Негізгі және қосымша әдебиеттер, нормативті құқықтық актілер

Азақ экономика, қаржы және халықаралық сауда университеті

Маркетинг және құқық» кафедрасы

Студеттер үшін (Syllabus) пән бойынша оқу бағдарламасы

Пәннің атауы және коды: - KNSZKSN 1106

«Құқық және сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет негіздері»

Мамандықтар - 5В042100 - "Дизайн", 5В051000 - "Мемлекеттік және жергілікті басқару", 5В051100 - "Маркетинг", 5В051300 - "Әлемдік экономика", 5В050700 – Менеджмент, 5В090800 - "Бағалау", 5В051200 - "Статистика", 5В030400 - "Кеден ісі", 5В090200 – «Туризм», 5В050600 - "Экономика", 5В070400 - "Есептеу техникасы және бағдарламамен қамтамасыз ету", 5В090500- «Әлеуметтік жұмыс» 5В070300 «Ақпараттық жүйе», 5В050800 «Есеп және аудит», 5В050900«Қаржы».

Оқыту түрі: күндізгі

Кредит саны - 2

Курс -1

Семестр - 1

Дәрістер (сағат) - 15

Семинар/тәжірибелік сабақтар (сағат) - 15

Зертханалық сабақтар (сағат)

БОӨЖ (сағат) - 30

БӨЖ (сағат) - 60

Бақылау түрі - емтихан

Астана

«Құқық және сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет негіздері» пәні бойынша оқу бағдарламасы (Syllabus) типтік (жұмыс) бағдарлама және жұмыс оқу жоспары негізінде әртүрлі мамандықтар курсы бойынша құрастырылған.

Оқу бағдарламасы (Syllabus) «Маркетинг және құқық» кафедрасының мәжілісінде қарастырылған және талқыланған

Хаттама №_______ “______” ______________2016 жыл.

«Маркетинг және құқық»

кафедрасының меңгерушісі

э.ғ.к., доцент А. Дарибаева

Оқу бағдарламасы (Syllabus) Қазақ экономика, қаржы және халықаралық сауда университетінің Базалық дайындық факультеті Кеңесінде бекітілген.

Факультет Кеңесінің №_____ хаттамасы “______” ______________2016 жыл.

1. Маркетинг және құқық» кафедрасының аға оқытушысы, заң ғылымдарының кандидаты Кемелбеков Сәкен Тәліпбайұлы

2. Кредиттер саны: 2

3.Пәннің пререквизиттері:

4.Постреквизиттер: оқытудың ауқымына байланысты мамандықтар бойынша пәндер.

5. Пәннің сипаттамасы:

5.1 Пәнді оқу мақсаты: Қазақстандық патриоттық сезімге тәрбиелеу;

- құқықты адамдар цивиллизациясымен жасалған әлеуметтік шынайылық ретінде қарастыру;

- құқықтық мәдениетті және құқықтық сананы жоғарлату;

- сыбайлас жемқорлыққа қарсы әрекет бойынша білім жүйесін және азаматтық көзқарас негізін қалыптастыру бойынша студенттерге теориялық білім беру, кәсіптік тәжірибелік дағдыларды меңгеруге көмектесу және нақты құқықтық жағдайларды шешуде қабілет туғызу.

5.2 Студеттердің білімінен, қолдану қабілетінен, біліктілігінен, құзыреттілігінен күтілетін нәтижелер:

білу қажет:

- мемлекет және құқықтың пайда болуындағы теориялық көзқарастарды;

- мемлекеттің қызметін және (құрылымн) элементін, нысандарын, типтерін, сондай-ақ мемлекет дамуының алғышарттарын;

- базалық институттарды, қағидаларды, нормаларды олардың қамтамасыз етудегі қоғам мен мемлекеттің адамдар арасындағы өзара қарым-қатынасын;

- құқық түсінігін және қайнар көздерін;

дағдалану:

- кәсіптік қызметте әлеуметтік және гуменитарлық заңның негіздерін,

- өздерінің қызметтерінде кәсіптік лексиканы дұрыс қолдана білуге;

қолдану:

- қоғамдағы мәселелерді талдауға дағдылы толық көзқарастарын;

- жеке – дара білім алғанда және құқықтық (заңи) көзқарасты дағдыларын;

- нормативті актілермен жұмыс дағдыларын;

- мемлекет және құқық теориясының базалық ұғымдарын.

