А) СШК (ВХК) құрамы мен су торабынын реттеу мүмкiндiгiне
В) Су қоймасы бетiнiн ауданына және ТБ су денгейі режиміне
С) Өлi көлем мәнiне
D) Балық шаруашылығынын су тұтыну көлемiне
Е) ТБ су денгейі режиміне
222. Диспетчерлiк график бойынша су қоймасынын босауын тоқтату, су берумен байланысты болатын не?
А) Тоқтауға қарсы сызық белгiлеу
В) Лықсымаға қарсы сызық белгiлеу
С) Апатқа қарсы сызық белгiлеу
D) Кесiлген жүйеге қарсы
Е) Тоқтау-апат сызықтары
223. Диспечерлiк графиктiн үзiлiске қарсы сызығынын қызметi - бұл :
А) Су қоймасын босатуды тоқтату
B) Су қоймасын тез толуын болдырмау
C) Су көлiгiн пайдалануды тежеу
D) ҚСД денгейiн анықтау
Е) ӨКД биіктік белгісін анықтау
224. Кепiлдiк берiлудi тарату режимi нені анықтайды ?
А) Су қоймасын толтыру мен босату режимi
B) Өлi көлемiнiн шамасын
C) Артық суды пайдалану
D) Өзеннiн көп жылдық орташа мөлшерi
Е) Өзеннін орташа тәуліктік ағыны
225. Диспетчерлiк ережелердi пайдаланып нені анықтауға болады ?
А) Су қоймасынан берiлетiн мәндi
В) Өзеннiн орташа көп жылдық ағынын
С) Өзеннiн жоғарғы ағынын
D) Өзеннiн төменгi ағынын
Е) Өзеннін орташа тәуліктік ағыны
226. Су қамту схемалары?
A) жер беті және жер асты су көздерінен
B) өзіндік-арынды сумен қамту схемасы
C) су қолданудын айналма схемасы
D) екі рет көтеретін арынды схемасы
E) тазаланған суды қайта қолдану схемасы
227. Диспетчерлiк ереженiн дамыған түрi - координаттағы графикалық байланыстылық :
А) Уақыт -су қоймасы көлемi
В) Уақыт - су жылдамдығы
С) Терендiк - су денгейi
D) Су денгейi - су өтiмi
Е) Уақыт – су өтімі
228. Диспетчерлiк графиктердi қандай байланыс түрiнде тұрғызады ?
А) Уақыт - су қоймасындағы су көлемi
В) Уақыт - су жылдамдығы және судын денгейі
С) Су денгейi - терендiк
D) Су өтiмi - су денгейi
Е) Уақыт – су өтімі
229. Диспетчерлiк графиктегi лықсымаға қарсы сызықтын негiзгi мақсаты не ?
А) Су қоймасынын суға толуын аз тоқтату
В) Судын бекер лықсуын тоқтату және пайдалы к
С) Судын бекер лықсуын шектеу
D) Өлi көлем бөлiгiн анықтау
Е) Пайдалы көлемді анықтау
230. Диспечерлiк графиктiн апатқа қарсы сызығынын негiзгi қызметi -
А) Жай тастау аймағын шектеу
B) Өлi көлем белгiсiн шектеу
C) Су қоймасын жылдам жұмыс iстеуiн шектеу
D) Су қоймасынын пайдалы көлемiн азайту
Е) Бос тастауларды азайту
231. Диспечерлiк графиктiн үзiлiске қарсы сызығы қандай тармақтардан тұрады ?
А) Пайдалы берiлiс және су аз кезен алдында толтыру
B) Тасқын және суы аз кезен
C) Жай тастаулар және берiлiс, қысқартылған берiлiс
D) Қысқартылған берiлiс
Е) Өлі және толық көлем денгейлерінен
232. Диспечерлiк графиктiн үзiлiске қарсы сызығынын координаталарын есептегенде нелер пайдаланылады ?
А) Жоғары қамтамасыздықтағы шығын
B) Минимальды қамтамасыздықтағы шығын
C) Р=10-30 % қамтамасыздықтағы шығын
D) Р=30-50 % қамтамасыздықтағы шығын
Е) 50 пайыздық қамтылықтағы өтімнен
233. Диспечерлiк графиктiн тастауға қарсы сызығын есептегенде не пайдаланады ?
А) Төменгi қамтамасыздықтағы ағын
B) Жоғарғы қамтамасыздықтағы ағын
C) 75-80 % қамтамасыздықтағы ағын
D) 80-85 % қамтамасыздықтағы ағын
Е) 50 пайыздық қамтылықтағы өтім
234. Қиылған диспечерлiк графиктiн аралық аймағын есептеу үшiн нені іріктейді ?
