Параграф. Колоректалдық обырды ерте анықтауға скрининг жүргізу алгоритмі

40. Полипоз, жуан ішек обыры бойынша есепте тұратын 50, 52, 54, 56, 58, 60, 62, 64, 66, 68, 70 жастағы әйелдер мен ерлердің нысаналы топтары болып табылады.

41. Колоректалдық обыр скринингі дайындық, скрининг жүргізу және қорытынды сатылардан тұрады және оған мыналар кіреді:

гемокульт-тесті;

оң гемокульт-тесті болған жағдайда ішек сілемейінің патологиялық учаскелерінде биопсия жүргізумен олардың анықталу жағдайында жаппай колоноскопияны жүргізу;

42. Дайындық кезеңіне мыналар кіреді:

Колоноскопия бөлімшелерін/кабинеттерін бейнетүсірілім мүмкіндіктерімен бейнеэндоскопиялық жабдықтармен және биопсия алуға арналған және азинвазивті хирургиялық араласуларды (жіңішке ішекте және т.б.полиптерді алып тастау) жүргізу үшін аспаптармен қамтамасыз ету;

Колоноскопия жүргізудің кестесін бекіту;

Ақпараттық сүйемелдеу, скринингке шақыру, оның ішінде мекенжайынан шақыру, электрондық және бұқаралық ақпарат құралдарын қолдану.

Бұл ретте МСАК ұйымдарының/МСАК ұйымдарының профилактика және әлеуметтік-психологиялық көмек бөлімшесінің дәрігерігерге дейінгі кабинетінің орта медицина қызметкері:

нысаналы топтардың тізімін құрайды, әр пациент үшін тексерілу күнін анықтайды және зерттеу жүргізу үшін гемокульт-тестімен қамтамасыз етеді;

скринингтік тексеріп-қараудың дайындық сатысында пациентке скринингтен өтуге қойылатын талаптар туралы хабарлайды: етеккір кезеңінде, қанталаған геморройда, несепте немесе дефекация кезіндегі айтарлықтар күшенуден кейін қан болғанда зерттеулер жүргізбеген жөн. Тест нәтижелері МСАК ұйымдарының /МСАК ұйымдарының профилактика және әлеуметтік-психологиялық көмек бөлімшесінің дәрігерігерге дейінгі кабинетінің орта медицина қызметкеріне оларды алған күннен кейінгі 1-3 күн ішінде жеткізілуі тиіс.

43.Скринингті жүргізу сатысына кіреді:

гемокульт-тест жүргізу, тестіні алғаннан кейін және МСАК орта медицина қызметкерімен зерттеу жүргізілгеннен кейін ережесін түсіндірумен ол көбіне үй жағдайында жасалады:

тексеріп-қарау үшін таза, құрғақ ыдысқа салынған нәжістің кішкентай бөлігі пайдаланылады; материалды алу нәжістің әр жерлеріне контейнер ұшын енгізумен жүргізу керек; материалды алғаннан кейін қақпақты жауып және контейнерді бірнеше рет қағу керек; тест-картаның арнайы терезесіне нәжістің өлшенген бөліктерімен 3 тамшы ерітіндіні жағу керек; 3-10 минуттан кейін (немесе өндірушінің тестте көрсеткені бойынша) тестіні түсіндіру керек.

44. Тест нәтижесін бағалау пациенттің өзі зерттеу жүргізгеннен кейін жүргізіледі (3-10 минуттан кейін немесе өндірушінің тестте көрсеткені бойынша), егер тест үй жағдайында жасалса немесе зерттеу емханада жасалса медицина қызметкері тікелей жүргізеді:

Т (тест) және С (бақылау) деңгейінде екі жолақтың пайда болуы оң нәтиже ретінде есептеледі (нәжісте қан анықталса);

С (бақылау) деңгейінде бір жолақтың пайда болуы теріс нәтиже ретінде есептеледі (нәжісте қан болмаса);

Т (тест) деңгейінде бір жолақтың пайда болуы қате нәтиже ретінде есептеледі;

С (бақылау) деңгейінде жолақтың болмауы қате нәтиже ретінде есептеледі (сонымен бірге жолақтың тіптен болмауы);

45. Егер тест үй жағдайында орындалатын болса, пациентті немесе оның туысқанын жолақтардың пайда болуын Т және С деңгейлерімен қайта суретке салып алу немесе камераға, телефонға нәтиженің дұрыстығын дәлелдеу үшін суретке түсіріп алуын сұрау керек.

46. Гемокульт-тест нәтижелерін алғаннан кейін МСАК ұйымдарының /МСАК ұйымдарының профилактика және әлеуметтік-психологиялық көмек бөлімшесінің дәрігерге дейінгі кабинетінің орта медицина қызметкері:

025-08/е нысанын толтырады, скрининг-тест бойынша сауалнама жүргізеді;

гемокульт-тест нәтижелерін бағалайды (оң, теріс).

Егер дұрыс нәтиже болмаса тестіні қайталау керек болады.

Гемокульт-тестісінің оң нәтижесін МСАК ұйымдарының /МСАК ұйымдарының профилактика және әлеуметтік-психологиялық көмек бөлімшесінің дәрігерігерге дейінгі кабинетінің дәрігері растауы қажет.

47. Гемокульт-тесттің оң нәтижесінде пациент жуан ішектің бүкіл бөлігіне тексеріп-қарауға (бұдан әрі – тоталдық колоноскопия) жіберіледі.

