Стр. 203 - Ғ. Мүсірепов Қазақ солдаты
Упрощенная HTML-версия
К полной версии
Содержание
Стр. 202
Стр. 204
Қазақстанның ашық кітапханасы
Кешке дейін бәріңмен де теңесем әлі... Етігім үлкен болып су құйылып кетіп жүр... дейді,
лақылдатып етігінің суын төгіп жатып. Киімімізді бұрап сығып қайта киініп алғанмен әлі
жылына алмай бір кішкене алаңды айнала жүгіріп, жер тепкілеп жүрміз... Өзгемізден гөрі
баяуырақ Егор шалбарын енді ғана бұрап жатыр.
Аямай бура, Егор, қайтып су өте алмайтын болсын дейді оған Самед.
Ә?..— дейді де Егор шалбарын бұрай береді. Әбден жылыну үшін ішкі бір отты тұтатып
жіберу керек. Ол адамның күлкісі ғой. Самед сол отты тұтатқысы келіп:
—
Алла тағаланың екі жамағаты болыпты...— дейді. Орысша әдейі бұрып
айтқандықтан мұнысы тіпті өрескел шығады:
—
Ортақлар, у аллаха, была два жена... Өрескел басталған әңгіме еріксіз күлдіріп, езу
жиғызбайды. Жалаңаш жартастар қосыла сақылдап, жағадағы жанның бәрі бізге қарап
қалыпты...
—
Немене, нанбайсыңдар ма?..— Самед өзі ғана күлмей тұр.
Әріректе тас шоқының күнгей бетінде отырған үш адам әуелі біздің сақылдап күлгенімізді
естіп, бірер қарасып қалған сияқты еді, енді тура осылай қарай келе жатыр.
Аяғын азырақ шалқақ басатын капитан Мирошникті таныдық. Қасындағылары
солтүстіктен келгендей қолбаң киінген адамдар.
Киініп, үлгіре алатын жайы жоқ Егорға «жартастың ар жағына тасалан!» деген белгі
бердім де өзге жауынгерлеріме:
—
Смирно! — дедім. Жүндес саны қарауытып, құйрығы қызарып кеткен Егор
жартастың арғы бетіне қарай бүкшеңдеп барады.
Өз тізелерім де біріне-бірі соқтығыса береді. Жақындатсам — бірігіп те тұра алмайды,
тиіп-қашып, түртінісіп тұрғылары келетін сияқты... Жауынгерлерім де сымдай
ширатылғанмен арттарынан біреу түртіп қап тұрғандай, денелерін тұрақтата алмай тұр.
Қолбаң киген екеудің бірі, жақындай беріп әуелі тоқтаңқырап бір қалып, содан кейін екі
иығы жарқ-жұрқ етіп, тезірек басып тура маған қарай тартты. Соғыстың айырмайтыны да
жоқ, кездестірмейтіні де жоқ, бұл келе жатқан... Шеген екен! Аспан қыраны, әуенің ақ
иығы, подполковник Шеген!..
Алау-жалау ыстық бір леп бүкіл денемді өртей жөнелгендей болды. Көзіме көзі бір ғана
түсіп кетіп еді, діріл ұмытылып, басым тәкаппар көтеріліп, екі иығым Кавказға теңдескісі
келгендей, сіресіп қалыппын.
Келгендердің ішіндегі ең үлкен офицер сол болғандықтан Шеген:
—
Вольно!..— деді. Даусы самолеттің қанатындай жайқай шықты...
Содан соң Шеген Мирошникке бұрылып:
—
Жолдас гвардия капитаны, менің інім сіздің қарамағыңызда екен— деді.
Құшақтаса кету, сүйісу сияқты нәрселер болған жоқ... Бірімізді-біріміз арқаға да қағысқан
жоқпыз. Жауынгерше амандастық. Бірімізге-біріміз бір ғана қарадық та, қайсымыздың
қалай соғысып жүргенімізді таныдық. Екі жағымыз да риза болғандай, жымидық та
қойдық...
