Оғамның саяси жүйесіндегі мемлекеттің орны 6 страница

1/ Заңдылық бірлігі - әлеуметтік қатынастарды құқықтық реттеуді нормативті-құқықтық акт түріне, құқықтық қатынасқа қатысушыларға, ықпал ету объектісі сипатына қарамастан теңестіру;

2/ адам негізгі құқықтары мен бостандықтарының кепілдендірілгендігі - әлеуметтік негізі; индивидті жалпы қорғау мен жалпы гуманитарлық құндылықтардың басымдылығын қамтамасыз ету қажеттілігі;

3/ жасалған құқықбұзушылыққа сәйкес жауапкершіліктің болуы - заңдылық табиғатын анықтайды; елдегі құқықтық тәртіпті қамтамасыз етудегі мемлекеттік және қоғамдық институттардың әрекетін анықтайды.

4/ Заңдылық пен мақсаттылықты қарсы қоюға болмайтындық;

5/ Заңдылық пен мәдениеттіліктің өзара байланысы - жалпы және құқықтық мәдениет заңдылықтың моральдық - этикалық негізін құрайды;

6/ Конституция мен заңдардың жоғарылығы /нормативті-құқықтық актілердің заңға сәйкестігі/.

Құқықтық тәртіп дегеніміз - құқықтық нормаларды жүзеге асыру нәтижесінде қалыптасатын қоғамдық тәртіп.

Қоғамдық тәртіп - мемлекетте барлық әлеуметтік нормаларды іске асыру арқылы пайда болатын қоғамдық қатынастардың жүйесі.

Құқықтық тәртіп ерекшеліктеріне мыналар жатады:

1/ Құқық нормаларында жоспарланған тәртіп болып табылады;

2/ берілген нормаларды жүзеге асыру нәтижесінде пайда болады;

3/ мемлекетпен қамтамасыз етіледі;

4/ қоғамдық қатынастардың ұйымдастырылуына жағдай жасайды;

5/ заңдылықтың нәтижесі болып табылады.

Қоғамдық тәртіп заң нормасы және оларды орындау және әлеуметтік норма және орындау /тәртіп/ көмегімен жүзеге асады.

Құқықтық тәртіптің мазмұнын төмендегіден көруге болады:

1/ Материалдық мазмұн - құқықтық тәртіптің пайда болу, қызмет ету және даму заңдылықтары, экономикалық, саясат, мәдениет, идеологиямен өзара байланысынан байқалады.

2/ мемлекеттік-еріктік мазмұны - мемлекеттік ерік пен құқықтық тәртіп қатысушылардың мүддесінің жинақталған нәтижесі болып табылады.

3/ заңдық мазмұны өзі мынандай элементтерден құралады:

- құқық пен заңдылықтың жүзге асырылуы;

- құқықтық қатынастардың өзара байланысты жүйесі, құқықтық тәртіпке қатысушылардың субъективті құқықтары мен заңды міндеттерінің корреляциясы;

- құқықтық элементтердің, процесс, қатынас пен байланыстардың тәртіптелгендігі.

Нысаны: а/ тәртіпті құқықтық бекіту; б/ материалдық құқық нормаларында көрініс табатын барлық статистикалық элементтер мен сипаттамалар; в/ динамикалық процесстер - процессуалдық құқықтар көрініс табатын даму, қозғалыс және өзгеріс; г/ өмірдегі жеке көріністер.

Құқықтық тәртіп құрылымы, элементтері:

1/ Қоғамның құқықтық құрылымы /оған мемлекет, оның органдары, кәсіпорын, ұйым, мекеме; мемлекеттік емес ұйымдар және қоғамдық бірлестіктер, азамат жатады/. Олардың құқықтық мәртебесі толық анықталған;

2/ Құқықтық қатынастар және байланыстардың пайда болу, даму, өзгеру, тоқталу кезектілігі;

3/ Атрибутивті элементі құқықтық актілерде бекітіледі.

Құқықтық тәртіп деңгейлері әртүрлі: көлемі бойынша: ел, аймақ, облыс, қала, ұйымның құқықтық тәртібі; маңыздылығы бойынша: жалпы, салалық; қатынас сипаты бойынша бойынша: конституциялық, соттық, әкімшілік, қаржылық, салық және тағы басқалар; күрделілігі бойынша: кешенді, қарапайым, элементарлы тіркелу деңгейі бойынша: бекітілген және тіркелмеген болып бөлінеді.

