A) Көнерген сөздер, тарихи сөздер.
B) Жаңа сөздер, бір қолданар сөздер.
C) Актив және пассив сөздер.
D) Термин сөздер, кәсіби сөздер.
E) Диалектизмдер, жаргон сөздер.
147. Лусик Саргавактың 1581 жылы жарық көрген еңбегі:
A) Грамматикалық өнер.
B) Қыпшақ тілінің грамматикасы.
C) Армян колониясы.
D) Каменец оқиғаларының жазбалары.
E) қасиетті жазбалар сөздігі.
148. Парсы лексикографиясының елеулі ескерткіштерінің бірі:
A) Шахнаме.
B) Парсы тіліндегі түбір етістіктер.
C) Парсы тілінің ережелері.
D) Авеста-пехлеви сөздігі.
E) Лисан ут-Танзил.
149. Түркі топонимдерін тізбелеу нәтижесінде 1600 жылы жазылған еңбек:
A) Повесть временных лет.
B) Слово о полку Игореве.
C) Чуваш тілі грамматикасына қатысты шығармалар.
D) Сібірдің сызба кітабы.
E) Үлкен сызба кітабы.
150. Мұсылман реннесансының көрнекті өкілі:
A) Әбу Насыр әл-Фараби.
B) Ф.П.Аделунг.
C) Фудзивар Тэйк.
D) Фудзитани Нариакира.
E) И.Табберт- Страленберг.
151. Әл-Фараби тіл туралы ғылымды неше салаға жіктеген:
A) 9.
B) 7.
C) 6.
D) 3.
E) 5.
152. Ибн Синаның артикуляция, акустика, фонетикалық мәселелерді қамтыған трактаты сибаваихи, замахшари еңбектерінен несімен ерекшеленеді:
A) Тек акустиканы қарастыруымен.
B) Тек артикуляцияны қарастыруымен.
C) Жалпы фонетикалық зерттеу болуы.
D) Тілдің семиотикалық белгілерін сипаттауымен.
E) Психология ғылымымен байланыстылығымен.
153. М.Қашқаридың «Дивани лұғат ит-түрк» еңбегі қай жылдарды қамтиды:
A) 982-984.
B) 1068-1070.
C) 1082-1083.
D) 1072-1074.
E) 1112-1114.
154. Аморфты, агглютинативті, инкорпоративті, флективті тілдер деп бөліну қай принципке сүйенген:
A) Генеалогиялық.
B) Функционалдық.
C) Географиялық.
D) Типологиялық.
E) Ареалдық.
155. Ә.Науаидың тілдің пайда болуы жөніндегі пікіріне сай вариантты табыңыз:
A) Параллель әлемнен тіл үйретушілер болған дегенге саяды.
B) Еліктеуден кездейсоқ пайда болған дегенгше келеді.
C) Жаратушымен байланыстырады.
D) Өздігінен пайда болды дегенге келеді.
E) Еңбек ықпал еткен дегенмен байланысты өрбиді.
156. «Жаңа Органон» еңбегінің авторы:
A) Ф.Бэкон.
B) Дж.Локк.
C) Р.Декарт.
D) В.Лейбниц.
E) Ф.де Соссюр.
157. Алғашқы басылымда Азия мен еуропаның 200 тілін қамтыған қайта өрлеу дәуіріндегі еңбек немесе сөздік:
A) Белілі тілдердің каталогі және оның саны, ерекшеліктеріне қарай диалектілер мен наречиелерге бөлу, классификациялау.
B) Митридат немесе жалпы тіл білімі.
C) Еуропалықтардың тілдері туралы пайымдаулар.
D) Барлық тілдер мен наречиелердің салыстырмалы сөздігі.
E) Адам ақылы жөніндегі жаңа тәжірибелер.
158. Тілдің шығуын «дыбысқа еліктеу теориясымен» байланыстырушы:
A) Ж.Ж. Руссо.
