Италия. Испания. Португалия.Грекия.

Германия

Сабақтың мақсат-міндеттері:

Оқытушылық – Германияның 1918-1939 ж жалпы дамуына сипаттама беріп, 1920 ж. экономикалық және саяси орнығудың қиын да ұзақ болғанын ашып көрсету. 1930 ж. экономикалық тоқыраудың ерекшеліктері мен салдарын нақты фактілермен түсіндіріп, Веймар Республикасының саяси әлсіздігіне оқушылардың назарын аудару. Германияда фашизмнің тууы, үкімет басына келуі және жүргіген ішкі-сыртқы саястына талдау асау.сіндіру.

Тәрбиелік –Германиядағы фашистік диктатура-дүние жүзіндегі адамзатқа сансыз қасірет әкелген КДС бірден-бір айыпкер екеніне оқушылардың көзін жеткізу.

Дамытушылық– Оқушылардың тарихи фактілерді талдап, қортынды жасау, тарихи ұғымдарға анықтама беруға дағдыландыру.

Сабақ түрі:Аралас сабақ

Оқытудың әдісі:Кесте және тірек сызба арқылы түсіндіру.

Көрнекілік:карта

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру сәті – түгендеу, сабаққа назар аударту.

ІІ. Үй жұмысын тексеру.

ІІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

1. Веймар Республикасы:

Парламент-Жоғарғы заң шығаратын орган Рейхсрат(Атқарушы орган) Жоғарғы палата -жер иелері

Рейхстаг (заң шығарушы орган) Төменгі палата құпия дауыспен 4жылға сайланды.

		Парламент-Жоғарғы заң шығаратын орган Рейхсрат(Атқарушы орган) Жоғарғы палата -жер иелері

Жылдар	Тарихи оқиғалар
1920ж
1922ж
1923ж тамыз
1923ж. қазан
1923ж. қараша
1924ж
1925ж
1928ж.
1929ж
1931ж
1930ж
1930ж басында
1933ж 30 қаңтар
1933ж Наурыз
1933ж сәуір
1934ж

Терминдермен жұмыс:

1. Расизм- нәсілшілдік саясат
2. Нацизм- Герман фашизмі, фазистік партия
3. Нацист-Германияның фашистік партиясы мүшелерін қысқартып алынған аты
4. Тоталитарлық өкімет-

Ауыл шаруашылығы «Азық түліктік сословие» өндірісті реттеумен айналысты

Неміс еңбек майданы

ІV. Жаңа тақырыпты бекіту сұрақтары.

V. Қорытындылау.

ІV. Үйге тапсырма. §3 оқу

Сабақ жоспары

Пән: Қазіргі дүние жүзі тарихы
Сынып: 9 Ә	Күні:

Италия. Испания

Сабақтың мақсат-міндеттері:

Оқытушылық – БДС кейінгі Италия мен Испанияның ішкі және сыртқы жағдайларына сипаттама беріп, фашистердің билікке келуінің себептерін және Испаниядағы азамат соғысыныңсебептерін нақты фактілермен ашып көрсету.

Тәрбиелік – Адамгершілікке тәрбиелеу.

Дамытушылық– Оқушылардың назарын Италия мен Испаниядағы фашизмнің негізгі белгілеріне аудару.

Сабақ түрі:Аралас сабақ

Оқытудың әдісі:Кесте және тірек сызба арқылы түсіндіру.

Көрнекілік:карта

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру сәті – түгендеу, сабаққа назар аударту.

ІІ. Үй жұмысын тексеру.

ІІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

Кесте

	Италия	Испания
Сыртқы саясаты	1915ж. И.Антанта жағына шығып,жеңіске жеткендер қатарында болды. Париж бітіміне байланысты: Солтүстіктегі Трентино облысын және Оңтүстік Тирполь, Адриат жағалауындағы Истрия шығанағын Триестпен бірге иемдене алды. 1935-1936ж. Италия-Эфиопия соғысының нәтижесінде Эфиопия отарға айналды.	1921ж. Мороккодағы риф тайпаларына қарсы күресте Испания жеңілді.
Ішкі саясаты	Либералдық мемлекеттің әлсіздігі, демократиялық оппозиция күшінің бөлшектенуі Италия фашизмінің үкімет басына келуін жеңілдетті. 1919ж.көктемінде – Фашистік ұйым құрылды. 1919ж.наурызында Милан қаласында 1-ші жалпыұлттық фашистік жиын өтті. Фашистік әскери отрядтар одағы құрылды. 1922ж. Қазанда фашистер съезі үкіметтен бірқатар министрлік портфельдер берілуін талап етті. 1923ж. Халық партиясының жетекшісі Джакомо Маттеоттиді фашистік ланкертер өлдірді. Үкімет басына Бенито Муссолини келді Сөйтіп, буржуазиялық демократия орнына тоталитарлық дидтатура келді.	Мемлекетте саяси күштердің белсенділігі байқалды. Анархияшылар ықпалы артты. Олардың мақсаты: мемлектті және либерал коммунизмді-жеке адамның ешбір шектеусіз билігіне негізделген қоғам орнату болды. Үздіксіз ереуілдер, ланкестік әрекеттер ұйымдастырып, оларды жаппай бүліктерге қластырмақ болды. 1921ж премьер-министр Дантоны өлтірді. 1923ж. 13 қыркүйекте Каталония әскери округін басқарушы генерал Мигель Примо де Ривера ірі католик буржуазиясы мен әскерилердің қолдауына сүйенді. 1923-1930ж- Примо де Ривераның диктатурасы кезеңі деп аталды.
Экономикасы	Шетелге қарызы тым көбейіп кетті.(65 млрд лир) Құнсыздану өсті.	Экономикалық дағдарыс, құнсыздану
Әлеуметтік жағдайы	Жұмыссыздық,, соғыстан қайтқан солдаттар жұмысқа орналаса алмады. Мемлекет пен халықты байланыстырудың тетігі болмады.	Жұмыссыздықтың өршуі
Саяси партиялар	Парламентіндегі буржуазиялық саяси ағымдар әртүрлі топтардан тұрды: либералдар, республикашылдар, радикалдар, және т.б. 1919ж. Социалистік партия нағыз саяси партия болды. 1919ж. Ватиканның қолдауымен католиктік топтарды жактаушы тұңғыш буржуазиялық Халықтық партия құрылды.	Испан социалистік жұмысшы партиясы басшылығы және Еңбекшілердің жалпы одағы диктаторды қолдаудан бас тартты.
		1931-1936ж. Буржуазиялық-демократиялық революция.

ІV. Жаңа тақырыпты бекіту сұрақтары.

V. Қорытындылау.

ІV. Үйге тапсырма. § 6оқу

Сабақ жоспары

Пән: Қазіргі дүние жүзі тарихы
Сынып: 9 Ә	Күні:

§ 7. Орталық және оңтүстік-шығыс Еуропа елдері

Сабақтың мақсат-міндеттері:

Оқытушылық – Ұлттық-демократиялық революция жеңісінің нәтижесінде пайда болған жаңа мемлекеттерге сипаттама ьеріп, 1918жылдан 1923 жылға дейінгі кезеңдегі экономикалық және саяси құрылымдық өзгерістерді ашып көрсету.

Тәрбиелік – Адамгершілікке тәрбиелеу.

Дамытушылық– Оқушылардың тарихи фактілерді талдап, қортынды жасау, тарихи ұғымдарға анықтама беруға дағдыландыру.

Сабақ түрі:Аралас сабақ

Оқытудың әдісі:Кесте және тірек сызба арқылы түсіндіру.

Көрнекілік:карта

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру сәті – түгендеу, сабаққа назар аударту.

ІІ. Үй жұмысын тексеру.

ІІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

1. Жаңа мемлекеттердің пайда болуы:

1918 жылы ұлттық буржуазиялық-демократиялық революция жеңісінің нәтижесінде Еуропа картасында:

1. Финляндия; 2. Австрия; 3. Венгрия; 4. Югославия; 5. Чехославакия; 6. Польша:

1918-1923ж. Дейінгі кезеңдерде жанадан құрылған мемлекеттердің экономикалық және саяси жүйелерінде құрылымдық өсгерістер болды.
Чехословакия мен Австрия	өнеркәсібі дамыған елдер
Венгрия мен Польша	Аграрлық-индустриалдық елдер
Албания, Болгария,Румыния,Югославия	Аграрлық мемлекетке жатты
Саяси жағынан
Австрия,Албания, Польша, Чехославакия	Республикалық құрлыста болған
Венгрия, Болгария,Румыния, Югославия	Монархиялы елдер

