Курс студенттеріне арналған 2 страница
*сары-сарғыш түсті көкөністер мен жеміс-жидектер
#107
*!Рахит көріністерінің бірі
*көру анализаторының қараңғыға бейімделу уақытын төмендету
*+қаңқаның дұрыс дамымауы мен деформациясы
*организмнің иммунореактивтілігінің төмендеуі
*қорғаныс-бейімделу механизмдерінің әлсіреуі
* гепатобилиарлы жүйенің зақымдалуы
#108
*!Организмнің коллагенді құрылымымен байланысы бар витамин
*токоферол
*пиридоксин
*кальциферол
*пантатен қышқылы
*+аскорбин қышқылы
#109
*!Фолий қышқылының негізгі тағамдық көздері
*+шпинат, салат жапырағы
*сүт және сұйық сүт өнімдері
*кептірілген және балауса итмұрын
*ашытылған қырыққабат, тәтті бұрыш
*цитрусты және тропикалық жеміс-жидектер
#110
*! А витаминінің негізгі тағамдық көздері
*алма
*+бауыр
*өсімдік майы
*астық өнімдері
*бұршақ тұқымдастар
#111
*!Тиаминнің негізгі тағамдық көздері
*итмұрын
*қара қарақат
*цитрустық жемістер
*+бұршақ тұқымдастар
*жылтыратылған күріш
#112
*!Витаминдердің жалпы биологиялық қасиеті
*организмде қышқылды-сілтілі тепе-теңдікті реттейді
*+биохимиялық үрдістердің катализаторы
*сүйек тіндерінің қалыптасуына қатысады
*пластикалық қызмет атқарады
*су-тұз алмасуына қатысады
#113
*!Токоферолдың биологиялық ролі
*протромбин өңдірілуін ынталандырады
*+жыныс бездерінің қызметін реттейді
*көру қабілетінің қызметін реттейді
*сүйек түзу үрдісіне қатысады
*көмірсу алмасуына қатысады
#114
*!Фолий қышқылының жеткіліксіздігі әкеледі
*цинга
*пеллагра
*бери-бери
*гемералопия
*+макроцитарлы анемия
#115
*!Витаминге қарсы қасиетке ие заттар
*лютеин
*кверцетиндар
*флавоноидтар
*чай катехиндері
*+авидин (шикі жұмыртқа)
#116
*!Алиментарлық витамин жеткіліксіздігінің алдын-алу шаралары
*рационда жануар текті азық-түлік үлесін азайту
*+рационда көкөністер мен жемістерді молайту
*витамин препараттарын қолдану
*санитарлық ережелерді сақтау
*тамақтану тәртібін сақтау
#117
*!Жараға қарсы әсері бар витамин тәрізді заттар
*холин
*карнитин
*коэнзим Q10
*+витамин U
*пангам қышқылы
#118
*!Е витаминінің негізгі тағамдық көздері
*нан-бөлке өнімдері
*жеміс-жидектер
*+өсімдік майы
*сүт өнімдері
*ет өнімдері
#119
*!Қышқылдық сипаттағы макроэлемент
*калий
*натрий
*магний
*кальций
*+фосфор
#120
*!Сілтілі сипаттағы макроэлемент
*+кальций
*марганец
*фосфор
*күкірт
*хлор
#121
*!Фосфордың аса жоғары мөлшері кездесетін азық-түлік
*+балық, ірімшік, бұршақ
*кондитерлік өнімдер
*картоп, қырыққабат
*қияр, қызанақ
*алма
#122
*!Организмде фосфордың физиологиялық қызметі
*өт бөлінуін жоғарылатады
*қан ұюы үрдісіне әсер етеді
*гемоглобин синтезіне қатысады
*+кальций алмасуымен тығыз байланысты
*ішек жиырылғыштығын ынталандырады
#123
*!Калийдің жоғары мөлшері кездесетін азық-түлік
*+кептірілген жемістер,жеміс-жидектер
*қант, рафинадталған қант
*майдағы балық консерві
*кондитерлік өнімдер
*өсімдік майы
#124
*!Организмнің калийге қажеттілігін қамтамасыз ететін азық-түлік
*күріш жармасы
*өсімдік майы
*бұршақтар
*+картоп
*қант
#125
*!Темірге бай азық-түлік
*кондитерлік өнім
*голланд ірімшігі
*өсімдік майы
*картоп
*+бауыр
#126
*!Темірдің сіңімділігін қиындататын азық-түлік
*+дән өнімдері
*көкөністер
*жемістер
*балық
*ет
#127
*!Минералды элементтердің жіктелуі