Құқықтық тәртіп қызметтері:

1/ қоршаған ортамен өзара әрекеттестік, жүйені ретке келтіру қызметін атқарады;

2/ ішкі байланыстар мен қатынастарды ретке келтіру қызметін атқарады;

3/ құқықтық тәртіпті қорғау және ретке келтіру қызметін атқарады.

Заңдылық кепілдіктері - заңдылықты жүзеге асыру процесін қамтамасыз ететін, қоғамдық даму заңдылығы мен негізделетін шарт, құрал, жағдайлар жүйесі. Олар екі топқа бөлінеді: жалпы және арнаулы. Жалпы кепілдіктері - экономикалық, саяси-идеологиялық, адамгершілік-рухани, арнаулы-заңдық. Экономикалық-саяси кепілдіктерге: меншік нысандарының әртүрлілігі, экономикалық даму сипаты, саяси жүйе жағдайы, идеология, қоғамдағы тұрақтылық деңгейі, мәдениет жағдайы жатады.

Адамгершілік рухани кепілдіктер ар-ұят, намыс, қайырылымдық қазіргі таңда үлкен роль атқарады.

Заңдылық кепілдіктері мына топтан құралады: 1/ әлеуметтік - экономикалық; 2/ саяси; 3/ ұйымдастырушылық; 4/ қоғамдық /профилактика/; 5/ идеология (қоғамдық сана, адамгершілік тәрбие); 6/ арнаулы-заңдық кепілдіктер.

Заңдылық заңдық кепілдіктері - әлеуметтік - экономикалық құрылым ерекшеліктерімен негізделген қолданыстағы заңнамада бекітілген және тікелей заңдылық қамтамасыз етуге бағытталған жағдайлар мен құралдар жүйесі. Оның өзі 2 бөлінеді:

1/ құқықтық - қолданыстағы заңнамада көрсетілген және жалпы сипаты бар

2/ келісімділік - олар келісімдік қатынастар аймағын реттейтін нормативті актілермен негізделген, келісім жасағандарға ғана қатысты болады.

Заңдық кепілдіктерге мыналар жатады:

а/ заңдық нормалардың толықтығы және тиімділігі

ә/ заңдылық талаптарын жүзеге асыруға бақылаудың жоғарғы деңгейі

б/ азаматтардың бұзылған құқықтарын қалпына келтіруге ықпал ететін заңды жауапкершілік және қорғау шараларының тиімділігі

в/ заңдылық пен құқықтық тәртіпті қамтамасыз етудегі мемлекеттік билік органдарының жоғарғы сапалы және кәсіби жұмысы

г/ заңдық әрекетті тұрақты жетілдіру

д/ құқықтық сананы дамыту және елдің жоғарғы құқықтық мәдениеті.

Оған арнаулы принциптер, институттар, процедуралар, құралдар /мадақтау және жазалау т.б./ қолданылады.

Заңдылыққа жетудің әдістері:

1/ қоғамдық қатынастарды құқықтық реттеу - мемлекет құқықтық нормалар шығарады, оларды сақтауды қамтамасыз етеді, сөйтіп құқықтық тәртіпті қалыптастырады.

2/ жоспарлау /ұйымдастырушылық әдіс/ нормативті құқықтық актілер жоспарын бекіту.

3/ экономикалық әдіс /жалақы мөлшерін, тәртібін т.б. анықтау/.

Тәртіп дегеніміз - жеке тұрғалардың және заңды ұйымдардың қызметтерінің заңдылыққа сәйкес атқарылуын көрсететін үлгі.

Тәртіптің өзіне тән белгілері қатарына мыналар кіреді:

1/ Тәртіп субъективті әлеуметтік байланысы нысаны, ол бірлескен әрекет үрдісінде жасалады және жүзеге асырылады.

2/ Тәртіп субъектінің өзгеге бағынуымен байланысты, ол белгілі бір биліктік немесе беделді талаптарды, бағытты анықтайды.

3/ Заңдық және өзге әлеуметтік міндеттердің болуымен байланысты.

4/ Бұл нормативті сипаттағы құқықтық актілерде ғана емес, сондай-ақ құқық қолдану, интерпретациялық, келісімдік, нормативті және жеке заңдық емес нұсқауларда мазмұндалатын міндеттерді орындау. Көбінесе құжат - актіні емес, әрекет актіні /бұйрық, тапсырма, бастық өкімі/ орындау түрінде кездеседі.

5/ Тәртіп мақсаты әлеуметтік байланыстарды ретке келтіру жағдайы. Оның нәтижесі қоғамдық тәртіп.

Тәртіп түрлері:

1/ мемлекеттік - мемлекет тағайындайтын құқықтық нормаларда мазмұндалған заңдық міндеттерді субъектінің орындауымен байланысты тәртіп;

2/ еңбектік тәртіп;

3/ оқу тәртібі;

4/ партиялық тәртіп.

