Ысқартулардың тізімі
Азақстан Республикасы Денсаулық Сақтау Министрлігі
Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Фармацевтика Академиясы
Шертаева К.Д., Мамытбаева К.Ж.
ФАРМАЦЕВТИКАЛЫҚ МАРКЕТИНГ
Оқулық
ШЫМКЕНТ 2014
УДК 615.1(058.8)
ББК 52.8 я 73
ГОО Ф 24
Рецензенттер:
М.А. Бөлешов -Оңтүстік Қазакстан Мемлекеттік Фармацевтика академиясының «Қоғамдық денсаулық сақтау» кафедрасының меңгерушісі, медицина ғылымдарының докторы, профессор.
Ә.Б. Жамбулов -«Интерфарма» фармацевтикалық фирмасының Шымкент филиалының директоры, фармация ғылымдарының кандидаты.
Е.Қ.Сәлім -Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Фармацевтика академиясының мемлекеттік тілде терминдердің қолданылуын қарастыру комиссиясының төрағасы.
ГОО Шертаева К.Д., Мамытбаева К.Ж. «Фармацевтикалық маркетинг». - Оқулық. – Шымкент-2014ж.
Фармацевтикалық маркетинг көзқарас жүйелері ретінде, бизнестің философиясы ретінде заманауи фармацевтикалық мекемелердің қызметтерінде қажетті нұсқаулық. Оқулықта фармацевтикалық кәсіптегі мекемелердің қызметінде қолданылатын маркетингтің теориялық негіздері берілген.
Оқулық студенттерге, магистранттарға және фармацевтикалық оқу орындарына (факультеттерге), маркетингтік қызмет мамандарына, фармацевтикалық мекемелер мен ұйымдардың басшыларына арналған, сонымен қатар үздіксіз кәсіптік білім беру жүйесінде қолданылады.
УДК 615.1(058.8)
ББК 52.8 я 73
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау Министрлігінің Республикалық медициналық білім беру және ғылым инновациялық технологиялар орталығы бекіткен.
Хаттама №___ «___» _________ 20___ж.
Шертаева К.Д.
ысқартулардың тізімі
АВС– зерттеліп отырған нысаналар тобының бөлініп таралуы (мысалы, дәрілік препараттар) А, В және С үш топтары бойынша бағалық құны.
АҚ– акционерлік қоғам
ББҚ– биологиялық белсенді қосымшалар
ББТ – Бостондық консалтинг тобы
БЖБ– бірінші жарып союды бақылау
БМСМ– белгілі мақсаттағы саясаттың матрицасы
ГОСО – Мемлекеттік жалпы білім беретін білім алу стандарты
ДДН – дайын дәрі-дәрмек нысандары
ДДТ– дайын дәрілік түрлер
ДҚ– дәрі-дәрмектік қамтамасыздандыру
ДҚ– дәрі-дәрмек құралдары
ДП– дәрілік препарат
ДПББ– дәрі-дәрмектерді пайдалануды бағалау бағдарламасы
ЕСМ– емдік-сауықтандыру мекемесі
ЖЖБИ– жыныстық жолмен берілетін инфекция
ИСО – стандартизациялау бойынша халықаралық ұжым
ҚД– қант диабеті
МҚБ – медициналық қажетті бұйымдар
НИОКР– ғылыми-зерттеулік және тәжірибе-конструкторлық жұмыстар
ОДВД – облыстық дермато-венерологиялық диспансер
ОТВД – облыстық тері-венерологиялық диспансер
ОЭД– облыстық эндокринологиялық диспансер
РБД – рецепсіз берілетін дәрілер
СШБ– стратегиялық шаруашылық бөлімше
ТСТ–талдау, стратегия, тәжірибе
ТДҚ– тегін дәрі-дәрмекпен қамтамасыздандыру
ТТЦ– тауардың тіршілік циклі
ФТ– формулярлық тізім
SWОТ– маркетинг талдау әдісі
VEN -V, E және N топтарына олардың мәнділігінің дәрежесі бойынша зерттелініп отырған нысаналар тобының бөлініп таралуы.