*+электр теріс және электр оң заряд түзуіне
*белок молекуласымен байланысу қабілетіне
*Мендеелев кестесінде орналасуына
*организмдегі атқаратын қызметіне
*жүйке жүйесіне әсер етуіне
#128
*!Йодталған азық-түлік көзі болып табылады
*су
*ет
*+тұз
*сүт
*жарма
#129
*!Кальцийге бай азық-түлік
*кондитерлік
*+сүт өнімдері
*көкөністер
*ет өнімдері
*соя
#130
*!Әйелдер үшін рациондағы темірдің қажеттілігі (мг/тәулік)
*2-3
*5-8
*15
*+18
*20
#131
*!Ерлер үшін рациондағы темірдің қажеттілігі (мг/тәулік)
*2
*5
*7
*+10
*12
#132
*!Құрамындағы темірі организмде оңай сіңетін азық-түлік
*ет
*сүт
*балық
*жұмыртқа
*+көкөністер
#133
*!Эндемиялық аурумен байланысты микроэлемент
*кальций
*магний
*фосфор
*+йод
*сера
#134
*!Ерлер үшін йодтың орташа қажеттілігі (мкг/тәулік)
*10
*40
*70
*100
*+150
#135
*!Жүкті және емізулі әйелдер үшін йодтың тәуліктік қажеттілігі (мкг/тәулік)
*50
*100
*150
*+200
*250
#136
*!Организмде темірдің сіңуін тежейтін өнім
*тұз
*+шәй
*ет
*қант
*дән өнімдері
1*Органимдегі заттек және энергия алмасу *2*77*1*
#137
*!Ассимиляция және диссимиляция үрдістерінің ересек адамда қалыпты жағдайдағы сипаты
*ассимиляция процесінің диссимиляция процесінен басым болуы
*диссимиляция процесінің ассимиляция процесінен басым болуы
*алмасу процестерінің қарқындылығының жоғарылауы
*зат алмасу қарқындылығының төмендеуі
*+салыстырмалы түрде тепе-тең
#138
*!Адекватты тамақтанбауда жұмсалған энергия шығынының орнын қабылдаған тамақтың қуаттылығы толтырмаған жағдайда туындайтын энергетикалық баланс
*оң
*+теріс
*оңтайлы
*бейтарап
*динамикалық
#139
*!Жұмсалған энергия шығынынан тағам рационының қуаттылығы ұзақ уақыт артқанда туындайтын энергетикалық баланс
*+оң
*теріс
*бейтарап
*оңтайлы
*қалыпты
#140
*!Теріс энергетикалық баланстың организмдегі салдары
*+белок жеткіліксіздігі
*гипертониялық ауру
*артық дене салмағы
*атеросклероза
*семіздік
#141
*!Негізгі алмасуға жұмсалатын энергия шығыны
*+тіршілік етуге қажетті энергияның ең аз мөлшері
*тағамның қорытылуы және сіңуі
*физикалық белсенділік
*ақыл-ой жұмысы
*енбек қызметі
#142
*!Адамның негізгі алмасуына әсер етеді
*+ жасы мен жынысы
*тамақтану тәртібі
*жұмыс жағдайы
*тәулік уақыты
*мамандығы
#143
*!Еңбек етуде жұмсалатын энергия шығынының көлемін анықтайды
*+физикалық, бұлшық ет жұмысының көлемі мен сипаты
*жұмыс уақытының ұзақтығы
*жұмыс орны
*климаттық жағдайы
*денсаулық жағдайы
#144
*!Тағам қабылдағанда энергия шығынының жоғарылауы байланысты
*+тағамдық заттектердің ыдырауы үшін тотығу үрдістерінің күшеюіне
*интервалом между приемом пищи
*тұтынған тағамның көлемі
*тамақты тұтыну жиілігі
*тамақтану тәртібі
#145
*!Алиментарлы дистрофияның ауыр сырқаты қалыптасу кезінде маңызды рөл атқарады
*күрделі көмірсулардың аз сіңімділігі
*+белокты-калориялық жеткіліксіздігі
*минералдық заттардың жеткіліксіздігі
*қиын балқитын майдың аздығы
*гиповитаминоз
#146
*!Организмнің энергия шығынын анықтайтын әдіс
*респираторлық энергометрия
*тікелей калометрия
*+хронометражды
*алиментарлы
*зертханалық
#147
*!Бір уақытта және қарама-қарсы жүретін зат алмасу үрдісі
*қышқылдану және органимнен ыдыраған өнімдердің шығуы
*биосинтез және жаңа құрылымдардың пайда болуы
*қажетті заттектердің синтезі мен сіңімділігі
