Сұрақ: біз раббымызды қалай танимыз?

Махмуд Әбдурразик

РАББЫҢ КІМ?

немесе қабірде қойылатын ең алғашқы сұрақ

Кіріспе

Бұл кітапша Құранда Аллаһ уәде еткен мәңгілік бақыт пен ләззәт орны болған Жәннәттан үміті бар, сондай-ақ, қабір азабынан, мәңгілік азап болған Тозақтан «аман болсам» деген әрбір кісіге арналған. Мұнда, Пайғамбарымыз сахих хадисте хабар бергендей, әрбір кісіге қабірде қойылатын үш сұрақтың алғашқысы: «Раббың кім?» деген сұрақтың қысқаша жауабы айтылады. Бұл кітаптың түпнұсқасы сұрақ-жауап түрінде берілмеген. Ал біз оны сұрақ-жауап ретінде беруіміздің себебі есте тез сақталуын, түсінуге жеңіл болуын қаладық. Осы кітаптағы мәселелерді түсінген кісі, діннің ең ұлы негіздерін үйреніп шығады. Аллаһ Құранда көптеген аяттарда құлшылықты дәлелге негізделіп жасауды, кім не айтса да, дәлел талап етуді бұйырған.

«Егер сөздерің рас болса, дәлел келтіріңдер!» - де» . (әл-Бәқара; 111)

«Сендердің қосқан ортақтарыңнан (серіктеріңнен) қалайша қорқамын? Сендер ешбір дәлел түсірілмеген нәрсені Аллаһқа ортақ қосудан қорықпайсыңдар. Ибраһимның еліне берген дәлеліміз осы». (әл-Әнғам; 81-83).

«Аллаһқа ақиқатты ғана айтуға міндеттімін. Сендерге Раббыларыңнан ашық дәлел әкелдім», - де». (әл-Әғраф; 105).

«(Әй, адамдар!) Раббыларыңнан сендерге түсірілгенге (Құранға) ілесіңдер. Одан басқаны дос тұтып ілеспеңдер. Нендей аз ғана үгіт тыңдайсыңдар!»(әл-Әғраф; 3).

Осы аяттарға амал етіп, әрбір сұраққа Құраннан және тек сахих хадистен дәлел келтіруге тырыстық. Дәлел дегеніміз екі ғана нәрсе: «Аллаһ айтты:...» және «Пайғамбар айтты:...». Атамыз қазақта «Жаман айтпай - жақсы жоқ!» деген ұлағатты сөз бар, өлім ешкімге рұқсат сұрап келмейді. Осындай өзін Жаратушысымен, дінімен дұрыс (Пайғамбарымыздың және оның сахабаларының сүннетіне сай), таныстыратын кітаптарды оқып-біліп және сол білгеніне сәйкес амал жасап жүрген кісі, аяқ астында өлімге душар бола қалса, қабірде сұрақ жауап жасайтын Мункәр және Нәкир атты періштелердің сұрағына дұрыс жауап беріп, өзін жан түршігерлік азаптан сақтаудың себебін жасайды.

Құрметті мұсылман бауырлар! Ақыретті ұзақ, алыс деп, Шайтанның азғыруына еріп, немқұрайдылыққа салынудан сақтанайық. Аллаһ Тағала Құранда: «Қиямет сағаты кірпік қаққандай (жақын), тіпті одан да жақынырақ» -дейді. (ән-Нәхл; 77). Пайғамбарымыз сахих хадистерде хабар беріп кеткен Қияметтің қаншама кіші белгілеріне өзіміз куә болудамыз. Міне-міне Қиямет есігі ашылғалы тұрған уақытта өмір сүріп жатқанымызды ескере отырып, Раббымызмен жолығуға үлкен дайындық қылсақ, Аллаһ қаласа, қорлықтан құтылып, бақилық бақытқа қол жеткізерміз. Аллаһ бүкіл әлемдегі мұсылмандардың ауыртпалықтарын жеңілдетіп, барша мұсылмандарға таусылмайтын хидаят, пайдалы ғылым, шынайы ықылас, адал ризық, Өзінің алдында қабыл болатын салиқалы амалдар, ізгі ұрпақ және ең қайырлы өлім нәсіп етсін! Сондай-ақ, елімізді де «Егер ол өлкенің елі иман келтіріп, сақтанса, әрине оларға көк пен жердің берекеттерін ашып жіберер едік»(әл-Әғраф; 96) деген аяттағы уәде еткенін берген жұртынан қылсын!

Аудармашыдан

сұрақ: Біз Раббымызды қалай танимыз?

Жауап:

Әрбір саланы зерттейтін өз ғылымы бар. Мысалы, медицина ғылымы арқылы денсаулыққа пайдалы не зиянды нәрселерді, аурулар мен олардың емін білеміз. Химия ғылымы арқылы әртүрлі органикалық, минералдық, сұйық, қатты, газ және тағы да басқа заттардың құрамдарын, олардың қоспаларынан не нәрсе алуға болатындығын үйренеміз. Осы тәрізді әрбір нәрсені зерттейтін ғылымы арқылы сол затты танимыз. Діндегі фикх ғылымы арқылы көзге көрінетін амалдарды: намазды, оразаны, қажылықты қалай орындау керектігін, сондай-ақ, халал мен харамды оқып үйренеміз. Ал Раббымыз Аллаһты таухид (бірқұдайшылық) ғылымы арқылы танимыз. Бұл ғылымның кәлимасы «лә илаһа иллаллаһ» деген кәлима. Таухид деген сөз арабтың «жалғыз ету» деген сөзінен шыққан. Бұл термин кейіннен пайда болған сөз емес, ол Пайғамбарымыздан және оның сахабаларынан келе жатқан термин. Бұған дәлел - Абдуллаһ ибн Аббәс риуаят еткен хадисте, пайғамбарымыз Муаз ибн Жәбәлды Йеменге жіберіп, оған: «Сенің ең бірінші шақыратын нәрсең - «лә иләһә илләЛлаһ» («Аллаһтан басқа құлшылыққа лайықты құдай жоқ») болсын», - деген. Ал басқа риуаятта: «Таухидке шақыр», - деген (Бухари, Муслим).

Сондай-ақ, «Жындар мен адамдарды тек Өзіме ғана құлшылық қылулары үшін жараттым» (әз-Зарият; 56) деген аяттағы «лияғбудун» («құлшылық қылулары») деген сөзді, ұлы ғалым сахаба Абдуллаһ ибн Абб»с «лиуаххидун», яғни «өзімді жалғыз (таухид) ету үшін» деп тәпсір еткен. Демек, бұл сөз Пайғамбарымыз бен оның сахабаларынан келген сөз екен. Осы «лә иләһә илләЛлаһ» («Аллаһтан басқа құлшылыққа лайықты құдай жоқ») деген кәлиманы оқып-үйреніп, оған иман келтіріп, сол бойынша өмір сүрумен ғана кісі мұсылман болады. Сондықтан ғылымдардың ішіндегі ең ұлы ғылым - бізді Раббымызбен таныстыратын таухид ғылымы.