Учебно-методические материалы

Основная и дополнительная литература

Основная литература

1. Хирургия/руководство для врачей и студентов/. Под редакцией В.С. Савельева и Ю.М. Лопухина. Москва, 1997, 1070 с.

2. Благитко Е.М. Амбулаторно-поликлиническая хирургия: Рук-во для врачей, преподавателей и студ. - Новосибирск.: Наука. 2001.

3. Юсков В.Н. Хирургия вопросах и ответах. Ростов на Дону, 2000-576 с.

4. Госпитальная хирургия: практикум /А. Игнатов, Н. Путов - СПб.: Питер, 2003.-800 с.

5. Руководство по технике врачебных манипуляции: пер. с англ. Под ред. Г.Чена и др.-М.: Мед литература, 2002.- 384 с.

6. Руководство по неотложной хирургии органов брюшной полости /Под ред. В.С.Савельева.М.:2005-640 с.

7. Хирургические болезни. Конспект лекции / Т.Д. Селезнева. -М.: Эксмо. 2006.- 160 с.

8. Госпитальная хирургия (руководство для врачей интернов) 'Под ред. Л.Н. Бисенкова. В.М. Трофимова. -СПб.: Лань, 2003.-896 с.

9. Гостишев В.К. Оперативная гнойная хирургия: Рук. для врачей. - М.: Медицина, 1996.

10. Ерюхин И.А., Гельфанд Б. Р., Шляпников С.А. Хирургические инфекции. Изд-во: Питер, 2003, 864 с.

11. Семенов Г.М. Современный хирургический инструментарий. -СПб.:Питер, 2006.-352 с.

12. Сапарова К.Г., Бижигитов Ж.Б. Госпитальдык хирургия Алматы. 2010г.

13. Федоров В.Д., Светухин A.M. Избранный курс лекций по гнойной хирургии. М.:Миклош, 2005.-365 с.

Дополнительная литература

1. Алиев М.А., Воронов С.А., Джакупов Д.А. Экстренная хирургия: Краткое практ. рук-во-Алматы: Медицина баспасы., 2001,-191 с.

2. Алиев М.А.. Нурмаков А. Симптомы и синдромы хирургических заболеваний.-Алматы: Асем-Систем, 2005.-200 с.

3. Апсатаров Е. А.. Алмагамбетов А. , Ибадильдин А.С. Хирургиялық аурулар.- Алматы, «Санат», 1997. - 336 бет.

4. Баширов А.Б. Госпиталдық хирургия. 1-2 том-Караганды, 1994.

5. Баширов А.Б., Лохвицкий С.В. Хирургиялық, жедел көмек керсетшетш іш аурулары.- Караганды, 1992.-158 бет.

6. Алиакпаров М.Т., Перельман М.И., Ламм Я.Е., Абишева А.Б., Козаченко Н.В. Острые абсцессы легких. - Алма-Ата: Гылым, 1994.

7. Ан В. К., Ривкин В. Л. Неотложная проктология. М: Медлрактика 2003 144с.

8. Гостищев В. К., Шалчкова Л. П. Гнойная хирургия таза.- М.:Медицина. 2000 .-288 с

9. Гальперин Э.И., Волкова Н.В. Заболевания желчных путей после холицистэктомии. - М.: Медицина. 1988. - 268 с.

10. Ибадильдин А.С. Алмагамбетов А.А. Іш қуысының жедел хирургиясы. Алматы.1999

11. Королев Б.А.. Пиковский Д.Л. Экстренная хирургия желчных путей. - М.: Медицина, 1990.

12. Кузин М.И.. Костюченок Б.М. Раны и раневая инфекция.-М.: Медицина. 1990.-592с.

13. Нурмаков А.Ж.. Тәжиев Е.Б. Өт қуығында тас пайда болу ауруы.-Алматы: Асем-Систем. 2003.

14. Плечев В. В., Мурысева Е. Н.. Тибербулатов В. М.. Лазарева Д. Н. Профилактика гнойно-септических осложнений в хирургии.- М: Триада-Х 2003.-320 с.

15. Сексенбаев Д.С. Госпитальная хирургия. -2005.-320 с.

16. Стручков В.И., Гостищев В.К. Хирургическая инфекция. - М.: Медицина, 1991.

17. Сухопара Ю.Н., Майстренко Н.А., Тришин В.М. Основы неотложной лапароскопической хирургии.-СПб: Элби, 2003.-92с.

18. Турланов К.М. Жедел медициналык жәрдеем. Каз МУ. Алматы. 2004. 321 бет.

19. Хиггинс К. Расшифровка клинических лабораторных анализов. Перевод с англ. Москва. Биком. Лаборатория знаний. 2004 г, с.376

20. Клиническая фармакология: учеб./ Под ред. В.Г.Кукеса.- 3-е изд. перераб. и доп. – М.: ГЭОТАР-МЕД, 2004. – 944с.

21. Клинические рекомендации, основанные на доказательной медицине:Пер. с англ./Под ред. Ю.Л.Шевченко, В.И.Кулакова, Р.М.Хаитова.- 2-е изд., испр.- М.:ГЭОТАР-МЕД, 2002.- 1248 с.