| Мазмұны | |
| Қысқартулардың тізімі.................................................................................. | |
| Мазмұны.......................................................................................................... | |
| Кіріспе............................................................................................................. | |
| 1. Маркетингтің қазіргі заманғы негізгі пікірі 1.1. Маркетинг негізі фармациядағы бизнес философиясы ретінде......... | |
| 2. Тауар. Дәрі-дәрмектік препараттар тауардың ерекше түрі ретінде. | |
| Маркетинг теориясындағы тауар. | |
| 2.1. Тауардың маркетингтік сипаттамасы.................................................... | |
| 2.2. Тауардың тіршілік циклі........................................................................ | |
| 2.3. Фармацевтикалық маркетингтегі тауар жіктеуінің негізгі қағидалары....................................................................................................... | |
| 2.4. Дәрі-дәрмектік препараттар тауар ретінде........................................... | |
| 2.5. Тауар маркетинг жүйесінің басты элементі ретінде............................ | |
| 3. Фармацевтикалық бизнестегі тауар саясаты 3.1. Тауар саясатының мәні.......................................................................... | |
| 3.2. Фармацевтикалық маркетингтегі тауар номенклатурасы және тауардың ассортименті.................................................................................... | |
| 3.3. Тауар саясатының негізгі құрамалары.................................................... | |
| 3.4. Тауардың сапасы мен бәсекелестікке бейімділігі.................................. | |
| 3.5. Тауар саясатының маңызды элементтері ретінде тауардың саудалық маркасы, тауар белгісі және тауардың орамасы........................................... | |
| 3.6. Тауар орамасы маркетингтің жүзеге асыру құралы ретінде................ | |
| 3.7. Фармацевтикалық тауардың тіршілік циклінің талдауы...................... | |
| 3.8. Фармацевтикалық тауардың жайлануы................................................. | |
| 4. Бағаның құрылуының қағидасы 4.1. Маркетинг жүйесіндегі баға.................................................................... | |
| 4.2. Бағалық саясат.......................................................................................... | |
| 4.3. Фармациядағы баға құрылуының қағидалары...................................... | |
| 5. Фармацевтикалық тауарлардың бөліп таратылуы 5.1. Бөліп таратылу жүйесінің құрылымы..................................................... | |
| 5.2. Бөліп таратылу жолдарының таңдалуы..................................................... | |
| 5.3. Бөліп таратудың тік жолдары. Тіке сатылымның түрлері................... | |
| 5.4. Бөліп таратудың жанама жолдары. Көтерме сауда. Жекелеп сату..... | |
| 5.5. Фармацевтикалық нарықтағы бөліп таратудың факторлары................ | |
| 5.6. Фармацевтикалық нарықтағы бөліп таратудың тәжірибесі................. | |
| 6. Тауарлар жылжыуның негізгі түрлері 6.1. Қатынас саясатының қалыптасуы.......................................................... | |
| 6.2. Жарнама.................................................................................................... | |
| 6.3. Жарнама тарқату жолдарының құралдарын таңдау.............................. | |
| 6.4. Жеке сатылым........................................................................................... | |
| 6.5. Тауарды қозғалту әдістерін және стратегиясын таңдау...................... 7. Нарық маркетингтің экономикалық негізі ретінде 7.1. Нарықтың анықтамасы және негізгі түрлері.......................................... | |
| 7.2 Нарықтың сыйымдылығы......................................................................... | |
| 7.3 Сатушының нарығы және сатып алушының нарығы. Нарықтың дамуының болжауы......................................................................................... | |
| 7.4. Нарықтың сегменттеліп (бір текті майда учаскелерге) бөлінуі........... | |
| 8. Фармациядағы маркетингтік зерттеулер 8.1. Маркетингтік зерттеулер процесі және маңызы................................... | |
| 8.2. Далалық зерттеулер.................................................................................. | |
| 8.3. Нарықтың зерттелуі................................................................................. | |
| 8.4. Фармацевтикалық нарықтың зерттеліну әдісі және талдануы............... | |
| 8.5. Талдау әдістері......................................................................................... | |
| 8.6. Тегін дәрі-дәрмекпен қамтамасыздандыруға мемлекеттік қаржының бөлінуінің экономикалық әдістерінің негізі ретінде «Белгілі мақсаттағы саясаттың матрицасы» стратегиясының негізгі пікірі.................................. | |
| 9. Маркетингтік ақпараттың жүйесі 9.1. Маркетингтік ақпарат жүйесінің жалпы сипаттамасы......................... | |
| 9.2. Ақпараттық қауіпсіздік............................................................................ | |
| 10. Маркетингті жоспарлаудың принциптері 10.1. Маркетинг жоспары............................................................................... | |
| 10.2. Маркетинг жоспарының құрылымы және негізгі бөлімдерінің мазмұны............................................................................................................. | |
| 10.3. Жоспарлау алгоритмдері....................................................................... | |
| Қорытынды.................................................................................................... | |
| Тестік тапсырмалар.......................................................................................... | |
| Глоссарий.......................................................................................................... | |
| Библиографиялық тізім.................................................................................... |
Кіріспе
Қазіргі заманда отандық маркетологтар және кәсіпкерлер фармацияда маркетинг іс-әрекетінде белгілі тәжірибе жинақтады. Бірақ, маркетингтің іс жүзінде қолданылуы бірқатар қиындықтармен өткені, көп жағдайда маркетингтің мүмкіншіліктерін және маңыздылығын түсінбеушілікпен байланысты.
Бұл оқулықтың мақсаты маркетингтің теориялық негіздері бойынша және оның фармациялық ұйымдардың қызметінде қолданылуы бойынша жүйелік білімдердің қалыптасуы болып табылады.
Студенттер «Фармацевтикалық менеджмент және маркетинг» пәнін өз қалауынша ГОСО-ның (мемлекеттік жалпы білім беретін білім алу стандарты) негізінде оның құрамындағы бөлігі ретінде оқып біледі. Осы жағдайға қарамастан, фармацевтикалық қызметте маркетингті басқару ісін және теориясын терең білуде қажеттілік бар.
Ұсынылып отырған мағлұмат Онтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтикалық академияның фармацевтикалық маркетингі және менеджментінің жұмыс бағдарламасы негізінде өңделген, маркетингтік шешімдері белгіленіп құрастырылған.
Бұл шығарылымда бұдан бұрын шыққан отандық және шетелдік авторлар шығарылымдарымен бір ізділігі сақталынған маркетинг іс-әрекетінің тәжірибесі жинақтап қорытылған.
Оқулық фармацевтикалық жоғарғы оқу орындардың (факультеттердің) студенттері, магистранттары, маркетинг қызметінің мамандары, фармацевтикалық кәсіпорын және ұжымдардың жетекшілері үшін арналған және де үздіксіз кәсіби білім алу жүйелерінде пайдаланса болады.