Түсінік хат . Ү сынып.
5- сыныпқа арналған «Музыка» пәнінінің тақырыптық-күнтізбелік жоспары Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы №1080 қаулысымен бекітілген мектепке дейінгі және орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты, Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірде №115 бұйрығыменбекітілген «Музыка» пәнінен оқу бағдарламасы, «Алматыкітап» баспасынан 2015 жылы шыққан «Музыка» оқулығы негізінде құрылып отыр.
Жалпы білім беретін мектептің 5-6 сыныптарындағы музыка сабақтары – білім мен тәрбие беру ісіндегі маңызды саланың бірі. 5 сыныптың музыкалық оқу құралына енгізілген қазақтың халық ән күйлерімен әуен-саздары халық композиторының шығармалары арқау болды.
Оқулық бағдарламасының басты мақсаты мен міндеті әр оқушының – мүмкіндігін қабілетін дамыту, терең сезімін оятып өмірге шынайы құштарлық қуатын орнықтыруға жол сілтеу, парасаттылыққа тәрбиелеу. Домбыра аспабында ойнай білу тәсілдері де қарастырылған.
5 сынып оқулығының негізгі мақсаты -дәстүрлі қазақ музыкасының өткен және қазіргі замандағы адам өмірінің байланысы және оның композиторлық шығармашылығындағы рөлі туралы білім береді .Түркі және шығыс халықтарының музыка мәдениетіне деген қызығушылығын арттырады . Әлемдік музыка мәдениетінің жетістіктерін бағалауға үйретеді .Музыкалық талғамды және эстетикалық қажеттілікті дамытады .
Бұл оқулықта оқушылардың жас ерекшелігіне қарай ескеріліп ,әрі қарай кең көлемде дамытылып, жаңа түсінік .жаңа мазмұн – мағынада ілгерілеп жаңа ауқымды шығармалармен толықтырыла берілген.
Оқулықта «Айтыс және жыраулық өнер» деген тақырыпта айтыс өнері туралы кең мағлұматпен басталған сабақ ,әрі қарай «Ғасырлармен сырласқан сазды аспаптар»«Әлем халықтарының музыкалық театры» «Дәстүр және жаңашылдық» ұлттық және әлемдік музыка мәдениетімен толық таныстырыла жалғасады .
Бұл сыныпта әр мерекеге тоқталып , музыка сауаттылығы да күрделене таныстырылады . Дәстүрлі күйшілік , әншілік өнермен жалғасып келіп , басқа елдердің музыка мәдениеті, театры туралы кең көлемді мағлұмат алады . 5 сыныпқа арналған «Музыка » оқулығы жалпы білім беретін мектеп оқушыларына арналғандықтан , біз кәсіби музыкант тәрбиелеуді мақсат етпейміз . Негізгі бағыт - жас ұрпақты жан – жақты ,рухани дүниесі бай еліміздің білікті азаматы етіп даярлау .
5 сынып І жартыжылдық
| № | Өтілетін материалдар | Сағат саны | Күні | Қосымша көрнекілік құралдар | Музыка сауаты Аспапта ойнау. | Пән-аралық байланыс | Үй тап - сырмасы | Сабақтан тыс оқу |
| І тоқсан Айтыс және жыраулық өнер 9 | ||||||||
| Айтыс өнері . Айтыс түрлері - қайым , түре және сүре. | 03. | Бейнеролик айтыстан үзінді . Өткен кезең, қазіргі заман айтыс-кер ақындар бейнесі, үнтаспа .домбыра . | Домбырамен айтыс әуенінің бастапқы буыны .Айтыс сөздері (Елігай халқым әуенімен). | Саз тарихы Әдебиет | Айтыс сөздері (Елігай халқым әуенімен). Айтыс түрлерін жаттау | Айтыскер ақындардың жинақтарын оқып танысу. | ||
| Қысқа қағыспа айтыс | 10.09 | Біржан мен қыздың суреті. үнтаспа .домбыра | Айтыс әуенінің жалғасы . Біздің елтаңба әні | Музыка әдебиеті. Бейнелеу | Айтыс әуенімен. Қағыспа айтыс жаттау Біздің елтаңба әні | Біржан сал өмірімен танысу | ||