22. Практическое руководство по антиинфекционной химиотерапии /Под редакцией Л.С. Страчунского, Ю.Б. Белоусова, С.Н. Козлова // webmaster @antibiotic.ru

МЕББМ ҚАЗАҚСТАН-РЕСЕЙ НУО КАЗАХСТАНСКО-

МЕДИЦИНАЛЫҚ РОССИЙСКИЙ МЕДИЦИНСКИЙ

УНИВЕРСИТЕТІ УНИВЕРСИТЕТ

Факультет - интернатура

Хирургиялық аурулар кафедрасы

ЖДП интерндерін БМСК деңгейінде дайындау бойынша

ДА –дағы хирургиялық аурулар

СИЛЛАБУСЫ

Мамандығы 051301 – «Жалпы медицина»

Курс -VI- VII

Семестр -XI-XII

Дәріс - факультативті

Емтихан - XI-XII семестр

Семинар сағаты - 120 сағат (4 апта)

Интерндердің өзіндік жұмысы - 60 сағат

Барлық сағат саны - 180 сағат

Алматы, 2013 ж.

І. ЖАЛПЫ МАҒЛҰМАТ

1.1. КАЗАХСТАН - РЕССЕЙ МЕДИЦИНАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

1.5. Хирургиялық аурулар кафедрасы

1.6. ПӘН - хирургиялық аурулар

1.7. Мамандық «Жалпы медицина»

1.5. «Шұғыл хирургия» модульдың сағат көлемі:

Барлығы - 630, соның ішінде: 420 – аудиторлық, 210 –интерннің өзіндік жұмысы (ИӨЖ)

Курс 6, семестр 11-12

1.7. Оқытушылар туралы хабар-ошар:

Академик М.А. Алиев – кафедра меңгерушісі. Медициналық стажы 54 жыл, ғылыми - педагогикалық стажы - 44 жыл. 1500 астам публикациялар, оқу - методикалық ұсыныстар мен хирургиялық аурулар бойынша оқулықтардың авторы.

Профессор Н.И. Оразбеков. Медициналық стажы 37 жыл, ғылыми - педагогикалық стажы - 33 жыл. 300 астам публикациялар, оқу - методикалық ұсыныстар мен хирургиялық аурулар бойынша оқулықтардың авторы.

Профессор Н.Т. Джайнакбаев. Медициналық стажы 25 жыл, ғылыми - педагогикалық стажы - 21 жыл. 100 астам публикациялар, оқу - методикалық ұсыныстар мен хирургиялық аурулар бойынша оқулықтардың авторы.

Профессор Сапарова К.Г. Медициналық стажы 38 жыл, ғылыми - педагогикалық стажы - 28 жыл. 100 астам публикациялар, оқу - методикалық ұсыныстар мен хирургиялық аурулар бойынша 2, травматология бойынша 3 оқулықтардың авторы.

Доцент В.М. Мадьяров. Медициналық стажы 25 жыл, ғылыми - педагогикалық стажы - 21 жыл. 80 астам публикациялар, оқу - методикалық ұсыныстар мен хирургиялық аурулар бойынша 1оқулықтың авторы.

Ассистент Жапбаркулова Г.Р. Медициналық стажы 17 жыл, ғылыми - педагогикалық стажы - 15 жыл. 25 астам публикациялар, оқу - методикалық ұсыныстар мен хирургиялық аурулар бойынша оқулықтардың авторы.

Ассистент Раисова.Н.Р. Медициналық стажы 9 жыл, ғылыми - педагогикалық стажы - 4 жыл. 10 астам публикациялар, оқу - методикалық ұсыныстар мен хирургиялық аурулар бойынша оқулықтардың авторы.

1.8. Контактті ақпарат:

Сабақ өтетін орырдар: госпиталь МВД. Адрес Аль-Фараби – Водозаборная көшесі, телефон 249-43-45., №7 ҚКА. А.Н. Сызганова атындағы ХҒО.

1.9. Пән саясаты:

Пән өту кезінде интерн келесі сұраныстарды орындауы керек:

- сабақтарға дер кезінде келуі керек (оқу бөлімі жасаған жоспар бойынша);

- СЭС жіберген санитарлық кітапшасаболуы керкек (емдеу - профилактикалық кешенде жұмыс істеу үшін - ЕПК);

- өзімен бірге алмастыратын аяқ киім, киім болуы керек (таза халат немесе хирургиялық костюм), қалпак, маска, тырнақты қысқа етіп алу;

- жұмыс орнында еңбек қауіпсіздігін сақтау техникасын білу және қатал сақтау, өндірістік санитария;

- клиникалық базадағы жүргізілктін ішкі тәртіпке мойынсұну;

- ЕПК санитарлы-пэпидемияға қарсы режимді бұзбау;

- ЕПК емдеу -сақтау режимін сақтау;

- Күнделікті күнтізбелік-тақырыптық жоспар бойынша тәжәрибелік сабаққа дайындалу;

- Клиникалық жағдайлар бойынша қысқа ЭССЕ – баяндама, презентациялар, ғылыми жобаларды дайындап, қорғау;

- дер кезінде рубежді бақылауды тапсыру;

- емтиханды жақсы тапсыру.

Айыппұл санкциялары:

6. Сабақ өткізіліп отрыған кафедра интерн себепсізден 3 күн сабақ жіберсе интернатура бөліміне интерн атына рапорт жазылады; интерн сабақты себепсіз жіберген кезде:

- Бухгалтерия арқылы әрбір 2 сағатққа пұл төлеуі керек;

- Төлеу туралы квитанцияны кафедраға өткізуі керек;

- Сабақты қайталап өтеу үшін рұқсат қағазды интернатура бөлімінен алу керек;

- интернатура бөлімінің рұқсаты бойынша жіберілген сабақтарды міндетті түрде өтеуі керек;

7. Барлық жіберілген күндері жұмыс уақытын тіркейтін табельге белгіленіп, ол күндерге интернге төлемақы берілмейді.;

8. Сабаты жіберу және сабаққа дайындалмай келген кезде ИӨЖ жасамай келгенде оқу журналына 0 баллы қойылады;

9. Егер интерннің жіберу рейтингі 59 және одан төмен балл болса рубежді бақылауға жіберілмейді;

10. Егер рубежді бақылаудың орта бағасы 59 балл несесе одан төмен болса, онда интерн баспы пән бойынша қортынды бақылауға жіберілмеді. Интернатура ары қарай оқуы жөнінде әкісшілік шаралар қолданылады.

