Есептік-графикалық жұмыс тапсырмасы
Азақстан Республикасының Білім және Ғылым Министірлігі
Комммерциялық емес Акционерлік Қоғам
«Алматы Энергетика және Байланыс Университеті»
Ақпараттық технологиялар» Факультеті
Ақпараттық Жүйелер» кафедрасы
ЕСЕПТІК-ГРАФИКАЛЫҚ ЖҰМЫС № 1
Нұсқа
Тақырыбы: MS Excel кестелік процессоры
Көмегімен есептерді шешу
Орындаған:
БЭк-11-13тобының студенті Нұрқанова Айгерім
Тексерген:
Кожамбердиева М.И
Алматы 2011
МАЗМҰНЫ
Жоспары....................................................................................................................3
Есептік-графикалық жұмыс тапсырмасы..............................................................4
1-тапсырма.............................................................................................................5-8
2-тапсырма………………………………………………………………………....8
3-тапсырма………………………………………………………………………....8
4-тапсырма…………………………………………………………………….....8-9
5-тапсырма…………………………………………………………………..…......9
6-тапсырма……………………………………………………………………....9-11
7-тапсырма……………………………………………………………………..11-12
8-тапсырма………………………………………………………………………..12
9-тапсырма…………………………………………………………………..…12-13
10-тапсырма…………………………………………………………………….....13
Қорытынды..............................................................................................................14
Әдебиеттер тізімі……………………………………………………………….....15
Жоспар
1. Сандарды бір санақ жүйесінен басқа санақ жүйесіне
ауыстыру және римдік санау жүйесіне аудару.
2. Алгебралық амалдарды қолдану.
3. Бір өлшем бірліктен басқа өлшем бірлікке өту.
4. Функцияның кестесін құру.
5. Резервуарға сұйықтық толтыру.
6. Теңдеулер жүйесін кері матрица әдісімен және Крамер
әдісімен шешу.
7. Массивке амалдар қолдану.
8. Әртүрлі сұйықтықтардың негізгі деген сипаттамаларын анықтау.
9. Берілген мәліметтерге кесте құру.
10. Берлген негізгі және қосымша кестелерде есептеулерді орындау.
Есептік-графикалық жұмыс. MS Excel кестелік процессоры көмегімен есептерді шешу
Жұмыс мақсаты – MS Excel кестелік процессорының мүмкіндіктерін оқу және оларды есептерді шешуде қолдану
Есептік-графикалық жұмыс тапсырмасы
1.1 Сандарды аудару әдістерін және MS Excel ресурстарын қолданып:
- берілген санды ондық санақ жүйесінен ұсынылған санақ жүйесіне (екілік, сегіздік, оналтылық) аудару кестесін құрыңыз;
- алынған нәтижені керісінше ондық жүйеге ауыстыру кестесін құрыңыз. Осы орындалған әрекеттердің бәрін Инженерные категориясының (Пакет анализа қосу) функцияларын қолданып тағы да орындаңыздар. Болатын қателерді түсіндіріңіздер;
Математические категориясының арнайы функцияларын көмегімен берілген санды ондық санақ жүйесінен рим санақ жүйесіне ауыстырып және керісінше орындаңыз;
MS Excel функцияларын қолданып а және b санына ұсынылған арифметикалық операцияны қолданыңыз, және де бұл сандарды рим санақ жүйесіне ауыстырып берілген операцияны қолданып сол нәтижені алыңыз;
1.2 Инженерные категориясынан түрлендіру функцияларын қолданып бір өлшем бірліктен басқа өлшем бірлікке ауыстыру кестесін құрыңыздар.
1.3 Функция графигін тұрғызыңыз
1.4 Көлемі V резервуар берілген. Оның жұмысшы көлемі Vr, Резервуардағы сұйықтық көлемі Vg. Резервуар негізінде радиусы r шеңбер немесе жақтары a және b төртбұрыш жатыр, толтыру биіктігі h. Сұйықтық көлемі резервуардың жұмыс көлемінен аса бере толтырушыға қажетті хабарлама жіберу керек. ЕСЛИ логикалық функциясын қолданыңыздар. “Суды жабыңыз!” хабарламасы қызыл фонда шықсын, ал толмаған жағдайда “қажет емес” хабарламасы көрсетілсін. Шартты форматтауды қолданып резервуар толуын көрсетіңіз.
