Тақырып: Туберкулездің өкпеден тыс формалары. Екіншілік туберкулез

Мақсаты: туберкулездің өкпеден тыс формаларының ерте диагностикасына студенттерді оқытып үйрету.

Оқыту міндеті:

- туберкулездің өкпеден тыс формаларының ерте диагностикасын оқып білу;

- өкпеден тыс туберкулездің емдеу тәсілін және профилактикасын игеру;

- екіншілік туберкулездің диагностикасы.

Тақырыпқа арналған негізгі сұрақтар:

- сыртқы/перифериялық лимфа бездер туберкулезінің патогенезі, патоморфологиясы, клиникасы, диагностикасы және емі;

- сүйек-буын және зәр-жыныс жүйесі туберкулезінің патогенезі, патоморфологиясы, клиникасы, диагностикасы;

- өкпеден тыс туберкулездің емі;

- екіншілік туберкулездің патогенезі, патоморфологиясы, клиникасы, диагностикасы және емі.

Оқу және оқыту әдістері(аз адамды топ, дискуссия, ситуациялық есептер, жұппен жұмыс жасау, презентация, клиникалық талдау және т.б.)

Негізгі әдебиеттер:

1. Перельман М.И.,Корякин В.А.,аударған Момынов Т.Ә. Фтизиатрия.Алматы.

2006ж.

2. Перельман М.И., Корякин В.А., В.И.Богадельникова. Фтизиатрия (учебник для студентов

медицинских вузов). М., 2006.

3. А.С.Ракишева – ДОТС стратегия в выявлении и лечении туберкулеза. Учебное пособие. Алматы, 1999 г.

4. Браженко О.М., Браженко И.Н. Фтизиопульмонология. С-П., 2006 г.

5. Кошечкин В.А., Иванова З.А. Туберкулез. Учебное пособие. М., ГЭОТАР-Медиа, 2007.

6. Диагностика, лечение и мониторинг полирезистентного туберкулеза в режиме ДОТС- плюс. Методические рекомендации. Алматы, 2002

Қосымша әдебиеттер:

7. *Қазақстан Респуб-ликасында туберкулезге қарсы күрес жүргізу шараларын жетілдіру жайында* деген ҚР ДСҰ/МЗ шығарған бұйырықтары № 245, 452, 466, 467.

8. Методические рекомендации. Роль сети первичной медико-санитарной помощи в контро-ле над туберкулезом. Астана, 2008

9. В.Ю.Мишин, Ю.Г. Григорьев, А.В. Митронин, С.П. Завражнов. Фтизиопульмонология. Учебник для вузов. ГЭОТАР-Медиа, 2007.

Бақылау(сұрақтар, тесттер, есептер және т.б.)

Тест тапсырмалары:

1. Оң өкпенің S₁ инфильтратты туберкулезі, ТМБ (+) бірінші рет 25 жастағы К. деген науқаста анықталған, ол науқас ауруханада 2 ай бойы емделді, қарқынды фазасы 4 АБП-мен және 4 ай жалғастыру фазасында ем жүргізілген. Бактерия бөлуі тоқталды.

Рентгенограммада –оң өкпенің S₁ шеті анық, d = 3 см дейінгі гомогенді көлеңке көрінеді. Сіздің болжама диагнозыңыз:

а) дөңгелек инфильтрат

б) толған киста

в) шеткі/перифериялық рагі

г) эхинококк

д) туберкулома

2. 25 жастағы А деген науқасқа оң өкпенің жоғарғы бөлігінің туберкулемасы, ТМБ (-) диагнозы қойылды. Ікатегория бойынша 6 ай емделді. ТМБ –анықталмады. Туберкуломаның өлшемі 6 см диаметрінде болды. Наркоманиямен ауырады. Келесі емдеу тактикасын таңдаңыз.
а) антибактериальды терапияны жалғастыру

б) үнемді резекция

в) эндотрахеальды дәрі құю

г) жасанды пневмоторакс

д) пневмоперитонеум
3. Қанша % дейін бірінші рет анықталған науқастардың арасында инфиль-
тратты туберкулез кездеседі:
а) 30 –35 % дейін

б) 40 – 45 % дейін
в) 65-75 % дейін
г) 25-80 % дейін
д) кездеспейді
4. Өкпенің фиброзды-кавернозды туберкулезінде жиі кездесетін ауыр асқынуды көрсетініз:

а) өкпеден қан кету

б) ателектаз

в) тыныс жетіспеушілігі

г) созылмалы өкпелік жүрек

д) спонтанды пневмоторакс

5. Фиброзды-кавернозды туберкулезімен ауыратын науқастардың өлімінің негізгі себебі қайсы көрсетініз:

а) туберкулезді улану

б) тыныс жетіспеушілігі және созылмалы өкпелік жүрек

в) өкпеден қан кету мен түкіру

г) амилоидоз

д) бронхтың дренажды қызметінің бұзылуы

6. Науқас Ф. 35 жаста, слесарь. Үйленген, ұлы 1,5 жаста. Отбасы жатақханада тұрады, бөлменің көлемі 12 шаршы метр. 6 жыл бұрын қамауда болған жерде өкпе туберкулезі бірінші рет анықталған. Оң жақ өкпенің инфильтратты туберку-лезі, ыдырау фазасы ТМБ+ анықталған еді. Мерзімі біткеннен кейін қамаудан шыққан кейін туб.диспансерге келіп есепке тұрды. Маскүнемдіктің 2 дәрежесі-мен зардап шегеді. Қақырық анализін бактериоскопиялық зерттеу әдісімен және көректік ортаға себу арқылы ТМБ анықталды, олар изониазидке, стрептоми-цинге, ПАСКке төзімді. Өкпенің жалпы шолу рентгенограммасында- массивты фиброзды циррозды өзгерістер салдарынан оң жақ өкпенің жоғарғы бөлігі көле-мінде кішірейген және пішіні дұрыс емес фиброзды қабырғалы каверна көрінеді, оң жақ түбір жоғары көтерілген.

Науқасқа бүгінгі күнгі клиникалық диагнозын қойыңыз:

а) оң жақ өкпенің жоғарғы бөлігінің фиброзды кавернозды туберкулезі

б) оң жақ өкпенің жоғарғы бөлігінің инфильтратты туберкулезі

в) оң жақ өкпенің жоғарғы бөлігінің кавернозды туберкулезі

г) оң жақ өкпенің жоғарғы бөлігінің циррозды туберкулезі

д) оң жақ өкпенің жоғарғы бөлігінің фиброзды ошақты туберкулезі

7. Фиброзды-кавернозды туберкулездің қалыптасуына әкелетін себептерді көрсетіңіз: (4 дұрыс жауап)
а) уақытылы анықталмауы

б) адвекатсыз ем

в) тәртіпті бұзу

г) емді үзу

д) уақытылы басталған ем

8. Сырткы/перифериялық лимфа бездер туберкулезінің клиникалық формаларын атаңыз:

а) казеозды, ойық жаралы, индуратты

б) инфильтратты, казеозды, индуратты

в) инфильтратты, секвестрлі

г) инфильтратты, экссудатты

д) ойық жаралы, продуктивті

9. Туберкулезді спондилиттің ең алғашқы рентгендік белгісі-ол:

а) зақымдану ошағының айналасындағы біркелкі көлеңке

б) қалыпты жағдайдан трахеяның ауытқуы

в) қалыпты жағдайдан бронхтың ауытқуы

г) омыртқа аралық саңлаудың тарылуы

д) остеопороз және жұмсақ тіндердің атрофиясы

10. Сүйектердің және буындардың барлық туберкулезді зақымдануларының ішінде омыртқа бағанасының туберкулезі қанша пайыз құрайды:

а) 20% құрайды

б) 30% құрайды

в) 40% құрайды

г) 50% құрайды

д) 60% құрайды

11. Сүйектердің және буындардың барлық туберкулезді зақымдануларының ішінде жанбас және тізе туберкулезі қанша пайыз құрайды:

а) 20% құрайды

б) 30% құрайды

в) 40% құрайды

г) 50% құрайды

д) 60% құрайды

12. Сүйек-буын туберкулезіне не тән:

а) Керниг симптомы

б) Брудзинский симптомы

в) Александров симптомы

г) Симон симптомы

д) Абрикосов симптомы

13. Тізе буын туберкулез үрдісінің бірінші сатысында не дамиды:

а) казеоз

б) некроз

в) контрактура

г) синовит

д) бұлшық еттің гипотрофиясы

14. *Замазкатәріздес* бүйрек қай ауруға тән:

а) іріңді пиелонефритке

б) бүйрек туберкулезіне

в) бүйрек кистасына

г) бүйрек гидронефрозына

д) бүйрек ісігіне

15. Бүйректің деструкциялы өзгерістеріне тән симптомдар-ол:

а) протеинурия, лейкоцитурия

б) гематурия, лейкоцитурия, бактериурия

в) гематурия, протеинурия, лейкоцитурия

г) лейкоцитурия, бактериурия, цилиндрурия

д) гематурия, цилиндрурия