Стр. 50 - Ғ. Мүсірепов Қазақ солдаты
Упрощенная HTML-версия
К полной версии
Содержание
Стр. 49
Стр. 51
Қазақстанның ашық кітапханасы
—
Сені еркелетіп Бота демейтін бе еді ауылда... Соған қарап, сен түйе болып кетерсің
деп ешкім ойламаған шығар.
—
Жоқ, Кайрош... Шешесін біржола тастап кетіпті... Көрмегенім ауыл болсын деп
айтады дейді. Москваға кетіп қалыпты деп бүкіл ауыл шулайды,— деді.
Көзі тағы да жақындап келе жатқан күйеуіне түсті. «Осыны айтқан сен ғой!» деп, мен
күйеуіне тесіле қарап ем, ол күнәлі адамдай төмен қарады. Аласа маңдайына кепкасын
бастыра киген сіріңке қара жігіт маған бірден ұнамады. Жас баланың өкшесіндей
тайпиған ғана кішкене иек, сояудай тістерін әрең жасырып, құлағына дейін созылған
қалың ерінді, бақа ауыздау жігіт екен. Мойны қылқиған, айыр желке, ала көздеу... Желке
мен төбесінің арасы төрт-ақ елі, құшық жаурын, қалақша жігіт, өте бір сүйкімсіз жан
көрінді.
Ақбота әдемі ақ келіншек болыпты. Жасында дөңгелек жүзді жұмсақ мұрындылау,
арықтау, аласалау еді, қазір ашаң жүзді, қыр мұрынды, бойшаң болуға бет алыпты. Балғын
дене иіліп-бүгіліп, дөңгеленіп тұр. Толқындап келіп, оң иығынан алдына түскен қолаң
шаш аппақ жұмыр мойны мен мінсіз тізілген тістеріне ерекше бір ашық ажар береді. Әйел
дегенге бірінші рет қадала қарағандығымнан ба, әлде бірінші рет қадала қарап тұрғаным
Ақбота болғандығынан ба, әйтеуір, әйелге тән сұлулық сипатын көріп тұрғаным осы.
Әйел дегеннің көзі қандай, аузы қандай, қолдары қандай еді деп ойым шарқ,ұрып кезіп
барады.
—
Кіп-кішкене, қуыршақтай едің-ау! — дедім. Бота де» генді қоса алмай.
—
Қуыршақ болса, тозбай ма екен! — деп, еркек менің қолымдағы баланы алып,
шешесіне берді.— Қуыршақ кейде дал-дал боп, қирап қалатын шырағым!—деді маған
бұрылып. Содан кейін, жерге қойған шамаданы мен қоржынын қолына алып, жоғарғы
қабатқа қарай кетті:
—
Қатын-ай, кеттік..,
—
Жоғалып кетер деймісің, бара бер! — деді Ақбота. Күйеуіне кете бер десе, маған
«тұра тұр» дегендей естілді.
—
Апаңның дені сау, үй арасы жақын. Араласып турамыз,— деді Ақбота, әңгіменің
бетін аударғысы келіп. Мен үндемедім. Кеменің екінші қабатынан:
—
Қатын-ай! —деген жексұрын үн тағы естілді. Ақботаға да біреу «қатын-ай!» деп
айтады екен-ау деп, мен аң-таң болып тұра бердім. Көзіме де, құлағыма да, өзіме де сенгім
келмейді.
Менің басқа әңгімеге елікпей, мұңайып тұрған түрімді танып, Ақбота көзін көзіме қадап
тұрып:
—
Обал-жазығым сенің мойныңда! Осы тұрған Оралдан тым болмаса бір хат жазсаң
етті! — деді.
Әйел алдында кінәсіз болсаң да, кінәны мойныңа еріксіз алатын бір жай барын мен осы
арада түсіндім. Кінәлы адам тағы да үндей алмады.
—
Қатын-ай!.. Қадалып қалдың ба?—деген дауыс үшінші рет келді.
Ақбота жоғары қарай кезін бір жарқ еткізді де, үнсіз ғана менімен қоштасып, күйеуінің
соңынан кетті. Мен сол жерде ұзақ тұрып қалдым.
Стр. 51 - Ғ. Мүсірепов Қазақ солдаты
Упрощенная HTML-версия
К полной версии
Содержание
Стр. 50
Стр. 52
Қазақстанның ашық кітапханасы
«Ақбота жиырмаға менен бұрын жеткен екен! — деген ой келеді.— Бірақ бақытты бола
алмапты...»
Мен төрт орынды бөлмеде келе жатыр ем. Күйеуі мен Ақбота да сол бөлмеге кез келіпті.
