Азақстанда туризм индустриясын дамытудың күшті және осал тұстарын, мүмкіндіктері мен қауіптерін талдау.

Қазақстанның әлсіз тұстарының саны мен көріну деңгейі оның күшті жақтарының саны мен көріну деңгейіне қарағанда жоғары, бұл Қазақстан тәрізді мықты және бәсекеге қабілетті туризм индустриясын дамыту процесіндегі елге тән. Алайда, мүмкіндіктердің саны мен көріну деңгейі қауіптер саны мен көріну деңгейіне қарағанда жоғары, бұл республиканың ағымдағы әлемдік процестерді пайдалануға және өзінің туризм индустриясын дамыту үшін бәсекелес артықшылық құруға қабілетті екенін білдіреді.
Күшті жақтары
Елдің табиғи, мәдени, әлеуметтік және экономикалық сипаттамалары:
Тиімді географиялық орналасуы;
табиғи ресурстардың әртүрлілігі;
материалдық және материалдық емес мәдени мұра ескерткіштерінің сан алуандығы;
тұрақты саяси және мемлекетішілік ахуал;
еңбек нарығының жай-күйі;
өсімі жылдам жалпы ішкі өнім;
мемлекеттік қаржыландыру мүмкіндігі;
электр энергиясы мен құрылыс құнының төмендігі.