1.5 Теңдеулер жүйесін кері матрица әдісімен және Крамер әдісімен шешіңіздер.
1.6 MS Excel функцияларын қолданып берілген массивке келесі амалдары қолдану қажет:
берілген массивті транспонирлеу, нәтижесін басқа ұяшықтар диапазонында көрсету қажет;
берілген массив пен транспонирленген массивті көбейту;
берілге А санына тең элементтің массивтегі орнын табу.
1.7 Әртүрлі сұйықтықтардың негізгі деген сипаттамаларын анықтаңыз:
а) су ішкі диаметрі D болатын құбырмен ағады. Ағынның орташа жылдамдығы v. Құбырдың көлденең қимасының ауданын 
және ағынның көлемдік жылдамдығын V = v*S табу керек. Ағынның көлемдік жылдамдығы тұрақты болып, сұйықтық ағынының жылдамдығы 1,3 м/с болу үшін құбыр диаметрі қандай болуы керек;
б) келесі ереже бар: жылдам ағатын сұйықтықтардың (қоюлығы бойынша су қоюлығына жуық болатын) құбырдағы орташа жылдамдығы 1м/с-тан аспауы керек. Осы ережені орындай отырып күніне 6000 м3 су келетіндей құбырдың минимал диаметрін анықтаңыздар;
в) Рейнольдс саны 
қатынасымен анықталады, мұнда D - құбырдың ішкі диаметрі, v - құбырдағы сұйықтық ағынының орташа жылдамдығы, 
- сұйықтық тығыздығы, 
- сұйықтық абсолютті қоюлығы. Егер құбырдағы сұйықтық ағыны үшін Рейнольдс саны 2100-ден аспаса, ағын ламинарлы деп саналады. Егер де 10000-нан асса ағын турбулентті деп саналады. 2100 мен 10000 ортасындағы мәндері үшін ағын типін анықтау мүмкін емес. Сипаттамалары Б.7 кестесінде келтірілген сұйықтықтар үшін Рейнольдс санын және ағын типін (ламинарлы, турбулентті немесе белгісіз) анықтаңыздар.
1.8 Температуралық резисторлық датчик – бұл ішінде температураны өлшеуге металл пластинка немесе сым қолданатын аспап. Металдың электрлік кедергісі температураға тәуелді, сондықтан температураны металдың кедергісін өлшеу арқылы анықтауға болады. Температура және кедергіні байланыстыратын теңдеу келесідей:
- 
мұнда Rt - өлшенетін Т температура кезіндегі кедергі;
R0 – 0°С температурадағы кедергі;
a - сызықты температуралық коэффициент.
Платина үшін a = 0,00385 Ом/°С. Келесі :
а) берілген (T1; T2) температура интервалында hT қадаммен платиналы терморезистордың кедергісін есептеңіздер;
б) hR көрсетілген қадаммен R(T1; T2) берілген интервалындағы температураны есептеңіздер.
1.9 Берілген кестені құрып, 10-нан аса мәліметпен толтырыңыз. Осы мәліметтер арасынан әртүрлі шарттарды қанағаттандыратын мәліметтерді таңдауды жүргізіңіз (Автофильтрация көмегімен үш қарапайым сұраныс және Расширеный фильтр көмегімен үш күрделі сұраныс жасаңыздар).
1.10 Берлген негізгі және қосымша кестелерді құрыңыздар. Қосымша кестенің мәліметтерін қолданып негізгі кестеде қажетті есептеулерді орындаңыздар.
