Жиынтық сұранысқа (АД) әсерін тигізетін факторлар
Бағалы Бағасыз
1 2 3 4 5 6 7
1. Байлық эффектісі (Пигу эффектісі) - бағаның жалпы дәрежесі өскенде (азайғанда) жиналған қаржылық активтердің нақты құны төмендейді (өседі). Сондықтан жиынтық сұраныс (АД) азаяды (өседі).
2. Пайыз мөлшерлі жалақысы эффектісі (Кейнс эффектісі) – бағалар өскенде ақшаға сұраныс өседі және пайыз мөлшерлі жалақысы да өседі, сондықтан жиынтық сұраныс (АД) қысқарады.
3. Айырбас курсының эффектісі (Манделл - Флеминга эффектісі)- бағалар төмендегенде, ақша сұранысы азаяды, % мөлшерлі жалақы төмендейді, ұлттық валютаның нақты айырбас курсы төмендейді, таза экспорт өседі және жиынтық сұраныс (АД) өседі.
4. Тұтыну шығындарының өзгеруі:
- Тұтынушылардың табыс деңгейі.
- Тұтынушылардың күтуі
- Тұтынушылардың қарызы.
- Салықтар.
5. Инвестициялық шығындардың өзгеруі:
- Пайыз мөлшері жалақысы.
- Инвестициядан пайда күту
- Кәсіпорындар салықтары.
- Өндірістің күш - куатының артуы.
6. Мемлекет шығындарының өзгеруі.
7. Экспорт пен импорттық шығындардың өзгеруі.
Жиынтық ұсыныс (АS) – бұл бағаның әрбір мүмкін болатын деңгейінде ұсынылатын жалпы тауарлар мен қызметтердің көлемі.
12.3. график. Жиынтық ұсыныстың кисығы.
| |
Р АS
Q
Жиынтық ұсынысқа бағасыз факторлар әсерін тигізеді:
- Өндіріс ресурстары бағаларының деңгейі.
- Нарықтық құрырылымы.
- Өнімділік.
- Құқық заңдылық нормалардың өзгеруі.
Жиынтық сұраныстың ұлғаю нәтижелері жиынтық ұсыныс қисығының әр бөлігіндегі өзгерістерге байланысты болады.
| 12.4. график. Кейнсиандық сызықтағы AD өзгеруі. | 12.5. график. Аралық сызықтағы AD өзгеруі. |
| Р АS AD1 AD2 P1 Q1 Q2 Q | Р АS AD1 AD2 P2 P1 Q1 Q2 Q |
| Бағалардың тұрақты жағдайында жиынтық сұраныстың өсуі өндіріс көлемінің өсуіне әкеледі. | Жиынтық сұраныстың өсуі баға мен өндіріс көлемінің өсуіне әкеледі. |
| 12.6. график. АД-ның классикалық сызықта өзгеруі | |
| Р AD2 AD1 АS P2 P1 Q1 Q | Жиынтық сұраныстың өсуі классикалық сызықта өндіріс көлемі тұрақты, бірақ бағаның өсуіне әкеледі. |
Негізгі түсініктер мен терминдер
Жалпы ішкі өнім
Жалпы ұлттық өнім
Жеке табыс
Жиынтық сұраныс
Жиынтық ұсыныс
ЖҰӨ-нің дефляторы
Қолда қалған табыс
Макроэкономика
Таза ұлттық өнім
Тұтыну бағаларының индексі
Ұлттық есеп жүйесі
Ұлттық табыс
Бақылау сұрақтары
1. Макроэкономика пәні.
2. ҰЕЖ негізгі макроэкономикалық көрсеткіш.
3. ЖҰӨ-ді өлшеу тәсілдері.
4. ЖҰӨ-нің дефляторы.
5. Макроэкономикалық тепе-теңдік.
6. Жиынтық сұраныс.
7. Жиынтық ұсыныс.
Тақырып. ЖҰМЫССЫЗДЫҚ ПЕН ИНФЛЯЦИЯ
МАКРОЭКОНОМИКАЛЫҚ ТҰРАҚСЫЗДЫҚТЫҢ КӨРІНІСІ РЕТІНДЕ.
Жұмыссыздықтың мәні мен түрлері.
Жұмыссыздықтың зардаптары.
Инфляция түсінігі және қазіргі кездегі инфляцияның салдары.