Тақырыбы: ӨТҚ пәннің мақсаты, міндеті іске асырудың теориясы

Жоспары: Қазақстан Республикасының Мемлекеттік жүйесі (ҚР) төтенше жағдайлардың алдын алу (ТЖ). [3,248-249бет.]

Халықты, қоршаған ортаны және шаруашылық жүргізуші объектілерді зілзалалар зардабынан қорғау, жол апаты және апаттардың зардаптарын жою Қазақстан Республикасында (ҚР) мемлекеттік басқару саласында халықты және аумақтарды зілзалар зардабынан, жол апаты мен апаттар туындағанда Мемлекеттік ескерту жүйесі және жою төтенше жағдайлар шеңберінде жүзеге асырылады. Оның құрылымдық сызбанұсқасы басқару органдары

ПОНЯТИЕ О ЧРЕЗВЫЧАЙНЫХ СИТУАЦИЯХ (ЧС)

И ИХ КЛАССИФИКАЦИЯ

Начнем со слова “чрезвычайный”, которое трактуется как “ис­ключительный, очень большой, превосходящий все”. В обыч­ной жизни все отклонения от повседневного, нормального хода событий люди склонны относить к чрезвычайным: происшест­виям или ситуациям. %

Наличие самих по себе потенциальных опасностей еще не создает чрезвычайных ситуаций. Для того чтобы возникла чрезвычайная ситуация, необходимы условия, позволяющие потенциальной опасности перейти в реальную. Эти условия называются причинами. Причина - это пусковой механизм ЧС. Связь “опасность - причина - последствия” - это логический процесс развития чрезвычайной ситуации. Этот процесс мно­гофакторный и многопричинный. Одна и та же потенциальная опасность может реализовываться в реальную через разные причины. Приведем примеры: взрывоопасное производство - отказ вентиляции, скопление газов, искра - взрыв; алкоголь - превышение допустимой дозы - отравление; электроток - за мыкание на корпус или касание оголенного провода - электри­ческий удар. Причины могут быть известными или неизвест­ными; но они всегда существуют и для профилактики ЧС наи­более важно найти эти причины.

Таким образом, потенциальная опасность, благодаря причи­нам, реализуется в событие, именуемое чрезвычайной ситуаци­ей, которая несет для общества нежелательные последствия: гибель или заболевание людей, ма'Ерриальный ущерб, наруше­ние экологического равновесия игл. *

В настоящее время нет единого стандартного определения ЧС, принятого для всех республик СНГ. Одно из определений приводится в Законе Республики Казахстан о чрезвычайных ситуациях природного и техногенного характера: “Чрезвычай­ная ситуация - обстановка на определенной территории, воз­никшая в результате аварии, бедствия или катастрофы, которые повлекли или могут повлечь гибель людей, ущерб их здоро- зью, окружающей среде и-объектам-хозяйствования, значи­тельные материальные потери и нарушение условий жизнедея­тельности населения” [1].

Как правило, чрезвычайная ситуация может иметь предвест­ников, несколько стадий развития и разнообразные последствия с учетом первичных и вторичных факторов воздействия. За­щита от ЧС предусматривает последовательную систему ме­роприятий, которая включает: анализ и прогноз ЧС, подготови­тельные работы на случай возникновения ЧС и разработку ме­роприятий во время ЧС, ликвидацию последствий ЧС. Этими вопросами занимаются специальные государственные службы z спецподразделения (подразделения агентства по ЧС, пожар­ная охрана, службы по ликвидации аварий в магистральных се­тях города, Госсанэпиднадзор, милиция и др.). Поскольку чрез- н ычайные ситуации возникают в результате многих причин и •о-гут систематизироваться по большому количеству признаков, т: так же, как и для опасностей, для них нет еще общепринятой ісассификации. Один из предлагаемых видов классификации -X приведен на рисунке 3. Данная классификация берет в рас- - гт только первичные факторы чрезвычайных ситуаций (напр., • гмзетрясения, обрушение здания, сель и др.) и не учитывает их

Дәріс №3.

Тақырыбы: ӨТҚ пәннің мақсаты, міндеті іске асырудың теориясы

Жоспары: ҚР Мемлекеттік жүйесі (ҚР) төтенше жағдайлардың алдын алу (ТЖ) Азаматтық қорғанысты (АҚ) тікелей басқару үшін орталық атқарушы орган құрылды – төтенше жағдайлар бойынша Қазақстан Республикасының Министрлігі (ТЖМ ҚР). [3,248-249, сурет29]

Дәріс №4.