Кестені толтыр:

Елдер	Революция нәтижесінде	Үкімет басында	Саяси жағдайы	Сыртқы саясаты
Австрия	1918ж 12 қарашасында республика деп жарияланды	Социал-демократиялық партиясының жетекшісі К.Реннер канцлер болып тағайындалған коалициялық үкімет құрды.	Бірінші үкімет қоғамның әлеуметтік-экономикалық және саяси құрылымын қайта құру бірқатар шаралар жүзеге асырылды. 1919ж. Көкмінде Құрылтай жиналысы дворияндық титулдар мен атақтарды жойды.	Ұлттар Лигасының мінбесінен халықаралық несие беруге өтініш жасады. Женева келісіміне қол қойды. Ұлыбритания мен Франциядан несие алды. Германиямен достық қатынас келісімі орнатылды. 1938ж 12 наурызда неміс әскерінің Австрияға басып кіруіне жол ашты.
Венгрия		Хортти	Хортидің шексіз билігі парламентті сақтаумен, парламент демократиясының кейбір элементтерімен, жалпыға бірдей сайлау құқығы , оппозициямен, социал-демократлиялық партиямен үйлесімдік тапты.	1927ж фашистік Италиямен, Германиямен жакындасу басталды.
Чехославакия	1918ж 14 қарашада Чехславакия республика болып жарияланды.	Президенті Томаш Масарик сайланды	1918ж. 28 қазанда Славакияның Венгриядан бөлініп чехтармен бірігіп чехославакия мемлекеті болды. 1918ж 14 қарашасында Чехославакия республика болып жарияланды. Буржуазиялық партияларының, сондай-ақ социал-демократтардың «жалпыхалықтық коалициясы» негізінде құрылды. 1920ж. Қабылданған конституцияда Чехославакия Республикасының қалыптасуы аяқталып,негізгі демократиялық бостандықтар белгіленді.	Чехославакия Франциямен жақындасты, 1920-1921 ж. Румыния, Ю
Польша
Югославия
Болгария

ІV. Жаңа тақырыпты бекіту сұрақтары.

V. Қорытындылау.

ІV. Үйге тапсырма. §7 оқу

Сабақ жоспары

Пән: Қазіргі дүние жүзі тарихы
Сынып: 9 Ә	Күні:

§ 8. Кеңес Одағы.

Сабақтың мақсат-міндеттері:

Оқытушылық – Кеңестік Ресейдің 1918жылдан ЕДС қарсаңына дейінгі жалпы дамуына сипаттама беріп, әлеуметтік-экономикалық және саяси дамуындағы басты ерекшеліктерді атап көрсету.

Тәрбиелік – Адамгершілікке, еңбекқорлыққа тәрбиелеу.

Дамытушылық– Оқушылардың тарихи фактілерді талдап, қортынды жасау, тарихи ұғымдарға анықтама беруға дағдыландыру.

Сабақ түрі:Аралас сабақ

Оқытудың әдісі:Кесте және тірек сызба арқылы түсіндіру.

Көрнекілік:карта

Сабақ барысы:І. Ұйымдастыру сәті – түгендеу, сабаққа назар аударту.

ІІ. Үй жұмысын тексеру.

ІІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

1. 1918-1920 жылдардағы азамат соғысы.

Интервенция-Бір немесе бірнеше капиталистік мемлекеттердің ұлт-азаттық қозғалыныс немесе революцияны басу, немесе территорияны жаулап алу, ерекеше артықшылықтарға ие болу өз үстемдігін орнату және т.б. мақсатпен басқа мемлекеттің ішкі істеріне күшпен араласуы, қол сұғу оған басып кіру.

Контрреволюция-революциядан бұрынғы тәртіпті қайта орнату үшін құлатынған таптардың революцияға қарсы жүргізетін күресі.

