Кресло - каталкамен тасымалдау 24 страница

· Ұнтақтар, таблеткалардың түсінің өзгеруі.

Мейірбикенің құқығы жоқ :

· Дәрілердің формасы мен қорапшаларын өзгертуге;

· Түрлі қорапшалардағы бірдей дәрілерді бір қорапшаға біріктіруге;

· Дәрілердің этикеткасын ауыстыруға және жөндеуге;

· Дәрілерді этикеткасыз сақтауға.Науқастарға дәрілерді тарату

Мейірбике дәрілерді дәрігердің тағайындауымен таратады. Дәрілерді тағайындауға, тоқтатуға немесе басқасымен ауыстыруға мейірбикенің құқығы жоқ. Тек қана кейбір жағдайларда, мысалы - шұғыл көмек қажет болғанда немесе дәріге жоғары сезімталдық байқалғанда өздігінен дәрі беруге немесе дәріні тоқтатуға болады. Бұл жағдай жылдам дәрігерге хабарланады.

Көп жағдайда науқастар өздеріне белгіленген дәрілерді қабылдаудан бас тартады, дәрі ешбір жақсы өзгеріс әкелмейді деп дәрілерді лақтырады. Осы кезде мейірбике сабырлық сақтап, емделу барысында дәрі-дәрмектерді белгілеген уақытта арнайы тәртіппен қабылдау қажеттігін, қатаң сақтау керектігін байыппен түсіндіру керек. Мейірбике дәрілерді тарату кезінде науқастардың дәріні қабылдағандығын мұқият қадағалауы керек. Науқастар тарапынан оларға белгіленген дәрілік препараттар жөнінен көптеген сұрақтар туындайды, бұл жағдайда мейірбике өз деңгейінде толық жауап беруге (дәрінің көмегі, ерекшелігі) тиіс. Кейбір жағдайда науқастар дәрілік заттарды тік ішек арқылы енгізуді ұят деп ойлайды, сондықтан олар келіспейді. Мейірбике науқасқа бұл емнің дәрігердің тағайындауымен жүргізілетіндігін түсіндіре отырып, емді жеке бөлмеде, ешқандай ыңғайсыздық туғызбайтын жағдайда өткізу керек.

Емделушілерге дәрілерді тарату алдында жылжымалы үстел үстіне дәрілері бар ыдыстарды (қатты және сұйық), пипеткалар (әрбір флаконға бөлек), мензуркалар, су құйылған графин, қайшылар, белгілеу қағаздарын қойыңыз.

1. Дәрігердің нұсқауына сәйкес дәріні емделушілердің төсектері алдына

таратыңыз.

2. Емделушіге дәріні бере отырып, дәрінің ерекшеліктері туралы

ескертіңіз: ащы дәм, жаман иіс, қабылдаған соң зәр иісі, нәжіс түсінің

өзгеруі.

3. Емделуші Сіздің көзіңізше дәріні қабылдауы керек

Дәрілерді осы тәртіппен тарату өте ұтымды болады, себебі:

· Медбике емделушінің дәріні қабылдауын бақылайды;

· Медбике белгіленген дәрі туралы емделуші сұрақтарына жауап бере

алады;

· Дәрілерді таратқанда қателіктер жіберілмейді.

Дәрілерді таратқан кезде есте сақтау керек:

1. Дәрілерді тарату кезінде көбінесе дәрілерді тамақтанудан 15-30 минут бұрын береді, себебі дәрілер тамақпен араласып сорылуын баяулатады.
2. Ас қорыту жолдарының кілегей қабатын тітіркендіретін (темір препараттары, ацетилсалицил қышқылы, кальций хлориді ерітіндісі және т.б. дәрілерді) ас ішіп болған соң 15-30 минуттан кейін қабылдайды.
3. Ас қорыту процесін жақсартатын ферментті препараттарды (фестал, панзинорм, асқазан сөлі және т.б.) емделушіге аспен бірге береді.
4. «Ашқарынға» белгіленген дәрілер емделушілерге таңғы астан 20-60 минут бұрын беріледі.
5. Ұйықтатын дәрілер ұйқыдан 30 минут бұрын қабылданады.
6. Нитроглицерин, валидол (қажет болса) емделушінің тумбочкасында үнемі болады.
7. Тұнбалар, қайнатпалар, ерітінділер, микстуралар әдетте ас қасықпен (15 мл) белгіленеді. Ал ауруханада мөлшерленген мензурка қолданған ыңғайлы.
8. Спирттік тұнбалар, сығындылар мен кейбір ерітінділер (мысалы, 0,1% атропин ерітіндісі, сасық шөп тұнбасы) тамшы ретінде белгіленеді. Дәрі толтырылған флаконның тамызғышы болмаса, пипетканы қолданады. Әрбір дәріге арналған бөлек тамызғыш болуы керек.
9. Құрамында темірі бар пилюля, драже, капсула және таблеткалар өзгермеген күйінде қолданылады.

Көптеген емдеу бөлімшелерінде медбикелер уақытты үнемдеу мақсатында ұяшықтарға бөлінген астаушаға дәрілерді алдын ала салып қояды. Әр ұяшықта емделушінің аты-жөні, палата нөмірі көрсетілген. Медбике осы астаушамен дәрілерді емделушілерге палаталар бойынша таратады.

Осы тәртіппен таратудың кемшіліктері:

