Leptinotarsa decemlineata Say. 6 страница
v (-) – қыстаудағы жұлдызқұрт
v о - куыршақтануы
v - - жұлдызқұрт
v + - көбелектің ұшуы
v . – жұмыртқалау
Жабайы түнгі көбелек
Дикая сока
Euxoa conspicua Hb
Даму фенологиясы:
Ø Жұлдықұрттың қуыршақтануы – 18 мамыр
Ø Көбелектің алғашқы ұшуы – 10 - маусым
Ø Диапаузаға кету – 23 мауым
Ø Диапаузадан шығуы – 10 қыркүйек
Ø Жұмыртқалау – 15 қыркүйек
Ø Жұлдызқұрт – 20 қыркүйек
Көбелектің алғашқы ұшқан кезінде орташа ауа температурасы +24оС, ең жоғарғы температура +30О С, ең төменгі температура +18 оС, тиімді ауа температурасы (10-нан жоғары) 384ОС шамасында болды. 23 мамыр аралығында көбелектер диапаузаға кетіп, 10 қыркүйек аралығында көбелектер диапаузадан шығып қайтадан ұшуын жалғастырып, бұл мерзімінде орташа ауа температурасы +21оС, ең жоғарғы температура +27О С, ең төменгі температура +12 оС, шамасында болды.
Жабайы түн көбелегінің жұлдызқұрттарының зияндылығы ауыл-шаруашылыкта биылғы жылы 40 га қант қызылша алқабында байқалды. Қортындысы № 34 кестеде көрсетілген
Жабайы түн көбелегінің таралу биологиясы 4-5 жыл аралығында цикл ретінде жүреді. Сонғы циклы 2008 жылы байқалған.
Кесте
Жабайы түн көбелегінің қоңыстанған алқаптарына жүргізілген тексеру, га
(көктемгі)
| Шаруашылықтын аты | Жер көлемі | 1 ш.м. саны | |||
| тексерілген | қоныстан | төмен | орташа | жоғары | |
| ЖШС Сыпатай батыр | |||||
| ЖШС Жылы булақ | |||||
| Барлығы |
Меркі филиалының тексеру қортындысы
Жабайы түн көбелегінің дамуының фенологиялық күнтізбесі.
| Сәуір | Мамыр | Маусым | Шілде | Тамыз | Қыркүйек | ||||||||||||
| I | II | III | I | II | III | I | II | III | I | II | III | I | II | III | I | II | III |
| - | - | - | - | - | - | ||||||||||||
| о | о | о | о | ||||||||||||||
| + | + | + | + | + | + | + | + | + | + | ||||||||
| . | . | . |
· (-) – қыстаудағы жұлдызқұрт
· о - куыршақтануы
· - - жұлдызқұрт
· + - көбелектің ұшуы
· . - жұмыртқалау
Беде көбелегі
Клеверная совка
Disctstra trifolii Hufen
Даму фенологиясы
Ø Көбелектің ұшуы – 25 сәуір
Ø Жұмыртқалауы – 30 сәуір
Ø Жұлдызқұрт – 6 мамыр
Ø Куыршақтануы – 14 маусым
Ø Көбелектің ұшуы – 28 маусым
Ø Жұмыртқалау – 2 шілде
Ø Жұлдызқұрт – 7 шілде
Ø Куыршақтануы – 29 шілде
Ø Көбелектің ұшуы – 9 тамыз
Ø Жұмыртқалау – 13 тамыз
Ø Жұлдызқұрт – 18 тамыз
Ø Қуыршақтануы - 14 қыркүйек
Беде көбелегінің бірінші ұрпағы арам шөптерге жұмыртқалайды, одан шыққан жұлдызқұртар арам шөптермен көректенеді сондықтан оның саны мен қоныстанған алқаптарына санақ жүргізілген жоқ.
ЖШС Сыпатай батыр және ЖШС Жылы-бұлақ стационарлық шаруашылықтардың жалпы 50 га қант қызылша алқабында жүргізген тексеру кезінде беде көбелегінің жұлдызқұрты 7 га алқапта зиян келтіріп жатқаны байқалды. Қортындысы №35 кестеде көрсетілген
Тексеру кезінде 1 жас аралығында- 3 дана немесе 30%, 2 жас аралығында- 5 дана немесе 50%, 3 жас аралығында – 2 дана немесе 20% аралығында болды. Барлық алқаптарда дер кезінде химиялық өңдеулер жүргізілді.
