Каатинга –засухоустойчивый растительный покров, на северо-востоке Бразилии, которые состоят из низкорослых колючих деревьев и кустарников.

Каледонид - каледон қатпарлылығы кезеңінде пайда болған тау жүйесі.

Каледонид –горная система, образовавшиеся в каледонской складчатости.

*Калий тұздары - құрамында калий бар минералдардың шөгінді тау жыныстарына шоғырлануы.

Калийные соли –осадочные горные породы, состоящие из минералов, содержащих калий.

*Кайнозой эрасы- (гр. Kainos-жаңа, zoe- тіршілік)- Жердің геологиялық тарихындағы ең жаңа эра 67 млн. жылға созылған. Үштік және төрттік дәуірлерге бөлінеді..

Кайнозойская эра-(гр. новая, жизнодеятельность)Самая новая эра в геологической истории Земли, которая длился 67 млн. лет. Подразделяется на два периода-третичный и четвертичный.

Каледон қатпарлығы (Каледония –Шотландияның ежелгі аты)- төменгі палеозойда өткен қатпарлық. Батыс Еуропаның солт., Сарыарқаның бат. бөлігі, Солт. Тянь-Шянь, Оңт. Сібір тауларының қатпарлы құрылымдары түзілген.

Каледонская складчатость(Каледония прежнее название Шотландии)-нижнепалеозойская складчатость. Формировались структурные складчатости Север Зап. Европы, зап. Сарыарки и Сев. Тянь-Шань

*Кальдера – (португал, исп. Cabdera – қазан) – вулкан кратерінің бұзылуынан пайда болған, қабырғалары тік жар немесе сатылы, дөңгелек ойыс. Ені 15-20 км, тереңдігі бірнеше жүз м-ге жетеді. Мысалы Пальма аралындағы вулкан кратері(Канар аралдары).

Кальдера-кратер вулкана, имеющий несоразмерно большую величину по сравнению с самим вулканом (ширина15-20км. и глубина несколько ста м.-ров), например кратер вулкана на о.Пальма(Канарские острова).

*Каолин(Қытай елді мекенінің атауы) - негізінен каолинит деген минералдан тұратын ақ түсті саз. К. Құрамында дала шпаты бар тау жыныстарының жел әсерінен үгітілуінен қалыптасады.

Каолин(от названия местности в Китае)–глина белого цвета, состоящая главным образом из минерала каолинита. К. образуется в результате выветривания горных пород, содержащих полевые шпаты.

Каррлық алаңдар - өсімдік жамылғысынан айырылған әктасты жалаңаш үстірт, бетіндегі үшкір тістер - каррлар оны көптеген сайларға бөліп тұратындықтан, көп тісті тараққа ұқсайды.

Карровое поле – известковое оголенное плато без растительного покрова, имеющий наземные острые зубы-карры, которые делят на многие балки, похожое на расческу.

Картометрия(гректің chartes - парақ немесе папирус орамы және metron - өлшем деген сөздерінен шыққан) - карта бойынша географиялық объектілердің ұзындығын, ауданын, бұрыштарын және басқа сипаттамаларын өлшеу әдістерін зерттейтін картографияның бөлімі.

Картометрия( греч. папирус, измерение)-отдел картографии, который изучает длину, площадь, углы и другие методы измерения географических объектов по карте.

*Каучукті өсімдіктер - тканьдерінде каучук жиналатын өсімдіктер, мыс., Бразилия гевеясы, Мексика гваюласы, фикус және т.б. Қазір табиғи каучук Оңтүстік Батыс Азияда көп өсетін Бразилия гевеясынан алынады.

Каучуконосы –растения, накапливающие в своих тканях млечный сок, содержащий каучук.напр.Бразильская гевея,Мексиканская гваюла,фикусы.В настоящее время натуральный каучук добывается из Бразильской гевеии.

Каулифлория- ормандарда ылғал жеткілікті болғандықтан өсімдіктердің гүлдері мен жемістері ағаш діңінің үстінен тікелей шығатын құбылыс. Өсімдіктер бойында бір мезгілде барлық вегетациялық процестер (бүр жару, гүлдеу, жеміс беру) қатар жүре алады.

Каулифлория-

*Кампос(португалдың campo-дала, жазық деген сөзінен шыққан) - Бразилия саваннасының жергілікті атауы (Оңтүстік Америка).