1. Дәріні қабылдағанда бақылаудың болмауы емделуші дәрі қабылдауды ұмытып кетеді, дәріні лақтырып кетеді немесе кешіктіріп қабылдайды.
2. Дәрілерді таратудың жекешелендірілген кестесімен қабылдаудың тәртібі сақталынбайды («астан бұрын», «астан кейін», «аспен бірге»).
3. Тарату кезінде қателер болуы мүмкін (медбикенің мұқиятсыздығынан дәрілік заттар басқа ұяшыққа салынуы мүмкін немесе емделуші қателесіп, оған белгіленбеген дәрілерді алуы мүмкін).
4. Астаушаның ішінде дәріханалық қорапшасыз жатқан дәрілік препараттар. Емделушіге белгіленген препараттар жөнінде сұрақтарға жауап беру қиын, өйткені олар астауша ішінде дәріхананың қорапшасынсыз жатады. Дәрілік заттардың негізгі түрлері және қолдану әдістері. Емдеу бөлімшелерінде дәрілік заттарды жаздырып алу, сақтау, есебін жүргізу және үлестіру.
5. Дәрілік терапия емдік шаралардың ең маңыздысы болып табылады. Емнің жетістігі көп жағдайда мейірбикенің тағайындалған дәрілік затты науқасқа білікті және сауатты енгізуіне байланысты болады. Ауруханада емделіп жатқан науқастарға дәрілік заттарды жаздырып алу арнайы талап қағаздарына жазылады. Дәрігер күнделікті бөлімшедегі науқасты қарап, оған қажетті дәрілік заттарды және олардың мөлшерін, қабылдау реттілігі мен енгізу жолдарын медициналық картаға жазып отырады. Бақылаушы мейірбике күнделікті науқастың медициналық картасынан арнайы дәптерге немесе тағайындау парағына көшіріп жазып алады. Бақылаушы және емшара мейірбикелері әрбір науқасқа бөлек-бөлек барлық тағайындалған заттарды жазып белімшенің аға мейірбикесіне береді. Аға мейірбике бұл мәліметтерді жинастырып, белгілі бір форма бойынша жаздырып алады. Науқастарға жасалатын инъекция жайындағы мәліметтер инъекция жасайтын емшаралық мейірбикеге беріледі. Дәріханадан дәрілерді алу жөнінде талап тізімі болады. Бұл талап қағаздарында бөлімше меңгерушісінің колы болуы тиіс.
6. Бөлімшеде үш күнге жететін қажетті дәрілік заттар болуы тиіс. Улы және есірткі заттар мен этил спиртінің талап қағазы, штампы бар арнайы бланкте латын тілінде жазылып, емдік мекеменің басшысының немесе емдеу жөніндегі орынбасарының қолы мен мөрі қойылады. Бұл кағазда этил спиртінің концентрациясы мен препараттардың енгізу жолдары көрсетіледі. Улы және есірткі, аса тапшы. қымбат дәрілер бөлек жазылып, науқастың аты-жөні, сырқатнамасының нөмірі, диагнозы көрсетіледі. Дәріханадағы дайын дәрілік формаларды аға мейірбике күнделікті алып, ал дайындалуды қажет ететін дәрілерді келесі күні алады. Жедел керекті дәрілік затты дәріхана сол күні дайындап береді. Дәріханадан дәрілік затты алғанда аға мейірбике тапсырысқа сәйкестігін тексереді. Дәріханада дайындалған дәрілік формада препараттың нақты атауы, мөлшері, дайындалған күні және дәрілік затты жасаған фармацевттің қолы жазылған белгілі бір түсті этикеткасы болуы қажет.
7. Бақылаушы мейірбике түрлі дәрілік заттарды, керектісін тез табу үшін қалай реттеп салу керек? Жарықта бүлінетін, бөлме температурасында өз қасиетін жоғалтатын, буланып улшп кететін дәрілік заттарды қалай, кай жерде сақтау қажет?
8. Дәрілік заттарды енгізу тәсілдеріне байланысты бөлу қажет. Барлық ампуладағы және флакондағы стерильді ерітінділер емшара бөлмесінде: шыны шкафтың бір қатарында - антибиотиктер мен оның ерітінділері, келесі қатарында тамшылатып кұятын ерітінді флакондары 200-500 мл, қалған қатарларында А (улы) және Б (әсері күшті) тізіміне кірмейтш қораптағы ампулалар ( витамин, дибазол, папаверин, магний сульфат ерітінділері) тұрады.
9. А және Б тізіміне кіретін дәрілік заттар арнайы шкафтарда (сейфте) сақталады. Сейфтің ішкі жағында олардьщ тізімі көрсетіледі. А тізіміндегі дәрілік заттарды (наркотикалық аналгетиктер, атропин, және т.б.) және Б тізіміндегі заттарды (аминазин және т.б.) белек жабылатын бір сейфте сақтауға болады.
10. Дәріханада дайындалған залалсыз ерітінділердің сақталу мерзімі үш күн. Егер олар осы уақыт ішінде пайдаланылмаса, жарамсыздық белгілері (түсінің, мөлдірлігінің езгеруі) болмаса да оларды төгіп тастаған жөн.
11. Сыртқы және ішке енгізуге арналған дәрілік заттар бақылаушы мейірбикенің жұмыс орнындағы шкафта «Сыртқы қолдануға арналған» және «Ішке қолдануға арналған» деген жазулары бар әртүрлі сөрелерде сақталады. Дәріханада дайындалған сыртқы қолдануға арналған дәрілік формалардын этикеткасы сары, ал ішке колдануга арналғандардың этикеткасы ақ болады.
12. Дәрілік заттар қажетті препаратты тез тауып алуға болатындай етіп орналастырылуы қажет. Бұл үшін тағайындалуына байланысты жүйелендіріп, жеке ыдыстарға салған жөн. Мысалы, антибиотиктср (ампициллин, оксациллин және т.б.) сыртына «Антибиотиктср» деп жазылған бір ыдысқа салынады; артериялық қысымды төмендететін заттар (папаверин, дибазол, раунатин және т.б.) басқа ыдысқа салынып, сыртына «Гипотензивті заттар» деп жазылады және т.б.
13. Жарықта ыдырайтын дәрілік заттар (сол себептен оларды күңгірт флаконда шығарады) жарьщтан корғалған жерде сакталады.