B) Д.Дитро.
C) Г.Лейбниц.
D) И.Гердер.
E) В. Гумбольдт.
159. «Екі тіл туралы тұжырым» атты трактаттың авторы кім:
A) Ә.Науаи.
B) Ә.Жәми.
C) Ибн Сина.
D) Ұлықбек.
E) М.Қашқари.
160. Әбу Хайянның еңбегін көрсет:
A) Дәрігерлік ғылымның каноны.
B) Сөйлеу дыбыстарының негіздері.
C) Поэтика.
D) Түркі тілдерінің сөздігі.
E) Түркі тілі грамматикасының жайнаған інжу-маржаны.
161. Қайта өрлеу дәуірінің лингвистикасы қай ғасырларды қамтиды:
A) ХҮ-ХҮІІІ
B) ХІХ-ХХ
C) ХХ
D) ХІ
E) ІХ
162. Қайта өрлеу дәуірінің кезеңдерін ата:
A) Ренессанс. Реформация. Ағарту.
B) Ренессанс. Кайназой. Оқу.
C) Ағарту. Оқу. Білім.
D) Реформация. Грамматика. Синтаксис.
E) ІХХ. ХХ. ХХІ.
163. Адам ақылы жөніндегі жаңа тәжірибелер, Комбинаторика өнері туралы еңбектер кімге тиесілі:
A) Ф.Бекон.
B) Г.Лейбниц.
C) Д.Локк.
D) Р.Декарт.
E) Плотон.
164. Г.Лейбниц тілдің пайда болуын қандай теориямен ұштастырады:
A) Дыбысқа еліктеу теориясы.
B) Әлеуметтік шарттасу теориясы.
C) Одағай.
D) Марр теорисы.
E) Грамматика теориясы.
165. Пор-Рояль грамматикасының негізін салушылар:
A) Д.Дидро, Ж.Руссо.
B) И.Гердер, Ф.Бекон
C) Фараби, Ибн Сина.
D) А.Арно, К.Лансло.
E) Плотон, Сократ.
166. Типология-морфологиялық принцип бойынша классификациялаудың түрі:
A) Ареалдық.
B) Аморфты.
C) Синхрония.
D) Акустикалық.
E) Физикалық.
167. Салыстырмалы-тарихи тіл білімі деп қай ғасырды атайды:
A) ХІХ.
B) ХХ.
C) ХҮІІІ.
D) ХҮІІ.
E) ХҮ.
168. Салыстырмалы әдістің Даниядағы ірі өкілі:
A) Т.Томсен.
B) В.Гумбольдт.
C) Якоб Гримм.
D) А.Шлегель.
E) Расмус Раск.
169. Тіл антиномиясы дегеніміз не:
A) Тілдің қайшылықты қасиеттерінің бірлігі, яғни тіл диалектикасы.
B) Тілдің шығу теориясы.
C) Тілдің таңбалық сипаты.
D) Тілдің табиғаты.
E) Тілдің жалғамалылығы.
170. «Тіл халық рухы» деген тезис ұсынушы:
A) Ч.Дарвин.
B) Р.Раск.
C) Штейнталь, Потебня.
D) В.Гумбольдт.
E) А.Реформатский.
171. Тіл біліміндегі натуралистік бағыттың негізін салушы:
A) А.Шлейхер.
B) А.Потебня.
C) Гегель.
D) В.Гумбольдт.
E) Аристотель.
172. Гегельдің философиялық триадасы:
A) Тезис, антитезис, синтез.
B) Фонетика, диалектика, метафизика.
C) Құлдырау, құру, бұзу.
D) Синтез, антисинтез, полисинтез.
E) Тезис, моносинтез, полисинтез.
173. Үндіевропа тілдері семьясының туыстық, генетикалық классификациясын жасауды ұсынған алғашқы лингвист:
A) В.Вундт.
B) А.Шлейхер.
C) Г.Штейнталь.
D) А.Потебня.