Ресейдегі азамат соғысының негізгі кезеңдері:

1917ж ақпан-наурыз	Самодержавиенің құлауы, қоғамның ыдырауы.
1917ж. Наурыз-қазан	Қоғамдағы қарама-қайшылықты асқынуы, Азамат соғысы ахуалының күшеюі.
1917ж. Қазан- 1918 ж. Наурыз-	Уақытша үкімет құлады. Кеңес үкіметінің орнауы, қарулы күрестің таралуы.
1918ж. Наурыз-маусым	Қаталдық, қастандық, екі жақтан да ланкестіктің күшеюі, ақтар мен қызылдардың әскери күштерінің құрылуы
1918ж. Жазы- 1920ж. Соңы-	Әскери күштердің арасындағы қырғын шайқастар (шетел әскери күштерімен де) экономиканы милитарландыру.
1921-1922 жылдар	Соғыс қимылдары басылды және толық тоқтатылды.

ІІ. Салыстыру:

«Әскери коммунизим» саясаты

Жаңа экономикалық саясат

1918жылдан-1921жылдың басына дейін «Әскери коммунизм» саясаты жүзеге асты 1918ж 28 маусымда Кеңес үкіметі барлық ірі кәсіпорындарды жаппай мемлекет меншігіне айналдыру жөнінде Декрет қабылдап: Фабрика-зауыттарды мемлекет меншігіне айналдырды; Мемлекеттің азық-түлік үстемдігін барынша кеңейту үшін азық-түлік салығы азық-түлік салғыртымен ауыстырылды; Күшпен алған азық-түлік үшін құнсызданған ақша немесе түбіртек қағаз берілді; Үкіметтің бағасы базар бағасынан 40 есе төмен болды; «Әскери коммунизм» саясаты тауарлы ақшалы қатынастардың жаппай жойылуына әкелді. 1918ж бастап қанаушы тап өкілдері еңбектік міндет тәртібіне тартылды; 1920жылы жаппай еңбекке араласу міндеті еңгізілді.

Азамат соғысы мен «Әскери коммунизм» саясаты елдің жағдайын нашарлап, кеңес үкіметіне наразылық күшейе түсті, 1921ж. Наурызында РК(б)П-ның Х съезінде шешуші экономикалық өзгерістер «Әскери коммунизм» саясатынан бас тартып,, жаңа экономикалық саясатқа (ЖЭС) көшуге, салғыртты салықпен 2 есе аз мөлшерде ауыстыруға шешім қабылдады. ЖЭС барысында Кеңес үкіметі мынадай міндеттерді іске асыруға бел байлады: Қала мен ауыл арасындағы экономикалық байланысты нығайту; Электрлендіру негізінде өндірісті дамыту; Мемлекеттік жоспарлау және басқару ісін жетілдіру; Бюрократизм мен әміршіл-әкімшіл жүйемен күресу; Барлық салаларда азаматтың мәдениеттік деңгейін көтеру; 1923-1928 жылдары ЖЭС әміршіл-әкімшіл жүйенің қалыптасуынан дағдарысқа ұшырады.

ІІІ. Кесте арқылы салыстыру:

Индустрияландыру

Ауылшаруашылығын ұжымдастыру

1925ж. Желтоқсанда БК(б)П-ның ХІҮ съезі елді индустрияландыру бағытын жарияланды: 1926-1928ж үкімет ескі завод фабрикаларды жөндеу мен жаңаларын соғу үшін қаржыны 3 есе көбейтті; Қаржының 84 пайызы игерілді; Қысқа мерзім ішінде машина жасау, қорғасын өнеркәсібі, химия өндірісі жаңадан құрылды; ГОЭЛРО жоспары орындалып, Магнитка,Кузбас,Днепргэсс, Уралмаш,Хибин комбинаты мен Мәскеуғ Горький автомобль, авиация зауыттары мен теміржолдар іске қосылды;

БК(б)П-ның ХҮ съезі ауылшаруашылығын ұжымдастыру міндетін алға қойды: Шаруашыларды жаппай ұжымдастыру науқаны басталды; 1928ж ұжымдастыруды тездету мақсатымен МТС-тер құрыла бастады; Ұжымдастыру кезінде бай кулактарды тап ретінде жою іске асырылды; Ұжымшар құру қағидалары өрескел бұзылып, халықтың жағдайы нашарлап, қайыршылық қаулады; Жаппай ұжымдастыру науқанында жаңадан серпін алған әміршіл-әкімшіл басқару жүйесі КСРО-ның бүкіл қоғамдық-саяси өміріне әсерін тигізіп, 1932-1933 ж. Елде ашарлық болды.