14. Күшті иісті дәрілік заттар жеке сақталынады.
15. Тез бұзылатын дәрілік заттар (тұнбалар, қайнатпалар, микстуралар), сондай-ақ майлар, вакциналар, сары сулар дәрілік заттарды сақтауға арналған тоңазытқышқа орналастырылады. Тұнбалар, қайнатпалар, және микстуралардың тоңазытқышта сақталу мерзімі үш күннен аспауы керек. Мұндай дәрілік заттардың жарамсыздык белгілері - лайлануы, түсінің өзіеруі және жағымсыз иістің пайда болуы. Майдың жарамсыздық белгілері - түсінің езгеруі, қабыршақтануы, көгерген иістің болуы.
16. Спиртте дайындалған тұнбалар, ерітінділер, экстрактар уақыт өткен сайын спирттің булануына байланысты қоюлана түсетінін ескерген жөн. Сондықтан бул дәрілік заттарды тығындары жақсы жабылатый флакондарда сақтаған жөн.
17. Сондай-ақ, өз түсін өзгерткен таблеткалар мен ұнтактар қолдануға жарамсыз.
18. Бақылаушы мейірбикенің жұмыс орнында, емшаралық бөлмедегідей сыртқы және ішке қолдануга арналған А және Б топтағы, сондай-ақ тапшы және қымбат дәрілік заттарды сақтауға арналған сейф болуы керек. Сейфтің кілтін еткізу арнайы дәптерге тіркеледі. Сейфте сақталатын дәрілік заттардьщ шығынын есептеу үшін арнайы журналдар болуы керек. Бұл журналдар сейфте сақталады және белгілі бір форма бойынша толтырылады. А және Б топтағы дәрілік заттар шығынының жылдық есебін аға мейірбик жүргізеді.
19. Дәрілік заттарды таратудың неғұрлым ұтымды тәсілі :
20. 1) жылжымалы үстелшеге қатты дәрілік формалар бар ыдысты, сұйық дәрілік формалар бар флаконды. пипеткаларды (әрбір флаконға жеке-жеке), мензуркаларды, суы бар графинді, қайшыларды, тағайындау қағаздарын қойыныз;
21. 2) науқастан науқасқа өте отырып, дәрілік заттарды науқастың төсегінің жанында, тағайындау қағазына сәйкес, берген жөн
22. 3) дәрілік заттарды науқас сіз жанында тұрғанда қабылдағаны жөн. Дәрілік заттарды таратудың осындай ретінің артықшылығы айқын.
23. Біріншіден, мейірбике науқастың дәріні қабылдағанын қадағалай алады. Екіншіден, мейірбике науқастың қандай дәрілерді қабылдайтыны және оның тағайындалуы туралы сұрақтарына жауап бере алады. Үшіншіден, дәрілік заттарды тарату кезінде қателіктер болмайды.
24. Кейбір емдеу бөлімшелерінде мейірбикелер уақытты үнемдеу үшін дәрілік заттарды науқастың аты-жөні, палатасы көрсетілген торларға бөлінген астаушаға алдын ала салып қояды да күніне үш рет науқастарға таратады.
25. Дәрілік заттарды таратудың мұндай жолының елеулі кемшілігі бар:
26. 1) науқастың дәрілік затты қабылдағанын қадағалау мүмкін емес;
27. 2) таратудың жекелей схемасы сақталынбайды (дәрілік заттардың барлығы тәулігіне үш рет кабылданбайды- кейде тәулігіне 4-6 рет, кейбіреуі асқа дейін, кейбіреуі - астан кейін немесе ас кезінде, ал үшіншілері - түнге қарай);
28. 3) кателіктер болуы мүмкін (бір науқасқа тағайындалған дәрілер, мейірбикенің көңіл коймауынан, басқа науқасқа арналған торға салынып кетуі мүмкін);
29. 4) тағайындалған дәрілік заттар туралы науқастың сұрағына жауап беру қиындайды, өйткені дәрілер астаушада дәріхананың қорабынсыз болады. Мейірбике дәріні және оның мөлшерін, әсіресе әсер етуін көбінесе айта алмайды да науқастың сенімсіздігін және өзіне белгісіз дәрілерді ішкісі келмеуін туғызуы мүмкін.
30. Дәрілік заттарды тарату ережелері:
31. 1) дәрінің сыртындағы этикетканы және тағайындау қағазындағы белгілеуді мұхият оқыңыз;
32. 2) дәрілік заттарды тек науқастын төсегінің жанында ғана таратыңыз;
33. 3) науқас дәрілік затты сіз тұрғанда қабылдауы қажет (ас кезінде қабылдайтын дәрілерден басқасын);
34. 4) асқа дейін қабылдау белгіленген дәрілерді науқастар тамақ ішер алдында 15 минут бұрын қабылдауы керек; астан кейін қабылдау белгіленген дәрілер тамақ ішкеннен кейін 15 минуттан соң қабылдануы керек; аш қарынға қабылдауға белгіленген дәрілер таңертең таңғы асқа дейін 20 - 60 минут бұрын қабылдануы керек (кұртқа қарсы, босаңсытатын);
35. 5) ұйықтататын дәрілерді науқастар ұйқыға дейін 30 минут бұрын қабылдауы керек;
36. 6) нитроглицерин мен валидол үнемі науқастын төсегінің жанындағы үстелшеде болуы керек;
37. Мейірбикенің дәрілік заттарды тағайындауға немесе алып тастауға немесе басқа дәрілермен ауыстыруға кұкысы жоқ. Науқас шұғыл көмекті қажет ету немесе дәрілік заттарды көтере алмау жағдайы бұған жатпайды. Кез келген жағдайда тағайындауға енгізілген өзгерістер туралы дәрігерге ескерткен жөн. Егер дәрілік зат науқасқа қателесіп берілсе немесе оның бір реттік мөлшері асып кетсе, бұл туралы дәрігерге бірден айтылуы керек.
38. Дәрілік заттар резорбты (кан аркылы) және жергілікті әсер етуі мүмкін. Дәрілік заттардың әсер ету механизміне байланысты оларды енгізу жолдарын ажыратады.
39. Резорбты әсер ету энтеральды (асқорыту жолдары арқылы, мысалы, таблеткалар, микстуралар қабылдау) және парентеральды (асқорыту жолына соқпай, мысалы, бұлшық еттік инъекциялар) жолдар аркылы жүзеге асырылады.
40. Сыртқы қолдануға арналған дәрілік заттар жергілікті әсер етеді (мысалы, майлар, ингаляциялар).