E) А.Мейе.
174. Лингвистикадағы психологизм бағытының ірі өкілдері:
A) А.Мейе. А.Потебня.
B) А.Потебня. А.Шлейхер.
C) Ибн Сина, Фараби.
D) Г.Штейнталь. В.Вундт. А.Потебня. М.Лацарус.
E) Плотон. Сократ.
175. «Тіл білімі және халықтар психологиясы» журналын ұйымдастырушылар:
A) Ф.Бекон. Ж.Руссо.
B) Ф. Бопп. Декарт.
C) В.Гумбольдт. А.потебня.
D) Ж.Руссо. М.Лацарус.
E) Г.Штейнталь, М.Лацарус.
176. Жас грамматистер сөйлеу механизмін қалай бөліп қарастырды:
A) Физикалық, когнитивті.
B) Психолингвистикалық, әлеуметтік.
C) Физикалық, психикалық.
D) Аморфты, жалғамалы.
E) Дауысты, дауыссыз.
177. Москва лингвистикалық мектебін негіздеушілер.
A) Ф.Фортунатов, А.Шахматов, А.Пешковский, М.Покровский.
B) А.Пешковский, М.Покровский, Ш.Балли.
C) Ф.Фортунатов, А.Шахматов, В.Матезиус.
D) А.Шахматов, А.Пешковский, Б.Ельцин.
E) М.Покровский, Ф.Фортунатов, А.Пушкин, Н.Некрасов.
178. Этимология терминін морфология деп атап, грамматиканың негізгі бір саласы ретінде қарастыруды алғаш ұсынушы:
A) Ф.Фортунатов.
B) А.Шахматов.
C) А.Пешковский.
D) М.Покровский.
E) А.Пушкин.
179. Қазан лингвистика мектебін алғаш негіздеуші:
A) Н.Крушевский.
B) Ф. де Соссюр.
C) Л.Щерба.
D) Е.Поливанов.
E) Бодуэн де Куртене.
180. «Исследования о первоначальной системе гласных в индоевропейских языках» атты еңбектің авторы кім:
A) А.Шахматов.
B) Бодуэн де Куртене.
C) Ф.Буслаев.
D) Ф. де Соссюр.
E) А.Пушкин.
181. Аморфты, агглютинативті, флективті, инкорпоративті тілдер деп бөліну
қай принципке сүйенген:
A) Генеалогиялық.
B) Функционалдық.
C) Географиялық.
D) Ареалдық.
E) Типологиялық.
182. Қазақ тілінің тұңғыш ғылыми грамматикасының басылу кімнен басталады:
A) Қ.Жұбанов.
B) А.Құнанбаев.
C) М.Жұмабаев.
D) Ж.Аймауытов.
E) А.Байтұрсынов.
183. Қазақтың ана тілінде оқу құралын жазған және сол ана тілінде алғаш оқытқан кім:
A) Ы.Алтынсарин.
B) Ш.Уалиханов.
C) М.Жұмабаев.
D) А.Құнанбаев.
E) Бұқар жырау.
184. Ы.Алтынсаринның «Қазақ хрестоматиясы» қай жылы жарық көрді:
A) 1897.
B) 1879.
C) 1898.
D) 1889.
E) 1877.
185. «Қазақтың Ломоносовы» деп кімді атаған:
A) А.Құнанбаев.
B) Ш.Уалиханов.
C) Қ.Сатбаев.
D) А.Байтұрсынов.
E) Ы.Алтынсарин.
186. Сөздер мен заттар бағытын негіздеуші:
A) Г.Шухардт.
B) А.Мейе.
C) Ы.Алтынсарин.
D) Қ.Жұбанов.
E) Б.Кроче.
187. Тілді эстетикалық бағыт тұрғысынан түсіндіріп, негіздеуші:
A) Б.Кроче.
B) А.Мейе.
C) А.Құнанбаев.
D) А.Потебня.
E) Н.Николский.