I. Интернатура мақсаты мен есептері

1.1. Интернатура мақсаты : маман дайындау– жалпы тәжірибелі дәрігер (жанұя дәрігері), мамандандырылған стандарттарға сәйкес келуіне талап етеді, білім, іскерлік, өзіндік тәжірибелік, диагностикалық, реабилитациялық, шаралар мен медико санитарлы жүйемен біріншілік көмекті ұйымдастыру.

1.2. Интернатураның негізгі есептері:

1. ЖТД дайындау (СВ), рационалды диагностика әдістерімен қағидаларымен қолдана алу, емдеу, ересектер мен балалар ауруын амбулаторлы поликлиникалық жағдайда, МЖЖК жүйесінде алдын алу шараларын білу.

2. Интерндерді медициналық психология және деонтологияда коммуникативті білім беру.

3. Интернге ауруханаға дейінгі алғашқы медициналық көмекті көрсете білуді үйрету.

4. Интернге алғашқы дәрігерлік көмектік манипуляцияны көрсете білуі үшін тәжірибелік дағдыларды үйрету.

5. Интернге қоғамға санитарлы ағарту жұмыстарын жүргізуді, салауатты өмір салтын үйрету, қоғамды динамикалық бақылап скринигтер жүргізуді үйрету.

6. Интернег медициналық құжаттарды жүргізуді үйрету.

7. Медициналық және есеп-қисап құжаттарын жүргізүді үйрету

Оқыту түрлері .

Интернатурада дайындық үшін үш нәрсе қарастырылған:

1.Жетекшінің қол астында жұмыс істей білу

2.Дәрігер интерннің өзіндік жұмыс жасай білу

3.Оқудан тыс уақытта өзіндік жұмыс жасай білу:

Жетекшінің қол астында жұмыс істей білуіне

§ - науқасты амбулаторлы қабылдау;

§ - науқасты курациялау;

§ - науқасты үйінде бақылау;

§ - науқасты клиникалық талдау;

§ - медициналық көмекті ұйымдастыруда жедел жәрдем бригадасымен шығу;

§ - клиникада ассистентепн бірге түнгі кезекшілікте болу;

§ -медико санитарлы экспертиза комиссиясында қатысып жұмыс жасау (МСЭК);

§ - дәрігерлік консультативті комиссия жұмысына қатысу (ДКК);

§ - клинико патанатомиялық конференция жұмысына қатысу;

§ - ғылыми тәжірибелік конференция;

§ - жетекшімен бірге нәрестелерге патронаж, қарау әдістерен, қорытынды жасай білу;

§ - нәрестенің бірінші жарты жылдығында дамуын бақылау, 1 жастан 6 жасқа дейінгі балаларды бақылау;

§ - санитарлы ағарту жұмыстың эффективті қағидаларын білу;

§ - медициналық құжаттармен жұмыс жасау;

§ - мектепті медициналық қарауға қатысу;

§ - «Денсаулық мектебі» қатысу;

§ - СНО кафедрасына қатысу, ғылыми дайындық пен анализдей білу.

Дәрігер интерн өзіндік жұмысы:

- нәрестелердің патронажын қайта қарауы, науқасты активті үйде қарау;

- босанушылардың патронажы;

-дәрігерлік манипуляцияларды меңгеру, ВОП (СВ) регламентті Квалификацияланған мінездеме;

- СВА тіркелген контингент ауруларын анализдерін дағдылық меңгеру;

- бизнес план әдісін құру, СВА жұмысын жоспарлау, есеп құру, басқа қажет құжат білу;

- диспансерлеу дағдыларын меңгеру және құжат жүргізу;

- медициналық статистиканы қағидаларын меңгеру: СВА контингентінде тіркелген ауру, инвалид, өлім анализі;

- ересек және балалар арасында санитарлы ағарту жұмысының активті форумын жүргізу: сұхбаттасу, диспут «қатар» мектепте, т.б. оқу орындарында, айту, санбюллетень және т.б.;

- мектептерде, оқу орындарында медициналық қарауға қатысу.

Дәрігер интерннің оқу орнынан тыс өзіндік дайындау:

- мамандандырылған мемлекеттік және шет ел әдебиеттерімен дайындалу;

- медициналық ақпараттарды желіден іздеу «Интернет»; рефераттармен және актуалды тақырыптармен айтып орындау;

- негізгі медициналық математикалық статистиканы меңгеру;

- иетернетзалда библиотекада жұмыс жасау «библиотека күндері».

Жұмыс күнінің ұзақтығы дәрігер ординатордың жұмыс уақытысымен жалғасады - сағ. 08.00 сағ. 13.50 (академиялық 7 сағат 20 мин), - апталық 5-жұмыс күні. Аптасына жұмыс 45 академиялық сағат немесе 36 сағат апталық 5-жұмыс күні,сенбі – библиотекалық күн.

Аудиторлы жұмыс уақытын реттеу:

· Жетекшімен бірге : сағ. 08.00 сағ. 13.00

· Дәрігер интерннің өзіндңк жұмыс уақыты: сағ.13.00 сағ. 15.20

Жеке жоспарды орындауы интерннің жеке күнделігінде көрінеді, науқасты курациялауы, клиникалық диагнозы мен, емдеу процедуралары және қорытынды бағасы, зертеу әдістері (операция, ассистенция, ЭФГДС қорытындысы, колоноскопия. УДЗ. рентгенография, компьютерлі томография және т.б.), қосымша басқа зерттеу әдістері.