1. Дәрі –дәрмекті сырқатқа енгізудің әртүрлі тиімді әдістері.

Хирургиялық кеселдері бар балаларды емдеудің негізгі жолы операция жасау болғанымен және сауықтыру мақсатында берілген дәрі-дәрмектердің атқаратын ролі өте күшті. Операция қаншалықты шебер жасалғанмен операциядан кейін сырқат дәрі-дәрмексіз қалса, созылмалы қабынуы асқына береді. Егер операция арқылы бүйрек кеселін кесіп алып тастағанда, одан несеп бөлінуін қалпына келтіргенмен, бүйректің созылмалы қабынуы сақталып қала береді. Оны тек операциядан кейін 2-3 айға дейін үздіксіз жүргізілетін ем-дом көмегімен ғана емдеп шығаруға болады. Операциядан кейін жөндеп емделмесе, онда бүйректің созылмалы қабынуы біртіндеп өрши береді.

Дәрілер әсері. Кейбір дәрілер кеселдің туу себебіне қарсы әсер ету үшін қолданылады. Мұны этиологиялық емдеу дейді. Бала ішегінде өмір сүретін аскорида, острица деп аталатын құрттардың көзін жою үшін, пиперазин дәрісін береді. Сол сияқты баланың бойында әртүрлі қабынулар мен іріңді құбылыстарды тудыратын микробтарды өлтіру үшін пенициллин, стрептомицин, эритромицин, тетрациклин, ампицилин деп аталатын антибиотиктерді пайдаланады.

