ТЭМА: УРАДАВАЯ ПАЛІТЫКА НА БЕЛАРУСІ Ў 1860-х – 1890-х гг

(2 гадзіны)

1. Мадэрнізацыйныя працэсы ў грамадстве. Асаблівасці буржуазных рэформ на Беларусі.

2. Эканамічная і саслоўная палітыка ўрада на Беларусі. Пашырэнне рускага землеўладання.

3. Урадавая палітыка па нацыянальнаму і рэлігійнаму пытаннях. Заканадаўства ў адносінах да яўрэяў.

Крыніцы:

Белоруссия в эпоху капитализма: Сборник документов и материалов. Т. 1-2. Мн., 1983-1990.

Дакументы і матэрыялы па гісторыі Беларусі. Т. 2. (1772 – 1903) / Пад рэд. Н.М. Нікольскага і І.Ф. Лочмеля. Мн., 1940.

История Беларуси в документах и материалах. Мн., 2000.

Хрестоматия по истории Белоруссии. С древнейших времен до 1917 г. Мн., 1977.

Літаратура:

Бригадин П.И., Кохановский А.Г. Социальная структура белорусского общества на рубеже XIX – XX вв. // Веснік БДУ. Сер. 3. 1996. № 3.

Брыгадзін П., Грыбко І. Аляксандр II:”Тэрмінова прыступіць да паляпшэння грамадскага кіравання…” // Беларуская Мінуўшчына. 1996. № 2.

Грыбко І. Выбары ў гарадскія думы ў Беларусі ў другой палове 70-х – пачатку 90-х гадоў XIX ст. // Беларускі гістарычны часопіс. 2002. № 6.

Грыгор’ева В. Канфесійная палітыка на Беларусі ў 60-80-я гады XIX ст.//

Матэрыялы па гісторыі Беларусі. Мн., 1997.

Жытко А. Палітыка самадзяржаўя па абмежаванню землеўладання дваран-католікаў на Беларусі 1861 –1914 гг. // Гісторыя: Праблемы выкладання. 1997. № 1.

Самбук С.М. Политика царизма в Белоруссии во второй половине XIX в. Мн., 1980.

Смалянчук А.Ф. Касцёл і царква: змаганне за ўплыў // Адукацыя і выхаванне. 1993. № 5.

Панюціч В. Рэформы дзяржаўных сялян Беларусі (канец 50-х – 70-я гг. XIX ст.) // Беларускі гістарычны часопіс. 1996. № 3.

Яноўская В.В. Хрысціянская царква ў Беларусі 1863 – 1914 гг. Мн., 2002.

ТЭМА: КУЛЬТУРА БЕЛАРУСІ Ў ДРУГОЙ ПАЛОВЕ XIX СТ.

(2 гадзіны)

1. Палітыка ўрада ў галіне адукацыі. Рэформа духоўных школ.

2. Тыпы школ. Развіццё прафесійнай і жаночай адукацыі.

3. Станаўленне навуковых ведаў. Развіццё беларусазнаўства. Публікацыі гістарычных крыніц. Друк.

4. Асноўныя стылі і накірункі мастацкай культуры. Выяўленчае і музычнае мастацтва. Тэатр. Літаратура.

5. Архітэктура і горадабудаўніцтва.

Крыніцы:

Белоруссия в эпоху капитализма: Сборник документов и материалов. Т. 1-2. Мн., 1983-1990.

История Беларуси в документах и материалах. Мн., 2000.

Хрестоматия по истории Белоруссии. С древнейших времен до 1917 г. Мн., 1977

Літаратура:

Архітэктура Беларусі: Энцыкл. даведнік. Мн., 1993.

Асвета і педагагічная думка ў Беларусі: Са старажытных часоў да 1917 г. Мн., 1985.

Березкина Н.Ю. Роль печати в распространении научных знаний в Белоруссии, 1861 – 1917. Мн., 1990.

Гісторыя беларускага мастацтва: У 6 т. Т. 3-6. Мн., 1980-1994.

Гісторыя беларускага тэатра: У 3 т. Т.1-3. Мн., 1983-1987.

Дробов Л.Н. Живопись Белоруссии XIX – начала XX в. Мн., 1974.

Каханоўскі Г.А. Археалогія і гістарычнае краязнаўства Беларусі ў XVI – XIX ст.ст. Мн., 1984.

Кісялёў Г. З думай пра Беларусь. Даследаванні і знаходкі з гісторыі бел. і літ. рэв. руху другой паловы XIX ст.ст. Мн., 1966.

Культурна-нацыянальныя працэсы на Беларусі ў другой палове XIX – пачатку XX ст.: Зб. навук. прац. Мн., 1998.

Снапкоўская С. В. Адукацыйная палітыка і школа на Беларусі ў канцы XIX – пачатку XX ст.ст. Мн., 1998.

Яноўская В.В. Хрысціянская царква ў Беларусі 1863 – 1914 гг. Мн., 2002.

Дакументы і матэрыялы.

Вытрымкі з сакрэтнага данясення генерал-губернатара У.І. Назімава міністру ўнутраных спраў аб прапановах інвентарных камітэтаў Віленской, Ковенскоа і Гродзенской губерній (ад 25 верасня 1857 г.).

… Представители дворянства трёх губерний, по тщательном обсуждении всех обстоятельств возложенного на них дела, … представили мне ныне следующие откровенные свои соображения:

… 1) обсуждая все возможные средства к улучшению быта крестьян, [инвентарные комитеты пришли] … к тому убеждению, что ... основанием ... устройства [крестьянского сословия] может быть только прекращение крепостного состояния, при неприкосновенности вотчинных прав помещиков на землю.

2) ... [Представители дворянства], полагают, что будущие отношения сии должны быть основаны на добровольных и сколь можно более продолжительных условиях крестьян с владельцами земель, как на единстенном средстве, обеспечивающем права и выгоды обоих сторон. …

5) Имея в виду, что со введением нового положения, всякая ответственность помещика относительно крестьян прекращается, они признают полезным, … – предоставить помещикам, не согласятся ли они простить крестьянам обременяющие их недоимки…

…Важнейшими трудностями, которые придётся преодолеть, считается: врожденный характер простого народа, опасность от разрыва связи между крестьянином и помещиком, поддерживающей обоюдные, материальные их выгоды,… Что касается народного характера, то отличительная черта его – вялость и мешкотность. Такой характер непременно требует над собою опеки и понуждения, предоставленный же самому себе теряется и погибает. …

…В настоящую минуту одни помещичьи имения почитаться должны главными источниками хлебной местной производительности, и [реформа должна произойти так,] .., дабы помещик, при предстоящем преобразовании крестьянского сословия, не лишался рабочих сил на обработке полей своих,…

Дакументы і матэрыялы па гісторыі Беларусі. Т. 2. (1772 – 1903). Мн., 1940. С. .373-377