Жұмысты орындау тәртібі өндірістік жағдайларға байланысты өзгеруі мүмкін. Интерннің сабақ кезіндегі өзіндік жұмысын кафедраның кезекші қызметкерлері немесе практикалық денсацлық сақтау саласында жұмыс істейтін орын басушы бақылауы керек, 1 мұғалім бірнеше топқа.

Бақылау формасы:

Ағынды бақылау: ауызша сұрау, тәжірибелік дағдыларды меңгеруіжәне медициналық құжаттарды толтыру.

Тоқсандық бақылау –әр сабақ соңында сынақ тапсыру немесдиффенциренциялды сынақ кітапшасы толтырылады.

Аралық бақылау(жарты жылдық аттестация) – дифференциялды сынақ ретінде негізгі сабақтан тапсырады. Жарты жылдық сынаққа жіберілуі, барлық сабақтан өтуі тиіс кейінгі допуск алып жіберіледі.

Қорытынды бақылау: дәрігер интерн интернатураны аяқтағаннан кейін экзамен тапсырады (тест, сұхбаттасу, тәжірибелік біліктілігін және дағдыларын бағалау) түлектің мемлекеттік аттастациясы.

Жарты жылдықта барлық сабақты тапсырмағандар қорытынды аттестацияға жіберілмейді.

1.3. ЖДТ интеріндерінің пәнді меңгеру үшін білу керек пәндер тізімі:

5. Травматология

6. Балалар хирургиясы

7. Маммология курсымен онкология

8. Сәулелік диагностика мен сәулелік терапия

Сағаттарды бөлу

№	Атауы	Оқу жылы	Жалпы сағат саны	Аудиторлық сағат	ИӨЖ
	Хирургиялық аурулар	6курс
Барлығы

1.4. ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАР

хирургияның тәжірибелік сабақтары

№	Тақырыптар	сағаттар
I	Хирургия - 120 сағат
1.	Жедел аппендицит.
2.	Жедел ішек өтімсіздігі.
3.-4.	Ойық жараның асқынулары.
5.	Жұмсақ тіндердің іріңді процесстері.
6.	Жедел флеботромбоздар, тромбофлебиттер.
7.	Артерияның аурулары.
8.	Геморрой, Артқы тесіктің сызаты.
9.	Бурсит, тендовагинит.
10.	Соғылулар, жаралар, жан-жануарлардың шағуы.
11.	Үсуктер, күйіктер.
12-13.	Сүйетердің сынуы, травматикалық остеомиелит.
14.	Буын шығулары, иықтың әдетті (ойнамалы) шығуы.
15-16.	Майтабан, бұлшық етті қисық мойын, туа пайда болған маймақтық, туа пайда болған санның шығуы, омыртқа бағанасының қисаюы.
17.	Бүйрек ұстамасы, жедел зәр жүрмеуі.
18.	Простатит, простата аденомасы, цисталгия, крипторхизм
19.	Жұтқыншақтың, сыртқы құлақтың, мұрынның бөгде заттары.
20.	Көру органдарының травмалары, глаукоманың жедел ұстамасы
	Барлығы

Форма 3

Пәннің сағат кестесі

Барлық сағат	Тәжірибелік сабақ	Өзіндік жұмыс	Семестр	Бақылау форма
			11-12	Сұрау, тест, ситуац. Есеп. Тарау соңында зачет, жартыжылдық және қорытынды аттестация Опрос, тесты, ситуац. задачи. Зачет в конце каждого раздела, полугодовая и итоговая аттестация

