Төрттағанды кран. Конструкция ерекшелiктерi

Дәріс 1.

Тақырып: «Құрылыс машиналарының белгіленуі мен классификациясы»

Сұрақтар

Рылыс машиналарының классификациясы

Машиналарды түріне карай бөлінуі

Рылыс машиналарының кинематикалық сызбалары.

Жол және құрылыс машиналарының классификациялары негiзіне әр түрлi белгiлері тән. Оларды тағайындау бойынша: жер қазатын-көлiк және жерге орналастыратын, даярлау жұмыстарын жүргізуге арналған машиналар, топырақтарды нығыздаушы машиналар және көліктерге арналған жол, жүк тиеуші-түсiруші және жүк көтергiш-көлiк, жол-құрылыс материалдарын даярлау және үлестiрiлуге арналған машиналар, тас материалдарының жұмысы,жолдардың қайта жөндейтін машиналар болып бөлінеді.

Орын ауыстыруы және орналастыруы бойынша машиналарды және жабдықтарды стационарлы,тасымалды және жылжымалыға бөледi. Соңғысын жүрiс жабдығының түрi бойынша (пневмо доңғалақты және доңғалақты) доңғалақты, құрт тәріздес болып бөлінедi.

Қозғалыстың жүрiс жабдығына берiлу әдiсі бойынша өзіндік жүрiстi машиналарды ерекшелеп алуға болады. Оның бұрылу моментін жүріс жабдығының бастаушы элементтерiне беретін меншiктi қозғалтқышы және меншiктi қозғалтқышы жоқ,тартқышпен жұмыс iстейтiн тiркемесі бар.

Машинаның әрекет ету және орналасуы бойынша периодты және үздiксiз әсер етеді. Периодты әсер ететін машиналарда жұмыс операциялары (бiр шөмiштi экскаваторлар және жүктемелер, крандар, бульдозерлер, скреперлер тағы басқалар) бос немесе керi жүрiс, маневр жасау немесе материалдың орын ауыстыруының операцияларымен кезектеседi. Барлық жұмыс операциялары үздiксiз әрекеттi машиналарда (транспортерлер, жыра қазғыштар тағы басқалар) үзіліссіз орындалады. Кез келген машинаның негiзгi конструктивтiк белгiсi үш негiзгi механизмнің болуы болып табылады. Олар қозғалтқыш, берiлiс және атқарушы. Қозғалтқыш механизм немесе қозғалтқыш iстеп шығарылатын энергияға механикалыққа өзгертетiн машинаның энергетикалық орнатылуы болып табылады. Берiлiс механизмі механикалық энергияны машинаның (жұмыс) атқарушы органдарымен тiкелей сабақтас атқарғыш механизмнен бередi.

Жұмыс машинасының түрі, сипатына байланысты оның машиналық және қолдық жалғастырғышы болады. Машиналық жалғастырғыштың келесідей түрлері бар: электрлі,iшкi жану қозғалтқышынан булық, гидравликалық және пневматикалық,бұдан басқа машиналар қатарында комбинирленген жалғастырғыштарда болады, мысалы дизель-электрлі, электрогидравлиялық немесе электропневматикалық.

Негiзiнде жүк көтеру машиналарда келесiдей артықшылықтары бар электрлік жалғастырғыш қолданылады: әсер етуге тұрақтылық, конструкцияны және тетiктермен басқаруды едәуiр ықшамдайтын жүк көтеруші машинаның әрбiр тетiгiндегi қозғалтқышты орнату мүмкiндiгі, жоғары үнемдiлiк,белгілі бір шектердегi жылдамдықты реттеу мүмкiндiгі,механиздердiң реверстеуi, жұмыстың қауiпсiздiгi, әр түрлi сақтандырғыш құрылымдардың жұмысының оңайлылығы және сенiмдiлiгi, қысқа мерзiмдi жүктемелерi бар жұмыстың мүмкiндiгi.

Төрттағанды кран. Конструкция ерекшелiктерi

Төрттағанды крандар (Көпiр) көлденең аралық құрылысы (аяқ) жер бетiндегi рельс жолдары бойынша жылжымалы екi тiрекке арқа сүйейтін ғимарат болып табылады. Екі тiректе көпiрмен қатты байланысқан немесе тiректердiң бiреуі топсалардың көмегімен көпiрмен бекітілген.

Аралық құрылысы бiр жағымен тiрекке, ал екiншiсімен жүрiс арбаларына арқа сүйейтiн крандар жартылай төрттағанды деп аталады. Мұндай жағдайда рельс жолдары әр түрлi деңгейде орналасады: бiрі жерде, екіншісі арнайы эстакадаға немесе ғимарат бағаналарында.

Көпiрдің екi негiзгi сызбасы бар- бiр арқалықты және екi арқалықты.

Жегетiн бiр рельсi бар үш қырлы және төрт қырлы қиманың бiр арқалықты көпiрлерi ең үлкен қолданысқа ие. Екi арқалықты көпiрлердiң аралық арқалықтары конструкциясы бойынша әдетте көпiр крандардың арқалықтарымен ұқсас болып келеді.