Бұл ретте МСАК ұйымдарының /МСАК ұйымдарының профилактика және әлеуметтік-психологиялық көмек бөлімшесінің дәрігерігерге дейінгі кабинетінің дәрігері:

гемокульт-тест нәтижелерін колоректалдық скринингке жататын пациенттер тізімінің журналына енгізеді;

пациентті тексеріп-қарау жүргізу, тексерілу әдістемесі, колоноскопияға дайындық жүргізудің қажеттілігі туралы ақпарат береді;

оң гемокульт-тест жағдайында жүргізілетін жаппай колоноскопия.

48. Бұл ретте эндоскопия бөлімшесінің дәрігері:

Көрсетілімдері бойынша ісіктерге, сілемейге биопсия жүргізеді;

жіңішке аяқты тиісті аспаптар болған жағдайда полиптер анықталған кезде клип салу немесе электрокоагуляция арқылы бір сәттік полипэктомия немесе 0,3-0,5 см мөлшеріндегі полиптер кезінде «суық» биопсия жүргізеді;

колоноскопиялық зерттеу бланкіне нәтижелерді (тікелей колоноскопиядан кейін және гистологиялық қорытындыны алғаннан кейін) енгізеді;

эндоскопиялық зерттеуден өтетін адамдарға жұқтырмау мақсатында эндоскопиялық ем-шараларды қауіпсіз жүргізу жөніндегі санитариялық-гигиеналық іс-шаралар кешенін жүзеге асырады.

49. Бір эндоскопиялық аппаратты пайдаланған жағдайда алдыңғы және келесі эндоскопиялық зерттеулердің арасындағы интервал тазартуды, жоғары деңгейдегі дезинфекция мен эндоскопиялық жабдықты автоматты тазарту аппаратын пайдалану арқылы эндоскопты жууды және үрлеуді ескере отырып, кемінде 20 минутты құрайды.

50. Эндоскопия бөлімшесінің мейіргері:

Скрининг уақытында орындалған жуан ішекті эндоскопиялық зерттеуді тіркеу журналында зерттеу жүргізу күнін, пациенттің тегін, атын, әкесінің атын, жасын, мекенжайын көрсете отырып, зерттеу жүргізуді тіркейді;

ілеспелі бланкте «Материал скрининг бойынша алынды» деп белгіні көрсете отырып, белгіленген қағидаларға сәйкес ОД патоморфологиялық зертханасына/патологоанатомиялық бюросына алынған биопсиялық материалды таңбалайды, тіркейді және жібереді;

МСАК ұйымына эндоскопиялық зерттеу нәтижелерін жібереді;

ОД патоморфологиялық зертханасында/патологоанатомиялық бюросында жүргізілетін сілемейлі жуан ішектің биоптатын гистологиялық зерттеуге жібереді. Биоптатты морфологиялық интерпретациялау жалпыға бірдей халықаралық стандарттарға және Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының жіктемесіне сәйкес жүзеге асырылады.

51. Қорытынды кезең өзіне анықталған патологиясы бар адамдарды диспансерлік есепке қоюды, есепке алу-есептік статистикалық құжаттаманы ресімдеуді қамтиды.

52. Бұл ретте МСАК-тың профилактика және әлеуметтік-психологиялық көмек бөлімшесінің дәрігері:

гомокульт-тесттің нәтижелерін алу кезінде:

теріс (нәжісте жасырын қан болмағанда) болғанда 2 жылдан кейін скрининг жүргізуді ұсынады;

оң (нәжісте жасырын қан болғанда) болса, бірақ пациент қол қойған және амбулаториялық пациенттің медициналық картасына жапсырылған пациенттің колоноскопиядан бас тарту жағдайы немесе эндоскопиялық зерттеу жүргізуге медициналық қарсы айғақтары болған жағдайда пациентпен әңгімелеседі, бақылау гемокульт-тесттін жүргізе отырып, қауіп тобына қосады, клонопроктологқа консультацияға жібереді.

53. Эндоскопиялық зерттеулердің нәтижелерін алу кезінде:

CS 1 (патологиясыз) зерттеліп-қаралған адамдарға 2 жылдан кейін скрининг шеңберінде гмокульт-тест жүргізуді ұсынады;

CS 2-3 (жуан ішектің тұқым қуалаушылық ауруы және оның даму аномалиясы, ішектің созылмалы қабыну аурулары) пациенттерді КДҰ/КДО гасторэнтерологына/ колопроктологына жібереді;

CS 4 (полип тәрізді ісіктер) пациенттерге емделуді (полипэктомия), полипэктомиядан кейін 4-6 айдан соң бақылау колоноскопиясын жүргізу арқылы аудандық онкологта, КДҰ/КДО гасторэнтерологында/ колопроктологында динамикалық бақылауда болуды ұсынады;

CS 5-8 (морфологиялық верификациямен немесе онсыз жуан ішектің қатерлі ісігі) пациенттерді ОД-ға кейіннен тұратын жері бойынша аудандық онкологта динамикалық бақылауда болуымен жібереді.

54. Колоректалдық скринигтің (гемокульт-тест, колоноскопия, мамандардың консультациялары) нәтижелері колоректалдық скринингке жататын пациенттерді есепке алу журналына, Ұлттық скринигтік бағдарламаға қатысушының паспортына, 025-08/е нысанына енгізіледі және ай сайын келесі есептік кезеңнен кейінгі айдың 1-күніне дейін аумақтық ақпараттық-талдамалық орталыққа беріледі.

55. Тереңдетілген диагностика тағайындалған жағдайда 025-08/е нысан тек КДҰ/КДО, ОД-дан барлық тағайындалған зерттеулердің нәтижелері алынғаннан кейін ғана статистикалық өңдеу үшін беріледі.

Зерттеп-қарау нәтижелері мен пациентті одан әрі бақылау жөніндегі ұсынымдар учаскелік дәрігерге/жалпы практика дәрігеріне жіберіледі.