Напишите эти предложения в вопросительной форме прошедшего продолженного времени
1. Bize bakıyordu
2. Akşam için yemek yapıyordum
3. Misafirlerle salonda oturuyordunuz
4. Adamlar caddede yürüyorlardı
5. Sen o dili öğreniyordun
6. Mutfakta yemek yiyorduk
Напишите эти предложения в указанном в скобках времени
1. Bu işi bitirdik (gelecek zaman)
2. Yarın akşam bize gelecek misiniz? (şimdiki zaman)
3. Arabayı ondan daha hızlı sürüyor (geniş zaman)
4. O arabaya bineceğiz (zorunluluk durumu)
5. Adam fotoğraf çekiyor (-ebilmek yapısı + geçmiş zaman)
6. Kitapları okuyacaksınız (geçmişte devamlı halı)
7. Onu içecek misin? (şimdiki zaman)
8. Bu adamla evlenmeyecek (geçmiş zaman)
Переведите на русский язык
1. Son otobüse bindim; bu yüzden geç kalmadım
2. Çok hoş bir kız. Onunla konuşmak istiyor musun?
3. Çok susadık. Bir şişe su verebilir misiniz?
4. Bir gürültü duydum. Sen duydun mu?
5. Çocuklar oyuncakla oynuyorlardı. Anneleri konuşuyorlardı ve onları izliyorlardı
6. İlk evin neredeydi?
7. Ne hoş bir kartpostal bu!!! Onu almak istiyorum
8. Soğandan insanlar ağlar
Переведите на турецкий язык
1. Он посылает открытку из Америки каждый месяц
2. Он и его подруга шли в ресторан
3. Почему ты не отремонтировал радио?
4. Она порезала (срезала) самые красивые розы в саду
5. Не приезжай сюда в феврале. Я приеду к тебе в марте
6. Осторожно!! Твой стакан может упасть со стола.
7. Для пикника мы готовили мясо с луком и другую еду
8. Ты хочешь пить? Я тебе налью молока или воды?
Урок 72
НОВЫЕ СЛОВА. ПРОШЕДШЕЕ ПРОДОЛЖИТЕЛЬНОЕ ВРЕМЯ – ПРОДОЛЖЕНИЕ. СУФФИКС –DİĞİ ZAMAN
Geç kalmak | Опаздывать | Çok geç kaldım. Patron kızacak |
Satıcı | Продавец | Kapının önünde bir satıcı var |
Ara sıra | Время от времени, иногда | Ara sıra buraya gelir ve bir bardak bira içer |
Fiyat | Цена | Bu kolyenin fiyatı nedir? |
Anlam | Значение | Bu sözcüğün anlamını bilmiyorum |
Garip | Странный | Çok garip bir öykü dinledim |
Mum | Свеча | Bu mum diğerinden daha uzundur |
Kamyon | Грузовик | Onun kamyonu var. Bavulları taşıyabilir |
Geç kalmak
Мы уже знакомы с этим словом по текстам и упражнениям из прошлых уроков. Вкратце вспомним его использование.
Geç kaldım я опоздал
Bu sabah çok geç kaldı она очень опоздала сегодня утром
Geç kalma ! не опаздывай
Daima geç kalırlar они всегда опаздывают
ПРОШЕДШЕЕ ПРОДОЛЖИТЕЛЬНОЕ ВРЕМЯ – ПРОДОЛЖЕНИЕ
В прошлом уроке мы узнали: как строится утвердительная и вопросительная форма этого времени. В этом уроке изучим отрицательную форму.