Мүдделі тұлғалар мен серіктестер:
мүдделі тұлғалардың ынтымақтастыққа әзірлігі;
мемлекеттік-жеке меншік кәсіорындар құруға әзірлік;
ұлттық туристік/қонақ үй қауымдастықтарының болуы.
Әлсіз жақтары
Елдің табиғи, мәдени, әлеуметтік және экономикалық сипаттамалары:
Халық тығыздығының төмендігі – ішкі туризмнің дамуына, оның ішінде ел ішіндегі туристік өнімдерге деген сұраныстың төмен деңгейі арқылы кері әсерін тигізуі мүмкін;
тарихи және мәдени ескерткіштерді туристік маршруттарға енгізудің жеткіліксіз деңгейі – мәдени, патриоттық тәрбиелеу, сондай-ақ жекелей алынған өңір экономикасын дамыту үшін олардың едәуір әлеуетін толық көлемде пайдаланбау, оның ішінде елдегі ірі тарихи және мәдени ескерткіштерге түсетін едәуір туристік жүктеме, аз танымал мәдени ескерткіштерді әлсіз ілгерілету;
туризм саласындағы білікті кадрлардың жетіспеушілігі – оның ішінде білімнің академиялық сипаты, білім беру бағдарламаларының еңбек нарығының талаптарынан, өндіріс қажеттіліктерінен, жұмыс берушілер күтулерінен және т.б. біршама алшақ болуы;
сыртқы қаржыландырудың жеткіліксіздігі: туризм саласына сыртқы (мемлекеттік, сол сияқты жеке) инвестициялардың жеткіліксіз саны;
одан әрі жетілдіруді қажет ететін мемлекеттік қолдау құралдары, оның ішінде салықтық қолдау шараларын енгізу, кіру шарттылықтарын (визалық, көші-қон режимі) оңайлату, жер пайдалану режимін жетілдіру және т.б. арқылы саланың дамуын ынталандыру;
туристік бизнестің дамуына ықтимал кедергілер, оның ішінде әкімшілік кедергілердің болуы, одан әрі жетілдіруді қажет ететін мемлекеттік қолдау құралдарының болуы;
инфрақұрылымның (көлік, коммуналдық желілер, Мемлекеттік шекарадан өткізу пункттері, жолдардың жай-күйі, елді мекендер арасындағы едәуір арақашықтық және т.б.) жеткіліксіз дамуы, оның ішінде туристік индустрияның көптеген объектілерінің елеулі физикалық және моральдық тозуы, туристік сыныптағы қонақ үйлердің жетіспеушілігі, туризм орындарында инженерлік, көліктік және әлеуметтік инфрақұрылымның жеткіліксіз дамуы, туристік объектілерге қол жеткізудің қиындығы, туристер демалатын орындардағы қызмет көрсету деңгейінің төмендігі, жол маңындағы инфрақұрылым объектілерінің жеткіліксіз саны және сервис сапасының төмендігі;
әуебилеттеріне жоғары бағалар, ұлттық аз бюджетті әуе тасымалдаушыларының жоқтығы, туристердің әлеуетті ағынын қамтамасыз ететін елдерден жаңа кіру әуе маршруттары, сондай-ақ Қазақстан Республикасында туризмді дамытудың кластерлік үлгісінде болып айқындалған басты туристік дестинациялар бағытындағы ішкі әуемаршруттар санының аздығы.
Туризмнің жұмыс істеуі, қызметтер көрсету мен даму:
орналастыру орындарын айқындаудың, сондай-ақ белгілі бір орналастыру орындары түрлеріне қолданылатын стандарттардың болмауы бөлігінде, туризм индустриясын және қонақ үй бизнесін нормативтік реттеудің жеткіліксіз деңгейі, заңнамада қызметкерлер мен жұмыс берушілерге қатысты қолданылатын әлеуметтік туризмді реттеу қағидаларының болмауы (туристік ваучерлер/сертификаттар жүйелерінің болмауы), туристік саланы салықтық ынталандыру шараларының болмауы;
туристік жобаларды дамытуға, сондай-ақ туристік дестинацияларды ілгерілету бөлігінде өңірлік және жергілікті билік тарапынан туризмді дамытуды қолдау жеткіліксіз;
халықаралық нарықта Қазақстанның туристік әлеуеті туралы ақпараттың болмауы.
Туризм индустриясын және әріптестікті дамытуға мүдделі тұлғалар:
мүдделі тұлғаларға қолжетімділіктің жеткіліксіздігі, дәлірек айтқанда мүдделі тұлғалардың ақпаратына шектеулі қолжетімділік;
жұмылдырылған тараптардың, оның ішінде сабақтас салалар мемлекеттік органдарының, сондай-ақ туристік сала жеке секторының сектораралық ынтымақтастығының төмен деңгейі;
халықаралық туризм нарығында қолданылатын тәжірибе мен практикалық білімдердің жеткіліксіздігі, туристік жобаларды дамытудағы ноу-хаудың болмауы;
ынтымақтастық саласындағы төмен өнімділік;
туристік инвестициялық жобаларды әзірлеу мен іске асыру процесінде кәсіпкерлердің төмен белсенділігі.
Мүмкіндіктер
Индустрия үрдістері:
дербес туризм;
экологиялық және табиғи туризм;
мәдени туризм;
арнайы/ қызық оқиғалы туристік өнімдерге сұраныс;
неғұрлым жиі және неғұрлым қысқа демалыс кезеңдері;
белсенді, сауықтыру және спорттық демалыс;
өңір бойынша аз бюджетті сапарлар;
турпакеттерді интернет арқылы іске асыру (электрондық сауда).
Бәсекелестер:
туристік қызметтер көрсету нарығына қолжетімдік (бастапқы ұстаным);
бәсекелестерден өзгеше туристік дестинациялардың бірегей жергілікті брендтерін әзірлеу;
шағын және орта бизнесті дамыту әлеуеті;
өңір елдерімен, соның ішінде шекара бойындағы туризмді дамыту мәселелері бойынша ынтымақтастық;
Экономика, экология және технологиялар:
Мемлекеттік шекарадан өткізу пункттерінің инфрақұрылымын қамтитын туристік, көліктік-логистикалық инфрақұрылымды мемлекеттік қаржыландыру және инвестициялау;
UNWTO-ға мүшелік;
қоршаған ортаны, табиғат пен мәдениетті қорғау туралы хабардар етілгендік;
қоршаған орта сапасына қойылатын талаптарды арттыру;
қоршаған ортаға негізделген арнайы әсерлер («тәжірибе») жүйесін күшейту;
көліктік технологиялар;
коммуникация және таратып бөлу саласында инновациялық технологияларды енгізу.
Қауіптер
Индустрия үрдістері:
сапаға қойылатын талаптардың артуы;
ұзақ мерзімді саяхаттар мен қысқа мерзімді демалыс үшін Мемлекеттік шекарадағы өткізу пунктерінде бақылау рәсімдерінен өту;
үлкен ара қашықтыққа арналған саяхаттардың жоғары құны;
саяхаттар нарығын фрагменттеу;
бәсекелестерді бөлудің жаңа арналарына қолжетімділік.

Бәсекелестер:
басқа өңірлердің ұқсас туристік өнімдері;
тиімді уәждеу құралдары және ойын-сауық құрылымы;
іскерлік сапарлар көлеміне күшті тәуелділік;
көліктік қатынастың (әуе, жер үсті) баяу дамуы.

Экономика, экология және технология:
жаңа әлемдік және өңірлік дағдарыстар;
ұлттық қаржыландырудан күшті тәуелділік;
валютаның тұрақсыздығы және инфляцияның жоғары деңгейі.