Практиканы оқу-әдістемелік және ақпараттық қамтамасыз ету.
Практиканың өтуінің мақсаты
Практиканың өтуінің мақсаты білім нәтижесінің (БН) төмендегі жетістіктеріне қол жеткізеді:
білім:
елестету деңгейінде: логикалық ойлауын дамыту арқылы шектес
ғылымдардың арақатынасын айқындай білу, аралық ғылымдар әдістерін
пайдалана білу;
қабылдау деңгейінде: материалдарды іріктей білуге, ғылыми тұжырымдарды
қабылдау және жетістіктері мен әлсіз тұстарын дұрыс салыстыра алу;
түсіну деңгейінде: әртүрлі кезеңдердегі ғылыми ой-пікірлерді қазіргі тіл
білімінің теориялық бағыттарындағы пікірлермен ұштастыра түсіну.
білік:
теориялық: ғылыми тұжырымдарды, іргелі ілімдерді өз бетімен игеру,
практикалық ізденіс нәтижесінде кездескен теориялық материалдарды
сараптау, өз деңгейінде тәжірибемен ұштастыру, тілдік материалдарды талдай
білу.
дағды: ғылыми зерттеу нәтижелерін талдауға дағдылану.
Аталған БН төмендегі компетенциялардың қалыптасуының негізі болып табылады: (ҚР МЖМБС 5.03.005-2009 (2009.09.01) (университеттің ПП 08.06/16) және негізгі білім бағдарламасын (НББ) игеру нәтижесіне сәйкес)
жалпымәдени компетенциялар (ЖК)
ЖК- адаммен, ұжыммен қарым-қатынас орнату, қоғамдық орындарда өзін-өзі
ұстай білу, ішкі мәдениеттің жоғары деңгейін түйсіну;
кәсіптік компетенциялар (КК)
КК-психолингвистикалық, лингвоәлеуметтік, лингвистикалық, лингакогнитивтік
теорияларды игеру.
ЖКО НББ құрылымында практиканың орны.
Практикадан өту үшін студент білуі керек: білімі: лингвистикалық, танымдық лингвистикалық, біліктілігі: тілтанымдық талдау жасаудың әдіс-тәсілдері, дағды: лингвистикалық ілімдерді сараптай білу, тілтанымдық талдауға төселу.
Практиканың мазмұны НББ-ы бөлімдерінің қазіргі тіл біліміндегі жаңалықты тұстары мен классикалық тіл білімінің логикалық жалғасы болып табылады және НББ-ның келесі бөлімдерін – тіл білімінің жаңа бағыттарын, қазіргі қазақ тілі салаларын, когнитивтік лингвистиканы, тіл философиясын оқып-үйренуге негіз болады, педагогикалық практикасынан өту, сонымен қатар кәсіптік компетенциялардың кәсіби аймақта «қазақ тілі мен әдебиеті» пәні бойынша бакалавр ретінде қалыптасуына ықпал етеді.
Кестеде «Практиканың өтуінің мақсаты» бөлімінде көрсетілген компетенцияларды қалыптастыруға бағытталған негізгі және қосымша пәндер көрсетілген:
| № қ/с | Компетенция аттары | НББ-ның негізгі бөлімдері | НББ-ның қосымша бөлімдері |
| Жалпымәдени компетенциялар | |||
| адаммен, ұжыммен қарым-қатынас орнату, қоғамдық орындарда өзін-өзі ұстай білу, ішкі мәдениеттің жоғары деңгейін түйсіну | Лингвомәдениеттаным негіздері Танымдық тіл білімі Тіл мәдениеті және стилистика | Нормативті қазақ тілі | |
| Кәсіптік компетенциялар | |||
| психолингвистикалық, лингвоәлеуметтік, лингвистикалық, лингакогнитивтік теорияларды игеру. | Когнитивтік лингвистика Тіл философиясы Тіл мәдениеті және стилистика Дискурс талдау теориясы | Қазіргі қазақ тілінің салалары |
Практиканың құрылымы және мазмұны.
Практиканың жалпы көлемі 2 кредит, диф.сынақ санынан, 30 сағаттан тұрады.
| Оқу бағдарламасы модулінің № | Бөлім № | Практика бөлімдерінің аттары | Оқу жүктемелерінің түрлері және жалпы сағат саны | ||
| Дәрістер/ экскурсиялар | Жеке тапсырма/ практикалық жұмыстар | Барлық сағат саны | |||
| кіріспе | Ұйымдастыру бөлімі, практика мазмұны құрылымы, мақсат-міндеттері мен жүргізілу реті туралы | ||||
| Қазақ тіл біліміндегі танымдық тұжырымдар | |||||
| Қазақ тілтаным теорияларының концептуалдық жүйесі | |||||
| Тілдік контекстегі ғалам бейнесі | |||||
| Жұбанов және тілтаным | |||||
| Таным және семантика | |||||
| Ат қоюдың танымдық негіздері | |||||
| Қазақ мақал-мәтелдері мен фразеологизмдерінің танымдық ерекшеліктері | |||||
| Қазақ дәстүрінлегі лингомәдениеттаным | |||||
| Түйін | Практиканың қорытынды конференциясы: нәтижелер, есептер. | ||||
| Барлығы: |
Практиканың мазмұны
(Мысалы, алғашқы инструктаж, ұйымның және кәсіпорынның құрылымы, олардың бөлімдерінің өзара байланысы, технологиялық процестерін оқып үйрену, ұйымның сапа менеджмент жүйесімен танысу т.с.с.)