BEN
Yazmıyordum я не писала
Beklemiyordum я не ждал
Oynamıyordum я не играла
Seyretmiyordum я не смотрел
Odamı temizlemiyordum я не убирал в своей комнате
Ofiste çalışmıyordum я не работала в офисе
SEN
Yazmıyordun ты не писал
Beklemiyordun ты не ждала
Oynamıyordun ты не играл
Seyretmiyordun ты не смотрела
O evde yaşamıyordun ты не жил в том доме
Onunla konuşmuyordun ты не разговаривала с нею
O
Yazmıyordu он не писал
Beklemiyordu она не ждала
Oynamıyordu она не играла
Seyretmiyordu он не смотрел
Mutfakta yemek yapmıyordu она не готовила еду на кухне
Fotoğraf çekmiyordu он не фотографировал
BİZ
Yazmıyorduk мы не писали
Beklemiyorduk мы не ждали
Oynamıyorduk мы не играли
Seyretmiyorduk мы не смотрели
Salonda oturmuyorduk мы не сидели в зале
Bu otele gitmiyorduk мы не уезжали в этот отель
SİZ
Yazmıyordunuz вы не писали
Beklemiyordunuz вы не ждали
Oynamıyordunuz вы не играли
Seyretmiyordunuz вы не смотрели
Araba sürmüyordunuz вы не водили машину
Resime bakmıyordunuz вы не смотрели на картину
ONLAR
Yazmıyorlardı они не писали
Beklemiyorlardı они не ждали
Oynamıyorlardı они не играли
Seyretmiyorlardı они не смотрели
Evden çıkmıyorlardı они не выходили из дома
Yatak odasında sigara içmiyorlardı они не курили в спальне
Babasına yardım etmiyordu он не помогал своему отцу
İşçiler patronla konuşmuyorlardı рабочие не говорили с боссом
Arkadaşlarımla yürümüyordum я не шел пешком с моими друзьями
Almanca öğrenmiyordun ты не учил немецкий
Kapıyı kapamıyordunuz вы не закрывали дверь
Zeytin yemiyorduk мы не кушали маслины
Очень часто встречается такая ситуация, когда предложение, построенное в прошедшем продолжительном времени, сопровождается другим предложением, связанным с ним по смыслу. Время этого второго предложения также прошедшее. Для того, чтобы объединить эти два предложения в одно, используется особый суффикс – diği zaman. (возможны еще варианты –dığı zaman, -duğu zaman, -düğü zaman, – tiği zaman, –tığı zaman, -tuğu zaman, -tüğü zaman)
Рассмотрим пример:
Ben geldim я пришла
O kitap okuyordu он читал книгу
Второе предложение стоит в прошедшем продолженном времени. Если во время исполнения какого-либо действия в этом времени, одновременно выполняется и другое, то при объединении двух частей в одно предложение, в первой его части к корню глагола прибавляем суффикс –diği zaman (не забывая про личные окончания после -diği) и получаем вот что:
Ben geldim я пришла
Ben geldiğim zaman когда я пришла
Kitap okuyordu он читал книгу
Ben geldiğim zaman kitap okuyordu. Когда я пришла, он читал книгу
Обе части переводятся в прошедшем времени, а точнее - вторая часть – в прошедшем продолженном.
Ben Gittiğim zaman когда я пошел
Sattığım zaman когда я продала
Gördüğüm zaman когда я увидел
Bulduğum zaman когда я нашла
Duyduğum zaman когда я услышал
Yürüdüğüm zaman когда я шел (пошел)
Getirdiğim zaman когда я принес
Ben sesi duyduğum zaman kızım uyuyordu когда я услышал этот звук, моя дочь спала
Pencereyi açtığım zaman onlar konuşuyorlardı когда я открыл окно, они разговаривали
Sengeldin ты пришла
Sen Geldiğin zaman когда ты пришла
Gittiğin zaman когда ты ушла
Sattığın zaman когда ты продал
Gördüğün zaman когда ты увидел
Bulduğun zaman когда ты нашла
Duyduğun zaman когда ты услышала
Yürüdüğün zaman когда ты шел (пошел)
Getirdiğin zaman когда ты принесла
Geldiğin zaman televizyon izliyorlardı когда ты пришел, они смотрели телевизор