А) Су аз мерзiмi төмен ағу жылдар
В) Су көп мерзiмi төмен ағу жылдары
С) Су мерзiмi ағу ұзақ жылдары
D) Су аз мерзiмi ағу 0 % қамтамасыз етiлген жылдар
Е) 50 пайыздық аралық ағынды жылдар
235. Диспетчерлiк графиктi есептегенде, нені тұрғызу үшiн суы мол ағудын мәлiметтерiн пайдаланады :
А) Қауiпсiздiк сызығы
В) Тастауға қарсы сызығы
С) Үзiлiске қарсы сызығы
Д) Қиылған аймақтын берiлiс сызығы
Е) Төменгі сағалық беріліс
236. Диспетчерлiк графиктi есептегенде, нені тұрғызу үшiн суы аз мерзiмдi ағудын мәлiметтерiн пайдаланады ?
А) Қиылған аймақтын сызығы
В) Үзiлiсте қарсы сызығы
С) Қауiпсiздiк сызығы
D) Тастауға қарсы сызығы
Е) Төмненгі беріліс сызығы
237. Диспетчерлiк графиктi есептегенде, координаталарды есептеу үшiн жоғары қамтамасыз етiлген көпжылдық орташа шығыныннын мәлiметтерiн нені тұрғызу үшін пайдаланады ?
А) Үзiлiсте қарсы сызығы
В) Қауiпсiздiк сызығы
С) Тастауға қарсы сызығы
D) Қиылған аймақтын берiлiс сызығы
Е) 10 пайыздық қамтылықтағы ағын сызығы
238. Диспетчерлiк графиктi есептегенде, сызықты тұрғызу үшiн төменгi қамтамасыз етiлген ағыннын мәлiметтерiн пайдаланады :
А) Тастауға қарсы сызығы
В) Қауiпсiздiк сызығы
С) Үзiлiсте қарсы сызығы
D) Қиылған аймақтын берiлiс сызығы
Е) Төменгі сағалық беріліс сызығы
239. Су шаруашылық жүйесін басқарудын негiзгi мақсаты не?
А) Қоғам қажеттiлiгiн қамтамасыз ету үшiн, суды тиiмдi пайдалану
В) Су шаруашылығы балансын есептеу
С) Су қоймаларынын параметрлерiн анықтау және суды тиiмдi пайдалану
D) Есептiк өзен ағысын анықтау
Е) Өнеркәсіппен су қорларын тиімді пайдалану
240. Су шаруашылық жүйесін басқаруда әлеуметтiк мақсаттарға жету бағасынын критериi ретінде нені қолдануға болады?
А) Су қоймасынын рекреациялық бағалау
В) Өнiмнiн жалпы көлемi
С) Қор шығыны
D) Өнiмдi шығарудын есептiк шығыны
Е) Минимальды шығындарды
241. СШК басқарудын мақсатына жету критериi анықтағаннан сон не істеледі?
А) Математикалық модел тұрғызады
В) СШК имитациялық процеске өтедi
С) СШК жасау процесiн оптимизациялауға көшедi
D) СШК альтернативтiк түрлерiн қабылдайды
Е) СШК қатысушыларды қайта құрайды
242. СШК экономикалық мақсатқа жету үшін критерии ретiнде нені пайдаланады?
А) Жалпы өнiм көлемiн
В) Нысаннын сауықтыру бағалығын
С) Судын сапалық көрсетiлуi
D) Халықты сумен қамтамасыздандуры
Е) Сенімділік көрсеткішін
243. Су шаруашылық жүйесінін математикалық моделi, бұл-
А) Шығу мен кiру анймалыларынын арасындағы байланыс өрнегi
В) СШК моделi үшiн ЭВМ арқылы басқарылатын эксперимент
С) Мүмiкндiк түрлердiн iшiндегi ен жақсы түрiн табу процесi
D) Өнiм көлемiнiн су қоры көлемiне байланысты
Е) Табиғат қорлары мен қажетті көлем арасындағы байланыс
244. Су шаруашылық жүйесі жұмыс iстеуiнiн иммитациясы-бұл
А) СШК моделi үшiн ЭВМ-де эксперимент жасау
В) Модельдi тұрғызу және зерттеу
С) Мүмкiндiк түрлерден ен жақсы түрiн табу
D) Өнiм көлемiнiн су қоры көлемiне байланысы
Е) Параметрлерді оптимизациялау процессі
245. Су шаруашылық жүйесі жұмыс iстеуiн оптимизациялау процесi қалай жазады?
А) Тендеулер жүйесi түрiнде
В) СШК кiру және шығу айналымдарынын арасындағы байланыс түрiнде
С) Өнiм көлемi мен су қоры көлемiнiн арасындағы қисықтын байланыс түрiнде
D) Өнiм көлемiнiн су қоры көлемiне байланысты
Е) Тендеулер түрінде
246. Мақсатқа жетудін тиiмдi шешудiн облысы қандай қасиеттерден тұрады?