*заттектердің ыдырауы және энергия бөлуі
*+ассимиляция және диссимиляция
#148
*!Ағзадағы зат алмасуды реттейтін негізгі жүйе
*ас қорыту жүйесі
*тыныс алу жүйесі
*зәр шығару жүйесі
*қан айналым жүйесі
*+орталық жүйке жүйесі
#149
*!Организмдегі теріс азоттық баланс дамиды
*алмастырылатын аминқышқылдарының артық мөлшерде болуы
*+рационда белоктың жеткіліксіз болуы
*рационда көмірсулардың артық болуы
*минералдық заттардың жеткіліксіздігі
*дәрумендер жеткіліксіздігі
#150
*!Құнды белоктарға жатады
*құрамында кем дегенде бір алмастырылмайтын аминқышқылы болса
*азықта кем дегенде бір алмастырылатын аминқышқылы жетіспесе
*+азықта алмастырылмайтын аминқышқылдары түгел кездессе
*өнімде барлық алмастырылатын аминқышқылдары сирек кездессе
*азықта екі алмастырылатын аминқышқылдары болса
#151
*!Аминқышқылының биологиялық құндылығы мен физиологиялық рөлін анықтайтын негізгі критериі
*алмастырылмайтын аминқышқылдарының синтезіне қатысу
*күрделі көмірсулардың ыдырауын күшейту
*+бойды өсіру және белок синтезін қамтамасыз ету
*фермент синтезін жеделдету
*гормон синтезін жабдықтау
#152
*!Тағамның толыққұндылығын анықтайтын аминқышқылдардың «үштігі»
*треонин, триптофан, метионин
*+лизин, триптофан, метионин
*метионин, валин, цистин
*лизин, валин, гистидин
*валин, глицин, цистин
#153
*!Астық тұқымдас өнімдердің белок құндылығын төмендететін негізгі фактор
*алмастырылмайтын аминқышқылдарының жеткіліксіздігі
*фенилаланин синтезінің бұзылуы
*метиониннің артық болуы
*+лизиннің жеткіліксіздігі
*валиннің болмауы
#154
*!Күшті липотропты әсері бар аминқышқыл
*фениаланин
*+метионин
*аланин
*валин
*лизин
#155
*!Темірдің биологиялық ролі
*+оттегі тасымалдайды
*көмірсуды ыдыратады
*зат алмасуды күшейтеді
*зат алмасуды бәсеңдетеді
*организм қартаюын кешеуілдетеді
#156
*! Арибофлавиноз мына тағамдық заттектің жеткіліксіз түсуінен дамиды
*майдың
*+белоктың
*көмірсудың
*витаминнің
*минералдық заттектің
#157
*!Бой өсуінің кешеуілдеуі мен салмақтың төмендеуі, бүйректегі және қалқанша бездегі өзгерістерімен сипатталатын аминқышқылының жеткіліксіздігі кездеседі
*глютаминде
*+лейцинде
*тирозинде
*аланинде
*серинде
#158
*!Сүйек түзілу бұзылыстары, эритроциттер санының азаюына және гемоглобиннің төмендеуіне алып келетін аминқышқылының жеткіліксіздігі байқалады
*тирозинде
*лейцинде
*+лизинде
*аланинде
*серинде
#159
*!Метилдеу, трансметилдеу процестерін қалпына келтіруде маңызды роль атқаратын аминқышқыл
*+метионин
*тирозин
*аланин
*лизин
*серин
#160
*!Алмастырылатын аминқышқылына жатады
*триптофан
*метионин
*+аланин
*валин
*лизин
#161
*!Алмастырылатын аминқышқылы болып табылады
*лизин
*валин
*метионин
*+глютамин
*фенилаланин
#162
*!Белоктың ағзадағы ролі
*жаңа май санын түзеді
*оттегі тасымалдаушысы
*А және Д витаминдерінің ерітушісі
*ішек перистальтикасын ынталандырады
*+гемоглобиннің, бұлшық еттегі миозин мен актиннің құрамына кіреді
#163
*!Белоктың биологиялық құндылығын анықтайды
*сіңімділігі
*қорытымдылығы
*тасымалдаушылығы
*+аминқышқыл құрамы
*энергетикалық құндылығы
#164
*! Күшті липотропты заттек болып табылатын, бауырды май басудан сақтайтын аминқышқыл
*+метионин
*глицин
*аланин
*серин
*валин
#165
*!Аталған азық-түліктің қайсысы жоғары биологиялық қасиетке ие
