Бырлардың гидравликалық есептері
Елді мекенің және оның шаруашылықтарын сумен қамтамасыз ету желісін жобалауындағы гидравликалық есептеу
Сумен қамтамасыздандырудың есебі ҚМНЕ II-31-94 көрсетілгендей ережелерді қатаң сақтай отырып жүргізіледі.
Сумен қамтамасыздандыру есебі
Суды тұтыну нормасы – суды тұтынушының бір тәулік ішінде орташа пайдаланылатын су көлемі.Су құбырларын жобалау кезінде қажетті су көлемі суды тұтыну нормалары негізінде анықталады.Коммуналды сектордағы суды тұтыну нормасы негізінен екі факторға байланысты: біріншісі абаттандырылу деңгейі,ал екіншісі аймақтың климаты.
Шаруашылықпен ауыз су қажеттіліктеріне судың орташа тәуліктік шығынның Qтәул.орт төменгі формула бойынша анықталады:
Qтәул.орт=q*N=200*3500=700*103 л/тәул
мұндағы q- 1 кесте бойынша қабылданатын тұтыну су нормасы,
N-тұрғындар саны.
Тәулігіне суды ең көп тұтыну көлемін төменгі формула бойынша есептелінеді:
Qтәул.мах=Kтәул.мах * Qтәул.орт =1,1*700*103 =770*103 л/тәул
Kтәул.мах– суды тәуліктік бірқалыпсыз тұтыну коэффициенті (коммуналды және мал шаруашылық секторлары үшін) 1,1-ден-1,3 –ге дейін қабылдаймыз.
Судың ең жоғарғы сағаттық есептеу мөлшерін,Qсағ.мах төменгі формуламен бойынша анықтаймыз:
Qсағ.мах=Kсағ.мах * Qтәул.мах/24 =2,1*770*103 /24= 67,375*10 3 л/сағ
Шаруашылықпен ауыз суының сағаттық ең жоғарғы бір қалыпсыз тұтыну коэффициент Kсағ.мах төменгі формула бойынша анықталады:
Kсағ.мах= αмах* βмах =1,4*1,5=2,1
Мұндағы αмах –жергілікті жағдайлар мен ғимараттардың абаттандырылу деңгейін есептейтін коэффициент,1,2-1,4 теңдепқабылдаймыз,ал βмах - 2 кесте бойынша тұрғылықты жерлердегі тұрғындар санын есепке алып қабылданатын коэффициент.
Секундтық есептеу шығыны:
Qс= Qсағ.мах/3600 =67,375*103 /3600=18,7 л/с
Шаруашылықты суменқамтамасыздандыру
Жеке қолдағы малдарға және көкініс,жидек ағаштарының суарылуына және ішкі алаңдарды ылғалдандыруға жұмсалатын тәуліктік су мөлшерін әр тұрғынға шамамен 50-90 л-ден алынады, ал тәуліктік бірқалыпсыз коэффициенты, Kтәул.мах =2 деп қабылдаймыз.
Судың орташа тәуліктік шығынын Qтәул.мах төменгі формула бойынша анықталады:
Qтәул.орт=q*N=90*3500=315*103 л/тәул
Тәулігіне суды ең көп тұтыну көлемін төменгі формула бойынша есептелінеді:
Qтәул.мах=Kтәул.мах * Qтәул.орт =1,1*315 *103 =346,5*103 л/тәул
Судың ең жоғарғы сағаттық мөлшеріесептеу мөлшерін, Qсағ.махтөменгі формула бойынша анықтаймыз:
Qсағ.мах=Kсағ.мах * Qтәул.мах/24 =2*346,5*103 /24=28,875*103 л/сағ
Секундтық есептеу шығыны:
Qс= Qсағ.мах/3600 =28,875*103 /3600=8л/с
Малшаруашылықты сумен қамтамасыздандыру
Қоғамдық малдарға судың мөлшерін 3 –кестеде көрсетілген нормалар бойынша қабылдаймыз.
Тәуліктік бірқалыпсыз коэффициентін, Kтәул.мах =1,1 қабылданады,ал сағаттық ең жоғарғы бірқалыпсыз коэффициенті, Kсағ.мах =2,5 тең деп қабылдаймыз.
Су нормасының шығынына торларды, мал тұрған жерлерді және сүт ыдыстарын жууға кететін су көлемдері, жемдерді дайындау,сүтті суытуға кететін шығындар кірістірілген. Қиларды алуға жұмсалатын малдың әр басына шаққандағы 4-тен 10 литрге дейін қосымша су шығынын қабылдаған жөн.
Судың орташа тәуліктік шығынын Qтәул.мах төменгі формула бойынша анықталады:
Qтәул.орт=∑q*N=450*100+350*30+300*60+750*15+1500*10=133,25*10 3л/тәул
Тәулігіне суды ең көп тұтыну көлемін Qтәул.махтөменгі формула бойынша есептелінеді:
Qтәул.мах=Kтәул.мах * Qтәул.орт ,л/тәул=1,1*133,25=146,575*103 л/тәул
Судыңең жоғарғы сағаттық мөлшері есептеу мөлшерін, Qсағ.махтөменгі формула бойынша анықтаймыз:
Qсағ.мах=Kсағ.мах * Qтәул.мах/24 =2,5*146,575*103 /24=15,26*103 л/сағ
Секунтық есептеу шығыны: Qс= Qсағ.мах/3600 =15,26*103 /3600=4,2 л/с
Кәсіпорынды сумен қамтамасыздандыру
Кәсіпорындар,шеберханалар мен машина-тракторлар парктері үшін тәуліктік бірқалыпсыз коэффициентін, Kтәул.мах=1,1 қабылданады,ал сағаттық ең жоғарғы бірқалыпсыз коэффициенті, Kсағ.мах=2 тең деп қабылдаймыз.