Кестеде
Беде көбелегінің қоңыстанған алқаптарына жүргізілген тексеру, га
(көктемгі)
| Шаруашылықтын аты | Жер көлемі | 1 ш.м. саны | |||
| тексерілген | қоныстан | төмен | орташа | жоғары | |
| ЖШС Сыпатай батыр | |||||
| ЖШС Жылы булақ | |||||
| Барлығы |
Беде көбелегі биылғы жылы қыстауға толық даму фазасымен кеткенін ескере отырып және келесі 2013 жылдың көктем айы құрғақ және ыстық болса көбелектің ұшуы және жұмыртқалауы жаппай бір мезгілде болып зиянкестің саны айтарлықтай көбейе түсуі мүмкін.
Меркі филиалының тексеру қортындысы
Беде көбелегінің дамуының фенологиялық күнтізбесі.
| Сәуір | Мамыр | Маусым | Шілде | Тамыз | Қыркүйек | ||||||||||||
| I | II | III | I | II | III | I | II | III | I | II | III | I | II | III | I | II | III |
| (о) | о | ||||||||||||||||
| + | + | + | |||||||||||||||
| . | . | . | |||||||||||||||
| - | - | - | |||||||||||||||
| о | о | о | |||||||||||||||
| + | + | + | |||||||||||||||
| . | . | . | . | ||||||||||||||
| - | - | - | - | ||||||||||||||
| о | о | о | |||||||||||||||
| + | + | ||||||||||||||||
| . | . | . | |||||||||||||||
| - | - | - | - | ||||||||||||||
| о | о |
· (-) – қыстаудағы жұлдызқұрт
· о - куыршақтануы
· - - жұлдызқұрт
· + - көбелектің ұшуы
· . - жұмыртқалау
Шалған көбелегі.
Сәуір айында ЖШС Сыпатай батыр, ЖШС Жылы-бұлақстатционарлық шаруа қошалықтарындағы былтырғы егілген жүгері алқаптарындағы қыстаған шалғын көбелектің піләсінің физололгиалық жағдайын 20 га алқапта мониторингті тексеру жүргізілді. Қортындысы №36 кестеде көрсетілген. Тексеру кезінде зиянкестер байқалған жоқ.
Кесте
Шалғын көбелектің анықтауға тексеру (көктемгі).
| Аудан аттары | Жер көлемі, мың га | 1 шаршы метірдегі саны, дана | ||||
| Тексерілгені | Қоныстан ғаны | <2 | 2,1-5 | 5,1-10 | >10 | |
| Сарымолдаев а/о ж/қ | ||||||
| Сұрат а/о ж/қ | ||||||
| Барлығы |
ЖШС Сыпатай батыр, ЖШС Жылы-бұлақстатционарлық шаруашылықтарындағы егілген жүгері алқаптарында зиянкесті анықтау үшін 50 га алқапта тексеру жүргізілді. Қортындысы №37 кестеде көрсетілген. Зиянкес байқалған жоқ.
Кесте
Шалғын көбелектің анықтауға тексеру (көктемгі-жазғы).
| Аудан аттары | Жер көлемі, мың га | 1 шаршы метірдегі саны, дана | ||||
| Тексерілгені | Қоныстан ғаны | <2 | 2,1-5 | 5,1-10 | >10 | |
| Сарымолдаев а/о ж/қ | ||||||
| Сұрат а/о ж/қ | ||||||
| Өсу саны |
ЖШС Сыпатай батыр, ЖШС Жылы-бұлақстатционарлық шаруа қожалықтарындағы егілген жүгері алқаптарындағы шалғын көбелектің даму өзгерісін бақылау үшін 50 га алқапта тексеру жүргізілді. Қортындысы №38 кестеде көрсетілген Зиянкес байқалған жоқ.
Кесте
Шалғын көбелектің анықтауға тексеру (жазғы).
| Аудан аттары | Жер көлемі, мың га | 1 шаршы метірдегі саны, дана | ||||
| Тексерілгені | Қоныстан ғаны | <2 | 2,1-5 | 5,1-10 | >10 | |
| Сарымолдаев а/о ж/қ | ||||||
| Сұрат а/о ж/қ | ||||||
| Өсу саны |
ЖШС Сыпатай батыр, ЖШС Жылы-бұлақстатционарлық шаруа қошалықтарындағы зиянкестердің күздік қорын анықтау үшін 40 га алқапта тексеру жүргізілді. Қортындысы №39 кестеде көрсетілген Зиянкес байқалған жоқ.