Кампос(португ-поле, равнина)-название саванн в Бразилии (Южная Америка).

*Каньон, терең аңғар(испан тіліндегі canon-деген сөзден шыққан) - тік беткейлі, түбі тар терең өзен аңғары. Мыс., Солтүстік Америкадағы Колорадо өзенінде Үлкен т.а. бар, оның ұзындығы 320 км, тереңдігі 1200-1800 м.

Каньон-узкие долины с отвесно-ступенчатыми склонами и узким дном, промытые реками.Напр.на реке Колорадо есть б.д.длина 320км.,глубина 1200-1800м.

*Канар ағысы-Азов аралдарынан шығып, оңтүстікке ағатын Солтүстік Африка ағысы.

Канарское течение-Северо-Африканское течение, идущее от Азовских островов к югу.

???Карта легендасы (лат. Legenda – оқылуға тиісті нәрсе) – картаның шартты белгілері мен олардың түсініктеме жазуларының жиынтығы. Әдетте картаның шеттерінде орналастырылады. Картаның мазмұнын ажыратып оқу үшін қажетті қосымша.

Легенда карты( лат.нужное для прочитание)-совокупность условных знаков и ее объяснительные записи карт.Нужное приложение для разборчивого определения содержании карт.

*Картографиялық генерализация (лат. Generalis – басты, ортақ) – географиялық объектілерді картада бейнелеу үшін бастыларын іріктеп, жинақтап алу. Картографиялық генерализация дәрежесі картаның масштабына және бейнеленетін жердің ерекшеліктеріне байланысты.

Картографическая генерализация(лат.–главный)-сделать упор на главное, чтобы изображать географические объекты на карте. Степень картографической гинерализации зависит от масштаба и особенности изображаемой местности.

*Карьер (фр. Corriere - тас қазатын жер) – жер бетіне жақын жатқан пайдалы қазбаларды ашық әдіспен өндіретін жер. Мысалы: Арқалықтағы боксит, Екібастұздағы қоңыр көмір карьері.

Карьер (фр.–место, добываемое камней)-место, добывающие полезные ископаемые, открытым способом, лежащие близко на поверхности земли. Напр. Карьеры Аркалыкского боксита и Екибастузского бурого угля.

Картограмма əдісі – салыстырмалы статистикалық көрсеткіштерді əкімшілік бөліну бірліктері бойынша көрсету, мысалы, облыс бойынша халықтың тығыздығы, елдердегі бидай егістігінің үлесі, жəне т.б.

Метод картограммы-

Картодиаграмма əдісі – абсолюттік статистикалық мəліметтерді əкімшілік бөліну бірліктері бойынша картограмма түрінде көрсету. Диаграммалар əртүрлі геометриялық пішіндер түрінде беріледі: шеңбер, квадрат, үшбұрыш, бесбұрыш жəне бағаналы диаграммалар да кеңінен қолданылады.

Метод картодиаграммы-

*Картадағы жазулар – аса маңызды ақпарат көзі болып саналады, олардың көмегінсіз карта мазмұнын түсіну мүмкін емес. Картадағы жазулар үш топқа бөлінеді: топонимдер, терминдер, түсіндірме мəтіндер.

Описи карт-являютсяочень важными источниками, без которых невозможно понять содержание карт. Описи карт делятся на три груп: топонимы, термины и объяснительные тексты.

*Карбонатты шөгінді- құрамында көмір қышқылының қоспалары болатын жыныстар.

Карбонатные осадки- породы, содержащие добавки угольной кислоты.

*Катокомбалар- ұзындығы кейде бірнеше километрге жететін жер астындағы үңгірлер мен коридорлар.

Катакомбы-подземные пещеры и коридоры, достигающие иногда до несколько километров.

???Каустобиолиттер- жанғыш қазындылар; органикалық жолмен пайда болған тау жыныстары.

Каустобиолиты-воспламеняюшие породы; горные породы, образующиеся органическим путем.

Капилярлық су - топырақ пен топырақ асты жыныстарының қыл түтікшесінен жер қызған кезде топырақ астынан жер бетіне қарай көтерілетін су.

Капилярная вода-

*Каштан топырақ-құрғақ даланың каштан түстес топырағы. Өсімдік дүниесіне

кедей. Каштан топырақтың құрамындағы шірінді (2-5%).