2 ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ

2.1. Дәрістер - факультативті

2.2. Тәжірибелік сабақтар

№ п/п	Тәжірибелік сабақтың тақырыптары және мазмұны	Сағат саны.
I.	Хирургия - 120 сағат
1.	Жедел аппендицит.Госпитализацияға дейінгі және стационар-алмастырушы технологиялар бойынша дәрігерлік амбулатория жағдайында хирургиялық көмекті ұйымдастырудың жалпы принциптері. Жедел аппендициттің региондағы жиілігі. Жедел аппендициттің жиілігін анықтайтын факторлар, аурудың этиологиясы мен клиникасы, қауіп-қатер топтары. Жедел аппендициттің актуалділігі мен ерекшелігі. дифференциальды диагностика жүргізу. Госпитализация көрсеткіші.
2.	Жедел ішек өтімсіздігі.Жедел ішек өтімсіздігінің халықаралық жіктелуі Жедел ішек өтімсіздігіінің факторлары. ЖІӨ клиникалық формалары. Жедел ішек өтімсіздігін анықтау схемасы. Госпитализацияға дейінгі және стационар-алмастырушы технологиялар бойынша дәрігерлік амбулатория жағдайында хирургиялық көмекті ұйымдастырудың жалпы принциптері.
3.-4.	Ойық жараның асқынулары.Госпитализацияға дейінгі және стационар-алмастырушы технологиялар бойынша дәрігерлік амбулатория жағдайында хирургиялық көмекті ұйымдастырудың жалпы принциптері. Ойық жара асқынуларының негізгі симптомдары (қан кету, перфорация, пенетрация, пилородуаденалды стеноз). Маманға кенеске жіберу және госпитализацияға жіберуге көрсеткіш.
5.	Жұмсақ тіндердің іріңді процесстері. .Госпитализацияға дейінгі және стационар-алмастырушы технологиялар бойынша дәрігерлік амбулатория жағдайында хирургиялық көмекті ұйымдастырудың жалпы принциптері. Жұмсақ тіндердің іріңді ауруларының этиологиясы, түрлері мен клиникасы. Асқынулары, болжам.
6.	Жедел флеботромбоздар, тромбофлебиттер.Госпитализацияға дейінгі және стационар-алмастырушы технологиялар бойынша дәрігерлік амбулатория жағдайында хирургиялық көмекті ұйымдастырудың жалпы принциптері. Жедел тромбоздар мен тромбофлебиттер дамуына әкелетін факторлар мен алдын алу шаралары. Тромбоз бен тромбофлебитттің клиникасы, қосалқы аурулар мен қан жүйесі ауруларынан айырмашылығы. Жедел флеботромбоздар мен тромбофлебиттерге күдік туған кездегі науқастарды зерттеудің стандартты әдістері. Жедел флеботромбоздар мен тромбофлебиттерді емдеудің әдістері. Анамнезді жинап, науқасты объективті зерттеу. Жедел флеботромбоз, тромбофлебиттерде амбулаторлы қабылдауда дифференциальды диагностика жасап, тану.
7.	Артерия аурулары.Госпитализацияға дейінгі және стационар-алмастырушы технологиялар бойынша дәрігерлік амбулатория жағдайында хирургиялық көмекті ұйымдастырудың жалпы принциптері. Артерия эмболиясының дамуына әкелетін факторлар мен алдын алу шаралары. Артерия эмболиясының клиникасы, қосалқы аурулар мен қан жүйесі ауруларынан айырмашылығы. Артерия эмболиясынына күдік туған кездегі науқастарды зерттеудің стандартты әдістері. Артерия эмболиясын емдеудің әдістері. Анамнезді жинап, науқасты объективті зерттеу. Артерия эмболиясымен ауырған науқастарды амбулаторлы қабылдауда дифференциальды диагностика жасап, тану.
8.	Геморрой, артқы тесік сызаттары.Госпитализацияға дейінгі және стационар-алмастырушы технологиялар бойынша дәрігерлік амбулатория жағдайында хирургиялық көмекті ұйымдастырудың жалпы принциптері. Геморрой мен сызаттардың дамуына әкелетін факторлар мен алдын алу шаралары. Геморрой мен артқы тесік сызаттарының клиникасы мен олардың жіңішке және тоқ ішектердің онкологиялық ауруларынан айырмашылығы. Геморрой мен артқы тесік сызаттарынын емдеу әдістері. Анамнезді жинап, науқасты объективті зерттеу. Геморрой мен артқы тесік сызаттарымен ауырған науқастарды амбулаторлы қабылдауда дифференциальды диагностика жасап, тану.
9.	Бурсит, тендовагинит.Госпитализацияға дейінгі және стационар-алмастырушы технологиялар бойынша дәрігерлік амбулатория жағдайында хирургиялық көмекті ұйымдастырудың жалпы принциптері. Бурсит, тендовагинитпен ауырған науқастарды амбулаторлы қабылдауда дифференциальды диагностика жасап, тану.
10.	Соғылулар, жаралар, жан-жануарлардың шағуы.Госпитализацияға дейінгі және стационар-алмастырушы технологиялар бойынша дәрігерлік амбулатория жағдайында хирургиялық көмекті ұйымдастырудың жалпы принциптері. Соғылулар, жаралар, жан-жануарлардың шағуында қарау және сол кезеңдегі жағдайды бағалау. Соғылулар мен жаралардың ауырлық деңгейін бағалау. Зардап шеккендерге госпитализацияға дейінгі көмек көрсету шаралары. Ауруханаға жатқызуға көрсеткіштер.
11.	Үсіктер, күйіктер.Госпитализацияға дейінгі және стационар-алмастырушы технологиялар бойынша дәрігерлік амбулатория жағдайында хирургиялық көмекті ұйымдастырудың жалпы принциптері. Тексеру және сол кездегі кезіндегі жағдайды бағалау. Үсіктер мен күйіктердің ауырлығы мен зақымдану деңгейін анықтау. Зардап шеккендерге аурухана алды медициналық көмек көрсетудің шаралары. Ауруханаға жатқызуға көрсеткіштер.
12-13	Сүйетердің сынуы, травматикалық остеомиелит.Госпитализацияға дейінгі және стационар-алмастырушы технологиялар бойынша дәрігерлік амбулатория жағдайында хирургиялық көмекті ұйымдастырудың жалпы принциптері. Оценка тяжести и вида переломов. Сүйетердің сынуы мен травматикалық остеомиелитті амбулаторлы қарау кезінде танып-білу мен дифференциальды диагностика жүргізу.
14.	Буын шығулары, иықтың әдетті (ойнамалы) шығуы.Госпитализацияға дейінгі және стационар-алмастырушы технологиялар бойынша дәрігерлік амбулатория жағдайында хирургиялық көмекті ұйымдастырудың жалпы принциптері.Буын шығуының ауырлығы мен түрін бағалау. Буын шығулары мен иықтың әдетті (ойнамалы) шығуын амбулаторлы қарау кезінде танып-білу мен дифференциальды диагностика жүргізу.
15-16.	Майтабан, бұлшық етті қисық мойын, туа пайда болған маймақтық, туа пайда болған санның шығуы, омыртқа бағанасының қисаюы.Госпитализацияға дейінгі және стационар-алмастырушы технологиялар бойынша дәрігерлік амбулатория жағдайында хирургиялық көмекті ұйымдастырудың жалпы принциптері. Майтабан, бұлшық етті қисық мойын, туа пайда болған маймақтық, туа пайда болған санның шығуы, омыртқа бағанасының қисаюын танып біліп, анықтау. Диспансерлік есепке алу көрсеткіштері, диспансеризация мерзімі.
7.	Бүйрек ұстамасы, жедел зәр жүрмеуі.Госпитализацияға дейінгі және стационар-алмастырушы технологиялар бойынша дәрігерлік амбулатория жағдайында хирургиялық көмекті ұйымдастырудың жалпы принциптері. Бүйрек ұстамасы мен жедел зәр жүрмеуіне әкелетін факторлар мен алдын алу шаралары. Бүйрек ұстамасы мен жедел зәр жүрмеуінің клиникасы, зәр шығару жолдары мен бүйрек ауруларынан айырмашылығы. Бүйрек ұстамасы мен жедел зәр жүрмеуіне күдік туғанда қолданылатын стандартты зерттеу әдістері. Бүйрек ұстамасы мен жедел зәр жүрмеуін емде әдістері. Анамнезді жинап, науқасты объективті зерттеу. Бүйрек ұстамасы мен жедел зәр жүрмеуімен ауырған науқастарды амбулаторлы қабылдауда дифференциальды диагностика жасап, тану.
18.	Простатит, простата аденомасы, цисталгия, крипторхизм.Госпитализацияға дейінгі және стационар-алмастырушы технологиялар бойынша дәрігерлік амбулатория жағдайында хирургиялық көмекті ұйымдастырудың жалпы принциптері. Простатит, простата аденомасы, цисталгия, крипторхизмге әкелетін факторлар мен алдын алу шаралары. Простатит, простата аденомасы, цисталгия, крипторхизмнің клиникасы және бүйрек ауруларынан айырмашылығы. Простатит, простата аденомасы, цисталгия, крипторхизмге күдік туған кездегі қолданылатын стандартты зерттеу әдістері. Простатит, простата аденомасы, цисталгия, крипторхизмді емдеу әдістері. Анамнезді жинап, науқасты объективті зерттеу. Простатит, простата аденомасы, цисталгия, крипторхизммен ауырған науқастарды амбулаторлы қабылдауда дифференциальды диагностика жасап, тану.
19.	Жұтқыншақтың, сыртқы құлақтың, мұрынның бөгде заттары.Госпитализацияға дейінгі және стационар-алмастырушы технологиялар бойынша дәрігерлік амбулатория жағдайында хирургиялық көмекті ұйымдастырудың жалпы принциптері. Аурухана алды медициналық көмек көрсетудің принциптері. Маманға кеңеске жіберуге көрсеткіш.
20.	Көру органдарының травмалары, глаукоманың жедел ұстамасы.Госпитализацияға дейінгі және стационар-алмастырушы технологиялар бойынша дәрігерлік амбулатория жағдайында хирургиялық көмекті ұйымдастырудың жалпы принциптері. Аурухана алды медициналық көмек көрсетудің әдістері мен принциптері. Кеңес беруге көрсеткіш.
	Барлығы