188. Ареалдық тіл білімінің отаны:
A) Ресей.
B) Италия.
C) Қазақстан.
D) Түркия.
E) Египет.
189. Ареалдық тіл білімін негізін қалағандар:
A) Д.Бертони, М.Бартоли, В.Пизани.
B) Б.Кроче, А.Потебня.
C) Бодуен де Куртене, Ш.Балли.
D) Фердинанд де Соссюр, Сэше.
E) В.Пизани, Я.Гримм.
190. Итальян лингвисі Г.И.Асколи тілдердің араласу, тоғысу теориясын қалай қарастырады:
A) Субстрат, суперстрат, адстрат.
B) Суперстрат, адстрат, тезис.
C) Субстрат, суперстрат, полистрат.
D) Субстрат, адстрат, монострат.
E) Полистрат, монострат, макрострат.
191. Чех германисі Вилем Матезиус негізін салған мектеп:
A) Ареалдық тіл білімі.
B) Структуралық тіл білімдері.
C) Копенгаген лингвистикалық мектебі.
D) Сөздер мен заттар бағыты мектебі.
E) Прага лингвистикалық мектебі.
192. ХХ ғасырдың 40 жылдары тіл білімі тарихында социолингвистиканың қалыптасуы, функционалдық грамматика, контекстуалды грамматика, текст лингвистикасы мәселелерінің қалыптасуына ерекше үлес қосқан қай мектеп өкілдері:
A) Лондон структуралық мектебі.
B) Прага лингвистикалық мектебі.
C) Ареалдық тіл білімі.
D) АҚШ –ғы структуралық мектеп.
E) Копенгаген мектебі.
193. Фонологиялық мектептің негізін салушы:
A) А.Потебня.
B) М.Пешковский.
C) Бодуен де Куртене.
D) Фердинанд де Сосюр.
E) Балли.
194. Фонеманың лингвистикалық табиғатын адамның сөйлеу әрекетімен байланыстыра қарайтын мектепті ата:
A) Москва фонологиялық мектебі.
B) Прага лингвистикалық мектебі.
C) Ленинград фонологиялық мектебі.
D) Ареалдық тіл білімі.
E) Копенгаген мектебі.
195. «Дыбысқа еліктеу» теориясы тілдің қай шығуы жөніндегі бағыттардың қайсысына жатады:
A) Маркстік.
B) Биологиялық.
C) Әлеуметтік.
D) Қоғамдық.
E) Психологиялық.
196. Классикалық санскрит тілінің грамматикасын жазған лингвисті көрсет:
A) Панини.
B) О.Бетлинг.
C) әл-Фараби.
D) Э.Сепир.
E) А.Байтұрсынов.
197. Қытай лингвисі Ван Ли Қытай тіл білімінің тарихын неше дәуірге бөледі:
A) 1.
B) 2.
C) 3.
D) 4.
E) 5.
198. Зат пен атау бірлікте, атау затқа міндетті түрде сәйкес келеді деген тұжырым айтқан қытай философ-лингвисі көрсет:
A) Конфуций.
B) Даос.
C) Куан.
D) Ли.
E) Сюнь.
199. Қытай тілінің алғашқы түсіндірме сөздігін ата:
A) «Эр я».
B) «Фан янь».
C) «Сюнь».
D) «Шо Вэнь».
E) «Сюй Шэнь».
200. Алғашқы араб грамматикасының «әл-Кітаптың» авторы:
A) әл-Фарахиди.
B) әл-Фараби.
C) Джинни.
D) Сибаваихи.