Каштановые почвы-почвы сухих степей каштанового цвета. Вследствие скудной растительности.Каштановая почва содержит мало перегноя (2-5%).

????Кәсіпорын– өнеркәсіп, ауыл шаруашылығы, транспорт т.б. өндіріс салаларының ең төменгі бірлігі. Әрбір кәсіпорын негізгі қор (үй құрылысы, құрал-жабдық), айналым құралдары (ақша, шикізат, көмекші материалдар) және жұмысшы күшінен тұрады.

Предприятие-самая низкая единица отраслей промышленности, сельского хозяйства, транспорта и др. Каждое предприятие состоит от основного запаса , инструмента оборота и рабочей силы.

Кәсіптік жануарлар – аңшылық кәсібінің негізін құрайтын, ауланып пайдаланылатын жануарлар. Терісі бағалы құрлық пен теңіз аңдары, тұяқтылар жатады.

Промысловые животные-

*Кембрий дәуірі, кембрий (Камбриа – Англиядағы Уэлс провинциясының лат.аты) – палеозой эрасының бірінші дәуірі. 80 млн. жылға созылған. Дәуірдің бас кезінде Байкал тау жасалуы аяқталған.

Кембрийский период-первый период палеозойской эры, длительностью около 80млн лет.В начале кембрийского периода закончился Байкальская складчатость.

Кемпірқосақ – аспанның бір жағында торлаған бұлттан жаңбыр жауып, ал екінші, қарсы жағында жарқырап күн шығып тұрғанда бұлтты жақтан көрінетін түрлі түсті доға. Күн сәулесінің аспандағы су тамшыларынан өткенде сынып, құрамдас бөліктеріне (қызыл, сары, жасыл, көгілдір т.б.) бөлінуінің нәтижесінде пайда болады.

Радуга-

Кешен - әр түрлі , бірақ бір-бірімен өзара байланысқан бөліктердің біртұтас бүтінді құрауы. Сонда, аумақтық өндірістік кешен (АӨК) - белгілі бір аумақта дамыған бір-бірімен байланысты салалар мен өндірістердің үйлесімі.

Комплекс-

Кварц-қатты, түссіз, ақ және түрлі-түсті минерал. Химиялық құрамы-кремнезем, кремнидің қос тотығы.

Кварц-минерал,твердый, бесцветный, белый или имеющий различных видов цвета. Химический состав-кремнезем, дуокись кремния.

Киммериялық тектогенез– альпі қатпарлығы алғашқы фазаларының жиынтығы, Кавказ, Маңғыстау таулары, т.б. түзілген.

Киммерийческая складчатость-совокупность ранних фаз альпийской складчатости , проявивщихся на Кавказе, Мангышлаке и др.

Кимберлит түтіктері – (Оңт. Африкадағы Кимберли қаласының атынан) – кимберлит атты алмасты магмалық тау жынысымен толған түтік тәріздес дене. Вулканизм әрекетіне байланысты газ қопарылысы кезінде кратер түрінде пайда болған. Бірақ лава олардан сыртқа шығып төгілмей, кептеліп қалған.

Кимберлитовые воронки-

Клиф- соқпа толқынның әсерінен пайда болған абразиялық жағаның бөлігі.

Клиф-

*Климат - белгілібір аймақтағы ауа райының көпжылдық режимі.Жергілікті жер климаты салыстырмалы түрде шағын аймақты қамтиды.

Климат-–многолетний режим погоды в той или иной местности. Местный климат распространен на сравнительно небольшой территории.

Кокос пальмасы-барлық тропиктік елдерде өсіріледі, әсіресе Индонезия мен Тынық мұхиты аралдарында.Кокос пальмасының қабығынан мықты талшық, ірі жаңғағынан шырын, май алады.

Кокосовая пальма-пальма, разводимая во всех тропических странах, особенно же в Индонезии и на островах Тихого океана. Из обалочек плода кокосовой пальмы получают прочное волокно, из ореха приготовляют сок и масло.

*Кометалар – (грек тілінде, kometes – құйрықты жұлдыз деген мағына береді) Күн жүйесіндегі созылыңқы эллипсоид тəрізді планета қозғалатын орбита бойымен айналатын аспанның кіші денелері.

Кометы( гр. длинноволосый, звезда с хвостом)- малые тела Солнечной системы, растянувшиеся в виде эллипсоида и совершающие свои пути по той же орбите, что и планеты.