Тақырыбы: Адамның қоршаған ортасындағы қауіп

Жоспары: Эволюция негізінде адам ағзасында мынадай меxанизмдер түзілді,адам ағзасы өмірдің әртүрлі жағдайларына бейімделуін қамтамсыз етті, ағзаның белсенділігі мен тұрақтылығы артты,ағза жүйесі белгілі бір мөлшердегі функциональді диапозонға ие болды.

Сыртқы қоршаған орта мен ағза бірлігі жүйке жүйесі және гуморальдік жолмен жүзеге асты.

Жүйке жүйесінің реттелуі ми және жұлын арқылы жүзеге асады,бүкіл ағза осылар арқылы жабдықталған.Гуморальді реттелу ішкі ағзалар және қан басқа да сұйықтықтар арқылы жүзеге асады.

Жүйке жүйесінің өз- ара байланысы орталық жүйке жүйесі және өз алдына бөлек ағзалар мен ағза жасушалары арқылы рецептор,анализатор, рефлекс,иммунитет арқылы жүзеге асады

[3,27-43б.],

Адамдардың қошаған ортамен үйлесімділігі.

Жоспары: Адам қоршаған орта жүйесі жақсы жұмыс істеп ,адам денсаулығына зиян келтірмеу үшін міндетті түрде адам мен қоршаған ортаның үйлесудің қамтамасыз ету керек және де антропаметрикалық, биофизикалық, энергетикалық, ақпараттық, псиxологиялық, қоғамдық ,теxникалық, эстетикалық үйлесуін қамтамасыз ету керек

Дәріс №5.

Тақырыбы: Адамның қоршаған ортасындағы қауіп

Жоспары: Жағымсыз факторлардың негізгі табиғи көздері Күн сәулесінің радиациасы, магниттік толқын, атмосфералық қысым, желдегі ылғалдың жоғарылауы Өндірістік және тұрмыстық ортаның жағымсыз факторының көздері.[4, 11-12бет.], [4, 12-13бет.],

Дәріс №6.

Тақырыбы: Адамның қоршаған ортасындағы қауіп

Жоспары: Өндірістік және тұрмыстық ортаның жағымсыз факторының көздері

Д) Әсері теріс факторларының адам ағзасына және қоршаған ортаға обитация: физикалық,химиялық,биологиялық,психофизиологиялық. [4,12-13-бет, 4, 13-14 бет

Дәріс №7.

Тақырыбы: Адамның функциялдық мүмкіндіктері.

Эволюция негізінде адам ағзасында мынадай меxанизмдер қалыптасады, адам ағзасы өмірдің әртүрлі жағдайларына бейімделуін қамтамсыз етті, ағзаның белсенділігі мен тұрақтылығы артты, ағза жүйесі белгілі бір мөлшердегі функциональді диапозонға ие болды. Сыртқы қоршаған орта мен ағза бірлігі жүйке жүйесі арқылы гуморальдік жолмен реттеліп, жүзеге асты.

Жүйке жүйесінің реттелуі ми және жұлынның бүкіл ағзаны қамттын жүйке арқылы іске асады. Гуморальді реттелу ішкі ағзаларды құрайтын қан басқа да сұйықтықтар арқылы жүзеге асады.

Жүйке орталық жүйке жүйесі мен жеке ағзалар және жасушалар арасындағы байланысты рецептор, анализатор, рефлекс, иммунитет арқылы жүзеге асырады[4,12-13-бет, 4, 13-14 бет

Дәріс №8.

Тақырыбы: Төтенше жағдайлар

Жоспары: Төтенше жағдай «ТЖ» - бұл тыныс-тіршілігі жағдайларының белгілі бір аумақта, табиғи немесе экологиялық, жаппай жұқпалы ауру тудырушы, адамдардың қалыпты өмірін бұзу немесе материалдық шығындарға әкелуші апат.

Төтенше жағдай болады:

А) Шығу тегі табиғи: метеорологиялық, тектоникалық, теллурлық, топологиялық, транспорттық, ғарыштық қауіпті құбылыстар.

Б) Шығу тегі антропогендік: транспорттық, өндірістік, техногендік қауіпті құбылыстар. ТЖ-төтенше жағдайлар тарау ауқымы бойынша көлемі мен келтірілген зиянның табиғи және техногендік сипаттағы бөлінеді ішкі, жергілікті, өңірлік және жаһандық.

Қазақстан Республикасы «табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар» заңы, ТЖ аймағындағы дүлей зілзалаларға сипаттамалар, бағалау талдау жүргізіледі. Апаттармен күресу тәжірибесі, зардап шеккен аудандарда жан-жақты көмек көрсету шекаралас елдермен бірлесе іске асыру қажеттігін халықаралық ынтымақтастықтың қажеттігін көрсетті. [1, 11-28, 34-43, 252-256бет], [4,33-34].

Дәріс №9.