6. Календарлы – тақырыптық жоспар

Өткізу мерзім (апта)	Сабақтың тақырыптары, оқу үшін материалдар	Сағат саны
Дәрістер	Сем/тәж сабақ	БОӨЖ	БӨЖ
күндізгі
	Мемлекет,құқық және мемлекеттік құқықтық құбылыстар туралы негізгі ұғымдар 1. Құқықтың қайнар көздері. Нормативтік-құқықтық акт. 2. Құқықтық жүйе. Құқықтық жүйенің құрылымы. 3. Мемлекеттің ұғымы, белгілері мен функциялары. 4. Заңды жауапкершіліктің ұғымы, белгілері, қағидаттары, түрлері. 5. Құқық бұзушылық: белгілері, құрамы, түлері. Н.Ә. 1-3
	Қазақстан Республикасының конституциялық құқығының негіздері 1. Қазақстан Республикасының Конституциясының мəні, негізгі белгілері, қағидалары, заңды құрылымы. 2. Қазақстан Республикасының конституциялық құқығының қалыптасу кезеңдері, жетілдіру жəне даму тенденциясы. 3. Қазақстан Республикасындағы жеке тұлғаның конституциялық мəртебесі, оның түрлері,қағидалары. Азаматтылықтың жалпы сұрақтары. 4. Қазақстан Республикасының конституциялық құрылымының негіздері. 5. Басқарудың республикалық нысаны. ҚазақстанРеспубликасының мемлекеттік құрылымының зайырлы нысаны. 6. Мемлекеттің Басшысы жəне лауазымды тұлғасы ретіндегі Қазақстан Республикасы Президентінің конституциялық-құқықтық мəртебесі. Н.Ә. 1-3
	Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары және сот 1. Қазақстан Республикасында құқық қорғау органдарының қызметінің және үйымдастарылуының негіздері 2. Қазақстан Республикасының сот және сот әділдігі Н.Ә. 1-3
	Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік басқару 1. Мемлекеттік басқару негіздері 2. Мемлекеттік басқару жүйесі ұйымдастырылуы және нысаны Н.Ә. 1-3
	Қазақстан Республикасы әкімшілік құқығының негіздері. 1. Əкімшілік құқық субъектілері, ұғымы мен түрлері 2. Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік қызмет ұғымы жəне қағидаттары, топтастыру негіздері 3. Əкімшілік-саяси аяны басқару 4. Əкімшілік жауапкершіліктің ұғымы. 5. Əкімшілік жазалардың түрлері, оларды салу тəртібі. 6. Əкімшілік жауапкершіліктен босату негіздері. Н.Ә. 1-3
	Қазақстан Республикасының азаматтық және отбасы құқығының негіздірі 1. Азаматтық құқық қатынастарының субъектілері. Азаматтық құқық қатынастарының пайда болу, өзгеру жəне тоқтату негіздері. 2. Азаматтық құқықтарды іске асыру мен қорғау. 3. Азаматтық құқықтың объектілері. Заттар түрлері. 4. Меншік құқығы. Меншік құқығын алу жəне тоқтату негіздері. Меншік құқығын қорғау. 5. Мəмілелер ұғымы, нысандары мен түрлері. Жарамсыз мəмілелер. Н.Ә. 1-3
	Қазақстан Республикасының қаржы құқығы 1. Қаржы құқығының жүйесі, қайнар көздері 2. Мемлекеттің қаржы жүйесі жəне қаржы органдары 3. Банкілік несиелердің, ақша айналымының жəне есеп айырысудың құқықтық негіздері 4. Қазақстан Республикасының бюджет жүйесі 5. Салық қызметінің органдары, олардың уəкілеттілігі 6. Қазақстан Республикасының салық жүйесі. 7. Салық міндеттемелерін орындауды қамтамасыз ету тəсілдері. Салықтық бақылау нысандары. Н.Ә. 1-3