E) Ибн Сина.
| Сұрақ нөмірі | Тақырып номері | Тақырыпша номері | Курсы | Күрделілік деңгейі | Дұрыс жауап | |
| D | ||||||
| А | ||||||
| С | ||||||
| В | ||||||
| С | ||||||
| А | ||||||
| В | ||||||
| С | ||||||
| В | ||||||
| А | ||||||
| В | ||||||
| А | ||||||
| С | ||||||
| D | ||||||
| В | ||||||
| А | ||||||
| Е | ||||||
| Е | ||||||
| А | ||||||
| В | ||||||
| В | ||||||
| С | ||||||
| D | ||||||
| С | ||||||
| В | ||||||
| С | ||||||
| D | ||||||
| D | ||||||
| В | ||||||
| А | ||||||
| С | ||||||
| А | ||||||
| С | ||||||
| Е | ||||||
| D | ||||||
| В | ||||||
| А | ||||||
| Е | ||||||
| D | ||||||
| А | ||||||
| Е | ||||||
| С | ||||||
| В | ||||||
| А | ||||||
| А | ||||||
| С | ||||||
| D | ||||||
| С | ||||||
| В | ||||||
| В | ||||||
| С | ||||||
| А | ||||||
| С | ||||||
| Е | ||||||
| С | ||||||
| С | ||||||
| А | ||||||
| А | ||||||
| D | ||||||
| С | ||||||
| В | ||||||
| Е | ||||||
| В | ||||||
| С | ||||||
| В | ||||||
| D | ||||||
| В | ||||||
| Е | ||||||
| С | ||||||
| А | ||||||
| С | ||||||
| Е | ||||||
| D | ||||||
| С | ||||||
| С | ||||||
| В | ||||||
| Е | ||||||
| D | ||||||
| А | ||||||
| В | ||||||
| D | ||||||
| D | ||||||
| А | ||||||
| В | ||||||
| С | ||||||
| В | ||||||
| А | ||||||
| D | ||||||
| В | ||||||
| С | ||||||
| Е | ||||||
| А | ||||||
| С | ||||||
| В | ||||||
| Е | ||||||
| Е | ||||||
| В | ||||||
| С | ||||||
| А | ||||||
| Е | ||||||
| D | ||||||
| А | ||||||
| В | ||||||
| А | ||||||
| С | ||||||
| Е | ||||||
| В | ||||||
| А | ||||||
| А | ||||||
| В | ||||||
| С | ||||||
| D | ||||||
| A | ||||||
| В | ||||||
| С | ||||||
| D | ||||||
| В | ||||||
| D | ||||||
| С | ||||||
| В | ||||||
| А | ||||||
| А | ||||||
| В | ||||||
| А | ||||||
| С | ||||||
| D | ||||||
| Е | ||||||
| В | ||||||
| D | ||||||
| С | ||||||
| Е | ||||||
| А | ||||||
| С | ||||||
| D | ||||||
| Е | ||||||
| D | ||||||
| С | ||||||
| В | ||||||
| А | ||||||
| В | ||||||
| С | ||||||
| D | ||||||
| Е | ||||||
| В | ||||||
| С | ||||||
| С | ||||||
| D | ||||||
| Е | ||||||
| А | ||||||
| В | ||||||
| С | ||||||
| D | ||||||
| Е | ||||||
| D | ||||||
| А | ||||||
| D | ||||||
| С | ||||||
| А | ||||||
| Е | ||||||
| А | ||||||
| А | ||||||
| В | ||||||
| А | ||||||
| D | ||||||
| Е | ||||||
| В | ||||||
| Е | ||||||
| А | ||||||
| С | ||||||
| А | ||||||
| А | ||||||
| В | ||||||
| D | ||||||
| Е | ||||||
| С | ||||||
| А | ||||||
| А | ||||||
| Е | ||||||
| D | ||||||
| С | ||||||
| Е | ||||||
| А | ||||||
| В | ||||||
| Е | ||||||
| А | ||||||
| А | ||||||
| В | ||||||
| А | ||||||
| А | ||||||
| Е | ||||||
| А | ||||||
| С | ||||||
| С | ||||||
| А | ||||||
| А | ||||||
| С | ||||||
| А | ||||||
| А | ||||||
| D | ||||||
| А | ||||||