Көзұясы, қабырғаларының құрылысы, тесіктері, олардың маңызы

Самай сүйек өзектері, олардың маңызы

os temporale.Бассүйектің ми сауыты бөлімінің 2жақ бүйір қабырғасын құрайтын жұп сүйек..

1қабыршақтық (pars squamosa),самай шұңқырының қабырғасын түзеді

2дабылдық (pars tympanica),сыртқы есту жолы ,дабыл қуысын құрайды

3тастық (pars petrosa).құлақ қаңқасын құрайтын қатты бөлік

Самай сүйектің қосылған бөліктері щель түрінде қалады:

1. (fissura petrosqumosa);

2. (fissura tympanosqumosa),

3. (fissura petrotympanica).

Самай сүйек каналдары

· ұйқы каналы, canalis caroticus, ұйқы артериясы жатады.

· Дабыл жарғағы каналы, canaliculus chordae tympani,

· Беттік канал, canalis facialis, беттік нерв өтеді,

· бұлшықеттік-трубалық канал, canalis musculotubaris,

· емшектік канал, canaliculus mastoideus,

· Дабыл каналец, canaliculus tympanicus,

· Ұйқы-дабыл каналы, canaliculi caroticotympanici, аттас нервтер өтеді

Дабыл қуысы, қабырғалары, құрамы, қатынастары, отит кезіндегі асқынулар

Дабыл қуысы(cavum tympani, лат. cavum — қуыс, tympani — дабыл) — ортаңғы құлақ орналасқан самай сүйектің қуысты дабылдық бөлігі. Оның сыртқы бүйір қабырғасы дабыл жарғағымен шектелген. Дабыл қуысының ішкі қабырғасында үзеңгіше сүйекше табанымен жабылған ішкі құлақтың кіреберіс терезесі (сопақша тесік) және ішкі дабыл жарғағымен астарланған ұлу терезесі (дөңгелек тесік) болады. Бұл тесіктерді бір-бірінен аралық мүйіс бөліп тұрады. Дабыл қуысының алдыңғы қабырғасында осы қуысты жұтқыншақпен жалғастыратын есту түтігінің тесігі орналасады, ал оның төбесі арқылы бет жүйкесінің өзегі өтеді. Дабыл қуысы — сыртқы құлақты ішкі құлақпен жалғастырып, есту мүшесі қызметін іс жүзіне асырады.

Отит-құлақтың қабынуы.қөбіне ортаңғы құлақтың қабыну кездеседі-лабиринтит.Ортаңғы отит қоздырғышы кокктар-пнвмококк,стафилококк,гемофильді таяқшалар.Көбіне жоғары тыныс алу жолдарының асқынуларынан кейн п.б.

Классификациясы

1Катарльды

2іріңді(ірің ағу,темп жоғары,ірәң жол таппай бас суйек қуысына өтуі мүмкін,содан менингит ,ми абцессы даму)

Құлақ аурулары^[1] – құлақтың сыртқы, ортаңғы және ішкі бөліктерінде кездесетін дерттер. Құлақ аурулары жедел және созылмалы. Жиі кездесетін сыртқы құлақ ауруларына отит, перихондрит, отогематома, құлық, т.б. Әсіресе, балаларда жиі кездесетін түрі – сыртқы есту жолына бөгде дененің түсуі. Бұл кезде баланың құлағы қышып, есту қабілеті төмендейді. Осының салдарынан есту жолы терісі қабынып, сұйық зат бөлінеді. Емдеу үшін бөгде денені жою мақсатында спиртті тамшы тамызады, стерильді жылы ерітіндімен есту жолын тазалайды. Ауру асқынып кетсе хирургиялық операция жасалады. Ішкі құлақ ауруларынан есту жүйкесінің невриті мен отосклероз жиі кездеседі. Есту жүйкесінің невриті түрлі жұқпалы аурулардың (тұмау, қызылша,қызамық, т.б.) асқынуынан және құлаққа түрлі инфекциялардың түсуінен болады. Белгісі: құлақ үнемі шуылдап тұрады, адамның естуі төмендеп, тіпті сөйлеудің өзі қиындайды. Науқасты емдеу үшін мидың қан айналысын жақсартатын препараттар, В, С тобының витаминдерін ішкізеді, кейде лазерлі және төмен жиілікті магниттік терапияқолданылады. Отосклероз (грек. otos – құлақ, sklerosіs – қатаю) – екі құлақтың да есіту қабілетінің төмендеуі. Әдетте дыбыстолқыны дабыл жарғағынан және есіту сүйекшелерінен өтіп, есіту жүйкелерін тітіркендіреді. Ауру кезінде ортаңғы құлақты ішкі құлақпен жалғастыратын үзеңгі, төсше және балғашық сүйекшелері қозғалғыштық қабілетінен айырылады. Соның нәтижесінде дыбыс есіту жүйкелеріне жетпейді. Аурудың белгісі бірден байқалмайды, адамның естуі бірте-бірте төмендейді. Дәрі-дәрмекпен емдеу көп нәтиже бермейтіндіктен, көбіне есіттіргіш аппараттарды пайдалану не хирург. операция жасау қажет.