Төрттағанды кранның қатты және икемді тiректері, конструкциясы тiректiң түрiнен тәуелдi болатын жеке бағандардан жасалады. Икемді тiректердің бiр элемент немесе фермалардан тұратын бағандары болады.

Қатты тiректердiң кеңiстiктiк бағандары үш қырлы немесе төрт қырлы болады, қаттылығын қамтамасыз етуi үшiн олар белдiк диафрагмалармен немесе керегелермен байланыстырылады. Тiректердiң бағандары фланцтік қосылыстар немесе топсаларында аралық құрылыспен түйiндестiріледi. Соңғысының қолданылуы, монтаж бағандарды қысу жолымен жүретін крандадар керек.Бұл жағдайда топсаның өсi көпiрдің бойлық өсiне параллель орналасады. Тiректердiң бағандары төменгi жағы, жүріс арбашасына немесе бағанның төменгі жағына бекітілген жиыстырмалармен байланыстырылады.

Төрттағанды крандар бiр немесе екi консольдермен немесе оларсыз өндiрiле алады.Консольдердiң ұзындығы кранның тағайындауымен сәйкес таңдалады.Жалпы тағайындалған төрттағанды крандар,жалпы тағайындалған көпiрлі крандары секілді,жүктi көтеру, арбаның орын ауыстыруы және кранның орын ауыстыруы үшiн қолайлы механиздермен жабдықтандырылады.

Жүктi көтеру және арбаның орын ауыстыруының механиздерiнiң жалғастырғышы (жүрiстi арбалар) жүк таситын арбаға немесе тұрақты (арған тартумен арба) көпiрде стационарлы орнатыла алады. Жүк көтергіштігі 5тс және жұмыс тәртiбi орташа жүк тиейтін арбаша ретiнде бiр рельстi арқалықпен жылжитын типтік электрлік тальдер (тельферлер ) қолданылады.

Жүк көтергіштігі жоғары крандарда бiр рельстi арқанды және жүрiстi арбашалар немесе екi рельстiлер қолданылады. Тiрек арбалар көпiр арқалықтарының жоғарғы белдеуге жатқызылған рельстер бойынша жылжиды. Тiрек арбалары бар төрттағанды крандарда көпiр крандарының типтік жүк тиегіш арбашалары қолданылады.

Жалпы тағайындалған төрттағанды крандарын жылжыту механизмдері тiректердiң бөлек жалғастырғыштарымен орындалады.Бұл тетiктер конструктивтi бiр немесе екi доңғалақты арбалардың болтты фланц көмегiмен тiректердiң бағандарымен біріктірілетін түрде орындалады.

Аз аралықта крандар қатты тiрек орналастырылатын жылжымайтын басқару кабиналарымен жабдықталады. Бiр жерден жүк қармағыш органын бақылау қиын болған жағдайда үлкен аралықтарда кабинаны жүк тиегіш арбалармен бiрлесiп жылжитын етіп орындайды.

Мұндай кабинаға краншының орналасуы үшін тiректердiң бiреуіне отырғызу алаңы орналастырылады.Бұл кабина адамдардың жаңында кабина болмаған кезде адамдардың қауiпсiздігін қамтамасыз ететiн есiктермен немесе қоршаулармен жабдықтауы керек. Осы мақсатпен кабиналар стационарлымен жапсарланған ауыспалы алаңдармен жабдықталады.

Аспалы арбалары бар крандар үшiн тiректе оның тетiктерiне қызмет көрсетуi үшiн алаң орнатылады. Жылжымалы кабиналардың оның ауыстырғанда аралықта кабинаның кез келген жағдайында краншының көпiрге (немесе жүрiс алаңдарына) авариядан шығуына мүмкiндгі болуы керек.

Кабинаны қажеттi жағдайда сырғымалы немесе қатты сатымен жабдықтайды. Төрттағанды крандарға тоқтың жеткiзiлуі көбiнесе маркасы КРПТ, ГРШС т.б. иілу кабелi көмегiмен iске асады. Орын ауыстырудың ұзындығы 100—200 м артық болған жағдайда тиiстi тоқ шығарушылармен сиректеу немесе қатты троллейлер қолданылады.

Көбіне, қайта тиеу төрттағанды крандары деп аталатын жалпы тағайындалған крандар (жүк көтергіштігі 3—50 тс) өндiрiледi. Бұл крандар даналанатын және төгiлген жүктерді, темiр жол контейнерлiк алаңдары, леспромхоздардың төменгi қоймаларының қызмет көрсетуi үшiн, сонымен бiрге әр түрлi технологиялық операцияларды, мысалы: темiрбетон бұйымдары және конструкцияларды өндiретін зауыттарда қолданылады. Жалпы тағайындалған төрттағанды крандарға гидротехникалық ғимараттарға, құрылыс – монтаж жұмыстарына қызмет көрсететін крандар жатады.

Қайта жобаланатын төрттағанды крандар үшiн негiзгi параметрлер және техникалық талап мемлекеттiк стандартпен реттелген (ГОСТ 7352—75).