Тәртіп пен заңдылық арақатынасы мынадай:

1/ мақсаты бір болғандықтан өзара әрекеттестікте болады

2/ тәртіпті нығайту заңдылықты нығайтуға әсер етеді

3/ тәртіп көлемі бойынша заңдылық түсінігінен кең. Тәртіп нормативті-құқықтық талаптарды ғана емес, жеке-құқықтық, құқық қолдану талаптарын орындауды білдіреді.

Қосымша әдебиеттер:

9. Абузярова Н.А. Правовое реформирование как фактор обеспечения законности. ПиГ. № 12. 2000 г.

10. Баранова Ж. Вопросы дисциплинарной ответственности государственных служащих. Прав.реф.в Каз-не. № 2. 2000 г.

11. Баратуев Б.Н. Юридическая ответственность и законность. М., 1978.

12. Гавриленко Д.А. Правовое государство и дисциплина. Под редВ.И.Шабайлова.-Минск,1991.-150 с

13. Дубинин Н.П. И.И.Карпец. В.Н.Кудрявцев. Генетика, поведение, ответственность. М., 1989.

14. Лившиц Р.З. Право и законность в социалистическом правовом государстве. // Совгосправо, 1989/3.

15. Ким Ю. Роль Конституции РК как Основного Закона в обеспечении законности и правопорядка. Прав.реф.в Казахстане. № 1. 2000 г.

16. Пульман М. Проблемы законности и «внутреннее убеждение». Прав.реф.в Казахстане. № 4. 2000 г.

Ық және жеке тұлға

Әр түрлі қоғамдардағы тұлға мәртебелері.

Азаматтық қоғам: түсінігі, қызмет ету теориясы мен практикасы.Азаматтық қоғам экономикалық, рухани-адамгершілік, діни, ұлттық, жанұялық-тұрмыстық және т.б. қоғамдағы бисаяси қатынастардың жиынтығы ретінде.

Нақты жеке тұлға – азаматтық қоғамның негізін салушы ретінде. Азаматтық және бодандық. Азамат қоғамның мемлекеттік ұйымының мүшесі ретінде.

Тұлғаның құқықтық мәртебесі. Азаматтың құқықтық мәртебесі адам құқықтарын көрсетудің заңдық негізі ретінде.

Әлеуметтік теңдік, әлеуметтік әділеттілік және адам құқықтарының өзара байланысы. Мемлекеттік қызметкер, сот, әскери қызметкер, құқыққорғау органдары қызметкерлерінің және қоғамның өзге мүшелерінің құқықтық мәртебесі. Салық төлеушінің құқықтық мәртебесі.

Адам құқықтары мен бостандықтарының түсінігі, олардың жүйесі. ¤мір сүру құқығы және оның тұлға құқықтары мен бостандықтары жүйесіндегі маңызы. Құқықтар мен жауапкершілік. Тұлға бостандықтарының шектері. Тұлғаның қоғам алдындағы заңды міндеті мен жауапкершілігі.

Мемлекет және жеке тұлға. Мемлекеттің тұлға құқықтары мен бостандықтарын қамтамасыз етуі. Адам құқығы мен ұлт, халық құқығының арақатынасы. Демократиялық мемлекеттегі азшылықтың құқықтарын қорғау. Мемлекеттің азамат және азаматтың мемлекет алдындағы міндеттері мен жауапкершілігі. Азаматтың әлеуметтік қорғалғандығы.

Тұлғаның құқықтары мен бостандықтарын бұзу нысандары: соттан тыс репрессия, кәсіпке тыйым салу, жеңілдіктерді жоққа шығару және тағы басқа нысандар. Мемлекеттің әртүрлі типтерінде құқықтарды бұзумен күрестің теориясы мен практикасы.

Адамның негізгі құқықтары мен бостандықтарын қамтамасыз етудегі мемлекеттердің халықаралық ынтымақтастығы. Адам құқықтарын халықаралық қорғау.

Қосымша әдебиеттер:

1. Акмамбетова А.Г. Правовые и нравственные механизмы защиты прав человека. № 3. 2001 г. ПиГ

2. Бюргенталь Т. Международные права человека: краткий обзор. Алматы:Гылым, 1999.-351 с

3. Жуйков В.М. Права человека и власть закона: Вопросы судебной защиты.-2-ое изд., доп. и испр.- М.1995.-284 с

4. Концепция прав человека при реформе судебной и пенитенционарной систем: Сб. мат. 3 Алматинской международ. конф. -Алматы: ХХ1 век, 1996.-216 с

5. Международная защита прав и свобод человека: Сб.докл. /сост.Г.М.Мелков.-М.:Юрид.литература.,1990.-671 с

6. Нысанбаев Правовой статус личности и судебная защита прав человека. Евразийское сообщество. № 2. 2001 г.

