Дифференциалдайтын тізбек. Негізгі шарттар. Кернеу жеткізу коэффициенті

Күшейткіш каскадтарын бір-біріне жалғастыру үшін көбінесе айырғыш конденсатор С және шығысында актив кедергісінен құрастырылған өтпелі тізбектер қолданылады

С_р

U_кір R_с U_шығ

Өтпелі RC- тізбек

Өтпелі тізбек сигналды бұзбай бір каскадтан екінші каскадқа жеткізу және сигнал кернеуінің тұрақты құраушысын өткізбеу үшін керек.Егер өтпелі тізбекке жиілігі f синусоидалды кернеу түсірілсе, онда комплексті кернеу жеткізу коэффициенті мына түрде өрнектеледі:

, ал оның модулі:

.

Осы өрнегі бойынша орташа және жоғары жиіліктерде K_U®1, ал төменгі жиілікте бірден кеми бастайды.Өтпелі тізбектегі актив кедергісі екі жағына да, сигнал көзі мен сигнал қабылдағышқа елеулі әсер етпеуі керек: R_Г<< R_С<< R_Ж Тізбектегі сыйымдылықта бөлінетін кернеу түсуі мейлінше аздау болу үшін мына шарттын орындалуы қажет: ТЕңсіздіктер мейлінше толығырақ орындалса, соғұрлым жеткізу коэффициенті K_U 1-ге жуық болып, идеал өтпелі тізбекке жақындайды.Өтпелі RC- тізбектегі импульс сигналдың бұрмалануын қарастырайық. Өтпелі RC- тізбек үшін: , . тізбектегі тікбұрышты импульстің бұрмалануы DU_m шамасындай импульс төбесінің басылуы болады және дәл сол шамадай теріс жағына түсіп отырады. Төбесінің басылуы әдетте салыстырмалы шамамен беріледі:

U_кір,,U_шығ

+U_m

∆U_m

t

-U_m

Салыстырмалы төбе басылуы импульс ұзақтығына тәуелді екені суреттен көрінеді. .

болғанын дәлелдеуге болады. Өтпелі тізбектің d бұрмалануын қашанда нольге ұмтылғанын қалаймыз. Сондықтан, оның уақыт тұрақтысы тікбұрышты импульстің ұзақтығынан көп болып тұруы керек: τ=RC>> t_u.

Егер қарастырылатын RC- тізбектің уақыт тұрақтысы импульс ұзақтығынан кіші болса, яғни τ= RC< t_u, онда δ=100%. болып тұрады. Бұл импульс ұзақтығы біткенше конденсатор толығымен зарядталып өтпелі процестің аяқталғанын көрсетеді. суретте шығыстағы импульстің түрі көрсетілген.Дифференциалдайтын тізбектегі әр элементтің импульс шығаруы.

U_кір

t

U_с

t

U_R

Импульсті техникада қысқа импульстерді құру үшін дифференциалдайтын RC- тізбектер қолданылады. Егер тізбектің кірісіне кернеу белгілі бір жылдамдықпен өзгеріп тұрса, шығысындағы белгілі бір амплитудасы бар импульс пайда болса, яғни: ,

сонда мұны дифференциалдайтын тізбек деп атайды.

тізбектің кірісіне импульстің дәл шапшаң өзгеру мезетінде ғана активті R кедергісіне қысқа импульстер пайда болатыны көрініп тұр. Кірісіндегі сигналдың ұлғайған күйінде шығысына оң таңбалы импульс, ал кіріс сигналы құлап түскенде шығысында теріс импульс пайда болады. Шығысындағы импульстердің ұзақтығы тізбектің өтпелі процесс уақытына тең. 3t уақыт аралығында өтпелі процесс іс жүзінде бітетіндіктен, тізбектің шығысындағы импульс ұзақтығы t_т.шығ.≈3×RC. 3 RC тең болады деп ұйғарамыз.Сонымен, егер мына теңсіздіктер: τ= RC<< t_u , R_г<<R<< R_н,