	Қазақстан Республикасының еңбек құқығы және әлеуметтік қамтамасыз ету құқығы 1. Ұжымдық шарт. Жеке еңбек шарты. 2. Жұмыс уақыты мен демалыс уақыты. 3. Жалақы. Кепілдік жəне өтеу төлемдер. 4. Еңбек даулар, оларды шешу тəртібі. Н.Ә. 1-3
	Экологиялық және жер құқығы негіздері 1. Экологиялық құқығының пəні, əдісі, жүйесі 2. Табиғатты пайдалану құқығына, табиғи ресурстарға меншік құқығының жалпы сипаттамасы 3. Жер құқығының пəні, əдісі, жүйесі, қайнар көздері 4. Жер ресурстарын басқару. Жер дауларын шешу Н.Ә. 1-3
	Қазақстан Республикасының қылмыстық құқығы 1. Қылмыстың ұғымы, оның белгілері мен категориялары. 2. Қылмыстық жауапкершілік. 3. Қылмыстық жазалар, олардың түрлері. 4. Қылмыстық жауапкершілікті жеңілдететін жəне ауырлататын жағдайлар. 5. Қылмыс əрекетін жоятын жағдайлар. Н.Ә. 1-3
	Қазақстан Республикасының іс жүргізу құқығы 1. Азаматтық іс жүргізу құқығының пəні, əдісі, жүйесі мен қағидаттары 2. Қылмыстық іс жүргізу құқығының пəні, əдісі, жүйесі мен қағидаттары 3. Қылмыстық құдалаудан басымдылық пен иммунитетке ие болатын тұлғаларға қатысты қылмыстық сот өндірісінің ерекшеліктері. Н.Ә. 1-3
	«Сыбайлас жемқорлық» ұғымының теориялық-методологиялық негіздері 1. «Сыбайлас жемқорлық» ұғымының тарихи дамуы 2. «Сыбайлас жемқорлық» ұғымыәлеуметке қарсы құбылыс ретінде 3. Сыбайлас жемқорлыққа төзбеушілік идеясы 4. Қазіргі мемлекеттердегі сыбайлас жемқорлықтың трансформациясы. Н.Ә. 4-5; Қ.Ә. 1-5. Н.Қ.А. 3-5.
	Сыбайлас жемқорлықты мінез-қылық табиғатының психологиялық ерекшеліктері 1. Сыбайлас жемқорлықты мінез-қылықтың психологиялық механизмдері 2. Сыбайлас жемқорлықты мінез-қылықтың жеке детерминанттары 3. Әртүрлі мінез-қылық моделдеріндегі субъект-субъекттілік қатынастың профилизациясы 4. Сыбайлас жемқорлықты факторлардың әсерінен жеке тұлға қасиетінің құрылу ерекшеліктері Н.Ә. 4-5; Қ.Ә. 1-5. Н.Қ.А. 3-5.
	Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру 1. Құқықтық және адамгершілік сана сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениеттің элементі ретінде 2. Сыбайлас жемқорлық үшін қоғамдық бақылау 3. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениеттіңмаңызы 4. Шетелдердегі сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет 5. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы тұрудың жаңа идеологиясы. Н.Ә. 4-5; Қ.Ә. 1-5. Н.Қ.А. 3-5.
	Сыбайлас жемқорлықты әрекет үшін құқықтық жауаптылық 1. Сыбайлас жемқорлықты әрекет үшін тәртіптік жауаптылыққа тартушылық 2. Сыбайлас жемқорлықты әрекет үшін әкімшілік жауаптылыққа тартушылық 3. Сыбайлас жемқорлықты әрекет үшін қылмыстық жауаптылыққа тартушылық Н.Ә. 4-5; Қ.Ә. 1-5. Н.Қ.А. 3-5.
күндізгі оқу бойынша барлығы:
сырттай
	Мемлекет,құқық және мемлекеттік құқықтық құбылыстар туралы негізгі ұғымдар 1. Құқықтың қайнар көздері. Нормативтік-құқықтық акт. 2. Құқықтық жүйе. Құқықтық жүйенің құрылымы. 3. Мемлекеттің ұғымы, белгілері мен функциялары. 4. Заңды жауапкершіліктің ұғымы, белгілері, қағидаттары, түрлері. 5. Құқық бұзушылық: белгілері, құрамы, түлері. Н.Ә. 1-3
