Ын жылдамдығын өлшейтін аспаптың көмегімен шығынды өлшеу.

Бұл әдіс құбыр желісіндегі үлкен көлденең қимадағы ағындарға, сондай-ақ басты күйде анық тарамдарға қолданылады.Құбыр желілеріндегі жылдамдықтарды өлшеу гидродинамикалық құбырлармен,ал ашық тармақтарда арнайы аспаптармен жүргізіледі.Мұны гидравликалық вертикаль деп атайды. Бұлар жылдамдықты турбиналы есептегіште аналогты жоқ және уақыт бірлігінде дөңгелектің айналыс саны бойынша жергілікті ағынның жылдамдығын өлшейді.

Шығынды өлшеудің дәлдігі учаске ауданын өлшеу дәлдігіне тәуелді, сонымен қатар айтарлықтай үлкен болып таңдалатын учаскелер санына да байланысты. Бірнеше жағдайда, егер алдын ала тәжірибе жүзінде ағынның қимасы бойынша жылдамдықтың бөліну заңы шығынды анықтау үшін бекітілген болса, онда жергілікті жоғарғы жылдамдықты өлшеу V_maxжәне ағынның орташа жылдамдығына өтіп V_сралдын-ала белгілі болған қатынастар бойынша шығын Q алынады.

Q=V_ср· F

Мұндағы F- ағынның көлденең қимасының ауданы.

Тәуелсіздіктің бұл түрін анықтау үшін, Бернулли теңдеуін қолданамыз.

Ағым сипатына бұл қондырғының әлі әсер етпеген жеріндегі қысыңқы қондырғының кіре берісіндегі 1 ағысты ағыс ретінде таңдап аламыз. 2 ағыс ретінде ағынның ең үлкен қысылғанының орнына ағысты.

Келесі белгілеулерді ендіреміз:

Z₁ және Z₂ - өлшемдердің жарықтығындағы 1 және 3 ағымдарының ауырлық орталықтарының биіктігі.

F- құбыр ағымының ауданы.

F₀ – қысыңқы қондырғыларды өту ағымының ауданы.

F_c- ең үлкен қысыңқының орнына ағыс ағымының ауданы.

V_g- құбырдағы ағымның орташа жылдамдығы.

V_c- ағымның ең үлкен қысымымен орташа жылдамдығы.

1 және 2 ағымдарға сәйкес ағымның кинетикалық энергия

коэффициентінің мәні.

P₁ P₂- 1 және 2 ағымдардың ортаңғы ауырлық қысымының мәні.

Y- сұйықтықтың меншікті салмағы.

-1 және 2 ағымдардың арасындағы учаскелердің қарсылық коэффициенті.

1 және 2 ағымдар үшін Бернулли теңдеуі:

;

немесе

;

болса, онда

;

Дифференциалды манометрді пайдаланған кезде 1 және 2 ағыс ағымындағы статистикалық күшінің әртүрлілігі, келесідей қатынаста манометрдің Һ көрсеткішімен байланысты.

Мұндағы: Y_p- дифференциалды манометрдегі жұмыс сұйықтығы ның меншікті салмағы.

Y – құбырдағы сұйықтықтың меншікті салмағы.

=12,6 һ сынапты – су дифманометрі үшін.

Сипатталған шығын көрсеткіштерін тәжірибе жүзінде пайдаланғанда, олардың шығын көрсеткіштерінің мәнін білу керек.

-ді есептеу, коэффициенттердің формуласына кіретін әрбір конструкциясы үшін нақты анықталуы мүмкін емес жақындастырылған болып табылады. Сонымен қатар, Бернулли теңдеуінің есебіне сәйкес қысымды өлшеу ағымдарында өтеді (қысым қысыңқы қондырғының екі жақты ағымының өтпелі аймағының бұрыштарына жақын өлшенеді).

мәндері, тәжірибелік жолмен нақты(дәл) өлшеу аспаптары үшін қажетті алынуы мүмкін. Эксперимент нәтижелері, ұқсас теориялардың әдістеме негізінде универсалды (жан-жақты) өлшемсіз тәуелділік түрінде өңделеді.

Шығын коэффициентінің теңдік талабына және қосыңқы қондырғылардағы ағымдардың ұқсас талаптарына жататындар келесілер:

1. d/D диаметрлердің қатынасына тең, берілген конструкциялық типті шығын көрсеткішінде сипатталған геометриялық шығын;

2. Ағымдарға R_eРейнольдс критерияларының сандық мәнінің деңгейі .

Сондықтан, көрсетілген, келісілген өлшем бойынша орындалған диафрагмалармен соплолар үшін;Қысыңқы қондырғылы шығын өлшеуіштерді пайдалануда келесі тәртіптерді орындау керек. Шығын өлшеуіштердің қысылған бөлігінде өлшеуді қиындататын және олардың нақтылылығын төмендететін,вакуум болмауы керек.