Кеселдің одан әрі дамуын емдеуге арналған патогенетикалық дәрі-дәрмектер болады. Мысалы, жаңа туған нәрестелердің асқазанының ұлтабарға өтер жері тырысып (пилороспазм), уақытша тамақ жүрмей, құса беретін кеселі болады. Мұндайда тырысуды кетіру үшін атропин, аминозин деп аталатын дәрілерді беріп емдеуге болады.

Денедегі кейбір ағзалардың органикалық немесе функционалдық жетіспеушілігінің салдарынан туындайтын кеселдерді емдеуге арналған орнын басу емі болады. Оған ұйқы безіндегі аралдық клеткалардың бөліп шығаратын, денедегі көмір сутегі алмасуын реттеп тұратын, инсулин деп аталатын уыттың жетспеушілігі салдарынан дамитын, сусамыр (қант диабеті) деген кеселді емдеу үшін жасайды, инсулин қолданылады.

Баланың бойындағы кеселдің салдарынан пайда болатын нышандарын болдырмауды симптоматикалық емдеу дейді. Егер баланың жілік майы өткір қабынса, оның жұрегі де, өкпесі де бүйректері де, бауыры да осыған байланысты қабынуы ықтимал. Осы қабынулардың салдарынан баланың бойында қосымша дерт нышандары пайда болады, соны тудырып тұрған ағзаларды өздеріне тиісті дәрі-дәрмектермен емдеу қажет.

Берілетін дәрілер мөлшері. Әрбір сырқатқа оның жасына, салмағына, кеселінің күрделігіне қарай әртүрлі мөлшерде дәрілер беріледі. Қандай дәріні қанша мөлшерде беру керек екенін емдеуші дәрігері ауру тарихына жазып кеткенімен оны науқастарға тарататын мейірбикештер де қай дәрінің қалай әсер ететінін білуге міндетті.

Әр дәрінің сырқат жасына, салмағына қарай емдік мөлшері болады. Дәл осы мөлшер ғана науқасқа ең қолайлы емдік әсерін тигізеді: белгіленген дәрілердің бір рет ішетін және бір тәулікте ішетін мөлшері болады. Әдетте бір тәулікте ішетін дәрінің мөлшерін 3 уақытқа яғни азанға, түске, кешке бірдей етіп бөледі.

Берілген дәрінің мөлшері шектен тыс көбейіп кетсе, онда бала уланып қалады, кейде өліп кетуі де ықтимал. Сондықтан берілетін дәрінің мөлшерін еш уақытта асыруға болмайды. Егер мейірбикеш байқамай дәріні шектен тыс көп мөлшерде ішкізіп қойса, құйса, онда оны қорқып жасырмай, тез арада емдеуші дәрігерге хабарлау қажет. Неғұрлым тез қарсы әрекет жасап, емдеуге кіріссе, соғұрлым дәріге уланған сырқат өмірін аман сақтап қалуға мүмкіндік туады.

3.Дәрілік заттарды энтеральді және сыртқа енгізу жолдары.

Дәріні енгізудің ең қарапайым, ыңғайлы тәсілі оларды ішке ұнтақ, түймедақ, пилюля, тамшы және микстура түрінде қабылдау. Энтеральды енгізу дәрілерінің артықшылығы сол формада қолданылады, ал кемшілігі ас қорыту жолында баяу сіңіріледі.

Ұнтақ дәріні сумен ішеді, капсуланы тіліне қойып сумен жұтады. Дәрінің сулы ерітіндісін 5, 10, 15, 20 мл бөлінген медициналық стаканмен ішеді.