Бақылау формасы.
Бұл бөлімде ағымдағы және рубеждік аттестаттау, сонымен қатар аралақ бақылау туралы айтылады, мысалы:
Практиканың өтуін бақылау студенттердің үлгерімінің ағымдағы және аралық аттестация Ережесіне сәйкес жүргізіледі.
Ағымдағы аттестация студенттерге практика жетекшісінің төмендегі уақыт интервалдарындағы қойған баллдарына сәйкес жүргізіледі:
1. лекция және экскурсияға қатысқанын ескеру;
2. лекция және экскурсияның конспектісін жүргізуі;
3. жеке тапсырма/практикалық жұмыстарды орындауы;
4. студенттің жеке басының сапасына (ұқыптылығы, ұйымдастырушылығы, орындаушылығы, жаңашылдығы т.б.)
Аралық бақылау практика біткеннен кейін мына формада жүргізіледі:
Практиканың есебін қорғау (аралық бақылау бітіртуші кафедра ұйымдастырған комиссиясы бойынша практиканың құжаттарын қабылдау, кәсіпорынның (ұйымның) берген мінездемесі мен бағасы, студенттің практиканың өтуі бойынша ауызша баяндамасы арқылы жүзеге асырылады).
Бағалау құралдары фондасы (егер бар болса), ОМК құрамына кіретін практикадан БН-ді (білім нәтижесін) бағалауға арналған типтік жеке тапсырмалар.
Жұмыс бағдарламасының 3 және 4 қосымшаларында берілген бағалау критерилері, бақылау нүктелерінің тізімі және оқыту нәтижесін жоспарлау кестесі.
Практиканы оқу-әдістемелік және ақпараттық қамтамасыз ету.
Негізгі әдебиеттер:
1. Маслова В.А. Когнитивная лингвистика. – М.: Academia, 2008. – 208 с.
2. Рудакова А.В. Когнитология и когнитивная лингвистика. – Воронеж, 2002.
3. Абрамова Е.И. Когнитивная лингвистика. – Брест, 2002.
4. Попова З.Д., Стернин И.А. Очерки по когнитивной лингвистике. – Воронеж, 2002.
5. Вежбицкая А. Язык. Культура. Познание. – М., 1996.
6. Вежбицкая А. Семантика грамматики. – М., 1992.
7. Краткий словарь когнитивных терминов. – М., 1996.
8. Аитова Н.Н. Қазақ тіліндегі түр-түс атауларының когнитивтік семантикасы. Ақтөбе, 2007
9. Манкеева Ж.А. Қазақ тілін зерттеудің когнитивтік негіздері // Тілтаным. №4. 2001. 39-44б.
10. Витгенштейн Л. Логико-философский трактат (Пер. с нем) М., Наука, 1981.
11. Радченко О.А. Языковая картина мира или языковое миросозидание? (К.вопросу о постулатах И.Л.Вайсгербера) с 444-451 // Известия Академии Наук СССР. Серия литературы и языка. Том 49. №5. 1990.
12. Булыгина Т.В., Шмелев А.Д. Языковая концептуализация мира. М., 1987.
13. Караулов Ю.Н. Русский язык и языковая личность М., Наука, 1987. – 261.
14. Кубрякова Е.С. Человеческий фактор в языке-язык и порождение речи. М., 1991.-191.
15. Арутюнова Н.Д. 1998. Язык и мир человека. М., 1998.
16. Апресян Ю.Д. Интегральное описание языка и системная лексикография // Избранные труды М. Языки русской культуры 1995. Т2 – 76с.
17. Гиздатов Г. Когнитивные модели в речевой деятельности.Алматы: Ғылым, 1997. – 176с.
18. Жаманбаева Қ. Тіл қолданысының когнитивтік негіздері.-Алматы:Ғылым, 1998. – 133б.
19. Манкеева Ж.А. Мәдени атаулардың танымдық негіздері. Алматы, 2008
20. Нұрдәулетова Б. Когнитивтік лингвистика. Ақтау, 2010
Осымша әдебиеттер
1. Бенвенист Э. Общая лингвистика. – М., 1974.
2. Гумбольдт В. О различии строения яеловеческих языков и его влиянии на духовное развитие человечества // Гумбольдт В. Избранные труды по языкознанию. – М., 1984.
3. Степанов Ю.С. Изменчивый “образ языка” в науке ХХ века // Язык и наука конца ХХ века. – М., 1995.
4. Минский М. Остроумие и логика когнитивного бессознательного // НЗЛ. – Вып. 23. – М., 1988.
5. Филлмор Ч. Фреймы и семантика понимания // НЗЛ. – Вып. 23. – М., 1983.
Бағдарламалық қамтамасыз ету және Интернер-ресурсы:
www.remb.kz сайтындағы «тілтанымдық электронды материалдар (кілт сөздер, когнитивтік лингвистика, фрейм, концепт, концептуальдық талдау, тілтаным)»
Осымша 1