| Құлыншақ пен Майлықожа | 17.09 | Ақындардың фотобейнелері , Өмірдеректері. | «Еркем-ай» әуенімен ақындардың айтысы Сүйікті мектебім әні | Әдебиет | «Еркем-ай»әуенімен ақындар айтысы ойнау,орындау. Сүйікті мектебім | Нақыл сөздер мен ұлағатты адамдар ойлары | ||
| Ұйқас сөздер 5-7-11 буынды өлең құрау | 24.09 | Ұйқас сөздер жазылған картішкелер. | 11 буынды өлеңді айтыс әуеніне қосып орындау. | Музыка тарихы Қазақ әдебиеті | 11 буынды өлеңді айтыс әуеніне қосып орындау Атамекен әні | Халық жырларының, ақын – жыраулардың терме ,толғау буын-ды өлеңдерін табу . | ||
| Жыраулардың хан , сұлтандарға айтқан кеңесі .Асан қайғы. | 01. | Күйлерден үнтаспадан үзінді, суреттері | -ІҮ ғ Әз-Жәнібек ханға Асан қайғының айтқаны. -Бұхар жыраудың Абылайға кеңесі -Махамбеттің Жәңгір ханға айтқаны. | Әдебиет | ІҮ ғ Әз-Жәнібек ханға Асан қайғының айтқаны. | .Сүйінбайдың Тезек төреге айтқанын оқып талдау. | ||
| Ақтанберді жыраудың батырларға рух беруі | 08.10 | Күйлерінің мазмұны туралы деректер, үнтаспа | Ақтамбердінің «Тәлім» термесі Октава | Қазақ әдебиеті | Ақтамбердінің «Тәлім » термесі | «Ақтабан шұбырынды Алқакөл сұлама» туралы не білесің ? | ||
| Бұқар жыраудың халыққа айтқан өсиет сөзі | 15.10 | Бұхар жырау бейнесі, Музыка сауаттылығы. | Биік тауға жарасар Бұхар жырау Аспаптар құрылысы Музыкалық жүйе, лад | Тарих | Биік тауға жарасар Бұхар жырау жаттау Музыка сауаттылығы үйрену. | Аңыз – деректер жинау | ||
| Базар жырау мұрасы | 22. | Халық ән –күйлері | Айдан ару нәрсе жоқ Базар жырау. Домбыра бұрауы | Музыка тар. | Айдан ару нәрсе жоқ Базар жырау жаттау | Тарихи ән-күйлер | ||
| Ақтан жырау –он жаман | 29. | Музыка жанрлары, аспаптары | Ақтан жырау «Не жаман» | Музыка тарихы | Өткен тақырып бойын.тар.дер. | Жыраулар өнері туралы деректер | ||
| ІІ тоқсан Ғасырлармен сырласқан сазды аспаптар 7 | ||||||||
| Көнеден жеткен аспап – домбыра , дутар , саз. | Музыка жанрлары, аспаптары | Қырғыздың халық күйі «Наразгуй» Мажор мен минор | Музыка теориясы | Қазақстан әнін орындау | Жаттығулар орындау | |||
| Башқұрт халқының мақтанышы болған қурай аспабы | Музыка жанрлары, аспаптары | Башқұрт халық күйі «Жау төбе» Тоника | Музыка тарихы | Қазақстан – Гүлстан әні | Башқұрт мәдениеті. | |||
| Аспанмен тілдескен музыка | Музыка түрлері туралы деректер | Ән айту ережелері | Әдебиет | Биік ұш, бейбітшілік көгершіні! әні | Ән айту өнері – қосымша іздену | |||
| Киелі аспап – қобыз | Ән-н үнтаспадан тыңдауҚобыз түрлері суреті. | Қобыз түрлері. Аңыз әңгіме Гамма, арпеджио | Әдебиет | «Қобызым» Қорқыт. | Қорқыт өмірі, шығармашы-ғы | |||
| Манғол халқының көнеден жеткен аспабы - моринхур | Моринхур суреті. Ән-н үнтаспадан тыңдау | Манғол халық аспаптары. Домбырада жаттығулар орындау | Әдебиет | Қараторғай әні Манғол халық аспаптары. | Ребус, сөзжұмбақтар | |||
| Түркі халықтарындағы үрмелі және ұрмалы аспаптар | Түркі аспаптары Ән-н үнтаспадан тыңдау | Альтерация белгілері | Музыка тарихы | Абай. Қараңғы түнде тау қалғып әні | Абайдың музыкалық мұрасы | |||
| Қайталау І жж бойынша барлығы | Аспаптар, үнтаспа Сұрақтар суреттер , күй әуендері. | Барлық тыңдалған күйлер. Әндер | Салыстырмалы жұмыстар | Ұлттар туралы деректер.. |
5 сынып ІІ жартыжылдық