*нан
*қант
*алма
*картоп
*+жұмыртқа
#166
*!Толыққұнды белок көзі болатын өнім
*нан
*қияр
*+сүт
*ұнтақ
*баклажан
#167
*!Тамақтануда ұзақ уақыт тек өсімдік текті тағамдарды қолдану, яғни вегетариандық, алып келеді
*+аминқышқыл дисбалансына
*су балансының бұзылуына
*йоджеткіліксіздігіне
*остеопорозға
*семіздікке
#168
*!Жоғары биологиялық белсенділікке ие, аса күшті липотропты заттек болып табылатын метиониннің әсері
*+бауырды май басудан қорғайды
*бауырдағы өзгерістерді ұлғайтады
*қимыл қозғалыстың бұзылуын реттейді
*эритроциттер саны азаюының алдын алады
*сүйек кальцификациясының бұзылуын ынталандырады
#169
*!Тағамда лизин жеткіліксіздігі алып келеді
*бауырды май басудың алдын алу
*+қан түзілу бұзылыстарына
*дене салмағының артуына
*оң азоттық балансқа
*атеросклерозға
#170
*!Триптофанның негізгі тағамдық көздері
*+ет, балық, сүзбе, жұмыртқа
*көкөністер
*жидектер
*жемістер
*жүгері
#171
*!Триптофанның маңызды қызметі
*холин синтездейді
*қозғалысты күшейтеді
*тамыр қабырғасының өткізгіштігін арттырады*бойдың өсуін тежеу және дене салмағын төмендетеді
*+ағзаның өсуі және азоттық тепе-теңдікті ұстап тұрады
#172
*!Құнды белоктың көзі болып табылатын азық-түліктер
*+сүт өнімдері
*дән өнімдері
*көкөністер
*жаңғақтар
*жемістер
#173
*!Оң азоттық баланс байқалатын кезең
*+регенерация үрдісінің қарқындылығында
*құнсыз белогы бар тағамдарды тұтынуда
*тағамда белоктың мүлдем болмауында
*өсу және ағзаның дамуында
*белоктық ашығуда
#174
*!Теріс азоттық баланс пайда болады
*+тағамда белоктың жеткіліксіз мөлшерде болуы немесе мүлдем болмауында
*синтетикалық үрдістің белок шығынынан басым болуында
*қандай да бір ағзада белоктың жиналуында
*регенерация үрдісінің қарқындылығында
*өсу және ағзаның дамуында
#175
*!Ересек адам үшін аскорбин қышқылының тәуліктік қажеттілігі (мг)
*1-3
*5-10
*20-30
*50-60
*+70-80
#176
*!Өсімдік жапырағында кездесетін, аты сонымен байланысты витамин
*алма қышқылы
*лимон қышқылы
*+фолий қышқылы
*пантотен қышқылы
*аскорбин қышқылы
#177
*!С витаминінің негізгі көзі болып табылатын азық-түліктер
*нан-бөлке өнімдері
*макарон өнімдері
*+қара қарақат
*ет өнімдері
*балық
#178
*!Адам ағзасында синтезделмейтін витамин
*+аскорбин қышқылы
*пантотен қышқылы
*рибофлавин
*тиамин
*биотин
#179
*!Бұлшық ет әлсіздігі, жаяу жүргенде аяқтың ауыруымен өтетін витамин жеткіліксіздігі байланысты
*аскорбин қышқылымен
*рибофлавинмен
*пиридоксинмен
*+тиаминмен
*ретинолмен
#180
*!Рибофлавиннің маңызды қызметі
*+өсу процесіне қатысады
*қан ұю процесіне қатысады
*түнгі көргіштікке әсер етеді
*қышқылдыққа қарсы қасиетке ие
*жасушаның тыны салу үрдісіне қатысады
#181
*!Қараңғылық адаптациясын, түс ажыратуды жоғарылатып, түнгі көргіштікті жақсартатын витамин
*тиамин
* Р витамині
* С витамині
*+рибофлавин
*линоль қышқылы
#182
*!В1 авитаминозы дамитын жағдай
*тиімді тамақтануда
*тамақтану режимін ұстанбағанда
*+ұзақ уақыт ақталған күрішті тұтынғанда
*көмірсудің тамақ рационында қиын сіңірілуінде
*көп қанықпаған май қышқылдарының қарқынды түсуінде
#183
*!Май алмасуда тиаминнің қызметі
*қан ұю процесіне қатысады
*+май қышқылдарының синтезіне қатысады
*карбоксил тобының ыдырауын катализдейді
*амин қышқылдарды дезаминдеу процесіне қатысады
