Дәріс тақырыптары

Гуманитарлық факультет

Филология және журналистика кафедрасы

БЕКІТЕМІН

Ұйымдастыру жұмысы, әлеуметтік

және студенттік сұрақтар бойынша

проректор, п.ғ.д., профессор

___________ М.Ж.Мальтекбасов

«_____» ___________2015 ж.

«А.Байтұрсынов және қазақ тіл білімі ғылымы» пәнінің

ОҚУ - ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

Мамандық: 5В011700- Қазақ тілі мен әдебиеті, 5В012100- Қазақ тілінде оқытпайтын мектептердегі қазақ тілі мен әдебиеті

Оқу түрі: күндізгі

Талдықорған 2015 ж.

Оқу - әдістемелік кешенді оқу бағдарламасына сәйкес 5В011700 - қазақ тілі мен әдебиеті , 5В012100 –Қазақ тілінде оқытпайтын мектептердегі қазақ тілі мен әдебиеті мамандықтарына ф.ғ.к., аға оқытушы Л.А.Чалтикенова кұрастырған.

__________________

Филология және журналистика кафедрасының отырысында қарастырылды.

« 15 » 05. 2015 ж. № 10 хаттама

Кафедра меңгерушісі___________ ф.ғ.к., доцент С.Қ.Қожағұлов

«04 » 06. 2015 жыл. № 7 хаттама

Гуманитарлық факультеттің әдістемелік бюросы мақұлдаған.

Әдістемелік бюроның төрайымы ____________Ш,С.Жаукумова

І.Жансүгіров атындағы Жетісу мемлекеттік университеті

СМЖ ЖМУ И/ПОБҚ.09-2015 3 басылым

САПА МЕНЕДЖМЕНТ ЖҮЙЕСІ

Оқу бағдарламасы

Ф.4.09-36

28.05.2015 ж.

Гуманитарлық факультет

Филология және журналистика кафедрасы

БЕКІТЕМІН

І.Жансүгіров атындағы ЖМУ

Ғылыми Кеңесінің төрағасы з.ғ.д.,

профессор, ҚазҰҒА академигі

____________ Е.Ә. Бектұрғанов

«_____» ______________2015 ж.

«А.Байтұрсынов және қазақ тіл білімі ғылымы» пәнінің

ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ

3 кредит

Мамандықтар: 5В011700 - Қазақ тілі мен әдебиеті, 5В012100- Қазақ тілінде оқытпайтын мектептердегі қазақ тілі мен әдебиеті

Оқу формасы: күндізгі

Талдықорған, 2015 ж.

Құрастырған:. ф.ғ.к., аға оқытушы Л.А.Чалтикенова

Рецензенттер: ф.ғ.к., доцент Қ.Б.Сарбасова

ф.ғ.к., аға оқытушы Г. Т. Сырлыбаева

Оқу бағдарламасы филология және журналистика кафедрасының отырысында қарастырылды және қазақ тілі мен әдебиеті мамандығы бойынша оқу үрдісіне енгізілуіне ұсынылды.

«15» 05. 2015 ж. №10 хаттама

Кафедра меңгерушісі ____________ С. Қ. Қожағұлов

Оқу бағдарламасы гуманитарлық факультеттің әдістемелік бюросында қарастырылды және бекітуге ұсынылды.

«24» 05 2015 ж. № 6 хаттама

ФӘБ төрайымы__________________ Ш.С.Жаукумова

Факультет деканы________________Қ.Қ.Рысбеков

Оқу бағдарламасы университеттің оқу - әдістемелік кеңесінде қарастырылды және бекітілді.

Хаттама №_____ «____» _________________2015 ж.

ОӘК төрағасы ______________________М.Ж.Мальтекбасов

Түсінік хат

“А.Байтұрсынов және қазақ тіл білімі ғылымы” таңдаулы курсының мазмұны ғалымның тіл біліміне қатысты еңбектері негізінде құрылған. А.Байтұрсыновтың тіл дыбыстарын жіктеуі, қазақ әліпбиін жасауы, тіліміздің грамматикалық құрылымы, грамматикалық категориялар, сөз таптары, олардың категориялары, құрмалас сөйлем, түрлеріне қатысты еңбектерінің мазмұны, олардың маңызы мен мәні қарастырылады. А.Байтұрсыновтың қазақ тіл білімінің негізін салушы екендігін студенттерге танытады.

Пәннің мақсат-міндеттері: Таңдау курсының басты мақсаты – студенттерге қазақ тіл білімінің негізін салушы А.Байтұрсынұлының тіл біліміне қатысты еңбектерімен таныстыру, ғылыми-теориялық білім бере отырып, зерттелуге тиісті ғалым еңбектеріндегі мәселелерді анықтату. Шығармаларына талдау-сараптама жасату, пікірлерін жетілдіріп отыру.

Таңдаулы курс алдына мынандай міндеттер қояды:

– А.Байтұрсыновтың фонетика саласындағы;

– А.Байтұрсыновтың морфология саласындағы;

– А.Байтұрсыновтың синтаксис саласындағы;

– А.Байтұрсыновтың терминология саласындағы еңбектерінің мазмұнымен таныстыру. Еңбектердегі ой-пікір, тұжырымға бүгінгі күн тұрғысынан қарап, салыстыруды мақсат етеді;

– Еңбектер бойынша пікір айтуға, сараптама жасауға;

– А.Байтұрсыновтың терминология мәселесі бойынша жасаған еңбегінің маңызын меңгертеді. А.Байтұрсыновтың әр саладағы еңбектерін талдауға үйретеді;

Үйрету міндеттері:

А.Байтұрсыновтың әр саладағы еңбектерін талдауға; Еңбектер бойынша пікір айтуға, сараптама жасауға; А.Байтұрсыновтың терминология мәселесі бойынша жасаған еңбегінің маңызын көрсетуге үйрету.