Сұйықтық бір фазалы болуы керек және өлшемді ағымдарды толығымен толтырып тұруы керек.

Ағым қондырулы болуы керек. Шығынды өлшеуде пульсті ағымдарда, өзінің қысыңқылылығының арқасында пульсті жазықтандыратын жиі ауамен толтырылатын, резервуарлар (демпфр) орындалуы керек.

Өлшеу бактері екі камералы және камералы етіп орындалады. Екі камералы өлшегіш бак екі тік бағаналы бөлінген резервуармен болып келеді, бұлардың әр қайсысы сұйықты теңге босату тесіктермен болады. Босату тесіктері 2 рычакты жетек көмегімен іске асатын қолмен басқарылатын 1 қақпақшамен жабылады. Әрбір өтсек 3 су өлшегіш шынымен қамтылған, 4 шкаласы көлемдік бірлікте градусталған. Бактың астында 5 судың құрылысы қарастырылған, мұнымен сұйықты оң және сол жақ станокке бағыттауға болады. Суретте көрсетілген өлшегіш бактегі аудару құрылғысы тербелетін шөмішті болып келеді. Бір камералы өлшегіш бактегі 1 резервуар бір болып келеді. Бактың аудармалы құрылығысы сұйықты бакқа немесе құйма құбырына бағыттайды. Бір камералы бакпен өлшеуге болатын сұйықтың максималды саны оның көлеміне тең. Екі камералы бак бірнеше кіші шығынды шектегі кез-келген сұйық санын өлшеуге мүмкіндік берді. Бұл үшін ағынды бірінші отсектен екінші отсекке кезеңнен қосу керек, өлшегіш бактың бөлімшесітолтырыруға екінші бөлімшесі босайды.

Бактың вертикалдылығының қондыруды бақылау ондағы салмақпен бекітіледі. Бакпен өлшеудің жүйелік қателігі айтарлықтай үлкен емес және градустаудың дәлдігімен тәжірибемен градустың сәйкесті болмауынан шкала қателігінің басты күйіне ыңғайланған.

Кездейсоқ қателіктер прибор шкаласы бойынша есептеудің дәлдігіне реттелген. Бақфлаудың ыңғайлығына және өлшеудің дәлдігіне арттыруға кей-кезде бактың су өлшегі шынысы қалтқымен, конисуспен және арнайы визерленген құрылғымен жабдықталады.

Кей жағдайларда бактар қамтылады, бұл шкалаларды жоғары өлшеу дәлдігін қамтитын өте ұсақ бірліктермен градустауға мүмкіндік береді.

Өлшеу бактегі сұйық саны кей кезде бос бактың одан кейін толтырылған бактың салмағын өлшеумен өлшенеді. Салмақты әдісі өте жоғары дәлдікаен болып келеді, бірақта бұл өте күрделі және қосымша жабдық (таразы) талдап етіледі:

б) Кешенді есептегіштер

Кешенді еспетегішінің жұмыс принципі, сұйық жылжымалы сығылғышпен жабдықталған, белгілі кешенді өлшеу камерамына бағытталады, соның көмегімен камералар толтырылады жэәне босатылады. Прибор арқылы өткен сұйық саны камераны толтыру саны бойынша анықталады. Бұл жүру санын еспетегішпен реттеледі. Кешенді бұл сығымдағыштың жүру санын есептегішпен реттеледі. Кешенді есептегіштер поршенді дискілі және ротациялы болып бөлінеді. Кешенді есептегіштердің артықшылығына өлшеудің жоғарғы дәлдігі. Есептегіштердің жоғарғы типтердің максималды қатысты қателігі 0,2-0,5 % аспайды. Олардың кемшілігі конструктивтік күрделілігі және ірлігі.Дегенмен поршенді және ротакциялы есептегіштер бүгінгі күнде шекті қолдану жағдайында, сондықтанда төменде тек дискілі есептегіштердің сипаттамасы келтірілген.

Негізгі әдебиеттер:1[66-74]

Қосымша әдебиеттер:[4-5]

Бақылау сұрақтары:

1. Өлшегіштің көмегімен шығынды өлшеу әдісі немен аяқталады?

2. Құрғату құрылғысының көмегімен шығынды өлшеу әдісі немен аяқталады?

3. Ағын жылдамдығын өлшейтін аспаптың көмегімен шығынды өлшеу әдісі немен аяқталады?

4. Құрғату құрылғысында ағынды реттеу шарты дегеніміз не?

5. Құрғату құрылғысымен шығынды өлшеуді қолдану ережесінің қажеттілігі?