері табылады:жүріс-тұрысында оғаштық,сандырақ мазмұнының басым аффектке ж/е галлюц-ға тәуелділігі,олар да параноидты сатыда п.б.Галлюцинаторлы-параноидты синдр-р өзара органикалық байланысты галлюцинаторлы ж/е сандырақ-қ бұзылыс-р әр түрлі арақатынаста көрінетін синд-р.Егер галлюц басым б/са галлюцинаторлы синдр деп,сандырақ идеясы басым б/са параноидты деп атайды.Парафренді синдр-фантастикалық сандырақ синдромы.Ол созылмалы ж/е жедел түрде болады,қандай да болмсын сандырақ түзілуінің соңғы сатысы болып таб.ж/е психикалық функц-ң ауыр бұзылысына сәйкес келеді.Соз.сандырақта парафренді синдр біртіндеп ақыл кемдігіне ауысады,жедел түрінде онейроидты типтегі сана күңгірттенуіне ауысады.Парафренді сандырақ құрамына ұлылық идеясы қатысады.Сандырақ-қ идея-р оғаштықпен,гротескілікпен ерекшеленеді,табанды тұжырымдау ешқандай дәлелсіз келтіріледі

4. Рекурренті депрессивті бұзылыстар (клиникасы, АХЖ-10 бойынша диагностикалық критериі, емі) Расстройство, характеризующееся повторными эпизодами депрессии, соответствующими описанию депрессивного эпизода (F32.-), без наличия в анамнезе самостоятельных эпизодов подъема настроения и прилива энергии (мании). Однако могут быть краткие эпизоды легкого подъема настроения и гиперактивности (гипомания) сразу же после депрессивного эпизода, иногда вызванные лечением антидепрессантами. Наиболее тяжелые формы рекуррентного депрессивного расстройства (F33.2 и F33.3) имеют много общего с прежними понятиями, такими, как маниакально-депрессивная депрессия, меланхолия, витальная депрессия и эндогенная депрессия. Первый эпизод может возникнуть в любом возрасте, начиная с детства и до старости. Начало его может быть острым или незаметным, а продолжительность - от нескольких недель до многих месяцев. Никогда полностью не исчезает опасность того, что у больного рекуррентным депрессивным расстройством не возникнет маниакального эпизода. Если такое произойдет, диагноз должен быть изменен на биполярное аффективное расстройство (F31.-). Включены: повторные эпизоды: . депрессивной реакции . психогенной депрессии . реактивной депрессии сезонное депрессивное расстройство Исключены: рекуррентные краткие депрессивные эпизоды (F38.1)

5.Алкогольды мастанудың дәрежелері, клиникасы. Алкогольдік мастық өзінің ішілген мөлшеріне байланысты және алкогольге туа біткен немесе жүре біткен тұрақтылыққа байланысты 3 сатыға бөлінеді: 1) рахат және комфорт сезінетін саты; 2) сөзінің мәні кетіп, жүрісінің бұзылуы, аузының кебуі, құқысы келетін саты, терең ұйқыға кету, тәбетінің төмендеуі осы сатыда байқалады; 3) атаксия және дизартия тез байқалады, тыныс алу және жүрек қызметі өзгереді, құсуға және ауыр ұйқыға соқтырады, оянғанда амнезия байқалады.

Бұл 3-ші сатысында көп адамдарда сипатты алкогольдік мастықтың заңдылықтарын қамтып көрсетеді. Көптеген мастықтың бейнесі кезінде, созылмалы алкоголизмде науқастардың өзіне тән мінез-құлықтары көрінеді: маниакальды, депрессивті, пироманияға тартатын импульсивті, клептомания, истерикалық және т.б. Олар көбінесе патологиялық мас болуда кездеседі, және сол сияқты созылмалы алкоголизмде және алкоголь ішпейтін адамдар да кездеседі. Мас болудың мұндай түрі өте сирек кездеседі және алкогольдің шамалы дозасынан кейін пайда болады. Бұл науқастарда қимылдық қозу тез пайда болады, ол бозарып кетеді, олармен араласу мүмкін емес. Мұндай күйдегі науқастар мағынасыз, көзсіз, агрессивті қылмыс жасайды. Патологиялық амнезия кенеттен аяқталды. Ол толығымен естің бұзылуына сай келеді. Егер науқастар патологиялық мас күйінде қылмыс істесе оларды жауапкершіліктен босайды.

Созылмалы алкоголизм 3 сатыға бөлінеді:

I. Стадия – алкогольды ішімдік дозасына бақылауды жоғалту

және алькогольге тұрақтылығының жоғарылауы.

II. Стадия – физикалық және психикалық деградация,

психоз болуы мүмкін.

III. Стадия – алкогольге тұрақтылықтың төмендеуі, мас

кезіндегі амнезия, ауыр соматикалық асқыну, жиі психоз, кем ақылдылық.

Бұл кесте өте орынды, өйткені алкоголизм дамуының жылдамдығы генетикалық факторларға байланысты.

Үнемі гиперемия, бетінің ісінуі, мұрынының көгеруі, дауысының қарлығуы– созылмалы алкоголизмді науқастардың сырт келбетінің сипаты болып табылады. Бауыр циррозы, неврологиялық полиневрит ең жиі кездесетін соматикалық асқынулар. Науқастардың алкоголь ішімдіктерімен бірге суррогаттарды ішу және олардың ішіп болған соң ештеңе жемеуі созылмалы алкоголизмнің әдеттегі көрінуі болып табылады. Созылмалы алкоголизмде мінез-құлықтардың өзгеруінің жиі кездесетінін түрлері; ол тез қарым-қатынасқа түсушілік және тұрпайылық, науқастарда әдеттегідей біреумен жеңіл танысуға құштарлық, танысқан адамымен тез достасып, оған өзінің ішкі сезімдерін білдіруне және өзін-өзі жоғары стауға құштарлануы. Олар сөйлегіш, өтірікші, мақтаншақ, өзі көп ішпейді немесе аз мөлшерде іштеінін мақтаныш етеді. Науқастардың көбісі ықылассыз, қатаң, кез-келген моральды қылмысқа дайын, өзінің жан ұясына онша көңіл бөлмейді, әйел бала-шағасын жәбірлейді. Әлеуметтік деградация басталады, ол мамандығынан айырылады, жиі жұмысын ауыстырады, криминалльді әрекеттер жасайды. Созылмалы алкоголизмнің құрылысында алкогольдік асбтиенция синдромы айтарлықтай орын алады, ол алкоголь ішімдігін бастаған соң 3 жылдан кейін басталады. Бұл синдромның маңызы мынада: спирттік ішімдікті тоқтатқан кезде науқастарда ауырлық сезімділік пайда болады (бас жазу). Алкогольдік абстиенция синдромы айтарлықтай көп бейнелі: беттің гиперемиясы, ыңғайсыздыққа шағымдану, бас айналу, терлеу, буындарының ауыруы. Сонымен қатар, кең көлемді қол дірілдеу және барлық денесінің дірілдеуі, тахикардия, артериалды гипертензия байқалады. Науқастардың әлсіздік, сынушылық, түнде жаман түстер көруі мазалайды. Алкогольдік абстинеция синдромының негізгі маңызы мынада: ол науқастарды алкоголь ниеттендіреді және кері шеңбер құрайды, ол шеңбер алкоголь ішуге нығайтады. Бұдан соң басқа синдром абстинеция синдромының одан әрі жалғасуында алкогольдік психоз дамуы мүмкін.