Çayı getirdiğin zaman kahve içiyordu когда ты принесла чай, он пил кофе
Ogeldi он пришел
O geldiği zaman когда он пришел
Gittiği zaman когда она ушла
Sattığı zaman когда она продала
Gördüğü zaman когда он увидел
Bulduğu zaman когда он нашел
Duyduğu zaman когда она услышала
Yürüdüğü zaman когда она шла
Getirdiği zaman когда она принесла
O geldiği zaman yemek yiyorduk когда она пришла, мы кушали
Telefon ettiği zaman mektup yazıyordu когда он позвонил, она писала письмо
Arkadaşını gördüğü zaman otobüse biniyordu когда он видел твоего друга, тот садился на автобус
Kapıyı açtığı zaman satıcı gidiyordu когда она открыла дверь, продавец уходил
Biz geldik мы пришли
Biz geldiğimiz zaman когда мы пришли
Gittiğimiz zaman когда мы уехали
Sattığımız zaman когда мы продали
Gördüğümüz zaman когда мы увидели
Bulduğumuz zaman когда мы нашли
Duyduğumuz zaman когда мы услышали
Yürüdüğümüz zaman когда мы пошли пешком
Getirdiğimiz zaman когда мы принесли
Biz içeri girdiğimiz zaman misafirler gidiyordu когда мы вошли (внутрь), гости уходили
Onu bulduğumuz zaman bizi bekliyordu когда мы его нашли, он нас ждал
Anneni gördüğümüz zaman evi temizliyordu когда мы увидели твою мать, она убирала в доме
Patronla konuştuğumuz zaman bizi dinliyordunuz когда мы говорили с начальником, вы нас слушали
Siz geldiniz вы пришли
Siz geldiğiniz zaman когда вы пришли
Gittiğiniz zaman когда вы ушли
Sattığınız zaman когда вы продали
Gördüğünüz zaman когда вы увидели
Bulduğunuz zaman когда вы нашли
Duyduğunuz zaman когда вы услышали
Yürüdüğünüz zaman когда вы пошли пешком
Getirdiğiniz zaman когда вы принесли
Siz geldiğiniz zaman bahçede oturuyorlardı когда вы пришли, они сидели в саду
Ofise gittiğiniz zaman müdürü bekliyordu когда вы пошли в офис, он ждал директора
Sigara içtiğiniz zaman öğretmen geliyordu когда вы курили, учитель приходил
Telefon ettiğiniz zaman uyuyorduk когда вы позвонили, мы спали
ОБРАТИТЬ ОСОБОЕ ВНИМАНИЕ!!!!!
Onlargeldi они пришли
Onlar geldiği (geldikleri) zaman когда они пришли
Gittiği (gittikleri) zaman когда они ушли
Sattığı (sattıkları) zaman когда они продали
Gördüğü (gördükleri) zaman когда они увидели
Bulduğu (buldukları) zaman когда они нашли
Duyduğu (duydukları) zaman когда они услышали
Yürüdüğü (yürüdükleri) zaman когда они пошли пешком
Getirdiği (getirdikleri) zaman когда они принесли
Geldikleri zaman bahçede oturuyorduk когда они пришли, мы сидели в саду
Ofise gittikleri zaman müdürü bekliyordu когда они пошли в офис, он ждал директора
İçeri girdikleri zaman ben dışarı çıkıyordum когда они вошли, я уходил
Telefon ettikleri zaman sen duş yapıyordun когда они позвонили, ты принимал душ
MEVSİMLER
Bir yılda dört mevsim var. İlkbahar, yaz, sonbahar ve kış.
Yazın hava sıcaktır. İnsanlar genellikle yazı severler. Tatil için bir yere giderler. Denizde yüzerler. Parklarda otururlar. Pikniğe giderler. Çocuklar parkta oynarlar.
Kışın hava soğuktur. Çocuklar okula giderler. Parklar boştur. Kar yağar. Türkiye’de kışın genellikle soğuk olur. Türkiye’nin doğusu batıdan daha soğuktur. Doğuda çok kar yağar.
Sonbahar ve ilkbaharda hava çok soğuk değildir. Yağmur yağar. Sonbaharda ağaçların yaprakları düşer. İlkbaharda yeni yapraklar gelir.
ДОМАШНЯЯ РАБОТА
Перевести текст
2. Придумайте предложения с этими глаголами и местоимениями (или существительными) в прошедшем продолженном времени:
1. Ben, gitmek
2. O, izlemek
3. Gül, vermek
4. Kamyon, gelmek
5. Onlar, oturmak
6. Top, oynamak