Ашық тұрған есіктен көзім бір түсіп кетті де, қайтып онда кірген жоқпын. Мұндай қызық
халге де кездесіп тұрғаным осы. Дәл қазір көргім келер, сөйлескім келер адамым жалғыз
Ақбота ғана, бірақ қашып жоламаймын. Кеменің бір жағынан жылаған баланың даусы
шықса, мен жылжып екінші жаққа кетем. Инеліктей имиген қушық жаурынды еркек
көзіме түссе, одан әрі жылжи берем. Ойымда жалғыз Ақботаның аты ғана. Өзі де
жақында, бірақ қасына бара алмаймын, қарай алмаймын. Өйткені, Ақботаны көрсем,
онымен бірге күйеуін де көрермін деп қорқам. «Қуыршақ кейде дал-дал болып қирап
қалатын!» деген жаман сөз құлағымнан кетер емес. Ақботаның дауысында әлі қыры
сынбағандық бар. Бірақ ол қаншаға шыдар! Күнделіктің мүжуі мен баланың жөргегі-ақ
қажытады ғой бір кезде. Сонда Ақбота сынады, тағы сынады, тағы сынады! Жібек
тарқатылып жүн болады. Өзіне-өзі өгей жандай, енжар бір күнге кездеседі.
«Шүкір...»— дегенін әрең еститін боласың... Мен осыдан қорықтым...
«Келіп қалдым, қақпаңды аш!»—деп кеме Гурьев қаласына соңғы айғайын салғанда да,
мен алыста жүр едім...
Бұл жаста да теруіңнен көруің кеп. Көп көресің де бәрін башайлап ұғына бермейсің. Балаң
ой көрінгенге айналақтап тұрып қалғанда, көзіңе тағы бір жаңалық ілігеді. Оған көңіліңді
аудара бергенше, кезің қыдырып жүріп тағы бірдемені тауып алады. Көзіңнің әлі
көрмегені көп, көңіліңнің әлі тоқымағаны кеп. Көзің мен көңілің бірдей асығады. Әсер
алмас, айналып өтпес қимылың жоқ.
Кемеге мінерде бар ойым шешеммен кездесудің айналасында еді. Кемеге мінгеннен кейін
ойымды басқа нәрселер аударып әкетті. Көз алдыма Қазақстан келді, балалар үйі келді,
Ақбота кездесті... Ойым шарлап дүние кезіп Шегеннің көргендерін іздеп кетті. Ата-
бабалардың олақтығы мен дәрменсіздігін біраз тексерді. Бірақ жат елдерді тапқан боп,
топырағына аяқ салсам, енді аттауға дәрменім жоқ екен. Алдымда «білмейсің!» деген
жазу тұрады. Жүзе білмейтін адам жағадан кете алмайтыны сияқты, менің ойым да таныс
дүниеден басқадан қорқақтай берді. Кең дүниенің қақпасын ғана көріп қайта берем.
Талпынам да, ұмтылам да, бірақ алдым тұйықтала береді.
Бұл жаста ойың жалығуды білмейді. Әрбір әсер бірін-бірі толқындай айдап, сені де еріксіз
ертіп әкетеді. «Қазір апамды көрем!» деген қуанышты оймен кемеден түсіп ем, көзім оны
ұмыттырып жіберді. Бұрынғы, аяқ бассаң солқылдап, машина өтсе қалтылдап тұратын
ағаш көпірдің орнына, кең Жайықты жалғыз-ақ аттап темір көпір түсіпті. Көк сырлы,
шілтерлі көпір көзіме де түсті, басқа дүниені де ұмыттым.
Еңсесі биік көпір үстінен Жайықтың екі беті кеңірек көзге түсті. Бұрынғы қоңырқай
қаланың кеудесі көтеріліп, Жайықтың екі бетіне де зәулім үйлер орнап қалыпты.
Терезелері күнге шағылысқан қабат-қабат биік үйлер қаланың еңсесін көтеріп, тынысын
кеңейткен сияқты еді. Бұрын қала тұнжырай қарайтын еді, енді кеудесіне ірілік кіргендей,
құнтимай-жұнтимай, өзіне-өзі сеніммен қарайды. Қала биіктегендіктен Жайық кемері
төмен түскен асау толқындары жуасыған сияқты көрінеді. Көпір арқылы үздіксіз етіп
жатқан машина үні әлдеқайда үздіксіз ызыңдаған электр арасының үніне қосылады.
Қаршылдасқан темір үні, адам үніне араласып, қала үстінде белгілі еңбек әні гүжілдеп
тұр. Қала халқы бұрын сұрғылттау киінуші еді, енді ақтылы-көктілі киініп, ақ жарқынға
айналыпты.