	Қазақстан Республикасының конституциялық құқығының негіздері 1. Қазақстан Республикасының Конституциясының мəні, негізгі белгілері, қағидалары, заңды құрылымы. 2. Қазақстан Республикасының конституциялық құқығының қалыптасу кезеңдері, жетілдіру жəне даму тенденциясы. 3. Қазақстан Республикасындағы жеке тұлғаның конституциялық мəртебесі, оның түрлері,қағидалары. Азаматтылықтың жалпы сұрақтары. 4. Қазақстан Республикасының конституциялық құрылымының негіздері. 5. Басқарудың республикалық нысаны. ҚазақстанРеспубликасының мемлекеттік құрылымының зайырлы нысаны. 6. Мемлекеттің Басшысы жəне лауазымды тұлғасы ретіндегі Қазақстан Республикасы Президентінің конституциялық-құқықтық мəртебесі. Н.Ә. 1-3
	Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары және сот 1. Қазақстан Республикасында құқық қорғау органдарының қызметінің және үйымдастарылуының негіздері 2. Қазақстан Республикасының сот және сот әділдігі. Н.Ә. 1-3
	Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік басқару 1. Мемлекеттік басқару негіздері 2. Мемлекеттік басқару жүйесі ұйымдастырылуы және нысаны. Н.Ә. 1-3
	Қазақстан Республикасы әкімшілік құқығының негіздері. 1. Əкімшілік құқық субъектілері, ұғымы мен түрлері 2. Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік қызмет ұғымы жəне қағидаттары, топтастыру негіздері 3. Əкімшілік жауапкершіліктің ұғымы. 4. Əкімшілік жазалардың түрлері, оларды салу тəртібі. 5. Əкімшілік жауапкершіліктен босату негіздері. Н.Ә. 1-3
	Қазақстан Республикасының азаматтық және отбасы құқығының негіздірі 1. Азаматтық құқық қатынастарының субъектілері. Азаматтық құқық қатынастарының пайда болу, өзгеру жəне тоқтату негіздері. 2. Азаматтық құқықтарды іске асыру мен қорғау. 3. Азаматтық құқықтың объектілері. Заттар түрлері. 4. Меншік құқығы. Меншік құқығын алу жəне тоқтату негіздері. Меншік құқығын қорғау. 5. Мəмілелер ұғымы, нысандары мен түрлері. Жарамсыз мəмілелер. Н.Ә. 1-3
	Қазақстан Республикасының қылмыстық құқығы 1. Қылмыстың ұғымы, оның белгілері мен категориялары. 2. Қылмыстық жауапкершілік. 3. Қылмыстық жазалар, олардың түрлері. 4. Қылмыстық жауапкершілікті жеңілдететін жəне ауырлататын жағдайлар. 5. Қылмыс əрекетін жоятын жағдайлар. Н.Ә. 1-3
	«Сыбайлас жемқорлық» ұғымының теориялық-методологиялық негіздері 1. «Сыбайлас жемқорлық» ұғымының тарихи дамуы 2. «Сыбайлас жемқорлық» ұғымы әлеуметке қарсы құбылыс ретінде 3. Сыбайлас жемқорлыққа төзбеушілік идеясы 4. Қазіргі мемлекеттердегі сыбайлас жемқорлықтың трансформациясы Н.Ә. 4-5; Қ.Ә. 1-5. Н.Қ.А. 3-5.
	Сыбайлас жемқорлықты әрекет үшін құқықтық жауаптылық 1. Сыбайлас жемқорлықты әрекет үшін тәртіптік жауаптылыққа тартушылық 2. Сыбайлас жемқорлықты әрекет үшін әкімшілік жауаптылыққа тартушылық 3. Сыбайлас жемқорлықты әрекет үшін қылмыстық жауаптылыққа тартушылық Н.Ә. 4-5; Қ.Ә. 1-5. Н.Қ.А. 3-5.
Барлығы:

СӨЖ кестесі

Тапсырма атауы	Тапсырманың қысқаша мазмұны	Бақылау формасы	Тапсыру мерзімі
Мемлекет,құқық және мемлекеттік құқықтық құбылыстар туралы негізгі ұғымдар - Құқықтың ұғымы, белгілері мен функциялары	Эссе жазуға дәріс материалдарымен және қосымша әдебиеттермен дайындалу	Тест сұрақтарын әзірлеу (20 сұрақ), презентация дайындау, глоссарии құру (20 сөз)
Қазақстан Республикасының конституциялық құқығының негіздері	дәріс материалдарымен және қосымша әдебиеттермен дайындалу	Ауызша жауап Тест сұрақтарын әзірлеу (20 сұрақ), презентация дайындау, глоссарии құру (20 сөз)
Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары және сот	дәріс материалдарымен және қосымша әдебиеттермен дайындалу	презентация дайындау, глоссарии құру (20 сөз)
Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік басқару	дәріс материалдарымен және қосымша әдебиеттермен дайындалу	Ауызша жауап реферат жазу, презентация дайындау, глоссарии құру (20 сөз)
Қазақстан Республикасы әкімшілік құқығының негіздері.	дәріс материалдарымен және қосымша әдебиеттермен дайындалу	Ауызша жауап глоссарии құру (20 сөз)
Қазақстан Республикасының азаматтық және отбасы құқығының негіздірі	дәріс материалдарымен және қосымша әдебиеттермен дайындалу	презентация дайындау, глоссарии құру (20 сөз), реферат жазу
Қазақстан Республикасының қаржы құқығы	дәріс материалдарымен және қосымша әдебиеттермен дайындалу	Ауызша жауап Реферат жазу Сөзжұмбақ
Қазақстан Республикасының еңбек құқығы және әлеуметтік қамтамасыз ету құқығы	дәріс материалдарымен және қосымша әдебиеттермен дайындалу	Тест сұрақтарын әзірлеу (20 сұрақ), презентация дайындау, глоссарии құру (20 сөз)
Экологиялық және жер құқығы негіздері	дәріс материалдарымен және қосымша әдебиеттермен дайындалу	презентация дайындау, глоссарии құру (20 сөз)
Қазақстан Республикасының қылмыстық құқығы	дәріс материалдарымен және қосымша әдебиеттермен дайындалу	Тест сұрақтарын әзірлеу (20 сұрақ), презентация дайындау, глоссарии құру (20 сөз)
Қазақстан Республикасының іс жүргізу құқығы	дәріс материалдарымен және қосымша әдебиеттермен дайындалу	Ауызша жауап Эссе жазу
«Сыбайлас жемқорлық» ұғымының теориялық-методологиялық негіздері	дәріс материалдарымен және қосымша әдебиеттермен дайындалу	Тест сұрақтарын әзірлеу (20 сұрақ), презентация дайындау
Сыбайлас жемқорлықты мінез-қылық табиғатының психологиялық ерекшеліктері	дәріс материалдарымен және қосымша әдебиеттермен дайындалу	Ауызша жауап Эссе жазу
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру	дәріс материалдарымен және қосымша әдебиеттермен дайындалу	Тест сұрақтарын әзірлеу (20 сұрақ), презентация дайындау,
Сыбайлас жемқорлықты әрекет үшін құқықтық жауаптылық.	дәріс материалдарымен және қосымша әдебиеттермен дайындалу	Тест сұрақтарын әзірлеу (20 сұрақ), презентация дайындау, глоссарии құру (20 сөз)

Негізгі және қосымша әдебиеттер, нормативті құқықтық актілер

Негізгі әдебиеттер:

1. Құқық негіздері: Оқу құралы / Б.Ө. Алтынбасовтың редакциялығымен. – Астана, «Мастер По» ЖШС, 2012. -336 б.

2. Оспанов Қ.И. Құқық негіздері.- Алматы: Жеті жарғы, 2007.

3. Ағдарбеков Т., Әлайдар А. Құқық негіздері: оқу құралы. - Алматы: Заң әдебиеті, 2009.