Кесте
Шалғын көбелектің анықтауға тексеру (күзгі).
| Аудан аттары | Жер көлемі, мың га | 1 шаршы метірдегі саны, дана | ||||
| Тексерілгені | Қоныстан ғаны | <2 | 2,1-5 | 5,1-10 | >10 | |
| Сарымолдаев а/о ж/қ | ||||||
| Сұрат а/о ж/қ | ||||||
| Өсу саны |
Жер асты зиянкестер
Шырылдауық қоңыз
Шелкуны
Elateidat
Даму фенологиясы:
Ø Қоңыздың қыстаудан шығуы –17 сәуір
Ø Жұмыртқалауы – 20 сәуір
Ø Дернәсіл – 30 мамыр
Ø Қуышақтану (алдындығы жыл дернәсілдері) -
Ø Қоныз – 25 мамыр
Биылғы жылы көктем кеш шығуына байланысты зиянкестің қыстаудан шығуы өткен жылмен салыстырғанда 12 күн кеш болды.Бұл мерзімде ауа-райының орташа ауа температурасы +8оС аралығында, ең жоғарғы температура +13О С, ең төменгі температура +6оС, ауаның жағымды температурасы 267оС, Тиімді ауа температурасы 1,5ОС шамасында болды.
Биылғы жылы жаңбыр аз болып топырақтың беткі қабаты құрғақ болғандықтан шырышты қоңыздың дернәсілдері көктем кезіндегі жүргізген жер қазба кезінде топырақтың төменгі қабаттарында байқалды шамамен 8-10 см, сондықтан мәдени дақылдарға келтірген зияндылығы болған жоқ. Жаз мезгілінде жердін беткі қабаттары қатты кұрғап кеткен салдарынан жүргізген жер қазбалары кезінде зиянкестің дернәсілдері 20 см тереңдікке кеткені тіркелді.
Зауза қоңызы
Хрущ
Meioionthinae
Даму фенологиясы:
Ø Қоңыздың ұшуы (наурыз қоңызы) -23 сәуір,
Ø Шағылысу - (наурыз қоңызы) -10 мамыр
Ø Жұмыртқалауы – (наурыз қоңызы) -15 мамыр
Ø Дернәсілдері – 20 маусым
Ø Қуышақтану (алдындағы жыл дернәсілдері) (наурыз қоңызы) – 25 шілде
Ø Қоңыздың ұшуы келесі жылдың (наурыз қоңызы) – сәуір айы екінші он күндік
Биылғы жылы көктем кеш шығуына байланысты зауза қоңызының ұшуы өткен жылмен салыстырғанда 8 күн, ал шағылысу және жұмыртқалау фазалары 3 күн аралығында кеш болды.
ЖШС Жылы бұлақ стацанарлық шаруашылықта жерасты зиянкестердің санын анықтау үшін жер қазба жұмыстары жүргізілді. Қант қызылша себілген алқаптағы табылған зиянкестердің саны сымырқұрт орташа санмен 1 ш.м 0,2 дана, жоғарғы саны 0,5 дана, зауза қоңызы 0,3 дана,жоғарғы саны 0,5 дана, жабайы түн көбелегінің жұлдызқұрты 1ш.м саны 0,5 дана. Қортындысы № 40кестеде көрсетілген
Ауылшаруашылығы жерлерін кеміргіш , жапырақ кеміргіш, сымқұрттар және жалған сымқұрттардың қоныстануына тексеру.
(көктемгі) кесте 40
| № | Аудан аттары | Тексеріл гені | Қоныстанғаны | |||||
| р/н | Бар лығы | 1 м2 жердегі орналасу тығыздығы | ||||||
| <1 | <3 | <5 | <10 | >10 | ||||
| ЖШС Жылы бұлақ | 0,04 | 0,007 | 0,007 | |||||
| Барлығы | 0,04 | 0,007 | 0,007 |
Зауза қоңызының саны өткен жылмен салыстырғанда саны жоғары мөлшерде болды. Ауыл шаруашылық дақылдарына келтірген зияндылығы байқалған жоқ.
Тексеру 0,1 га алқапқа тексеру жүргізілді.Тексеру кезінде 0,01 га алқапта қоныстанғаны байқалды. Тексеру кезінде төмендегі зиянкестер бар екені анықталды. Соның ішінде орташа есеппен 1 ш.м. сымқұрттың саны 0,5 дана, пробадағы жоғарғы көрсеткіші бойынша 3 дана, зауза қоңызының дернәсілі 0,2 дана, пробадағы жоғарғы көрсеткіші бойынша 1 дана табылды. Қортындысы № 41 кестеде көрсетілген.