Стр. 204 - Ғ. Мүсірепов Қазақ солдаты
Упрощенная HTML-версия
К полной версии
Содержание
Стр. 203
Стр. 205
Қазақстанның ашық кітапханасы
Шеген екеуіміздің жолымыз талай тоғысқан екен... Біз жаумен табан тіресіп окопта
отырғанда, Шеген төбемізден талай етіп, алдыңғы жақты талқандап қайтыпты. Ростов,
Кавказ, Кубань, Новороссийск қаласы... Шеген екеуміз бұл жердің, бәрінде де бірге
соғысыппыз. Мен жерде, ол аспанда болғанмен біріміздің көргенімізді біріміз жатқа
білетіндей екеміз.
Шеген баяғы бір хаты есіне түсіп кеткендей:
Бұл соғыста менен гөрі сенің көргенің көбірек болар... Майдан өмірінде жоғары шыққан
сайын көретінің де көп бола бермейді екен...— деді.
Meн үндемедім...
Неге үндемедің?.. Әлде мені баяғы жоғарысынан безе бастапты деп қалдың, ба?.. Жоқ,
Костя, мен ол жоғарының бұл дүниеде безбесем керек, тек соғыс қазанының төменде
қаттырақ қайнайтынын айтамын,— деді.
Әңгіме өзінен өзі жылжи отырып, баяғы балалық шаққа барып қалыпты. Бір кезде
Шегенге айтуға ұялған балалық шақты екеуміз де сағынып қалсақ керек. Соғыс та,
есейгендігіміз де былай қалып, Жайық жағасын кезіп кетіппіз...
—
Гурьевке алғаш келген күнің есіңде ме? — деді Шеген. Кез алдына сол жаз түгел
елестей қалғандай жүзі жылынып, маңдайына түскен ажымдары таралып, жорғалай
жөнелгендей болды.
—
Шеген аға, ол менің бар өмірімнің бірінші күні еді ғой. Оның ар жағында да, бер
жағында да ұмытқан күндерім толып жатыр, бірақ тап сол күн түгел есімде,— дедім.
Ол жиырма сегізінші жылдың жазы еді. Одан бері он алты жыл өтіп, қазір қырық төртінші
жылдың март айында Қара теңіз жағасында тұрсам да, ескі Гурьев сол күйінде кез алдыма
бір келіп кетті. Біріне-бірі сүйеніп тұрғандай, тақай салынған қоңырқай үйлер. Снаряд
ойып кеткендей тесіліп, үңірейіп тұрған төбелер. Кейбір үйдің, төбелері қайқайып кейбір
төбелер бір жағына қарай еңсеріліп кеткен... Шаң-шұң еткен базар... «Қалтаңа қолыңды
салып ақша алып бер» деп тұрған дүкенші, үлкен ақ шүберекті менің басыма сілкіп тұрған
шаш алғыш...
Қала үйлерінің сонша сығылысып тұратыны, қала деген базар шығар деп ойлайтын едім
ол кезде. Әрбір сатарман бірін-бірі аңдып отыру үшін, біріне-бірі әдейі жақын
отыратындай көрінетін. Бытырап жатқан ауылдан келген бала қаланың сонша
таршылығына кезі үйрене алмап еді.
Ауыл жарықтық балалары үшін, балалар салғандай ғана баспана еді ғой... Қарамұрт сені:
бірдеме Ғалиді шақырып кел, деп жұмсайды.
Біздің ауылда бірдеме Ғали көп. Сондықтан сен қайсы» сын деп сұрайсың... Ол кездегі
ауылда дімкәр адамдар да көп. Сен:
—
Ақсағын ба, соқырын ба?—деп сұрайсың. Қарамұрт саған:
—
Пұшығың — дейді. Әркімнің өз атынан гөрі аурулығы мен дімкәрлығы,
жоқшылығы атаққа шығып кеткен. Ұят-ау, жәбірленер-ау, деп ешкім ойламайды да...
Осындай бір белгісін анықтап алып, жүгіре жөнелгеніңде саған бөгет болар да еш нәрсе
жоқ. Бір ала төбеттен аттап өттің, бүйірі солып кешке дейін байлаулы жатқан бір