4. Антикоррупционная стратегия Республики Казахстан на 2015-2025 годы, утвержденная Указом Президента Республики Казахстан от 26 декабря 2014 года № 986

5. Антикоррупционная правовая политика: учеб. пособие / Е. Алауханов. - Алматы: Заң әдебиетi, 2009. - 256 с.

Қосымша әдебиеттер:

1. Актуальные проблемы борьбы с коррупцией в Республике Казахстан / О. А. Абдыкаримов. - Астана: Акад. гос. упр. при Президенте РК, 2005. - 19 с.

2. Коррупция как социальное явление и меры её предупреждения: Учеб. пособие. /Г. С. Мауленов. - Астана: Акад. гос. службы при Президенте РК, 2005. - 96 с.

3. Антикоррупционное законодательство РК : учеб. пособие / Б. А. Жетписбаева. - Астана: Акад. гос. упр. при Президенте РК, 2011. – 157 с.

4. Антикоррупционная стратегия Республики Казахстан: Учеб. пособие /Б. А. Жетписбаева. - Астана: Акад. гос. упр. при Президенте РК, 2008. - 327 с.Казахский университет экономики, финансов и международной торговли.

5. "Беловоротничковая" преступность в США через призму мирового финансово-экономического кризиса: Моногр. /О. Г. Карпович, Н. А. Шулепов. - М.: ЮНИТИ-ДАНА, 2014. - 207 с. - Библиогр.: 195 с.

8.1 Нормативті құқықтық актілер

1. «Қазақстан Республикасының Конституциясы». - Алматы: ЖШС «Издательство «Норма-К», 2012.

2. Қазақстан Республикасының сот жүйесі мен судьялардың мәртебесі туралы Қазақстан Республикасының 2000 жылғы 25 желтоқсандағы №132 Конституциялық заңы

3. Қазақстан Республикасының «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» заңы №410 – V ҚРЗ 2015 жылғы 18 қараша (2016 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді).

4. Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі №226 –V ҚРЗ 2015 жылғы 3 шілде (2015 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді).

5. Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексі №235 –V ҚРЗ 2014 жылғы 5 шілде (2015 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді).

9.Білімін бақылау

9.1 Білімін бақылаудың құрылымды нысаны

Үлгерімнің ағымдық бақылауында оқу жетістіктері 100 балдық кесте бойынша келесі оқу түрлеріне қарай бағаланады: дәріс, практикалық сабақ, өздік жұмысы. Үлгерімнің ағымдық бақылауын есептегенде академиялық кезеңде алған барлық бағалары есепке алынады. Дәріс, практикалық және БӨЖ былай бөлінеді: 20%, 40% и 40%.

Рейтингті қою кестесі төменде берілген.

Білім алушының рейтингін қою кестесі (үлгі)

№	Бақылау құрылымы	Апта	Барлығы
				АБ 1
	Дәріс сабақтары				20 (1400/14х20%)
	Практикалық сабақтар				(700/7х40%)
	БӨЖ				40 (300/3х40%)
Барлығы

№	Бақылау құрылымы	Апта	Барлығы
				АБ 2
	Дәріс сабақтары				(1400/14х20%)
	Практикалық сабақтар				(700/7х40%)
	БӨЖ				40 (300/3х40%)
Барлығы

Пән бойынша қорытынды баға пайыздық өлшемде мына формула арқылы саналады:

И% = АБ1+АБ2 х 0,6 + Е х 0,4

осында: АБ1 –1-ші рейтингте алған бағаның пайыздық мазмұны;

АБ 2 –2-ші рейтингте алған бағаның пайыздық мазмұны;

Е – емтихан бағасының пайыздық мазмұны.

9.2 Білімнің балдық-рейтингтік баға жүйесі

Әріптік баға	Балдардың цифрлік эквиваленті	Оқу пәннің %-дықмазмұнынигеру	Дәстүрлі жүйе бойынша бағалау
А	4,0	95-100	өте жақсы
А"	3,67	90-94
В⁺	3,33	85-89	жақсы
В	3,0	80-84
В"	2,67	75-79
С⁺	2,33	70-74	қанағат
С	2,0	65-69
С"	1,67	60-64
D⁺	1,33	55-59
D	1,0	50-54
F		0-49	қанағатсыз