| № | Өтілетін материалдар | Сағат саны | Күні | Қосымша көрнекілік құралдар | Музыка Сауаты | Пәнаралық байланыс | Үй тап - сырмасы | Сабақтан тыс оқу |
| ІІІ-тоқсан Әлем халықтарының музыкалық театры. 10 | ||||||||
| Жапонның «Кабуки» театры | Үнтаспа, бейнеролик | Жапонның «Кабуки» театры спектаклінен үзінді. Жапон халқының музыкасы | Әлем халық-ң өнері, мәден-і | Ж.Дәулетов «Қазақ елі » Музыка тыңдау. | Кабуки театры жөнінде іздену | |||
| Қытай дәстүрлі музыкалық театры | Үнтаспа, бейнеролик | Қытай музыкасы | Әлем муз. өн. | Жанр-ы - ребус | Қытай музыка-н тыңдау | |||
| Дәстүрлі Үнді театры. Биге тіл бітірген Үнділер. | Үнтаспа, деректер | Үнді театры музыкасы Үндінің «Бхарат-натьям» биі | Өнер | Нотаға түс-у | Үнді фильмдеріндегі би қимылдары. | |||
| Үндінің сұлу сазды рагасы | Үнтаспа, деректер | Үнді музыкасы Үндінің сұлу сазды рагасы үзінді. | Әлем халық-ң өнері, мәден-і | Көктем келді әні жаттау. | Салыстыру | |||
| Корей халықтарының музыкалық театры | Үнтаспа, деректер | «Мунген тауы» Корей әуені. Күй мектептері | Муз.тарихы | Н.Тілендиев «Әжеме» | Корей музыкасы тарихынан | |||
| Маком- өмірден сыр шерткен музыка | Бейнесюжеттер, үнтаспа | Өзбек халық шығармашылығы. | Муз.тарихы | М.Омаров . Қ.Жұмағалиев, «Анашым» | Өзбек халқы музыкасы | |||
| Вена классикалық симфониясы | Үнтаспа, деректер Аспаптар. | Вена музыкасы. | Муз. әдебиеті | Наурыз туралы ән. | Паузаларды нотағатүсіру | |||
| Италия классикалық музыкасы – опера өнері | Үнтаспа, суреттер | Италия музыкссы | Муз.тарихы | Нотаға түс-у | Сөзжұмбақ ребустар | |||
| Орыс классикалық музыкасы –балет өнері | Үнтаспа, суреттер | П.Чайковский «Аққу көлі» балетінен үзінді. | Муз.тарихы | Реферат жазу | Нақыл өсиет сөздер | |||
| Романтикалық музыка – Шопен , Лист . | Шолу материалдары | Ф.Шопен «Полонез». Ф.Лист № 2 Рапсодия | Өнер, тарих | Өткенді қайталау | Сазжұмбақ, сөзжұмбақтар | |||
| ІV тоқсан Дәстүр және жаңашылдық 8 | ||||||||
| Ақын Абай бейнесінің операда көрініс табуы. | Үнтаспа, бейнеролик | Абай операсының Абай ариясы Қазіргі заманғы жанр | Әлемдік музыка | Абай операсы халық хоры жаттау. | Шығармашылық іздену | |||
| «Қыз Жібек» : жыр- опера- кино. | Үнтаспа, бейнеролик | «Қыз Жібек» бейнесі жыр- опера- кино. | Әлемдік музыка | Әгугай халық әні жаттау. | Жырды оқу. | |||
| «Жігер» - күй және симфония | Үнтаспа, деректі фильмдер | «Жігер» - күй және симфония тыңдау. | Музыка әдебиеті. | Реферат жазу | Композиторлар туралы деректер. | |||
| «Құдаша» симфониялық күй | Күй ойнатқыш | «Құдаша» симфониялық күй тыңдау. Речитативті ырғақ | Муз.тарихы | Ә.Еспаев .Ж.Тұрбеков «Бақытты балалық шақ» | Ребус /музыка-әдебиет байланысы-на қатысты/ | |||
| «Сарыжайлау» ән және күй | Үнтаспа, аспаптар, жырларынан үзінділер | Тәттімбеттің Сарыжайлау күйі тыңдау. Өлең, жыр сарыны | Муз.теориясы | Сарыжайлау әні жаттау. | Өмірі, күйлерінің шығу тарихы | |||
| Ән мен күйге саз берген – Алатау. Туған жер. | Үнтаспа, аспаптар, терме, әндерінен үзінділер | Композиторлар туралы. Өлең-ән үйлесімділігі | Әдебиет Тарих | Алатау ,Туған жер жаттау. | Әндерін орынд-н әнші-р туралы дерек | |||
| Концерт – сабақ ІІ ж/ж бойынша жалпы: Жыл бойы: | Үнтаспа | Музыка жанрлары | Өнер | Өткенге шолу | Жаңа ән тарихы |