7. Права человека. Учебник для вузов. М.,1999.-560 с

8. Права человека: Сб. межд. док. /сост.Г.М.Мелков, М.:Юрид.литература., 1998.-607 с.

9. Права человека в международных документах /сост.К.М.Сарсембаев, А.О.Масатбаев. -А.:Гылым. ч.1-1998.-231 с. ч.2-1998.-561 с

4. Пәнді игеру үшін ұсынылатын әдістемелік нұсқаулықтар (реферат, глоссарий, эссе, персоналий, кесте, кроссворд және т.б.)

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ

ҚАЗАҚ ГУМАНИТАРЛЫҚ ЗАҢ УНИВЕРСИТЕТІ

Мемлекет және құқық теориясы мен тарихы кафедрасы

«Бекітемін»

кафедра меңгерушісі, з.ғ.к.,доцент

__________________ Шапақ У.Ш.

«____» ___________ 2010 ж.

Хаттама №___

«МЕМЛЕКЕТ ЖӘНЕ ҚҰҚЫҚ ТЕОРИЯСЫ» ПӘНІ БОЙЫНША

РЕФЕРАТ ЖАЗУҒА АРНАЛҒАН

ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ

Мамандығы: 5В030100 «Юриспруденция»

5В030300 «Құқық қорғау қызметі»

5В030200 «Халықаралық құқық»

5В030200 «Кеден ісі»

Дайындаған:

мемлекет және құқық теориясы мен тарихы

кафедрасының аға оқытушысы,

юриспруденция магистрі З.Л. Танатарова

Астана 2010

Мазмұны


1.	Реферат жазудың мақсаты мен міндеттері
2.	Рефераттың жоспары мен құрылымы
3.	Рефератты рәсімдеу
4.	Рефератты бағалау критерийлері
5.	Қосымша А (титулдық бетін рәсімдеу үлгісі)
6.	Реферат тақырыптарының тізімі

Кіріспе

Реферат жазу және оны қорғау студенттің оқу материалын жақсы меңгергенін, нормативтік актілер мен әдеби қайнар көздерімен жұмыс істеу дағдысын, зерттеудің методологиясын игергенін, мәселенің тарихнамасымен таныс екендігін, зерттеліп отырған объект бойынша субъективтік көзқарасын жеке дәлелді түрде көрсете алатынын және қорытындылай білу қабілетін көрсетуі қажет.

Реферат - заңтану саласындағы өзекті тақырыптардың бірін теориялық немесе экспериментальды зерттеуден тұрады. Жұмыста студент кәсіби міндеттерді жеке шешуге мүмкіндік беретін қажетті теориялық білімдер мен тәжірибелік дағдыларды меңгеру деңгейін көрсетуі қажет.

Реферат – студенттің күрделі әлеуметтік болмыстарды ғылыми талдау әдістерін меңгеру деңгейін, теориялық және тәжірибелік қорытындылар беру қабілетін, зерттеліп отырған саладағы қоғамдық қатынастарды құқықтық реттеуді жетілдіру бойынша негізгі ұсыныстар бере білу қабілетін көрсетуі тиіс.

Реферат жазудың мақсаты мен міндеттері

Реферат жазуда келесі мақсаттар көзделеді:

Теориялық және тәжірибелік білімді жүйеге келтіру, бекіту және кеңейту, нақты ғылыми және өндірістік мәселелерді шешу кезінде осы білімді пайдалану;

Жеке жұмыс істеу қабілетін дамыту және өңделетін мәселелер мен сұрақтарды шешу кезінде зерттеу және тәжірибелеу әдісін меңгеру жұмыста қарастырылған проблемалар мен сұрақтарды шешу кезінде зерттеудің әдістемесін үйренуі тиіс.

Рефераттың жоспары мен құрылымы

Егер студент тақырып бойынша жұмысқа бірінші рет кіріссе, жоспарды бірден құрастыруға болмайды, ең алдымен рефератта қарастырылуы тиіс сұрақтар мен мәселелердің өрісін анықтап алу қажет. Ол үшін тақырыпты толығыырақ ашатын бірнеше негізгі жұмыстарды зертеу қажет, ал гере мәселе теория жүзінде жеткілікті өңделмесе юрисдикциялық органдарын құқық қолдану қызметінің тәжірибесін зерттеуі тиіс. Тек содан кейін ғана жоспарды құруға кірісуге болады.

