Тапсырманы орындау бойынша әдістемелік нұсқаулар. Үндідәстүріндегі философиялық көзқарас медитацияның тәжірибесінің өзінің бастаулары бойынша

Үндідәстүріндегі философиялық көзқарас медитацияның тәжірибесінің өзінің бастаулары бойынша жоралғылармен қамтамасыз етілді, адами сананы трансформациялап және оны кәдімгі ойлау үшін мағыналы айырмашылықтар жағына шығарады. Упанишадахта – үнді мәдениетіндегі бірінші философиялық мәтіндерде (ежелгі Упанишадтар б.з.д. 8-7 ғасырларды қамтиды.) – орталық пункт болып Брахман үйлесімділігі туралы тезис саналады, барлық сыртқы әлемнің көздері, Атманға қатысты, әмбебап белсенді-өмірлік бастаулары. Терең түрдегі үйлесімділік субъективті және объективті құрылымдар үшін абстрактылы ойлауға қол жеткізу мүмкін емес деп саналды – шынайы ахуал йогалық тренингтер арқасында ашылды, өзекті жағдайларға қол жеткізуге мүмкіндік береді. Үнді мәдениетіндегі философиялық көзқарастың дәстүрлі табиғаты ізінше тұтастай діни - философиялық кешендер даму қарқынына ие болады, яғни культтік және танымдық құрамдас бөліктер мазмұнды және функционалды байланыста болады.

Үнді философиялық ойлау айқын сипат алған дәстүрлілікке ие; нәтижесінде, ұлы шынайы істердің мазмұны эмпирикалық уақыт ағынымен жол алмайды, сансар тәртібіне қатысты жүйелер жолға қойылады. Жаңа идеялардың туындауы дәстүрдің тірегі – абыройлы мәтінінің мазмұнына қатысты нақты да шынайы тұжырымдарға ұласты. Канондық мәтіндердің қатарында бірінші орынды Ведам мәтіндері алады, қасиетті білімге лайықты, яғни шрут ретінде біліктілікке ие болады («естілген», яғни адамнан тым қарқынға ие шығу жағдайы). Ведам каноны негізінен б.э.д. І мыңжылдықтың бірінші жартысында қалыптасты және самхиттер қосылады (мифтік мазмұндағы әнұрандар жинақтары, дұғалар мен сыйыну өздері), брахмандар (құрбандыққа шалу дәстүрлеріне түсініктер), араньяк («орман кітаптары» — ығыстырылғандар үшін ережелер) және упанишадтар (религиозно-философские произведения брахманизмнің діни-философиялық туындылары). Үндінің әлемді тану жүйелері ортодоксальды және ортодоксальды емес деп жіктеледі. Ортодоксальды емес тұжырымдамалар (Вед абыройынан көрініс беріп, варнаның ерекше статусын иеленеді (қауым), брахмандардың қасиетті білімдерінің заңды қорғаушы құрылымы) б.э.д. І мыңжылдықтың үшінші бөлігінде қалыптасты, қарқынды рухани белең алу кезеңінде қарқын алды, Үндістан варналық құрылымының дағдарысымен қатысты.

Конфуций және алғашқы философтар – жу – өздерінің негізгі міндеттерін қоғамның өмірі мен адамның жеке тағдырының тарысын теориялық тұрғыда танудан байқады. Конфуциандықтың үш негізгі ерекшеліктері бар: 1) институционалды жоспарда – әкімшілік аппаратпен байланысқа белсенді ұмтылыс немесе байланыс, шұғыл идеологияға қатысты тұрақты шағымдар; 2) в мазмұндық жоспарда – әлеуметтік-саяси, этикалық, қоғамдық, гуманитарлық мәселелер; 3) формальды жоспарда –текстологиялық канонды мойындау, яғни формальды «әдебиетшілік» қатаң өлшемдеріне сәйкестік.

Антикалық философия – еуропалық теориялық ойлардың тарихи алғашқы пішіні, ойлаудың барлық келесі пішіндері үшін мәдени көкжиек болып саналды және даму негізі болып есептелген, жаңа, қазіргі Еуропа, орта ғасырлық интеллектуалдық кеңістіктің аясында туындаған.

Антикалық философия дамуында келесі кезеңдер басты орындарды иеленеді:

Натурфилософиялық (басты мәселе — әлемнің құрылымы мәселесі, бастапқы негіз қалау мәселелері). Көршілік-бәсекелес кейбір бірнеше мектептер;

Гуманистік (табиғаттан адам мен қоғамға ойысу мәселелері мен кезеңдері). Сопылар мектептері, Сократ;

Классикалық (үлкен синтез кезеңі). Алғашқы философиялық жүйелердің құрылуы — философиялық мәселелердің барлық аясы. Платон, Аристотель;

Эллинистік (Грециядан Римге дейін орналасатын орталық. Әр түрлі философиялық мектептер бәсекеге енеді. Бақыт мәселесі. Эпикур, скептиктер мектептері;

Діни ( неоплатонизмнің дамуы). Философиялық мәселелердің саласына дін мәселесі қосылады;

Христиандық ойлардың туындауы, монотеистік діндер.

Әдебиеттер:

1 Алтай Ж. Философия тарихы:оқулық/Ж. Алтай, А. Қасабек, Қ. Мұхамбетәли.-2-шi басылымы.-Алматы:Раритет.-2006.-310 б.

2 Байтенова Н. Ж. Философия:учебник для студ. вузов/КазНУ им. аль-Фараби; сост. Н. Ж. Байтенова.-Алматы:Қазақ университетi.-2006.-390 с.

3 Нысанбаев Ә. Философия тарихы/[ғылыми ред. Ә. Нысанбаев; құраст.: Ә. Нысанбаев, Ғ. Құрманғалиева; аударғандар: Д. Раев, А. Құлсариев].-Астана:Аударма.-2006.-484 б..-(Мәдени мұра)

4 http://filosofi-online.ru/filosofskij-slovar/279-indijskaya-filosofiya.html

5 http://www.gumer.info/bogoslov_Buks/Philos/fil_dict/339.php

6 http://www.grandars.ru/college/filosofiya/antichnaya-filosofiya.html

7 http://www.newacropol.ru/Alexandria/philosophy/Philosofs/Plato/