Пәннің пререквизиттері: «Тіл біліміне кіріспе», «Нормативті қазақ тілі», «Қазіргі қазақ тілі фонетикасы» пәндері.

Пәннің постреквизиттері: «Қазақ тілінің морфологиясы», «Қазіргі қазақ тілінің синтаксисі», «Қазіргі қазақ тілінің сөзжасамы», «Қазақ тілінің терминологиясы және терминжасам» пәндері.

Пән мазмұны (теориялық білім)

А.Байтұрсыновтың шығармашылығы және өмірбаяны. А.Байтұрсыновтың өмірбаяны. А.Байтұрсыновтың қазақ тіл біліміндегі орны.

А.Байтұрсыновтың әліпби мәселесіне қатысты еңбектері. Қазақ тілінің дыбыстық жүйесі және жазу. Араб графикасын қолданылуы. «Жаңа емле» жазу. А.Байтұрсынов тіл дыбыстары туралы. Дыбыстарды жіктеу принциптері. Дауысты дыбыстарды жіктеуі. Дауыссыз дыбыстарды жіктеуі. Буын мен тасымалға қатысты пікірлері.

А.Байтұрсыновтың морфологияға қатысты еңбектері. Сөз таптарына жіктеу мәселесі.Есім сөздер, олардың грамматикалық категориялары.

А.Байтұрсыновтың етістікті жіктеуі. Етістік. Етіс категориясы. Рай категориясы. Есімше. А.Байтұрсыновтың үстеу, шылау және одағай туралы ой-тұжырымдары. Үстеу. Жалғаулықтар. Одағай.

“Тіл – құрал ” (ІІІ жылдық) еңбегіндегі синтаксис мәселесі. Сөйлем жүйесі. Сөйлем мүшелері. Бұратана сөздер.

А.Байтұрсыновтың құрмалас сөйлемге қатысты ой-тұжырымдары. Құрмалас сөйлем, оның түрге бөлуі. Салалас, сабақтас құрмалас сөйлем.

А.Байтұрсыновтың “Тіл – құрал ” (ІІІ жылдық) еңбегіндегі қиыстырынды, келтірінді сөйлемдер. Қиыстырынды (қыстырма) сөйлемдер. Келтірінді (төл сөз) сөйлемдер. Орамды немесе өрнекті сөйлемдер.

А.Байтұрсыновтың “Тіл – құрал ” (ІІІ жылдық) еңбегіндегі тыныс белгілері туралы пікірлері. Сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілері. Сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілері.

А.Байтұрсынов және терминология мәселесі. А.Байтұрсыновтың термин жасауда ұстанған қағидалары. А.Байтұрсыновтың тіл білімі терминдерін жасау тәсілдері. А.Байтұрсыновтың интернационалдық терминдерге көзқарасы. Қазіргі таңдағы терминология.

Практикалық бөлім

А.Байтұрсыновтың “Жазу тәртібі”, “Жазу мәселесі” мақалалары. А.Байтұрсыновтың “Қазақша жазу туралы жаңа ережелер” мақаласы.

А.Байтұрсынов тіл дыбыстары туралы. А.Байтұрсыновтың сөз тұлғаларына қатысты пікірлері. А.Байтұрсыновтың етістікті жіктеуі. А.Байтұрсыновтың еңбектеріндегі үстеу, шылау және одағай. “Тіл – құрал ” (ІІІ жылдық) еңбегіндегі синтаксис мәселесі. А.Байтұрсыновтың “Тіл – құрал ” (ІІІ жылдық) еңбегіндегі құрмалас сөйлем мәселесі. А.Байтұрсыновтың “Тіл – құрал ” (ІІІ жылдық) еңбегіндегі қиыстырынды, келтірінді сөйлемдер. А.Байтұрсыновтың “Тіл – құрал ” (ІІІ жылдық) еңбегіндегі тыныс белгілері туралы пікірлері. А.Байтұрсыновтың “Тіл – құрал ” (ІІІ жылдық) еңбегіндегі тыныс белгілері туралы пікірлері. А.Байтұрсынов және терминология мәселесі жөніндегі еңбектерін талдау арқылы ғалымның қазақ тіл біліміндегі алатын орнын көрсету. Ғалым еңбектерін талдаумен бірге студенттердің өз бетімен баяндама, реферат дайындауына дағдыландыру. Ғалым еңбектері туралы қазіргі зерттеушілердің ой-пікір, тұжырымдарымен таныстыру.

Дәріс тақырыптары

1. А.Байтұрсыновтың шығармашылығы және өмірбаяны

2. А.Байтұрсыновтың әліпби мәселесіне қатысты еңбектері

3. А.Байтұрсынов тіл дыбыстары туралы

4. А.Байтұрсыновтың морфологияға қатысты еңбектері

5. А.Байтұрсыновтың етістікті жіктеуі

6. А.Байтұрсыновтың үстеу, шылау және одағай туралы ой-тұжырымдары

7. “Тіл – құрал ” (ІІІ жылдық) еңбегіндегі синтаксис мәселесі

8. А.Байтұрсыновтың құрмалас сөйлемге қатысты ой-тұжырымдары

9. А.Байтұрсыновтың “Тіл – құрал ” (ІІІ жылдық) еңбегіндегі қиыстырынды, келтірінді сөйлемдер

10. А.Байтұрсыновтың “Тіл – құрал ” (ІІІ жылдық) еңбегіндегі тыныс белгілері туралы пікірлері

11. А.Байтұрсынов және терминология мәселесі