1.1 Сандарды аудару әдістерін және MS Excel ресурстарын қолданып:
- берілген санды ондық санақ жүйесінен ұсынылған санақ жүйесіне (екілік, сегіздік, оналтылық) аудару кестесін құрыңыз;
- алынған нәтижені керісінше ондық жүйеге ауыстыру кестесін құрыңыз. Осы орындалған әрекеттердің бәрін Инженерные категориясының (Пакет анализа қосу) функцияларын қолданып тағы да орындаңыздар. Болатын қателерді түсіндіріңіздер;
Математические категориясының арнайы функцияларын көмегімен берілген санды ондық санақ жүйесінен рим санақ жүйесіне ауыстырып және керісінше орындаңыз;
MS Excel функцияларын қолданып а және b санына ұсынылған арифметикалық операцияны қолданыңыз, және де бұл сандарды рим санақ жүйесіне ауыстырып берілген операцияны қолданып сол нәтижені алыңыз;
| № нұс. | Ондық санақ жүйесіндегі сан | Ауысатын санақ жүйесі | Рим санақ жүйесіне өткізу және керісінше | a | B | Арифметикалық амал |
| Оналтылық | 51 | 46 | a*b |
| Берілген сан:855012 | |||||
| 10 санақ жүйесі | Бөлетін сан | Қалдық | Бүтін | дәреже | 10 жүйе |
| 106876,5 | 0,5 | ||||
| 53438,25 | 0,25 | ||||
| 26719,125 | 1,125 | ||||
| 13359,5625 | 1,5625 | ||||
| 6679,78125 | 1,78125 | ||||
| 3339,890625 | 1,890625 | ||||
| 1669,945313 | 1,9453125 | ||||
| 834,9726563 | 0,97265625 | ||||
| 417,4863281 | 1,486328125 | ||||
| 208,7431641 | 0,743164063 | ||||
| 104,371582 | 0,371582031 | ||||
| 52,18579102 | 0,185791016 | ||||
| 26,09289551 | 0,092895508 | ||||
| 13,04644775 | 1,046447754 | ||||
| 6,523223877 | 0,523223877 | ||||
| 3,261611938 | 1,261611938 | ||||
| 1,630805969 | 1,630805969 | ||||
| 0,815402985 | 0,815402985 | ||||
| 0,407701492 | 0,407701492 | ||||
| 0,203850746 | 0,203850746 | ||||
| 0,101925373 | 0,101925373 | ||||
| 0,050962687 | 0,050962687 | ||||
| 0,025481343 | 0,025481343 | ||||
| 0,012740672 | 0,012740672 | ||||
| 0,006370336 | 0,006370336 | ||||
| 0,003185168 | 0,003185168 | ||||
| Ондық жүйе | |||||
| 2 жүйе | 16жүйе | ||||
| A | |||||
| Инженерные категориясының функцияларын қолданып орындау | ||||
| Берілген сан | ||||
| 16 санақ жүйесі | 518A546 | |||
| Берілген санды ондық санақ жүйесінен рим санақ жүйесіне ауыстыру | ||||
| және керісінше ондық санау жүйесіне аудару | ||||
| Берілген сан:5465 | MM | |||
| 10санақ жүйесі | MMM | |||
| Рим санақ жүйесі | MMMMMCDLXV | CDLXV | ||
| Рим санақ жүйесінен 10 санақ жүйесіне ауыстыру | ||||
| Рим санақ жүйесі | 10 санақ жүйесі | |||
| MMMMMCDLXV | ||||
| MM | ||||
| MMM | ||||
| CDLXV | ||||
| a және b санына ұсынылған арифметикалық операцияны орындау | ||||
| a | ||||
| b | ||||
| a*b | ||||
| Рим санақ жүйесінде амалдарды орындау | ||||
| a | LI | |||
| b | XLVI | |||
| a*b | MMCCCXLVI |
1.2 Инженерные категориясынан түрлендіру функцияларын қолданып бір өлшем бірліктен басқа өлшем бірлікке ауыстыру кестесін құрыңыздар.