*Континенттік климат -тәуліктік және жылдық температурасында үлкен ауытқушылық бар, жауын-шашын аз түсетін, ауа райы құрғақ, жазы ыстық, қысы суық климат. К.к. негізінен теңізден шалғай аудандарда байқалады.Континентальный климат- климат с большими суточными и годовыми колебаниями температуры и малым количеством осадков. Свойственно сухое и жаркое лето, холодная зима. К.к. наблюдается главным образом в местах, удаленных от морей.

Конурбация- таяу орналасқан және өз ара тығыз байланысты қалалар тобы.

Конурбация-

Конвертор - алмұрт тәрізді жабық пеш. Қалың болаттан жасалып, іші отқа төзімді кірпішпен қапталады. Конверторға сұйык шойын құйылып, ауамен үрленеді.

Конвертор-

*Корал аралдары-негізінен коралл скелетінен түзілген шағын аралдар.Корал аралдары ыстық климат аймағындағы теңіздерде дамыған.

Коралловые острова-небольшие острова, образованные главным образом скелетами кораллов. Коралловые острова развиты в морях жаркого климата.

* Космогония- әлемнің, яғни аспан денелерінің жаралуы туралы ғылым.Көптеген ғалымдар әлемнің алғашқы пайда болуын газ тәрізді тұманнан немесе метеориттен тұрады деп болжайды.

Космогония-учение об образовании вселенной.Многие зипотезы объяняют, что происхождение вселенной, существованием первичной туманности газообразного или метеоритного состава.

*Космополиттер- барлық құрлықтарда немесе мұхиттарда өмір сүретін өсімдіктер мен жануарлар түрі.

Космополиты-виды растении и животных, живущие во всех материках и океанах.

*Кокс (нем.) – кокстелетін тас көмірді жоғары температурада ауа жібермей 900 º -1000º қыздырудың нәтижесінде пайда болатын отын. Кеуекті құрылысының кеуекті болуы, домна пешінде қатты қызып жануына жағдай жасайды.

Кокс –топливо, получаемое из коксующихся углей в результате прокаливания их в особых печах без доступа воздуха до температуры 900º -1000º. Кокс имеет вид пористых кусков, который позволяет сильно нагреватся доменной печи.

*Кокс газы - кокстеу арқылы тас көмірден алынатын газ; бұнда газбен қатар, сұйық зат(смола) мен қатты қалдық(кокс) бөлінеді.

Коксовый газ – газ, получаемый из каменных углей при коксовании; при этом процессе наряду с газом образуются жидкие продукты (смолы) и твердый остаток(кокс).

*Кокстелетін көмір - оңай бірігетін тас көмірдің бір түрі, одан кокстеу арқылы кокс, кокс газы, шайыр алынады.

Коксующийся уголь – разновидность каменного угля, легко спекающегося, из которого при коксовании получается кокс, коксовый газ и смолы.

*Конгломерат(латынның conglomerates - жиналған деген сөзінен шыққан) - өзара ажырамастай болып біріккен ұсақ жұмыр тастардан тұратын шөгінді тау жынысы. К. қабат түзе орналасады. Теңіз, өзен, көл К ы болады.

Конгломерат( лат. скучиваю) –осадочная горная порода, состоящая из сцементированных галек с примесью песка, гравия и валунов.Конгломераты бывают слоистые, различают еще как, морские, речные и озерные.

*Конденсация(латынның condensation - нығыздалу, қоюлану деген сөзінен шыққан)- су буының газ тәрізді күйден сұйық немесе қатты күйге айналу процесі.

Конденсацией называется(лат-сгущение) –превращение водяного пара, содержащегося в атмосфере, в жидкое или твердое состояние.

* Колчедан (Кіші Азиядағы еж.грек колониясы – Халкедонның атынан) – түрлы металдардың күкіртпен қосындысының жалпы аты. Мыс.,темірдің күкіртпен қосындысы-күкіртті колчедан, немесе пирит,мыстың күкіртпен қосындысы-мысты колчедан, немесе халькопирит.

Колчедан(от имени греч. Колонии-Халкедон) –соединения различных металлов с серой.Напр.соединение железа с серой-серный колчедан, или пирит, меди с серой-медный колчедан, или халькопирит.

Консервативті ландшафт - барлық кешендері динамикалық тепе-теңдік тапқан ландшафтылар.