*амин қышқылдарды қайта аминдеу реакциясына қатысады
#184
*!В1 витаминінің жеткіліксіздігінің ерте көрінісі
*+қандағы және зәрдегі пирожүзімқышқылының мөлшерінің жоғарылауы
*шаш түбі фолликуласына қан құйылуы
*капилляр қызметі бұзылыстарының туындауы
*жүйке жүйесі мен психиканың өзгеруі
*асқазан секрециясының бұзылуы
#185
*!Витамин жеткіліксіздігінің ең айқын және ауыр түрі
*гипоавитаминоз
*+авитаминоз
*квашиоркор
*бери-бери
*маразм
#186
*!Витаминдердің жіктелу негізі
*суда ерімеуімен
*спиртте еруімен
*+суда және майда ерігіштігі
*витаминдердің басқа тағамдық заттектермен байланысы
*жасушаның құрылымдық элементінің түзілуіне қатысуы
#187
*!А коэнзимінің негізгі бөлігі болып табылатын витамин
*сүт қышқылы
*фолий қышқылы
*аскорбин қышқылы
*+пантотен қышқылы
*пирожүзім қышқылы
#188
*!Жеткіліксіздігі ағзадағы ісік ауруларының туындауына әкелетін витаминтәрізді заттек
*инозит
*биотин
*+холин
*карнитин
* U витамині
#189
*!Витамин жеткіліксіздігі кезінде эритроциттер саны азайып, қандағы холестерин мөлшері көбеюімен сипатталады
*рибофлавинде
*пиридоксин
*+биотинде
*тиаминде
*ниацинде
#190
*!Асқазан және он екі елі ішектің ойық жарасын емдеуге қабілетті витаминтәрізді зат
*холина
*инозит
*биотин
*картинин
*+ U витамині
#191
*!Бірнеше глистті инвазияда қай витаминнің тапшылығы байқалады
*аскорбин қышқылы
*пантотен қышқылы
*+ В12витамині
*тиамин
*биотин
#192
*!Барлық алмасу мен жасушаның тыныс алу реакцияларына қатысатын витамин
*тиамин
*ретинол
*+ниацин
*рибофлавин
*филлохинон
#193
*!Тіс тазалауда қызыл иектің қанауына алып келетін витамин жеткіліксіздігі кездеседі
*А
*РР
*+С
*В 1
*В 6
#194
*!Түнгі көргіштікті жақсартатын және түс ажыратуды жоғарылататын витаминге жатады
*аскорбин қышқылы
*фолий қышқылы
*+рибофлавин
*кальцеферол
*тиамин
#195
*!Родопсиннің түзілуін кешіктіретін немесе тежейтін, кешқұрым көздің көргіштігі төмендеуіне әкелетін витамин жеткіліксіздігі
*Д
*С
*В1
*+А
*холин
#196
*!Организмдегі көбею қызметін ынталандыруға қатысатын витамин
*А
*С
*В1
*+Е
*холин
#197
*!Сілтілі сипаттағы минералдық элементтері бар өнім
*дән өнімдері
*жұмыртқа
*балық
*+сүт
*ет
#198
*!Ағзадағы кальцийдің маңызды рөлі
*өт бөлінуін жоғарылатады
*гемоглобин синтезіне қатысады
*+сүйек тінінің қалыптасуына қатысады
*ішек перистальтикасын ынталандырады
*антиспастикалық және тамыр кеңейткіш әсер көрсетеді
#199
*!Магнийдің адам ағзасындағы атқаратын қызметі
*+антиспастикалық және тамыр кеңейткіш әсер көрсетеді
*жүйке-бұлшықет қозғыштығын қадағалайды
*сүйек тінінің қалыптасуына қатысады
* гемоглобин синтезіне қатысады
*қан ұю процесіне әсер етеді
#200
*!Ересектерде мырыштың алиментарлы жеткіліксіздігінде байқалады
*+тері жабындысының зақымдалуы
*темір жеткіліксіздігі кезіндегі анемия
*ақыл-ой дамуынын кешеуілдеуі
*гепатоспленомегалия
*гипогонадизм
#201
*!Рациондағы мырыштың негізгі көздері болып табылады
*нан-бөлке өнімдері
*жеміс-жидектер
*+теңіз өнімдері
*көкөністер
*шырындар
#202
*!Ұзақ гипокалиемия алып келуі мүмкін
*бұлшық ет спазмына
*+жүрек аритмиясына
*артериалдық гипертензиға
*гормональды бұзылыстарға
*дәм мен иіс сезудің бұзылуына
*!Қан түзілуге қатысатын микроэлемент
*марганец
*+кобальт
*селен
*фтор
*йод
#204