| № нұс. | Берлгендері | Нәтиже өлшем Бірлігі |
| 500 Паскаль | Атмосфера | |
1.3 Функция графигін тұрғызыңыз
| № нұс. | Функция |
| r=1/(2-31/2cosn) |
( 10 беттің жалғасы )
| № нұс. | Резервуар негізі | Vr жұмысшы көлем |
| Радиус r | ||
| 1,5 |
1.4 Көлемі V резервуар берілген. Оның жұмысшы көлемі Vr, Резервуардағы сұйықтық көлемі Vg. Резервуар негізінде радиусы r шеңбер немесе жақтары a және b төртбұрыш жатыр, толтыру биіктігі h. Сұйықтық көлемі резервуардың жұмыс көлемінен аса бере толтырушыға қажетті хабарлама жіберу керек. ЕСЛИ логикалық функциясын қолданыңыздар. “Суды жабыңыз!” хабарламасы қызыл фонда шықсын, ал толмаған жағдайда “қажет емес” хабарламасы көрсетілсін. Шартты форматтауды қолданып резервуар толуын көрсетіңіз.
( 10 беттің жалғасы )
1.5 Теңдеулер жүйесін кері матрица әдісімен және Крамер әдісімен шешіңіздер.
| № нұс. | Теңдеулер жүйесі |
| x1 - 2x2 + 3x3 = 14 2x1 +3x2 – 4x3 = -16 3x1 - 2x2 – 5x3 = - 8 |
( 11 беттің жалғасы )
1.6 MS Excel функцияларын қолданып берілген массивке келесі амалдары қолдану қажет:
берілген массивті транспонирлеу, нәтижесін басқа ұяшықтар диапазонында көрсету қажет;
берілген массив пен транспонирленген массивті көбейту;
берілге А санына тең элементтің массивтегі орнын табу.
1.7 Әртүрлі сұйықтықтардың негізгі деген сипаттамаларын анықтаңыз:
а) су ішкі диаметрі D болатын құбырмен ағады. Ағынның орташа жылдамдығы v. Құбырдың көлденең қимасының ауданын және ағынның көлемдік жылдамдығын V = v*S табу керек. Ағынның көлемдік жылдамдығы тұрақты болып, сұйықтық ағынының жылдамдығы 1,3 м/с болу үшін құбыр диаметрі қандай болуы керек;
б) келесі ереже бар: жылдам ағатын сұйықтықтардың (қоюлығы бойынша су қоюлығына жуық болатын) құбырдағы орташа жылдамдығы 1м/с-тан аспауы керек. Осы ережені орындай отырып күніне 6000 м3 су келетіндей құбырдың минимал диаметрін анықтаңыздар;
в) Рейнольдс саны қатынасымен анықталады, мұнда D - құбырдың ішкі диаметрі, v - құбырдағы сұйықтық ағынының орташа жылдамдығы, - сұйықтық тығыздығы, - сұйықтық абсолютті қоюлығы. Егер құбырдағы сұйықтық ағыны үшін Рейнольдс саны 2100-ден аспаса, ағын ламинарлы деп саналады. Егер де 10000-нан асса ағын турбулентті деп саналады. 2100 мен 10000 ортасындағы мәндері үшін ағын типін анықтау мүмкін емес. Сипаттамалары Б.7 кестесінде келтірілген сұйықтықтар үшін Рейнольдс санын және ағын типін (ламинарлы, турбулентті немесе белгісіз) анықтаңыздар.
1.8 Температуралық резисторлық датчик – бұл ішінде температураны өлшеуге металл пластинка немесе сым қолданатын аспап. Металдың электрлік кедергісі температураға тәуелді, сондықтан температураны металдың кедергісін өлшеу арқылы анықтауға болады. Температура және кедергіні байланыстыратын теңдеу келесідей:
-
мұнда Rt - өлшенетін Т температура кезіндегі кедергі;
R0 – 0°С температурадағы кедергі;
a - сызықты температуралық коэффициент.
Платина үшін a = 0,00385 Ом/°С. Келесі :
а) берілген (T1; T2) температура интервалында hT қадаммен платиналы терморезистордың кедергісін есептеңіздер;
б) hR көрсетілген қадаммен R(T1; T2) берілген интервалындағы температураны есептеңіздер.