Көзұясы, қабырғаларының құрылысы, тесіктері, олардың маңызы

ORBITA-сыртқы пирамидаға ұқсап,бүкіл көру мүшелерінің қуыстығын құраушы суйектік кеңістік болып саналады.Көзшарасының кіреберіс тесігі-,көзшарасының табаны мен көру нерві өзекшесінің бағытталған ұшы ажыратылады.Көзшарасының кіреберіс тесігінің пішіні-4бұрыш тәрізді доға.Жоғарғы және төменгі жиек арқ. Шектелген-.

1Көзшарасының жоғарғы қ.-paries superior.Маңдай сүйектің көз бөлігінің көзшарасына қараған беті мен сына суйектің кіші қанатынан тұрады.Сына суйектің кіші қанатының көзшарасына қараған бетінде,көру нерв өзекшесі -canalis opticus.буйір қапталында көзжас безінің ойысы-fossa lacrimalis,алд.мед қапталында-шығырлық қылқан-spina trohlearis,оның артында шығырлық қылқан шұңқыршасы-fovea trohlearis,орналасқан.

2Көзшарасының латералды қабырғасы-paries lateralis,Бетсуйек және сына суйектің үлкен қанатының көзшарасына қараған бетінен тұрады.латералды қабырғасы,жоғарғы қабырғасынан көзшарасының жоғарғы саңылауы-fissura orbitalis,арқылы шектелган.Бетсуек көзшарасы өзекшесінің тесігі-foramen zygomatico orbitalis,айқын байқалады.

3Көзшарасының мед.қабырғасы-paries medialis,Алдында-көзжас суйегі мен тор суектің лабиринтінің көз шарасына қараған бетінен,артқы қапталы-сына суйектің денесінің латералды бетінен тұрады.Мед.қ-ң алд. Бөлігіндғ көзжас қапшығына-,Көзжас қапшығынан жиналған көзжасы мұрын қуысына қарай көзжас-мұрын өзекшесі,арқ мұрын қуысна бағытталады.Тор суектің алд,арт тесіктері орн.-foramen etmoidale anterius et medius

4Көзшарасының төменгі қабырғасы-paries inferior.Жоғарғы жақ суйегі мен бет суйектің көз ашарасын қараған бетінен және таңдай суйектің көзшарасына бағытталған өсіндісінен тұрады.Бұл өзекшеден жоғарғы жақсуйек тістерінің түбіріне бағытталған жоғарғы альвеоларлық алдыңғы,аралық өзекшелер-canalis alveolaris superior anterior et medius, өтеді

4Қанат-таңдай шұңқыры, оның қабырғалары, тесіктері, қатынастары. Самай шұңқыры. Самайасты шұңқыры.

Самай шұңқыры-fossa temporalis,бас сүйектің бүйір бетінде орн.2жақты ойыстан тұрады.Шұңқырдың өзара межелік сызықшасы жоғарыда-linea temporalis superior,төменде самайастылық қырқа-crista infratemporalis,арасында орн.

1Медиальды қабырғасы-төбе сүйегінің сыртқы бетінің сыналық бұрышының маңындағы төменгң бөлігінен,самай сүйектің қабықшалы бөлгінің сыртқы бетінен,сына сүйектің улкен қанатының саай шұңқырына қараған бетінен құралған.

2Алдыңғы қабырғасы-бетсүйек пен меңдай сүйектің бетсүйектік өсіндісінің самай шұңқырына қараған бетінен тұрады.

3Латералды қабырғасы-бет сүйектік доғадан тұрады.

Самайастылық шұңқыр-fossa infratemporalis,

1Алд.қабырғасы-жоғарғы жақ сүйегінің самай астылық шұңқырына қараған бетіндегі жоғарғы жақтық бұдырынан-tuber maxillae,

2Мед.қабырғасы-сына сүйектің латералды қанат тәрізді өсіндісінен

3Лат.қабырғасы-ол жоқ,төменгі жақ сүйегінің бұтағы-ramus mandibule,шұңқырдың лат.қаб.құрауға қатысады.

Қанат-таңдай шұңқыры-fossa pterygopalatina,самайастылық шұңқыр жалғасы.

Практикалық мағызы-

1құрылысы,қызметі өте күрделі парасимпатикалық қанат-таңдай түйіні орналасса.2парасимпатикалық түйіннен нервтендірілетін мүшелерге бағытталған түйіннен кейінгі нерв талшықтары арқылы бірнеше қуыс пен өзара жалғастығында.

Қатынастары-

1Ауыз қуысы мен-таңдай сүйегінің горизонтальды табақшасының үлкен өзекшесі-canalis palatines maior,арқылы

2Көз шарасы мен көз шарасының төменгі саңылауы-fissura infraorbitalis,

3мұрын қуысы мен,сына таңдайлық тесік-foramen spinapalatinum,арқылы

4Қанатты өсіндісінің өзекшесі-canalis pterygoideus,арқылы ми сауытының сыртқы негізімен байланысады.