Пероральды (ауыз арқылы) енгізу жолдары

Дәріні ауыз арқылы қабылдау кең тараған. Дәріні ауыз арқылы қабылдағанда, ол ащы ішекте сіңіріліп, қан тамырлары арқылы бауырға түседі де, жалпы қан айналымына қосылады. Ауыз арқылы енгізудің жағымды жақтары:

1. Бұл жолмен әртүрлі формадағы дәрілерді қабылдауға болады (ұнтақ, пилюля, таблетка, микстура, қайнатпа, экстракттар түрінде);
2. қарапайым және ыңғайлы;
3. залалсыздандыруды талап етпейді;
4. арнайы дайындалған көмекшілерді талап етпейді.

Пероральды қабылдаудың кемшіліктері:

1. дәрілік заттардың бір бөлігі бауырда белсенділігін жоғалтады;
2. дәрінің әсері ағза иесінің жасына, жағдайына жеке сезімталдығына байланысты;
3. ас қорыту жолында дәрінің баяу әрі толық сіңірілмеуі (бұған ас қорыту ферменттері әсер етіп, дәрі 10-15 минуттан кейін ыдырай бастайды).
4. науқастың ессіз жағдайында немесе жүрегі айну кезінде дәріні қабылдай алмауы;
5. бұл тәсіл шұғыл жағдайда дәрінің әсері жылдам керек кезінде тиімсіз;
6. асқазан мен ішектің кілегей қабығына кері әсер беруі мүмкін.

Сублингвалдық (тілдің астына) енгізу

Сублингвалдық енгізу деп дәрілік затты тіл асты қабылдауды айтады. Дәріні бұлай қабылдағанда тіл асты кілегей қабаты арқылы тез сорылып қанға араласады, бауырға бармайды және ас қорыту ферменттері әсерінен жойылмайды. Бірақ бұл жолды сирек қолданады, өйткені тіл асты маңының сіңімділік көлемі аз, сондықтан бұл жолмен өте белсенді дәрілерді аз мөлшерде (мысалы: 0,0005 г көлемде нитроглицерин , 0,06 валидол) қабылдауға болады.

Ректальды (тік ішек арқылы) енгізу жолдары

Ректалды енгізу жолдары деп дәрілік заттарды тік ішек арқылы енгізуді айтады. Ректалды жолмен сұйық (мысалы: қайнатпа, ерітінді, шырыштар) сонымен қатар қатты (ректалды суппозиторий) дәрілерді енгізеді. Ректалды жолмен дәріні науқас ауыз арқылы қабылдай алмаса (жүрек айнуы, жұтына алмауы жағдайында, асқазанның кілегей қабығының зақымдануы кезінде және т.б.) немесе жергілікті әсер ететін дәріні енгізу кезінде қолданады. Бұл жолмен дәрілер енгізілгенде олар ағзаға резорбтивты және тік ішектің кілегей қабығына жергілікті әсер етуі мүмкін.

Суппозиторийді (свечаны) тік ішекке енгізу

Іс -әрекеттер:

1. Науқасты сол жақ қырына жатқызып, аяқтарын бүгіп ішіне тартып жатқызу.

2. Қаптағыш қағазын ашып суппозиторийді алу.

3. Сол қолыңызбен енгізуге дайындау.

4. Оң қолмен жіңішке жағын анусқа түгелдей енгізу.

Сұйық дәрілік заттарды тік ішекке клизма түрінде енгізеді, резорбтивтік әсері бар дәрілік заттар енгізілгенде қанға тікелей өтеді. Тік ішекте ферменттердің болмауынан дәрілік заттар ыдырауға ұшырамайды, дәрі құрамындағы ақуыз, май, полисахаридті негіздер ішек қабырғасынан өте алмайды, сондықтан олар тек қана жергілікті әсер ету үшін микроклизма түрінде енгізіледі. Тоқ ішектің төменгі бөлігінде тек су, натрий хлоридінің изотондық ерітіндісі, глюкоза ерітіндісі, аминоқышқылдардың кейбірі ғана сіңіріледі, сондықтан ағзаға мұндай дәрілік заттарды тамшылы клизма тәсілімен енгізеді.