1.9 Берілген кестені құрып, 10-нан аса мәліметпен толтырыңыз. Осы мәліметтер арасынан әртүрлі шарттарды қанағаттандыратын мәліметтерді таңдауды жүргізіңіз (Автофильтрация көмегімен үш қарапайым сұраныс және Расширеный фильтр көмегімен үш күрделі сұраныс жасаңыздар).
1.10 Берлген негізгі және қосымша кестелерді құрыңыздар. Қосымша кестенің мәліметтерін қолданып негізгі кестеде қажетті есептеулерді орындаңыздар.
Қорытынды
Мен бұл есептеу-графикалық жұмыс арқылы MS Excel кестелік процессорының мүмкіндіктерін оқып, оларды есептерді шешуде қолдандым.
Сандарды аудару әдістерін және MS Excel ресурстарын қолданып берілген санды ондық санақ жүйесінен ұсынылған санақ жүйесіне (екілік, сегіздік, оналтылық) аудару кестесін құрып,алынған нәтижені керісінше ондық жүйеге ауыстыру кестесін құрдым. Осы орындалған әрекеттердің бәрін Инженерные категориясының (Пакет анализа қосу) функцияларын қолданып тағы да орындадым.
MS Excel функцияларын қолданып а және b санына ұсынылған арифметикалық операцияны қолдандым. Инженерные категориясынан түрлендіру функцияларын қолданып бір өлшем бірліктен басқа өлшем бірлікке ауыстыру кестесін құрдым.
Функция графигін тұрғыздым. Көлемі V резервуар берілген. Оның жұмысшы көлемі Vr, Резервуардағы сұйықтық көлемі Vg. Резервуар негізінде радиусы r шеңбер немесе жақтары a және b төртбұрыш жатыр, толтыру биіктігі h. Сұйықтық көлемі резервуардың жұмыс көлемінен аса бере толтырушыға қажетті хабарлама жіберу керек. ЕСЛИ логикалық функциясын қолдандым. “Суды жабыңыз!” хабарламасы қызыл фонда шықты, ал толмаған жағдайда “қажет емес” хабарламасын көрсеттім. Шартты форматтауды қолданып резервуар толуын көрсеттім. Теңдеулер жүйесін кері матрица әдісімен және Крамер әдісімен шештім. MS Excel функцияларын қолданып берілген массивті транспонирлеп, нәтижесін басқа ұяшықтар диапазонында көрсетіп,берілген массив пен транспонирленген массивті көбейтіп,А санына тең элементтің массивтегі орнын таптым. Әртүрлі сұйықтықтардың негізгі деген сипаттамаларын анықтадым. Кітапхана туралы кестені құрып, 10-нан аса мәліметпен толтырдым. Осы мәліметтер арасынан әртүрлі шарттарды қанағаттандыратын мәліметтерді таңдауды жүргізіп, Автофильтрация көмегімен үш қарапайым сұраныс және Расширеный фильтр көмегімен үш күрделі сұраныс жасадым. Берілген негізгі және қосымша кестелерді құрдым. Қосымша кестенің мәліметтерін қолданып негізгі кестеде қажетті есептеулерді орындадым. Окыған мәліметтерді толық түсіндім,басқа тапсырмаларды орындауға дайынмын.
Дебиеттер тізімі
1. Безручко В.Т. Практикум по курсу «Информатика». Работа в Windows, Word, Excel. - М.: Финансы и статистика, 2003.
2. С.Г.Хан, Н.В.Сябина, Г.А.Мастекбаева. Информатика. Методические указания к выполнению лабораторных работ (для студентов всех специальностей). – ч. 2. – Алматы: АИЭС, 2002
3. Маликова Л.В., Пылькин А.Н. Практический курс по электронным таблицам MS Excel. – М.: Горячая линия – Телеком, 2004.
4. Мюррей Катрин. Microsoft Office 2010. Новые горизонты. - М.: Питер, 2004.
5. Информатика. Базовый курс. Учебное пособие для вузов под ред. Симоновича С.В. - СПб: Питер, 2003.