Судың орташа тәуліктік шығынын Qтәул.махтөменгі формула бойынша анықталады:
Qтәул.орт=q*N,л/тәул=40*100=4000 л/тәул
Тәулігіне суды ең көп тұтыну көлемін төменгі формула бойынша есептелінеді:
Qтәул.махQтәул.мах=Kтәул.мах * Qтәул.орт ,л/тәул=1,1*4000=4400л/тәул
Судың ең жоғарғы сағаттық мөлшеріе септеу мөлшерін, Qсағ.махтөменгі формула бойынша анықтаймыз:
Qсағ.мах=Kсағ.мах * Qтәул.мах/24 =2*4400/24=366,7л/сағ
Секунтық есептеу шығыны:
Qс= Qсағ.мах/3600 =366,7/3600=0,102 л/с
1– кесте
Тұтынушы | Тұтынушының сипаттамасы | Q, л/тәул | Qтәул.орт*103 л/тәул | Kмах | Qтәул.мах*103 л/тәул | Kмах | Qсағ.мах*103л/сек | Qс л/сек |
Тұрғын | 1,1 | 2,1 | 67,375 | 18,7 | ||||
Шаруашылық | 1,1 | 346,5 | 28,875 | |||||
Малшарушылығы | 133,25 | 1,1 | 146,575 | 2,5 | 15,26 | 4,2 | ||
Кәсіпорын | 1,1 | 4,4 | 0,366 | 0,102 | ||||
Жалпы | 1152,25 | 1267,47 | 111,87 |
бырлардың гидравликалық есептері
Су жүргізгіш желісінің есебін ауыз сумен шаруашылыққа берілетін шығын суды жол – жөнекей шығынын qуд анықтаудан басталады:
qуд=qx/∑l,= 31/180=0,17 л/сек
мұндағы qx– ауыз су шаруашылығына кететін су шығыны;
∑l – суды ауыз сумен шаруашылыққа пайдалану кезіндегі желі участкелерінің ұзындығы (карта бойынша).
Әрбір участкіге жол шығынын анықтау:
Qжол4-4`=qуд*l4-4`= 0,17*180=31л/сек
Мұндағы li–судың бірқалыпты берілу кезіндегі участок ұзындығы.
Егер құбыр арқылы су үзіліссіз берілетін болса,онда есептеу шығыны мынаған тең болады:
Q=Qтр+0,5 Qжол ,
Q1-2= Qk + Qп + Qф=18,302л/с
Q 2-3= Qф + Qп=18,2 л/с
Q2-4`=Qk+Qп=14,102 л/с
Q4-4`= 0,5 Qжол 2-3 +Qп=29,5л/с
МұндағыQтр- құбыр арқылы өтетін транзиттік шығын;
Әрбір участкіге шығын есептеп оны кестеге енгіземіз:
2 – кесте – Әр участоктың шығын есептеу
Участок | 1-2 | 2-3 | 2-4` | 4`-4 |
Ұзындығы | ||||
Шығын,л/сек | 18,302 | 18,2 | 14,102 | 29,5 |
Әр участке үшін есептеу шығынын анықтау.Әр участке үшін құбыр диаметрін таңдап алу 5-кестедегі көрсетілген эканомикалық жылдамдықтардың мәндері негізінде және есептеу шығыны бойынша жүргізіледі өртке қарсы жұмсалатын шығын есепке алынбайды.
V1-2 =0,95 м/с
V2-3=0,95 м/с
V2-4`=0,95м/с
V4`-4=1,05м/с
Үстінгі формула бойынша алынған құбырлар диаметрінің мөлшерлері стандарттық диаметрлердің жоғарғы мәніне қарай жуықталады.Бірақта өртке қарсы су шығынын бірге есептеген жағдайда су өткізгіш құбырының ең төменгі диаметрі 75 мм-ден кем болмауы керек.
Есеп төменгі кестеге енгіземіз.
d=√4Q/π*Vэк
d1-2=√4Q/π*Vэк ,=√4*18,302*10-3/3,14*0,95=175мм
d2-3=√4Q/π*Vэк,=√4*18,2*10-3/3,14*0,95=175мм
d2-4`=√4Q/π*Vэк,=√4*14,102*10-3/3,14*0,95=150мм
d4`-4=√4Q/π*Vэк,=√4*29.5*10-3/3.14*1,05=200мм
3 – кесте – Участікте жатқан құбырлардың диаметрі
Участок | 1-2 | 2-3 | 2-4` | 4`-4 |
Диаметрі,мм(болат) | ||||
Диаметрі,мм(асбецемент) |
Желінің гидравликалық есебін әрбір участке бойынша жеке жүргізу қажет.
Желінің жекелеген участкілерінің ұзындығы бойынша қысымның жоғалу мөлшерін төменгі формуламен анықтаймыз:
h=A*β*l*Q2
мұндағы: A=16λ/π2*2g*d5
Q-участкелер шығын.
А және β мәндері жаңа емес металды,асбес цементі және полиэтиленді құбырлар үшін 6,7,8,9,10 кестелерден берілген.Қысымның жоғалуы болат құбырлары үшін:
h1-2=A*β*l*Q2 =1м
h2-3=A*β*l*Q2 =0,9м
h2-4`=A*β*l*Q2=2,1м
h4`-4=A*β*l*Q2 = 0,4 м
Асбес цемент құбыры үшін:
h1-2=A*β*l*Q2 = 0,8 м
h2-3=A*β*l*Q2 = 0,6м
h2-4`=A*β*l*Q2= 1,2м
h4`-4=A*β*l*Q2 = 0,2м
4– кестe – Құбырлардың гидравликалық есептертерінің нәтижелері