Жоспар рефераттың бөлімдері мен параграфтардың аттарынан ғана емес, сонымен қатар әр бөлімде ашып көрсетілетін негізгі сұрақтардың тізімінен құрылуы тиіс. Сұрақтардың кезектілігіне үлкен назар аудару қажет, әрбір тараудың алдыңғы тараумен байланысы болуы керек. (Жоспарды құрудың үлгісін А қосымшасынан қараңыз)

Жасалған жоспарды оқытушымен талқылау керек, оқытушы жоспарда ескерілмеген мәселелерді көрсетуі мүмкін және мазмұнының тереңдігі мен жүйелігін толық қамтамасыз ету үшін сұрақты дұрыс тұжырымдауға көмектеседі.

Әдебиеттерді зерттеп, қажетті материалдарды жинаған соң ғана рефератты жазуды бастау керек.

Реферат жұмыстың құрылымы келесі элементтерден тұрады:

- титулдық бет

- мазмұны

- кіріспе

- негізгі бөлім

- қорытынды

- пайдаланылған әдебиеттер тізімі.

Рефераттың бірінші беті – титулдық бет. Титулдық бетке реттік сан нөмірі қойылмайды. Келесі беттер нөмірленеді.

Рефераттың кіріспесінде жұмыстың жалпы сипаттамасы беріледі, тақырыптың өзектілігі дәлелденеді. Мәселені ғылыми зерттеудің деңгейі қарастырылады. Жұмыстың жаңалығы, мақсаты, міндеттері зерттеудің объектісі мен пәні көрсетіледі, теориялық құндылығы немесе тәжірибелік мәні, зерттеу әдістері, жұмыстың эмприкалық негізі мен реферат құрылымының қысқаша сипаттамасы көрсініс табады.

Рефераттың негізгі бөлімі бірнеше бөлімдерден тұрады. Жұмыстың негізгі бөлімінде студент жоспарлы мақсатқа жету үшін, кіріспеде анықталған міндеттерді шешеді.

Қортындыда тақырыптың сипатына және рефераттың зерттелу тереңдігіне байланысты студент өз көзқарасын, қорытындысы мен ұсыныстарын тұжырымдайды. Олар заңдық нормаларды қолданудың теориялық мәселелерін, қарастырылатын салалардағы заңдаманы жетілдіру жолдарын, сұрақтарды қарастыруы мүмкін.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі. Қорытындыдан кейін қолданылған қайнар көздердің библиографиялық тізімі беріледі. Библиографиялық тізім – қолданылған қайнар көздердің библиографиялық сипаттауын құрайтын библиографиялық аппараттың элементі. Мұндай тізім жұмыстың негізгі бөліктерінің бірі болып табылады. Өйткені автордың жеке шығармашылық жұмысын көрсететін және жүргізілген зерттеудің дәрежесінің деңгейі туралы қорытынды жасауға қолданылған қайнар көздердің тізімінің ықпалы жоғары.

Рефератты рәсімдеу

Рәсімдеуге қойылатын талаптар. Реферат таңдалған тақырып бойынша жүргізілген зерттеудің нәтижелері бар қолжазба. Ол міндетті түрде компьютерде терілуі тиіс.

Жұмыс көлемі – «А4» форматындағы қағазда 5-7 парақ түсіндірме хат, компьютерде – парақтың бір жағында, бір интервал аралығында, кегль – 14, шрифт—Times New Roman немесе KZ Times New Roman.. Беттер барлық қосымшаларымен бірге бірыңғай номерленуі тиіс.

Рефераттың бірінші парағы (парақта номер қойылмайды) титулдық парақ болып табылады. Келесі парақ - мазмұны (төмендегі үлгіні қараңыз). Материалдарды орналастырудың кезектілігі мазмұнға сәйкес болуы керек. Жұмыстың әрбір құрылымдық элементін жаңа парақтан бастау қажет. Бөлімшелердің атауын орналастырғанда бұл ережені орындау қажеттілігі жоқ. Әдебиеттер тізімі жұмыс мәтінінде сілтемесі бар және рефераттың мазмұны қолданылған әдебиеттерден тұрады.

Үлгі

Мазмұны

Кіріспе

1 Тақырыптың атауы

Құжаттың бірінші бөліміндегі бөлімшенің нөмірленуі

1.1

1.2

1.3

2 Тақырыптың атауы

Құжаттың екінші бөліміндегі бөлімшенің нөмірленуі

2.1

2.2