ИӨЖ тақырыптары

№	ИӨЖ тақырыбы	Сағат саны часов
I	1 оқу жылы. хирургия - 30 сағат
1.	Жедел аппендицитті емдеу дің заманауы әдістері
2.	ЖДА жағдайында жедел іш өтімсіздігі кезінде жалпы практикалық дәрігердің тактикасы.
3.	БМСК жағдайында асқазан ойық жарасына жүргізілетін алдын алу шаралары.
4.	Тері мен тері асты қабатының инфекциясы.
5.	Жедел тромбоз бен эмболиялар кезіндегі жанұялық амбулатория дәрігерінің тактикасы.
6.	ТЭЛА
7.	Артқы тесік сызаттарының емі.
8.	ЖДА дәрігерлерінің бурсит и тендовагинитте қолданатын емдік тактикасы
9.	Жан-жануарлар шағулары кезіндегі алғашқыдәрігерлі көмек.
10.	Күйік кезінде зақымдану алаңын анықтау.
11.	БМСК үсік жағдайында медициналық көмегі
12.	Травматикалық остеомиелит
13.	Иықтың әдетті буын шығы, дәрігер тактикасы.
14.	Майтабан.
15.	Омыртқа жотасының қисаюын емдейтін заманауи жолдары
16.	Жедел зәр жүрмеуі
17.	Крипторхизм
18.	Сыртқы құлақтың бөгде заттары.
19.	Көздің травмасы кезінде көрсетілетін медициналық көмек.
	Сонымен

