Танымдық қабілеттері мен машықтарына байланысты

- ақпараттың кең көлемін игеру.

- бай сөздік қор.

- игерілгенді жаңа материалға көшіру.

- себеп-салдарлық байланысты құру.

- құпия тәуелділік пен байланыстарды құрықтау.

- шешім шығара білу.

- ақпаратты шоғырлай және жинақтай білу.

- күрделі мәселелерді шешуге қатысу.

- ақпаратты ұйымдастыру.

- күрделі ойларды аулай білу.

- астарлы айырмашылықтарды аңғара білу.

- қарсылыққа сезімталдық.

- ақпаратты іздеудің альтернативті жолдарын қолдану.

- жағдайды талдау.

- процестің өзін де, нәтижесін де бағалай білу.

- кейін неге апарып тірелетінін көре білу.

- талқылай білу.

- болжам жасау.

- ойды тәжірибеде қолдану.

- қайта жасауға икемділік.

- ойлаудағы сыншылдық.

-жоғары білімқұмарлық.

Шығармашылық қабілеттеріне байланысты

- тәуекелшілдік қабілет.

- бағытынан тайған ойлау қабілеті.

- ойлау мен әрекетте икемділік.

- ойлау жылдамдығы.

- өзіндік идеяларын айта білу және жаңа бір нәрсені ойлап табу қабілеті.

- бай қиял.

- әркелкі нәрселерді қабылдау.

- жоғары эстетикалық құндылықтар

- дамыған сезгіштік.

Эмоционалды ортаның ерекшеліктеріне байланысты

- шынайы Мен-концепциясы.

- өзгеге сыйластық.

- адамдарға эмпатикалық қатынас.

- өзге адамдардың ерекшеліктеріне төзе білу.

- өзін-өзі талдауға икемділік.

- сынға шыдамды қатынас.

- нәрселер мен ойлармен бөлісуге дайын болу.

- тапсырманы орындауда табанды болу.

- ойлау мен тәртіпте тәуелсіздік.

- мадақтауды күткенде шыдамсыздықтың болмауы.

- жарысқойлық.

- әзілқойлық сезімі.

- құлықты мәселелерді талдауда сезгіштік.

- өз күші мен қабілетіне сенімділік.

Дарынды балаларды анықтау диагностикасы

1.Баланың қызығушылығы мен бейімділігіне барынша сәйкес келетін қызмет аясында баланың іс-әрекетіне талдау жүргізу.

2.Дамытушылық жағынан ықпал ете отырып баланың психологиялық кедергілерін жоюға мүмкіндік беретін тренингтік әдістерді пайдалану.

3.Баланың дарындылық белгісін оның психологиялық дамуының нақты деңгейіне ғана емес, сондай-ақ оның болашақтағы даму мүмкіндігін де есепке ала отырып бағалау.

4.Жұмыс нәтижесін талдау, бақылау, әңгімелеу, мұғалімдер мен ата-ананың сипаттамалық бағалары.

5.Түрлі ақпарат алу көздерін пайдаланып бала қабілетін кең көлемде қамтуға мүмкіндік беретін баланың мінез-құлқы мен іс-әрекетін жан-жақты бағалаудың кешенді сипаты.

Білім беру жүйесінде жаңаша мазмұн беру арқылы жан-жақты дамыған шығармашыл, рухани ой өрісі кең жеке тұлғаны тәрбиелеу міндеті тұр.

Оқушының дарындылығын анықтауда төмендегідей әдіс-тәсілдерді қолданамыз.

Баланың отбасы жағдайын зерттеу

Шығармашылық қабілетін анықтау

Сауалнамалар психо-диагностикалық тренингтерді өткізу

Ата-анасымен әңгімелесу

Ғылыми жоба жарыстарына, көрмелерге, жәрмеңкелерге, пікір-сайыс ойындарына қатыстыру.

Дарынды балалармен жұмыс жүргізуді ұйымдастырудың критерийлері

Нормативті-құқықтық құжаттар;

Ғылыми-әдістемелік қызмет түрлері (ауысымды мектептердегі жұмыс жоспары, диагностикалық әдістемелер, инновациялық технология, олимпиада тапсырмалары, ұсыныстар);

Ақпараттық қызмет;

Мектеп басшыларының, мұғалімдердің жұмыс жүргізуге дайындығы;

Білім мекемелерінің өсуі; (эксперимент түрлері,ауысымдық мектеп,резерв мектебі,банк, т.б.)

Дарындылықты анықтау, дамыту мәселесіне ерекше көңіл бөледі және сол бағытта талмай жұмыс жасайды;

Олар дарынды оқушыға қосымша тереңдетілген бағдарламалар жасай алады және олардың өздігінен жұмыс істеуіне, шығармашылық ізденістеріне қажетті кеңестер бере алады;

Жұмысқа қажетті материалдар мен тиімді әдістерді таба біледі және жұмыстың мақсатын нақты қоя біледі;

Оқушыға дұрыс бағыт беру арқылы оның ғылыми -зерттеу жұмысымен айналысуына көмек жасай алады;

Педагогикалық үрдісті диагностика лау жұмысын жүргізе алады және оларды бір-бірімен байланыстыра алады;

Дарындылықты анықтауда әр түрлі психо- диагностикалық әдістемелерді, ал дамытуда оқытудың әр түрлі жаңа технологияларын тиімді қолдана біледі.