Транзистор жұмысының кілттік режимі

Импульсті техникада электронды кілттер қолданылады. Ашық (тұйықталмаған) кілт арқылы тоқ жүрмейді, ал тұйық күйінде ондағы кернеу түсу нөлге тең болады. Электронды кілт ретінде көбіне ОЭ транзисторлы каскад қолданылады. Оның схемасы және жүктемелік диаграммасы келесі суретте көрсетілген.

Транзистордың кілттік режимі екі түрде сипатталады.

1. Жабық режимі (транзистор жабық) – кілт ашық; транзистор арқылы минималды тоқ ағады, ол диаграммадағы А нүктесіне сәйкес келеді. Егер оның орны болады, яғни эмиттерлі өткел жабық, , коллектор тоғы толығымен база тізбегі арқылы ағатын коллекторлы өткелдің кері тоғы арқылы анықталады. Жабық режиміндегі транзистордың тұтынатын қуаты минималды.

Ортақ эмиттерлі транзисторлы каскад: а) схемасы, б) жүктемелік диаграммасы

2. Қанығу режимі (кілт тұйықталған) транзистордағы минималды кернеу түсумен сипатталады , диаграммада А нүктесі, ал тоқ тек R_к шектелген, яғни

.

аз мәнінде коллекторлы өткел эмиттерлі сияқты тура алмасқан болады, сондықтан транзистордың электродтарының арасындағы кернеу аз болады ( ).

Тәжірибе жүзінде қанығу режимінде барлық электродтарды өзара қысқартылған деуге болады. Сондағы қанығу режимі

мұндағы - ОЭ схемадағы тоқ бойынша күшею коэффициенті, .

Ендігі база тоғының жоғарылауы коллектор тізбегіндегі тоқты өзгертпейді. Бірақ сенімділік үшін тәжірибеде деп алады, және бұл өсу транзистордың «қанығу коэффициентімен» сипатталады (әдетте S=1.5…3). транзистордағы қанығу режимінде шығындалатын қуат үлкен емес, себебі кернеу аз болады . Транзистордың қанығу режиміндегі ашық күйі кірістік тізбектегі бөгеттерге әсері және тоқтың беріліс коэффициентінің өзгерісіне, көбіне температурадан тәуелді болған кезде орнықты болады.

Компататорлар (салыстыру схемасы)

Компататорлар – өлшенетін кірістік кернеуді U_кір кейбір тіректі кернеумен U_тір салыстыруға арналған құрылғы. Сондай ақ компататорларды ноль-орган деп те атайды, себебі олар өздерінің күйін U_кір-U_тір=0 кезінде өзгертеді.

Компататорлар автоматты басқару жүйесінде, өлшеу техникасында және

Кері байланысы жоқ компаратор, а) схемасы б) ОК беріліс сипаттамасы

Мультивибраторлар

Мультивибраторлар. Мультивибраторлар бұл импульсты генератор, өзің синусоидалы емес тербеліс генераторын көрсетеді, тікбұрышты пішінге жақын. Импульсты кернеуді алу процессі тұрақты ток көзінің энергиясын түрлендіруде негізделген. Мультивибратор беруші функциясын орындайды, генераторды жүргізуші, импульсті және сандық әрекет жүйесінде келесі түйіндер мен блоктар үшін кіріс импульстерді жіберетін қалыптастырушы. Мультивибраторларды құрастыу үшін операциондық күшейткіштердің интегралды орындауда біршама таратулар алды. Автотербеліс режимінде квазитеңсіздіктің екі күйі бар, тұрақты тепетеңдікте күйі жоқ.

а) б)

Сурет 2. Симметриялық мультивибратордың схемасы (а) және

оның уақытша диаграммасы (б)

Симметриялық мультивибратордың схемасы 2 суртетте көрсетілген. Оның негізі компаратор болып саналады ОК оң кері байланыста. Автотербелісті жұмыс режимі ОК инверттейтін кірісіне конденсатор С мен резисторден R уақытберуші тізбек арқылы қосылудан болады. Әрекет принципі уақытша диаграммаларды иллюстрациялайды сурет 2,б. Күтуші режимде тұрақты тепетеңдікті және квазитепетеңдікті ұстайды.

Осы режимде жұмыс істейтін, мультивибраторды бірвибратордейді.

а) б)

Сурет 3. Бірвибратордың схемасы (а) оның уақытша диаграммасы (б)

Бірвибраторлар қысқаша жіберуші импульсті кіріске әсерлеткенде, керекті ұзақтықтын тікбұрышты импульсын қалыптастыру үшін арналған. Сурет.3-те көрсетілген бірвибратор схемасы біршама таралған. Синхронизация режимінде екі кезектескен квазитепетеңдік күйі бар.