4. ЖАЛПЫ ТӘЖІРИБЕЛІК ДӘРІГЕРЛЕРДІҢ КОМПЕТЕНЦИЯСЫ

ХИРУРГИЯЛЫҚ АУРУЛАР
	Компетенция	Дәреже
Білу және ендіру:	Жиі кездесетін хирургиялық аурулардың негізгі симптомдары мен синдромдары, асқынулары.	II
Хирургияда жиі қолданылатын алдын алу мен реабилитация мүмкіндіктері, оперативті емге көрсеткіштер, дәрілік заттардың қарсы көрсеткіштері, жанама әсерлері.	II
Арнайы маманның кеңес беруі немесе стационарлы емге көрсеткіштері.	II
Жалпы хирургиялық инфекциялар	II
Науқастардың отадан кейінгі ем және күтімдері, отадан кейінгі науқастардың жұмысқа жарамсыздық мәселелері.	II
Науқастарды жоспарлы оталауға дайындық.	II
Істей алу керек:	Синдромдар мен олардың бірігуі: жедел хирургиялық патология: жедел аппендицит, жедел ішек өтімсіздігі, асқынған жара ауруы (қан кету, перфорация, пенетрация, қаөпа стенозы), жұмсақ тіндердің іру процестері, қан тамыр аурулары (жедел флеботромбоздар, тромбофлебиттер, артерия эмболиясы), геморрой, артқы тесіктің жырықтары, бурсит, тендовагинит, соғылу, жаралар, жануарлардың тістелуі, үсу, күю, сүйек сынықтары, травматикалық остеомиелит, шығу, иықтың біріншілік шығуы, майтабан, бұлшықеттік қисық мойын, туа біткен маймақ аяқ, санның туа біткен шығуы, омыртқа қисаюы, бүйрек коликасы, жедел зәр кідірісі, простатит, простата аденомасы, цисталгия, крипторхизм, жұтқыншақтың, сыртқы есту өзектің, мұрын қуысының өзге заттарды алып тастау, көру жүйесінің жарақаттары, глаукоманың жедел талмаларының диагностикасы.	IV
Жиі кездесетін хирургиялық аурулардың эпиданамнезін жинауды ұйымдастыру.	III
Геммограмма, биохимиялық зерттеулердің; биологиялық анализ материалдарының (қан, зәр т.б.) интерпретацисын жүргізу	IV
Қоздырғышты шығару үшін (бактериологиялық, вирусологиялық т.б.) интерпретацисын жүргізу	III
Жұқпалы және жұқпалы емес сұрақтарының негізгі синдромдары (жұқпалы аурулардан басқа) салыстырмалы диагностикасын жүргізу	III
Реконвалесцент хирургиялық аурулардың диспансерлі бақылау және реабилитацияны ұйымдастыру.	III
Жобалау (I – II), диагностикалау, емдеу (III – IV)	Жедел аппендицит	III
Жедел ішек өтімсіздігі	III
асқынған жара ауруы (қан кету, перфорация, пенетрация, қақпа стенозы)	III
Жұмсақ тіндердің іру процестері (асқынбаған панарициялар, фурункул)	III
Қан тамыр аурулары (жедел тромбоздар, тромбофлебиттер, артерия эмболиясы)	III
Ойық жара ауру кезінде ішкі қан кетулер	II
Терең веналардың флебиттері	I
Құрсақ қуысы жүйелерінің отаудан кейінгі асқынулар.	I
Артерия аурулары	I, II
Простата аурулары	I
Беткей веналардың жедел флебиттері	I, II
Жедел іш синдромы	III
Үсу және күю	III
Терінің 1 – 2 дәрежелі үсігі мен күйігі	IV
Беткейлі веналардың тромбофлебиті	IV
Геморрой	IV
Артқы тесіктің жырығы	I, II
Бурсит	I, II
Тендовагинит	I, II
Цистит, простатит, уретрит	I, II
Қуық асты бездің гиперплазиясы	I
Несепжыныс жүйесінің жаңадан пайда болған ісік.	I
Бүйрек коликасы	I
Жедел зәр кідірісі	III
Асқынбаған цистит	III
Спецификалық емес этиологиялы асқынбаған уретриты	IV
Спецификалық емес этиологиялы асқынбаған простатиты	IV
Простатит	IV
Простата аденомасы	II
Цисталгия	II
Крипторхизм	II
Соғылу	II
Жаралар	IV
Жануарлар тістеуі	III
Үсу	III
Күйік	III
Сүйек, омыртқаның сынықтары	III
Травматикалық остеомиелит	III
Шығулар	III
Әдетті иық шығуы	III
Майтабан	III
Бұлшықеттік қисық мойын	I
Туа біткен маймақ аяқ	II, III
Балалардың туа біткен сан шығуы	III
Омыртқаның қисаюы	II
Бүйрек коликасы	II
Зәрдің жедел кідірісі	III
Жұтқыншақтың бөгде затын алып тастау мен диагностикасы	III
Сыртқы есту түтігін	III
Мұрын қуысын	III

4. ПРАКТИКАЛЫҚ ДАҒДЫЛАР

ПӘН	№/п	Дағдылар	Симуляциялық орталықта меңгеру үшін	Кафедрада меңгеру үшін
Өз бетінше жасау	ассистенция	қатысу	Өз бетінше жасау	ассистенция	қатысу
Хирургические болезни	1.	Тік ішекті саусақпен тексеру	+			+
2.	Инфильдративті анестезия	+
3.	Тігісті салу және шешу	+			+
4.	Сүт бездерінің пальпациясы	+			+
5.	Жараның біріншілік хирургиялық өңдеуі	+
6.	Лапароцентез	+
7.	Буын пункциясы	+
8.	Плевральды пункция жәнеторакоцентез	+
9.	Операциядан кейінгі науқастың күтімі				+
10.	Беткей жатқан бөгде денелерді алу				+
11.	Терілік және сыртқы тері астылық іріңдіктер ашу				+
12.	БЖМК (ПСМП) жағдайындағы ішкі және сыртқы қан ағуды тоқтату				+
13.	Қуыстар мен свищтерді зондылау				+
14.	Күйікті беткейді өңдеу				+
15.	Беткей орналасқан түзілістерді пункционды биопсиясы				+
16.	Жедел ішпен балаларды зерттеу (3% ерітіндімен қараау техникасы)				+
17.	Балалардың ішін пальпациялау				+
18.	Әртүрлі дененің бөліктеріне таңуды қою				+
19.	Иммобилизацияланған таңуды қою				+
20.	Аяқ – қолдары мен омыртқаның сынығында транспортты иммобилизация				+
21.	Простатаны саусақпен тексеру	+			+
22.	Қуық қапшығын катетеризациясы	+
23.	Қуық қапшығының пункциясы	+
24.	Уретрадан жағындыны алу және өңдеу	+			+

5.0. ОҚУ-МЕТОДИКАЛЫҚ МАТЕРИАЛДАР

5.1. Негізгі және қосымша әдебиеттер

Негізгі әдебиеттер

14. Хирургия/руководство для врачей и студентов/. Под редакцией В.С. Савельева и Ю.М. Лопухина. Москва, 1997, 1070 с.

