Раунд сараптамасы – Хатшылардың сөзі

Хатшылардың сөзі тиісті тараптың перспективасынан ойынға сараптама жасау керек. Жақсы сараптама ойындағы басты қақтығысу нүктелерін (клэш-нүктелер (points of clash)) атап, екі топтың басты аргументтерін қолданып, берілген қарарды қабылдау немесе теріске шығару керегін көрсетеді. Егер бірінші топтың аргументтері дебатқа релеваннты бола тұра еленбесе, немесе жоққа шығарылса, хатшы өз жұмысын эффективті түрде атқармаған. Алайда, хатшы өз тобының мақсатына байланысты күштірек кейсті қорғап, неге өзінің үстелінің материалы маңыздырақ болғанын көрсету мүмкіндігіне ие. Бұл тек қана Ашушы үстелдің аргументтерінің маңыздылығын түсірмеген жағдайда мүмкін.

Жаңа аргументтерді қосу екі хатшының да рөліне кірмейді. Бұл Оппозиция Хатшысына толықтай тиым салынған, өйткені бұл сөзге ешкім қарсы шыға алмайды. Үкімет хатшысы ресми түрде жаңа аргумент қоса алады, бірақ олар Үкімет мүшесінде аталып кеткені жөн, өйткені бұл ойынды дұрыс қорытындылауға көмектеспейді. Екі хатшының да басты міндеті аргумент қосу емес, дебат раундын саралау болып табалады.

Жаңа аргументке не кіре алады? Пікірталас нақты істі істеу керек немесе істемеу керек туралы болады. Сондықтан, бір әрекетті істеудің жаңа себептері, салдарлар және моралды ақиқат туралы мәлімдемелер жаңа аргумент болып саналады. Келесі заттар жаңа аргумент ретінде қабылданбайды, сондықтан хатшылармен қолдана беріледі:

- Жасалынып қойған аргументті қорғаудың жаңа жолдары

- Жасалынып қойған аргументті түсіндірудің жаңа жолдары

- Ребаттл

- Жасалынып қойған аргументтерді қолдауға арналған жаңа мысалдар

- Үкімет немесе Оппозиция Мүшесі сөзіне сүйне, қарсылас топ түсіне алатын барлық нәрсе

Иногда сложно определить разницу между новой отбивкой и анализом (что разрешено) или новыми аргументами (что запрещено). Судьи должны понять, является ли такое утверждение постановкой нового вопроса и дает ли оно новый способ выиграть раунд при помощи предыдущих вопросов, на которые другие команды не могут ответить. Если команда предлагает новый аргумент в речи Секретаря, то судьи могут просто игнорировать его (или дать ему ограниченный вес, если он появляется в речи Секретаря Правительства). Предложение новых аргументов не следует пенализировать далее.

Кейбір кезде жаңа ребаттл және сараптама (рұқсат етілген) мен жаңа аргументтердің (рұқсат етілмеген) арасындағы айырмашылықты түсіну қиын болады. Төрешілер берілген мәлімдеме жаңа сұрақ қояма немесе алдыңғы қойылған сұраққа жауап беру арқылы жеңіске жету үшін жаңа тәсілін береме деген сұрақтарға жауап берулері тиіс. Егер топ Хатшының сөзінде жаңа аргумент қосатын болса, төрешілер оны елемеуге (немесе Үкімет хатшысының сөзі болса маңыздылығын төмендетуге) құқылы. Жаңа аргументтерді еңгізуді әрі қарай жазалаудың қажеті жоқ.

Ақпарат Пункттары, Уақыт және Equity

2.5 пунктінде аталған жеті рөл Ақпарат пункттерін қабылдау мен ұсыну және сөздің уақытпен шектелуін қамтиды. Басқа рөлдер секілді бұларды сақтау сендірудің кепілдігі бола алмайды. Егер топ мүшелері берілген уақыт көлемінде сөйлеп немесе көп Ақпарат Пункттарын қабылдаса, Төреші осы үшін жеңісті бере ала алмайды.

Ақпарат пункттары

Ақпарат пункттарын қою мен қабылдау туралы 1.4 бөлімінде айтылған болатын. Топтардың Ақпарат Пункттарын қабылдау да, қою да өте маңызды. 1.4 аталып кеткендей, әр дебатер өзінің сөзінде екі Ақпарат Пунктын қабылдайды деп күтіледі – оның біреуі форматтың талабы. Төрешілер дебатерларға Ақпарат Пункттарын қабылдауға міндеттей алмайды. Алайда, Ақпарат Пункттары басқа топтармен жұмыс жасалғандығын көрсетеді. Егер дебатер бірде-бір Ақпарат Пунктын қабылдамаса, Төрешілер дебатер өз сөзінде сенімділігі аз екендігін және басқа топтармен диалогта аргументін қорғай алмағандығын қорытындылай алады.