Кесте
Жүгері, қант қызылша, алқаптарында зауза қоңызы, сымқұрттар
сымқұрттардың қоныстануы(көктемгі – жазғы)тексеру.
| Шаруашылық аты-жөні | Тексер, га | Табыл га | Дақыл | Қарал проб | 1 шаршы метр табыл | |||
| Сым құрт | Зауза Дернәсіл | |||||||
| орт | жоғ | орт | жоғ | |||||
| ЖШС Сыпатай бат | 0,1 | 0,005 | қызылша | 0,5 | ||||
| ЖШС Жылы бұлақ | 0,1 | 0,005 | жүгері | 0,1 | ||||
| Барлығы | 0,2 | 0,01 | 0,3 |
Зауза қоңызының саны өткен жылмен салыстырғанда саны жоғары мөлшерде болды. Ауыл шаруашылық дақылдарына келтірген зияндылығы байқалған жоқ.
Тексеру 0,08 га алқапқа тексеру жүргізілді.Тексеру кезінде 0,01 га алқапта қоныстанғаны байқалды. Тексеру кезінде төмендегі зиянкестер бар екені анықталды. Соның ішінде орташа есеппен 1 ш.м. сымқұрттың саны 0,5 дана, пробадағы жоғарғы көрсеткіші бойынша 3 дана, зауза қоңызының дернәсілі 0,2 дана, пробадағы жоғарғы көрсеткіші бойынша 1 дана табылды. Қортындысы № 42 кестеде көрсетілген
Кесте
Жүгері, қант қызылша, алқаптарында зауза қоңызы, сымқұрттар
сымқұрттардың қоныстануы(жазғы)тексеру.
| Шаруашылық аты-жөні | Тексер, га | Табыл га | Дақыл | Қарал проб | 1 шаршы метр табыл | |||
| Сым құрт | Зауза Дернәсіл | |||||||
| орт | жоғ | орт | жоғ | |||||
| ЖШС Сыпатай бат | 0,04 | 0,005 | қызылша | 0,5 | ||||
| ЖШС Жылы бұлақ | 0,04 | 0,005 | жүгері | 0,1 | ||||
| Барлығы | 0,08 | 0,01 | 0,3 |
Қыркүйек айының 13 жұлдызында Сұрат а/о қарасты ЖШС Сыпатай батыр, ЖШС Жылы бұлақ шаруашылықтың 40 га егістік алқабында жүргізген топырақ қазба жұмыстары арқылы жер асты зиянкестердің түрлерін, олардың санын өткен жылмен салыстырғанда бір қалыпты болды. Тексеру кезінде 4-5 сантиметірлік тереңдікте сымқұрт байқалды. Қортындысы № 43 кестеде көрсетілген
43 кесте
Ауыл шаруашылық дақылдары отырғызылған жерлердегі жер асты
зиянкестері қанша алқапта қоныстанғаны туралы мәлімет.(күзгі)
| № | Аудан аттары | Тексерілген | Қоныстанғаны | |||||
| р/н | Барлығы | 1 м2 жердегі орналасу тығыздығы | ||||||
| < 1 | <3 | <5 | <10 | >10 | ||||
| ЖШС Сыпатай батыр | 0,02 | 0,001 | 0,001 | |||||
| ЖШС Жылы бұлақ | 0,02 | 0,001 | 0,001 | |||||
| Барлығы | 0,04 | 0,002 | 0,002 |
Көктемгі жүргізілген санақ бойынша жер асты зиянкесінің саны өткен жылмен салыстырғанда төмен болды. Оның себебі жауын шашын аз болғандықтан жер ылғалы төмен болып, сымырқұрт төмен қабатына түсіп ауыл шаруашылық дақылдарына келтіретін зияндылығы жойылды.
Жер асты зиянкестерге қарсы көктемде химиялық өңдеу жүргізілген жоқ.
Соңғы 2013-2014 жылдары зиянкестердің таралған алқаптарын және 1 ш.м қоныстанған сандарын ескере отырып, келесі 2015 жылы сымырқұрттың, жалған сымырқұрттың және зауза қоңыздың саны жылдағыдай зияндылығы шегінен төмен болуы мүмкін.
Астық тұқымдастардың зиянкестері