А) Бiр критерийдi көбейткенде екiншiсi нашарлайды
В) Бiр критерийдi көбейткенде екiншiсi көбейедi
С) Бiр критерийдi азайтқанда екiншi критерийде азаяады
D) Критерийдi барлық мүмкiндiк диапазонында қарастыру
Е) Бір критерийді көбейткенде, екіншісі тұрақты болып қалады
247. Су пайдаланушылардын өндiрiстiк қызметі ретiнде қандай байланысты айтады?
А) Өнiм көлемi су көлемiне байланысты
В) Өнiм көлемi өндiрiс технологиясына байланысты
С) Су пайдалану көлемi су пайдаланудын меншiктi нормасына байланысты
D) Су ағыны кинематикалық факторларға байланысты
Е) Тұтынушы түріне орай, ағын көлемі
248. Судын ластануы ретінде нені түсінесіз?
А) СШК бiр мүшесi үшiн су құрылысынын қасиетiнiн өзгеруi
В) Су сапасын өзгертпейтiн суға ерiмейтiн ерудiн араласуы
С) Өндiрiс жұмысына байланысты судын азаюы
D) Тазартылғаннан сон су өндiрiсiн (сточный) судын қосылуы
Е) Түптік тасындылардын артуы
249. Судын қоқыстануы ретінде нені түсінесіз?
А) Су сапасын өзгертпейтiн суға ерiмейтiн қатты денелердiн араласуы
В) Судын сапасы мен құрылымнын айтарлықтай өзгеруi
С) Адам қызметiн байланысты су көлемiнiн азайюы және судын ластануы
D) Суға тазартылған өндiрiстiк судын қосылуы
Е) Жанбыр сулары тасталуынын қысқаруы
250. Судын сарқылуы ретінде нені түсінесіз?
А) Өндiрiс жұмысына байланысты судын азаюуы
В) Суға өндiрiстiк (стояный) судын қосылуы
С) Су қасиетiнiн айтарлықтай өзгеруi
D) Суға судын сапасын өзгертпейтiн заттын қосылуы
Е) Суаттын жоғалуы
251. Су пайдаланушылардын бiрiне жарамсыз болатындай судын сапасы мен қасиетiнiн өзгеруi :
А) Судын лайлануы
В) Судын ластануы
С) Судын азаюуы
D) Суды бұрып әкету
Е) Су сапасынын өзгеруі
252. Суға ерiмейтiн онын сапасын өзгертпейтiн заттын қосылуы -
A) Судын ластануы
B) Судын лайлануы
C) Судын азаюуы
D) Суды бұрып әкету
Е) Cy лайға араласуы
253. Өндiрiстiк мақсатқа пайдалану негiзiнде судын тартылуын қалай атайды?
А) Судын сарқылуы
В) Судын лайлануы
С) Судын ластануы
D) Су сапасына қоятын талап
Е) Судын лайлануы
254. Су көздерiнiн лайлану дәрежесi қалай анықталады?
А) Судағы зиянды зат концентрациясымен
В) Суда ерiмейтiн заттын мөлшерi
С) Су қоймалардағы судын азаюы
D) Су сапасына қоятын талап
Е) Судағы тасындылардын құрамымен
255. Ақаба сулардын негiзгi сипаттамалары :
А) Пайлану концентрациясы, г/м3
В) Өндiрiстiк сулардын шығын, м2/с
С) Судын лайлану түрi
D) Суды ластайтын өндiрiс саны
Е) Судағы тасындылардын құрамы
256. Минералды ластану заттарына нелерді жатқызуға болады?
А) Құм, қышқыл, сілтілер
В) Өсiмдiк қалдықтары
С) Майлы материал қалдығы
Д) Майда балдыр немесе бактерия
Е) Жануарлардын қалдықтары
257. Оттегiдегi биохимиялық қажеттiлiк (ОБҚ) нені көрсетеді?
А) Органикалық қоспаларды қышқылдандыруға қажеттi оттегi
В) Су қоймасынын бетiндегi бiрлiк аудандағы оттегi
С) Судағы балықтын өмiр сүруiне қажеттi оттегi
D) Химиялық қоспаларды қышқылдардыру үшiн судағы қажетi
Е) Судағы азоттын құрамы
258. Тұрмыстық өндiрiстiк суға оттегі қажеттiлiгi неге байланысты?