Ақпарат Пунктын қабылдамағандығын бағалаған кезде төреші дебатқа қатысудың басқа формалан ескеру қажет. Мысалы, қарсы шығу (ребаттл) сенімділікті қалпына келтіруге жеткілікті. Егер ойыншы Ақпарат Пункттарын қабылдамаса, қарсылас топтың аргументтеріне өте аз немесе мүлдем қарсы шықпаса, бұл Төрешінің көзінде жағымсыз фактор болып саналады. Бір кездері Ақпарат пунктын қабылдамау, өте зиянды бір Ақпарат Пункт болып есептеуге ұсынылған. Бірақ мұндай тәсіл бұл әрекетті бағалауға дұрыс емес. Төреші ешқашан берілмеген аргументке үлкен маңыздылық бермеу керек, тіпті басқа топтар өз рөлдерін толық орындамаса да. Бірақ Төреші Ақпарат Пунктын қабылдамауды қарсылас жақтың үздік материалымен жұмыс істелінбеді деп есептей алады.

Ойыншы қабылдайтын Ақпарат Пункттары, идеалды жағдайда, кем дегенде, басқа командалардың ең төменгі белсенділігіне сай болуы тиіс. Мысалы, егер Үкімет хатшысына Ашушы Оппозициядан сөздің бірінші жартысында ондаған сұрақтар қойылғанда ешқайсысын қабылдамай, кейін Жабушы Оппозицияның бірінші Ақпарат Пунктін қабылдаса, ойыншы АО кейсін елемей жатыр деген ой кетеді (әрине егер одан кейін де АО тобынан ештеңе қабылдамаса). Контекстке байланысты бұл АО аргументтерімен жұмыс жасалынбағанын көрсете алдады, және контекстке байланысты (мысалы ЖО аргументтері АҮ аргументтерінен айқын күштірек болған жағдайда) легтимді тактика бола алады.

Уақыт шектеулері

Бірінші бөлімде көрсетілгендей, Әлем Чемпионаттарында барлық сөздердің ресми көлемі 7 минут. Әдетте ойыншыларға қосымша 15 секунд беріледі және осы уақытта айтылған барлық мәлімет төрешімен қабылдана береді. Берілген уақыттан артық сөйлегенге жазалаудың қажеті жоқ, тек 7 минут 15 секундтан кейін айтылған материалдың барлығын елемеу керек. Егер ойыншы 8 минуттан артық сөйлесе, Бас Төреші дебат кестемен жүру үшін ойыншыны жайына отыруды сұрауға құқылы.

Equity

БПФ дебаттарының ережелерін сақтаудан басқа, Әлем Чемпионатында қатысушылардан Equity Policy (турнирдегі құлықтың кодексі) сақтауды талап етеді. Төрешілерде осы Кодекстін сақталуын қамтамасыз ету үшін өкілеттіктері жоқ. Төрешілер сөзді мүмкін кодекстің бұзылуынан тоқтата алмайды, тек егер экстремалды, ойыннын жүру жолы ауытқып кететін жағдайлар болсамаса. Онымен қоса, төрешілер орын бергенде және спикерлік балл қойғанда кодекстің бұзылуын ескермеу керек. Төрешілер раундты бағалау үшін арналған, демек кодексті бұзу қаншалықты сөзді сенімсіз немесе раундты әділетсіз қылатынына байланысты жазалау керек. Төрешілер кодекс бұзушылыққа автоматты түрде 0 спикерлік балл немесе 4 оын бере алмайды.

Кодекстің қандай да бір бұзышылығынын формалды түрде шешілу үшін төрешілер және/немесе ойыншылар турнирдегі қылық туралы кодекске жауапты топқа жеткізуге тиіс (equity team). Бұл топ өз кезегінде Төрешілер Коллегиясымен бірге кейінгі іс-әрекеттер жайлы шешімін шығарады. Алайда, кодекске байланысты сұрақтар туғызатын материал ақылды адамды сендіре алмайтынын ескеру керек. Расистік аргументтерді қолданған ойыншы өз сенімдігін жоғалтады.

Кодесті бұзу дебаттағы стандартты қалыптасқан жағдай емес. Керісінше, бұл жағдайлар ешқашан турнирде орын таппау қажет. Пікірсайыс барлық қатысушыларға рахат әкелуге арналған және осы үшін жеке байланыстарды бұзудың қажеті жоқ.