1920 жылдардың екінші жартысынан бастап И.В.Сталиннің басқаруымен қалыптасқан әміршіл-әкімшіл басқару жүйесі өркениетті елдерден басқару құрылымынан өзгеше болды:

· КСРО-да И.В.Сталиннің жеке басына табыну белең алды;

· Партия мен кеңес органдары бірікті;

ІV. Жаңа тақырыпты бекіту сұрақтары.

V. Қорытындылау.

ІV. Үйге тапсырма. §7 оқу

Сабақ жоспары

Пән: Қазіргі дүние жүзі тарихы
Сынып: 9 «а»	Күні:

§ 9. Америка Құрама Штаттары. Канада.

Сабақтың мақсат-міндеттері:

Оқытушылық – Екі дүниежүлік соғыс аралығындағы АҚШ-тың дамуына сипаттама беріп, әлеуметтік-экономикалық және саяси даму ерекшеліктерін ашып көрсету.екшеліктерді атап көрсету.

Тәрбиелік – Адамгершілікке, еңбекқорлыққа тәрбиелеу.

Дамытушылық– Техникалық прогрестің жоғары өркендеуіне қарамастан, АҚШ-тағы экономикалық тоқыраудың себептерін түсіндіре отырып, оқушылардың ой-өрістерін дамыту.

Сабақ түрі:Аралас сабақ

Оқытудың әдісі:Логикалық сұрақ-жауап, әңгіме, мәтінмен жұмыс.

Көрнекілік: Д.Жкарта

Сабақ барысы:І. Ұйымдастыру сәті – түгендеу, сабаққа назар аударту.

ІІ. Үй жұмысын тексеру.

ІІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

1. Бірінші дүниежүлік соғыстың АҚШ-қа тигізген әсері.

БДС кезінде экономикасы:	АҚШ экономикасы күшейіп, байи түсті. Америка монополиялары ұшан-теңіз табысқа ие болды. АҚШ-тың өндірісі тез ұлғайды. 1920жылдары таскөмірдің жартысына жуығы, шойын мен болаттың 35%-ы, мұнайдың 23%-ы, автомобильдердің 85%-ы шығарылып жатты. АҚШ қарыз беруші мемлекетке айналды.
Ішкі саясат:	Вудро Вильсон 1918 жылғы 8 қаңтардағы конгреске ұсынған 14 баптан тұратын дүние жүзі елдерінің болашағына байланысты бағдарламасын жариялады. 1920ж. Сайлауда демократиялық партия жеңіліс тауып, билікке республикашылдар келді. Президент болып Огайо штатының сенаторы Уоррен Гардинг, ол қайтыс болған соң президент болып Массачусетс штатының губернаторлығынан вице-президенттікке көтерілген Калвин Кулидж сайланды.
Сыртқы саясаты:	Париж конференциясының нәтижесі АҚШ-тың жетекші елге айналу позициясын толық қанағаттандырмады. Бұл жағдайда оппозициядағы республикалық партия жетекшілері пайдаланып, ендігі жерде Еуропа істеріне АҚШ-тың араласпауын, Еуропа елдерінің АҚШ пен одақтаспауын қолдайтынын алға тартты. АҚШ ұсынған «Дауэс жоспары», «Юнг жоспары» Еуропа елдерін, әсіресе Германияны қалпына келтіруде үлкен үлес қосты.

ІІ. Кестені орында:

1922-1929ж. Ішкі саясаты	Сыртқы саясаты	1929-1933 ж. Экономикасы
1928ж сайлауда республикалық партия өкілі Герберт Гувер президент болып сайланып, ол Америка азаматтарына керемет жақсы өмір орнайтындығы жөніндегі уәде берді.	АҚШ үкіметі оңашалану бағытын ұстанып, Еуропа мәселелерімен және сол аймақтардағы ердермен әскери-саяси одақтарға қосылмауға бел байлады.	Экономикалық дағдарыс күшті болды. 1932ж өнеркәсіптік өндіріс көлемі 50%-ға қысқарды.