Консервативный ландшафт –

Консументтер– тұтынушылар, дайын органикалық заттарды пайдаланып қоректену, оларды бір түрден екінші түрге айландырады да жер бетіндегі тіршіліктің жагдана түсуіне жағдай жасайтындар.

Консументы-

*Комета (гр. Kometes – құйрықты) – Күн жүйесіне кіретін, оны ұзарған эллипс тәріздес, орбитамен айналып жүретін аспан денесі. К. Қатты ядро мен оны қоршаған газдан тұратын басы және газ бен шаң-тозаңнан құралған ұзын құйрығы болады.

Комета –(греч. Волосатые звезды)-небесные тела,движущиеся по вытянутым эллипсом. Комета состоит из головы в виде туманного пятна, обыкновенно с ярким ядром в центре, и длинного хвоста состоящиеся из пыли.

*Компас(голл. Kompassare – өлшеу) – жер бетінде бағытты бағдарлау үшін және азимут пен горизонт тораптары анықтау үшін қолданылатын құрал.

Компас –прибор для ориентировки наземной поверхности и определения сторон горизонта.

*Конвертор(лат. convertere – өзгерту, басқаға айналдыру) – қара металлургия өндірісінде қолданылатын, формасы алмұрт тәріздес, қалың болаттан жасалған, сыйымдылығы 20-350 т жабық , іші отқа төзімді кірпішпен қапталған пеш.

Конвертор(лат.-изменить) –стальное сооружение ( печь) грушевидной формы, емкостью от20-350т., выложенный огнеупорным материалом, используемый в черной металлургии.

Конвекция (латынның convectio – жеткізу деген сөзінен шыққан) – температура мен тығыздық айырмашылығының әсерінен ұсақ бөлшектердің тік бағытта орын ауыстыруы.

Конвекция( лат.-доносить)-

???Континенттік шөгінділер- теңіз шөгінділерінен өзгеше, құрлықта пайда болатын шөгінділердің жиынтығы. Жер бетіндегі, су түбіндегі және мұз астындағы К. ш. белгілі.

Континентальные отложения–совокупность породы, образующиеся на суши, отличившиеся от морских пород. Известны континентальные отложении наземные, подводные и под льдом.

*Кратер(гректің krater - үлкен астау деген сөзінен шыққан) - жанартау әрекетінің нәтижесінде оның төбесінде немесе беткейінде пайда болған, диаметрі ондаған метрден жүздеген метрге дейін жететін шұңқыр. Вулкан атқылаған кезде кратерден пар, газ, күл шығып, лава төгіледі.

Кратер–(греч.чаша)-верхний выход жерла вулкана, обычно в виде воронкообразного углубления.Через кратер во время извержения выбрасываются пары, газы, пепел, бомбы и вытекает часть лавы.

Кремнезем-суда ерімейтін табиғи кремнидің қос тотығы. Одан кварц минералы және одан тау хрусталі, аметист сияқты т. б. түрлері алынады.

Кремнезем-нерасворимая в воде природная двуокись кремния.Образует минерал кварц и его разновидности, как горный хрусталь, аметист и др.

*Криктер(ағылшынның creek- кепкен деген сөзінен шыққан) - Аустралияның ішкі аймақтарында жылдың құрғақ мезгілінде кеуіп, жаңбырдан кейін ғана суға толатын уақытша өзендер.

Крики(анг. пересехающий)-временные пересехающие реки во внутренних областях Австралии, наполняющиеся водой только после дождей.

???Крекинг - +450+600º жоғары температура мен 1-60 атмосфералық қысымды қолдану арқылы мұнайдан түрлі өнімдер алу жолы.

Крекинг – получение нефтепродуктов применяя метод крекинга, т.е.+450+600º высокой температуре и 1-60 атмосферного давления,

???Криофиттер, суық жер өсімдіктері (гректің kryos - суық және phyton - өсімдік деген сөздерінен шыққан) - суық және физиологиялық тұрғыдан алғанда құрғақ жерлерде өсетін өсімдіктер.

Криофиты( греч.-холод, растение) –растении холодной и сухой местности.

*Кристаллография - кристалдар және заттардың кристалдық күйі туралы ғылым. Кристаллография құрамына кристалдар геометриясы, кристаллофизика, кристаллохимия және кристаллооптика кіреді.