Сынып. Қазақстан тарихы
Сабақтың тақырыбы: § 48. Патша үкіметінің діни саясаты.
Сабақтың мақсаты:
v Патша үкіметінің Қазақстандағы діни саясатының ерекшеліктерін, оның отаршылдық сипатын ашып көрсту;
v Діннің қоғамдағы орны мен қызметі туралы оқушылардың ой-пікірлерін, көзқарасын қалыптастыру;
v Оқушылардың рухани дүниесін дамыту, адамгершілікке, имандылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас
Сабақтың әдісі: интерактивті
Көрнекілік: карта, сызба
Негізгі түсініктер: патша үкіметінің діни саясаты, миссионерлік іс-әрекет, қазақ қоғамының Ресей әкімшілігінің діни саясатына қарсылығы, вакуф, мүфти, неофит, ректут.
Сабақтың барысы:І.Ұйымдастыру кезеңі
· Оқу құралын тексеріп түгелдеу
· «Хабар» /ел жаңалықтарынан.../
· Оқушы зейінін сабаққа аудару
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: «Абай Құнанбаевтың өмірі мен шығармашылығы» тақырыбы бойынша тест сұрақтарына жауап беріңдер.
ІІІ.Жаңа сабақты оқытудың жоспары:
1. Қазақстардың діні мен діни әдет-ғұрыптары.
2. Патша үкіметінің XVIII ғасырдағы ислам дініне қатысты саясаты.
3. Патша үкіметінің ХІХ ғасырдың бірінші жартысындағы ислам дініне қатысты саясатының өзгеруі
4. ХІХ ғасырдың соңы мен ХХ ғасырдың бас кезіндегі миссионерлік іс-әрекеттің күшеюі.
Қосымша сұрақтар:
(Тарих пәні курсының 6-7-сыныптарында өткен тақырыптар бойынша.)
Дін дегеніміз не?
Діннің пайда болуы неге байланысты?
Ежелгі дүние тарихы пәнінен қандай әлемдік діндерді білесіңдер?
Әлемдік діндер мен оның негізін қалаушыларды, қасиетті кітаптарды атаңдар.
Қазақстан аумағында орта ғасырларда қандай діни наным-сенім орнады?
Қазақстанның Ресейге қосылу қарсаңындағы қазақтардың діни наным-сенімі қандай болды?
Патша үкіметі қазақ халқының діни сауатын ашу мен мұсылман дініне қатысты қандай саясат ұстанды.
Қазақ халқы ислам дінінің сунниттік бағытын ұстанды. Патша үкіметі өлкеге орталықтан шаруаларды көптеп қоныс аударып, жегілікті тұрғындардың әлеуметтік-шаруашылық және рухани өміріне қысым жасады. ХІХ ғасырдың басынн бастап отаршыл әкімшілік қазақ халқын шоқындыруға кірісе бастады. Бұл әрекет әрине қазақ халқы тарапынан үлкен қарсылық тудырды. Тіпті қарулы қақтығыстарға дейін жетті. Өлкедегі патшалық Ресейдің діни саясатының мазмұнын ұғынуға мүмкіндік беретін хрестоматиялық деректерден үзінділер келтірген жөн. Оқушылар құжат материалдарынан патша үкіметінің қазақ халқын шоқындыру арқылы орыстандыру саясатының мәнін түсіне алады
Патша үкіметінің ислам дініне қатысты саясаты туралы кесте толтырамыз:
| Мақсаты, іс-шаралары, нәтижелері | Патша үкіметінің XVIII ғасырдағы ислам дініне қатысты саясаты. | Патша үкіметінің ХІХ ғасырдың бірінші жартысындағы ислам дініне қатысты саясатының өзгеруі | ХІХ ғасырдың соңы мен ХХ ғасырдың бас кезіндегі миссионерлік іс-әрекеттің күшеюі. |
| Патша үкіметінің бұл саясаты қандай мақсатты көздеді? | |||
| Дін саясатын жүзеге асыру үшін қандай іс-шаралар қолданылды? | |||
| Патша үкіметі жүргізген дін саясатының нәтижелері мен маңызы қандай болды? |
IV.Сабақты бекіту:
1. Қазақ халқының діни наным-сенімдерінің қандай өзіндік ерекшеліктері бар?
2. Қазақ халқының өмірінде діннің маңызды орын алған фактісін немен түсіндіруге болады?
3. Халықтың кейбір жерлеу дәстүрлерінің бүгінгі күнге дейін өзгеріссіз қалу себептері неде деп ойлайсыңдар?
4. Қазақ халқының қандай діни әдет-ғұрыптарын білесіңдер?
5. Патша үкіметі ХІХ ғасырдың бірінші жартысындағы дін саясатына қандай оқиғаларға байланысты өзгерістер енгізді?
6. Қырғыз миссиясы Семей облысы аумағында немен айналысты? Қазақ халқы патша үкіметінің дін саясатына қалай қарады?
7. Бүгінде біздің елемізде түрлі діни ағымдар ірекет етеді. Мемлекетіміздің дін саясаты туралы не айта аласыңдар?
8. Діннің қоғам өмірінде атқаратын рөлі қандай?
9. Үй тапсырмасы:
10. Оқулықтың 339-бетіндегі құжатпен жұмыс.
11. Сұрақтар:
12. Автордың пікірі бойынша қазақтар арасында христиан дінін таратушы миссионерлердің қызметіне ең басты кедергі болған не нәрсе еді?
13. Қазақтар христиан дінін қабылдаған адамдарға қалай қарады?
Бағалау:
Үйге тапсырама: § 48. Патша үкіметінің діни саясаты.