ІІІ. Рузвельттің «Жаңа бағыт» саясаты (1933-1941ж)

Алғашқы шаралар	Банк реформасы. Жұмыссыздарға көмек ұйымын құру. Жұмыссыз жастар лагері. Тозығы жеткен аймақты мемлекеттік корпорация құру жолымен жаңарту.
Ұлттық өнеркәсіпті қалпына келтіру туралы Заң (НИРА)	І бөлім- «Әділ бәсеке кодекстерін» енгізу. ІІ бөлім- кәсіпкерлер мен жұмысшылар арасындағы қатынасты реттеу. ІІІ бөлім- қоғамдық жұмысқа, мемлекеттік өнеркәсіп, әскери және т.б. объектілер құрылысына қаржы бөлу.
Ауыл шаруашылығын ретке келтіру заңы	Фермерлі шаруашылыққа материалдық көмек. Ферма өнімдерін сатып алу. Бағаны реттеу.
Әлеуметтік реформалар	Еңбек қатынастары туралы заң (Вагнер заңы). Әлеуметтік қамсыздандыру туралы заң. Т.б.
Жоғары Сот реформасы	Президент билігін нығайту.
Сыртқы саясаты	«Бейтараптық» туралы заң. «Оңашалану» бағытын ұстанды «Татау көрші» саясаты
Міндеті	Экономиканы мемлекеттік тұрғыдан реттеу.

Канада:

1931ж.-

1932ж.-

1920-1930ж.ж.-

ІV. Жаңа тақырыпты бекіту сұрақтары.

V. Қорытындылау.

ІV. Үйге тапсырма. §9 оқу

Сабақ жоспары

Пән: Қазіргі дүние жүзі тарихы
Сынып: 9 Ә	Күні:

§ 10. Латын Америкасы елдері.

Сабақтың мақсат-міндеттері:

Оқытушылық – БДС кейінгі Латын Америкасының саяси және экономикалық жағдайларына сипаттама бере отырып, 1929-1933 ж. әлемдік эк. Дағдарыстың АҚШ пен Ұлыбритания арасындағы тайталасты күшейткені, ал оның Латын Америкасы елдеріне қалай әсер еткендігі туралы айтып түсіндіру.

Тәрбиелік – Адамгершілікке, еңбекқорлыққа тәрбиелеу.

Дамытушылық– Оқушыларды ізденімпаздыққа баулу.

Сабақ түрі:Аралас сабақ

Оқытудың әдісі:Логикалық сұрақ-жауап, әңгіме, мәтінмен жұмыс.

Көрнекілік: Д.Жкарта

Сабақ барысы:І. Ұйымдастыру сәті – түгендеу, сабаққа назар аударту.(топпен жұмыс)

ІІ. Үй жұмысын тексеру

І топ- АҚШ-тың экономикасын

ІІ топ-Сыртқы саясатын

ІІІ топ- ішкі саясатын

ІІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

Жаңа сөз

Латифундизм-жеке меншікті өте көлемді жер иелігі. Латифундия артта қалған елдерде көбірек тараған.

1. Л.А мемлекеттері дамуының жалпы белгілері:

Экономикасы :	БДС кезінде ЛА аймағынан азық-түлік және стратегиялық шикізат алып тұруы экономикасын дамытты. Көптеген ұлттық өнеркәсіп салалары, теміржол құрлысы, автомобиль жолдары қарқынды дамыды. ДЖ саудада шикізаттың, азық-түліктің сату бағасы көтерілді. 20-жылдарда ЛА тауарлары үшін дж саудада тиімді конъюнктур сақталды. Эк-лық өрлеу бұрынғыдай экстенсивті факторлардың негізінде жүріп жатты.
Саяси экономикасы	Экономика мен саясатта латифундизм негізгі тежеу болып қала берді. Орта және ұсақ буржуазияның мүддесі ескерілмеді.
Сыртқы саясаты:	Сыртқы сауда өндірісінің бағдары шетел капиталына тәуелді болды. Латифундистер көбіне сыртқы саудаға арналған өнім (кофе, қант, жеміс) өндірумен айналысты. Азық-түлік және өнеркәсіп тауарларын импортқа жіберуге мәжбүр болды. Шетел капиталына тәуелді болды. Ұлы британия мен АҚШ көптеген мемлекеттердің ішкі ісіне араласа бастады. АҚШ Краиб бассейні елдерін америкалықтар мүддесінің өмірлік маңызы аймағы деп есептеген еді.
Ішкі саясат:	ЛА елдеріндегі саяси күштердің топтасуы нақты жағдайға байланысты әртүрлі қалыптасты. Куба мен Чилиде республикалық тәртіп реакциялық диктаторлық тәртіппен ауыстырылды. Бразилия мен Колумбияда өкіметті конститутциялық нормаларды сақтай отырып, помещиктік-буржуазиялық олигархия мүддесін қорғаушы консерваторлар ұстап отырды. Консерваторлар және диктаторлық тәртіптер мейлінше артта қалған аймақтарда орнатылды. Мұнда көптеген жылдар бойы диктатор каудильо (көсем) басқарып келген. Аргентина, Уругвай, Чили, Перу сияқта дамыған республикаларда буржуазиялық-реформашыл өкіметтер бұрынғыша жүріп жатты. БДС кейін билік басына консервативті олигархиялық режім орнына конститутциялық либерал-демократиялық өкімет келді.
Әлеуметтік жағдайы	Экономикалық және мәдени орталықтардан алшақ жатқан сауатсыз не шала сауатты бұқара халық сайлауға қатыстырылмаған. Демокартия өкілдері әлеуметтік базасын және өздерінің азаматтық қоғамын құра алған жоқ. Қоғамдық –саяси өмірге бұқара халық кеңінен қатыса бастада, саяси еркіндік кең тұрғыда дамыды. Реформашыл өкімет әлеуметтік саясатқа үлкен көңіл бөлді. 1917-1921ж. Аргентина, Чили, Уругвайда, Бразилияда т.б. мемлекеттерде жұмысшы қозғалысының көтерілуімен сипатталды.

ІІ. Топтар берілген мемлекеттердің тарихын баяндайды.

Мемлекеттер	Басқарған	Саясаты	Экономикасы
Мексика
Бразилия
Никарагуа
Чили
Куба

ІV. Жаңа тақырыпты бекіту сұрақтары.

V. Қорытындылау.

ІV. Үйге тапсырма. §10 оқу

Сабақ жоспары

Пән: Қазіргі дүние жүзі тарихы
Сынып: 9 Ә	Күні:

Жапония.

Сабақтың мақсат-міндеттері:

Оқытушылық – Екі дүниежүзілік соғысы аралығындағы Жапонияның саяси-экономикалық дамуына сипаттама беріп, елдің билеуші топтарынының жүргізген ішкі және сыртқы саясатының озбырлық бағытын нақты фактілермен ашып көрсету.ріне қалай әсер еткендігі туралы айтып түсіндіру.

Тәрбиелік – Әлемді қырғын соғысқа киліктіргендердің бірі Жапония милитаристері екеніне оқушылардың назарын аудару. Бейбіткерлік рухқа тәрбиелеу.

Дамытушылық– Оқушыларды ізденімпаздыққа баулу.

Сабақ түрі:Аралас сабақ

Оқытудың әдісі:Логикалық сұрақ-жауап, әңгіме, мәтінмен жұмыс.

Көрнекілік: Д.Жкарта

Сабақ барысы:І. Ұйымдастыру сәті – түгендеу, сабаққа назар аударту.(топпен жұмыс)

ІІ. Үй жұмысын тексеру Тест тапсырмалары арқылы тексеру.

ІІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

І. БДС кезіндегі Жапония.

Сыртқы саясаты	Ішкі саясаты	Әлеуметтік-экономикалық жағдайы
Англиямен жақындасып, оның ықпалында болды. Қытайды бағындыруды көздеді. 1914ж. Тамызда Германияға соғыс жариялап, Тынық мұхит пен Қытайдағы неміс иеліктерін басып алды. Келесі жылы Қытайға 21 талап ұсынып, оның әскери, саяси, қаржы салаларына үстемдік жүргізе бастады.	1918ж тамыз және қыркүйек айларында 36 перферктурасында ашыққан тұрғындардың қозғалысы басталды. Бұл қозғалыс тарихта «Күріш бүліншілігі» деп атайды. 144 қаланы қамтыды.	Елде әскери жағдай енгізіліп, қалың бұқараның тұрмысы айтарлықтай нашарлады. 1917-1918ж нан жетіспей, азық-түліктің бағасы жоғарлай берді.

