Механикалық жүйедегі импульстер қосындысы жүйеге кіретін импульстердің геометриялық қосындысы арқылы анықталады.

Бұл заңдылық тек классикалық механикада ғана шектелмеген. Ол табиғаттың іргелі заңдылықтарының бірі болып табылады.

Қозғалыс мөлшерінің сақталу заңы белгілі бір симметриялы кеңістік қасиеті - біртектілікқасиетімен байланысты. Кеңістіктің біртектілігі –ол тұйық жүйе кеңістігіндегі денелерді параллель көшіру кезінде олардың физикалық қасиеттері мен қозғалыс заңдары өзгермейді, басқаша айтқанда инерциялық санақ жүйесінің бастапқы координатасының орнын таңдап алуға тәуелді емес деген тұжырымнан шығады. Бұл жағдайда денелердің тұйық жүйесі ретінде бүкіл әлем кеңістігі ұғымын алуға болмайды, тек қана оның тұйық жүйе ретінде қарастырылатын бөліктерін алуға болады.

Галилей-Ньютон механикасындағы массаның жүйенің қозғалыс мөлшерінің жылдамдығынан тәуелсіздігі жүйенің массалар центрі арқылы өрнектеледі. Массалар центрі деп (немесе материялық нүктелер жүйесінің инерция центрі) – орны осы жүйе массаларының таралуымен сипатталатын қандайда бір С нүктесі.

Оның радиус-векторы мынаған тең

n

i
åmirr

r
r =i=1

C m

мұндағы - mi және ri , i-ші материялық нүктенің массасы және радиус-

n

векторы, п – жүйедегі материялық нүктелер саны , m=åmi

i=1

жүйенің массасы.

Массалар центрінің жылдамдығы

n

d rr n r

Механикалық жүйедегі импульстер қосындысы жүйеге кіретін импульстердің геометриялық қосындысы арқылы анықталады. - student2.ru

i
С
C
r =

d rrd t

åmi

Механикалық жүйедегі импульстер қосындысы жүйеге кіретін импульстердің геометриялық қосындысы арқылы анықталады. - student2.ru Механикалық жүйедегі импульстер қосындысы жүйеге кіретін импульстердің геометриялық қосындысы арқылы анықталады. - student2.ru =i=1

m

n

åpri

d t =

= pr

åmi i

i=1 .

m

pri

= mii

деп санап және

i=1

жүйенің қозғалыс мөлшері

болғандықтан, былайша жазуға болады

pr=mС .

яғни, жүйенің қозғалыс мөлшері массалар центрінің жылдамдығы мен жүйе массасының көбейтіндісіне тең.

Осы теңдіктен мынаны аламыз

d r r r

m C = F + F +...+F ,

Механикалық жүйедегі импульстер қосындысы жүйеге кіретін импульстердің геометриялық қосындысы арқылы анықталады. - student2.ru d t 1 2 n

яғни, жүйенің массалар центрі, барлық жүйе массасы жиналған және жүйеге әсер етуші барлық сыртқы күштердің геометриялық қосындысына тең күш әсер ететін материялық нүкте сияқты қозғалады.Бұл өрнек массалар центрінің қозғалыс заңын көрсетеді.

pr= mС

сәйкес қозғалыс мөлшерінің сақталу заңдылығынан оқшауланған

жүйенің массалар центрі бірқалыпты түзусызықты қозғалады немесе тыныштық қалпын сақтайды.

Толық энергияның сақталу заңы

Энергия – материяның барлық түрлерінің әсерлесуінің және қозғалыстың жалпы (әмбебап) сандық өлшеуіші.Материя қозғалысының әр- түрлі формалары энергияның әр-түрлі формаларымен байланысқан: механикалық, жылулық, электромагниттік, ядролық және т.б.

Қандайда бір құбылыстарда материяның қозғалыс формасы өзгермейді (мысалы, ыстық дене суық денені қыздырғанда), басқа бір құбылыстарда басқа формаға түрленеді (мысалы, үйкеліс кезінде механикалық қозғалыс жылулық қозғалысқа айналады). Бірақ, барлық жағдайларда да басқа денеге берілген энергия екінші дене алған энергияға тең болады.

Энергия ешқайда жоғалмайды да пайда болмайды да, ол бір түрден екінші түрге өзгеріп отырады.Бұл заңдылық толық энергияның сақталу немесе түрлену заңы деп аталады.

Наши рекомендации