15. Благитко Е.М. Амбулаторно-поликлиническая хирургия: Рук-во для врачей, преподавателей и студ. - Новосибирск.: Наука. 2001.

16. Юсков В.Н. Хирургия вопросах и ответах. Ростов на Дону, 2000-576 с.

17. Госпитальная хирургия: практикум /А. Игнатов, Н. Путов - СПб.: Питер, 2003.-800 с.

18. Руководство по технике врачебных манипуляции: пер. с англ. Под ред. Г.Чена и др.-М.: Мед литература, 2002.- 384 с.

19. Руководство по неотложной хирургии органов брюшной полости /Под ред. В.С.Савельева.М.:2005-640 с.

20. Хирургические болезни. Конспект лекции / Т.Д. Селезнева. -М.: Эксмо. 2006.- 160 с.

21. Госпитальная хирургия (руководство для врачей интернов) 'Под ред. Л.Н. Бисенкова. В.М. Трофимова. -СПб.: Лань, 2003.-896 с.

22. Гостишев В.К. Оперативная гнойная хирургия: Рук. для врачей. - М.: Медицина, 1996.

23. Ерюхин И.А., Гельфанд Б. Р., Шляпников С.А. Хирургические инфекции. Изд-во: Питер, 2003, 864 с.

24. Семенов Г.М. Современный хирургический инструментарий. -СПб.:Питер, 2006.-352 с.

25. Сапарова К.Г., Бижигитов Ж.Б. Госпитальдык хирургия Алматы. 2010г.

26. Федоров В.Д., Светухин A.M. Избранный курс лекций по гнойной хирургии. М.:Миклош, 2005.-365 с.

Қосымша әдебиеттер

23. Алиев М.А., Воронов С.А., Джакупов Д.А. Экстренная хирургия: Краткое практ. рук-во-Алматы: Медицина баспасы., 2001,-191 с.

24. Алиев М.А.. Нурмаков А. Симптомы и синдромы хирургических заболеваний.-Алматы: Асем-Систем, 2005.-200 с.

25. Апсатаров Е. А.. Алмагамбетов А. , Ибадильдин А.С. Хирургиялық аурулар.- Алматы, «Санат», 1997. - 336 бет.

26. Баширов А.Б. Госпиталдық хирургия. 1-2 том-Караганды, 1994.

27. Баширов А.Б., Лохвицкий С.В. Хирургиялық, жедел көмек керсетшетш іш аурулары.- Караганды, 1992.-158 бет.

28. Алиакпаров М.Т., Перельман М.И., Ламм Я.Е., Абишева А.Б., Козаченко Н.В. Острые абсцессы легких. - Алма-Ата: Гылым, 1994.

29. Ан В. К., Ривкин В. Л. Неотложная проктология. М: Медлрактика 2003 144с.

30. Гостищев В. К., Шалчкова Л. П. Гнойная хирургия таза.- М.:Медицина. 2000 .-288 с

31. Гальперин Э.И., Волкова Н.В. Заболевания желчных путей после холицистэктомии. - М.: Медицина. 1988. - 268 с.

32. Ибадильдин А.С. Алмагамбетов А.А. Іш қуысының жедел хирургиясы. Алматы.1999

33. Королев Б.А.. Пиковский Д.Л. Экстренная хирургия желчных путей. - М.: Медицина, 1990.

34. Кузин М.И.. Костюченок Б.М. Раны и раневая инфекция.-М.: Медицина. 1990.-592с.

35. Нурмаков А.Ж.. Тәжиев Е.Б. Өт қуығында тас пайда болу ауруы.-Алматы: Асем-Систем. 2003.

36. Плечев В. В., Мурысева Е. Н.. Тибербулатов В. М.. Лазарева Д. Н. Профилактика гнойно-септических осложнений в хирургии.- М: Триада-Х 2003.-320 с.

37. Сексенбаев Д.С. Госпитальная хирургия. -2005.-320 с.

38. Стручков В.И., Гостищев В.К. Хирургическая инфекция. - М.: Медицина, 1991.

39. Сухопара Ю.Н., Майстренко Н.А., Тришин В.М. Основы неотложной лапароскопической хирургии.-СПб: Элби, 2003.-92с.

40. Турланов К.М. Жедел медициналык жәрдеем. Каз МУ. Алматы. 2004. 321 бет.

41. Хиггинс К. Расшифровка клинических лабораторных анализов. Перевод с англ. Москва. Биком. Лаборатория знаний. 2004 г, с.376

42. Клиническая фармакология: учеб./ Под ред. В.Г.Кукеса.- 3-е изд. перераб. и доп. – М.: ГЭОТАР-МЕД, 2004. – 944с.

43. Клинические рекомендации, основанные на доказательной медицине:Пер. с англ./Под ред. Ю.Л.Шевченко, В.И.Кулакова, Р.М.Хаитова.- 2-е изд., испр.- М.:ГЭОТАР-МЕД, 2002.- 1248 с.

44. Практическое руководство по антиинфекционной химиотерапии /Под редакцией Л.С. Страчунского, Ю.Б. Белоусова, С.Н. Козлова // webmaster @antibiotic.ru