Кәсіпкерлік ұғымы. Кәсіпкердің экон.ғы қызметтері.

Кәсіпкерлік – адам қызметінің ерекше саласы және ол еңбектің басқа түрлерінен оқшауланып тұрады. Бұған кезінде атақты неміс экономисі Гарвард университетінің профессоры Иозеф Алиоз Шумпетер (1883-1950жж.) мән берген. Оның айтқан мынандай сөзін эпиграф етіп алуға болады: «Кәсіпкер болу – басқаның істегенін істеу». «Кәсіпкерлік» терминін алғашқы рет ағылшын экономисі Ричард Кантильон (1650-1734жж.) ендірді. Кәсіпкерліктің 3 түрі бар: 1)бір тұлғалы жекеленген шаруашылықтар 2)серіктестіктер 3)акционерлік қоғамдар; Жалпы шағын фирманың жұмыс атқаруы экон-ның икемділігін көтеру үшін шешуші фактордың бірі болып табылады. Шағын бизнестің даму деңгейіне қарап, мамандар елдің экон-сының ауыспалы кезеңге икемді болуының деңгейін анықтайды. Нарықтық қатынастардың бастапқы деңгейінде тұрған Қазақстан экон-сы үшін әсіресе, осы фактор шешуші болып табылады. Қиыдықтар, сәтсіздіктерге қарамастан, шағын кәсіпкерлік экон-қ, қоғамдық, ғылыми техникалық проблема-ды шеше дамып келе жатыр.

32)ҚР–да кәсіпкерліктің дамуы.

Қоғамдық санада кәсіпкер-бұл тек адам, индивидум деген пікір берік ортыққан. Рынок қатынастарының құрылу және даму практикасы мемлекеттік қоғамдық мүдделер үшін белсенді кәсіпкерлік қызметпен айналыса алатынын көрсетті. Меммлекет қызметтің кәсіпкерлік саласына ерте қосылады, соғұрлым өтпелі экономиканың ұзақтығы қысқа, мемлекеттік кәсіпкерлік қызметтің арыдан ойластырылған дағдарысқа қарсы және инфляцияға қарсы бағдарына бола нарық экономикасы тиымды дамиды, соғырлым мемлекетте халық аралық инвестициялық ахуал өте жақсы, соғырлым әлемдік экономикада осы мемлекеттің мәртебесі биік болады. өтпелі экономика жағдайында мемлекеттік кәсіпкерлік ерекше сипатқа ие болады. Мемлекет нарықтық жүие жолында заңды тұлға ретінде жаңа функцияны-кәсіпкерлік қабілетті игеру қажет. Кәсіпкерлік қызметтің дамуының экономикалық негізгі мемелекеттік меншік болып табылады. ҚР-да 2001 жылдың басында мемелекеттік кәсіпорындардың үлесі олардың жалпы санында 23,5% құрады. Мемлекет кәсіпорындары олардың дербестігінің сипатына байланысты үш топқа бөлінеді: бюджеттік;қоғамдық;аралас акционерлік қоғамдар.ҚР-да мемлекеттік кәсіпорынға келесі кәсіпорын жатады: мемлекеттік, шаруашылық жүргізуге құқығы бар, толық шаруашылық есепке негізделген қорғаныс зауыттары, дәрі-дәрмек дайындау және т.б.; қазыналық, жедел басқаруға құқығы бар, толық емес шаруашылық есепке негізделген.Қ-тан мемл-нің кәсіпкерлік қызметінің келесі мысалы 1996 жылдың басында Қазақстан территориясы арқылы өтетін Евразия темір жолы бойынша транзиттік, жүк және контейнерлік тасымалға қатысты Еуропа мен Азияның жеті мемлекеттерінің арасында құжаттарға қол қойылуы бойынша оның инициативасынан көрінді.Қазақстан территориясы арқылы төрт трансконтениниталды темір жол магистралдары өтеді: Трансазия;Еуро-Азия,Ортаазия және Ақтау теңіз порты арқылы Батыс магистралі.Еуропа-Скандинавия-Иран арасында жүктердің тасымалдау уақытын қысқартуды қамтамасыз ететін «Солтүстік-Оңтүстік» жоба қаралуда. «Бизнестің жол картасы-2020» бағдарламасының аясында мемлекеттік қолдау төрт бағыт бойынша, атап айтсақ, жаңа бизнес бастамаларды қолдау, кәсіпкерлік секторды сауықтыру, кәсіпкерлердің валюталық тәуекелдерін төмендету, кәсіпкерлік әлеуетті арттыру бағыттары бойынша жүзеге асады.І бағыт - жаңа бизнес бастамаларды қолдау бағыты. 2012 жылдың 13 сәуіріндегі жағдайға сәйкес, бұл бағытта жалпы 747 субсидияландыру келісімшартына қол қойылған. Несиелердің жалпы сомасы 133,33 млрд. теңге, төленген субсидиялардың сомасы – 4,5 млрд. теңге болып белгіленген.ІІ бағыт - кәсіпкерлік секторды сауықтыру бағыты.2012 жылдың 13 сәуіріндегі жағдайға сәйкес, 141 субсидияландыру келісімшартына қол қойылған. Несиелердің жалпы сомасы 101,720 млрд. теңгені, төленген субсидиялар сомасы – 5,1 млрд. теңгені құраған. Бұл бағыт бойынша қол қойылған келісімшарттардың басым бөлігі Алматы қаласы мен Алматы облысына (20 және 17 келісімшарт), Қостанай облысына (15 келісімшарт), Ақмола, Павлодар, Ақтөбе облыстарына (10 келісімшарт) тиесілі.ІІІ бағыт - кәсіпкерлердің валюталық тәуекелдерін төмендету бағыты. 2012 жылдың 13 сәуіріндегі жағдайға сәйкес, 84 субсидияландыру келісімшартына қол қойылған. Халыққа берілген несиелердің жалпы сомасы 71,855 млрд. теңгені, төленген субсидиялардың сомасы 3,3 млрд. теңгені құраған.IV бағыт – кәсіпкерлік әлеуетті арттыру бағыты. Ісін жаңа бастаған кәсіпкерлерді қолдау аясында Қазақстанның 211 ауданы мен қаласында 15 645 мың адам оқудан өткен.