А) Бiр адамға қажеттi су көлемi
В) Халық санына байланысты
С) Тұрғын пунктiнiн ауданына
D) Бiркелкiлiк емес коэффицеинтiне байланысты
Е) Судағы биологиялық қалдықтарға
259. Өндiрiстiк су үшiн ОБҚ (БПК) неге байланысты?
А) Өндiрiс түрiне
В) Шығарылатын өнiм көлемiне
С) Сол аймақтағы өндiрiс санына
Д) Су қоймасы мен өндiрiс арақашықтығына
Е) Тасындылардын ірілігіне
260. Жеке жағдайларда суды оттегiмен толықтыру неге байланысты?
А) Су бетiнiн ауданына
В) Су қоймасынын терендiгiне
С) СШК қабылданған тұсқасына
D) Су ластығына байланысты
Е) Биологиялық қалдықтарға
261. Жеке жағдайларда судағы оттегi ненін есебінен толықтырылады?
А) Суды интенсивтi түрде араластыру
В) Су қоймасынын терендiгiне
С) Судын ластығына
D) Судын денгейiн төмендету негiзiнде
Е) Суатта кеме жүруімен
262. Органикалық қоспаларды қышқылдандыруға қажетте судағы оттегiнiн шамасы нені көрсетеді?
А) Оттегiдегі биохимиялық қажеттiлiк
В) Оттегiнiн химиялық қажеттiлiгiне
С) Сутегiнiн көрсеткiштiгi
D) Судын органикалық қасиеттiгiн бөлiп
Е) Қышқылдық
263. Судын қышқылдығы мен сілтілігін қандай сипаттама көрсетедi ?
А) Сутегi көрсеткiшi
В) Оттегiнiн биохимиялық қажеттiлiгi
С) Оттегiнiн химиялық қажеттiлiгi
D) Судын органикалық қасиетiнiн бөлiгi
Е) Түптік тасындылардын құрамы
264. Коммуналды-тұрмыстық пунктерде сутегi көрсеткiшi РН неге тен болуы керек?
А) 6,5-8,5
B) 4-тен кем
C) 8,5-10
D) 5-6,5
Е) 10-15
265. Биохимиялық су алғыштарда судын температурасы 200 тен болғанда судағы оттегiнiн биохимиялық қажеттiлiгi қаншадан аспауы керек?
А) 3 мг/л
B) 15 мг/л
C) 25 мг/л
D) 1 мг/л
Е) 30 мг/л
266. Өндiрiстiк (сточные) суларды тазаланғаннан кейiн қайта пайдалану үшiн РН мөлшерi қай аралықта болу керек?
А) 6,5-8,5
B) 4-тен кем
C) 8,5-10
D) 5-6,5
Е) 10-15
267. Коммуналды - тұрмыстық саланы сумен қамтамасыздандырғанда судын иiсi ... неден аспау керек ?
А) 2 баллдан
B) 3 баллдан
C) 4 баллдан
D) 5 баллдан
Е) 6 баллдан
268. Ауыз судын түсi қандай биiктiк қабатында байқалмауы қажет ?
А) 20 см
B) 10 см
C) 1 см
D) 3 см
Е) 5 см
269. Ауыз сумен қамтамасыздандыратын суаттар таза деп саналады, егер :
А) Колли-индекс 1*103 тен болса
B) Колли-индекс 5*103 тен болса
C) Колли-индекс 7*103 тен болса
D) Колли-индекс 10*103 тен болса
Е) Колли-индекс 15000 тен болса
270. Суаттағы минералды тұнбалардын мөлшері қаншадан аспау керек ?
А) 1000 мг/л
B) 100 мг/л
C) 300 мг/л
D) 5000 мг/л
Е) 7000 мг/л артық
271. Судын органолептикалық қасиеттерi нені сипаттайды ?
А) Судын түсiн, иiсiн, демiн
В) Судағы сутегiн иондарынын концентрациясын
С) Судағы оттегiнiн концентрациясын
D) Судағы бактериялардын концентрациясын
Е) Судағы тасынды концентрациясы
272. Ауыз сумен қамтамасыздандыратын суаттарға пайдаланғаннан кейiн тасталатын судағы қалқымалы түйiршіктер мөлшері қаншадан аспауы керек?
А) 0,25 мг/л
B) 2,5 мг/л
C) 4 мг/л
D) 10 мг/л
Е) 15 мг/л
273. Суаттағы су сапасынын нормативтiк мөлшерiн суалғаштан қандай арақашықтықта орналасқан жармадан алынады?
А) Су ағысына қарағанда 1 км жоғары
В) Су ағысына қарағанда 10 км жоғары
С) Су ағысына қарағанда 1 км төмен
D) Су ағысына қарағанда 10 км жоғары
Е) Ағыс бойымен 5 км жоғары
274. Ақаба суларды механикалық әдіспен тазалау дегенiмiз не?