ІІ. БДС кейінгі елдің жағдайы.

Сыртқы саясаты	Ішкі саясаты	Әлеуметтік-экономикалық жағдайы
Қиыр Шығыс пен Тынық мұхит аймағындағы беделі нығайды. Версаль бойынша Қытайдың Шаньдун түбегін, Тынық мұхиттағы Каролин,Маршалл, Марин аралдарын өзіне бекітіп алды. 1921-1922ж. Вашингтон конф. Шаньдуннан бас тартты. 1932ж.Қытайдың Солтүстік-Шығыс өлкелерінде Маньчжоу-го қуыршақ мемлекет құрып оны қамқорлығына алды.	1924-1932ж елді Сэйюкай, Минсэйто, Каккусин, Курабу сияқты саяси партиялар басқарып келді.Төменгі палаталардың беделі өсіп, жоғары палатаны қалыптастыруда императордың ықпалы төмендеді. 1920ж. Билеушілері озбырлық саяси бағыт ұстанды.	Өндірісі, Әскери техникасы, металл өндіру, машина жасау, химия салалары өсті. 1929-1933ж. Д.ж экономикалық дағдарыс жылдары біраз киыншылықтар болды.

ІІІ. Екінші дүниежүзілік соғыс кезіндегі Жапония.

Сыртқы саясаты	Ішкі саясаты
Оңтүстік-Шығыс Азия мен Қиыр Шығыс халықтарын қан қақсатты. Тяньцзин, Нанкин,Шанхай, Ухань т.б. қиратылып, бейбіт тұрғындар қырғынға ұшырады. КСРО-мен бейтараптық шарт жасасып алған соң оның негізгі озбырлық бағыты Оңтүстік-Шығыс Азияға ауысты.	Шовинистік ұрандар көтеріп, жапондықтар тәңірдің нұрына бөленген ерекеше халық.

ІV. Жаңа тақырыпты бекіту сұрақтары.

V. Қорытындылау.

ІV. Үйге тапсырма. §11 оқу

Сабақ жоспары

Пән: Қазіргі дүние жүзі тарихы
Сынып: 9 Ә	Күні:

§ 12. Қытай. Моңғолия.

Сабақтың мақсат-міндеттері:

Оқытушылық – Қытайдың 1918-1939 жылдар аралығындағы ішкі және сыртқы жағдайларына сипаттама беріп, 1919ж, 1925-1927 ж.-дағы революциялық қозғалыстың жалпыхалықтық, антиимпериалистік сипатын ашып көрсету.1918-1940 ж. Моңғолияның саяси-экономикалық даму сипаттама беріп, 1924-1940ж. Реформалардың мәнін ашып көрсету.

Тәрбиелік – Адамгершілікке, еңбекқорлыққа тәрбиелеу.

Дамытушылық– Оқушылардың өздігінен ізденіс қабілеттерін дамыту.

Сабақ түрі:Аралас сабақ

Оқытудың әдісі:Логикалық сұрақ-жауап, әңгіме, мәтінмен жұмыс.

Көрнекілік: Д.Жкарта

Сабақ барысы:І. Ұйымдастыру сәті – түгендеу, сабаққа назар аударту.

ІІ. Үй жұмысын тексеру Кесте бойынша сұрай отырып, тексеру.

ІІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

І. БДС кейінгі Қытай

Қозғалыстар	«4 мамыр қозғалысы»	«30 мамыр қозағлысы»
Болған жылдар	1919жылы 4 мамырда	1925жылы 30 мамырда
Себеп:	Империалистік елдердің әділетсіз шешімдері
Сипаты:	Ең күшті антииимпериалистік қозғалыс болды.	Жалпыұлттық, антиимпериялистік
Түрткі:	Париж бітім туралы конференциясында Қытайдың мүддесі ескерілмеді.	Шанхайдағы жұмысшылар мен студенттердің антиимпериалистік ереуіліне ағылшын полицейлері оқ атып, бірнеше адамды өлтірді. Бұл жазалау наразалықтың жаппай саяси ереуілге айналуына түрткі болды.
Қозғаушы күші:	Жұмысшылар, қолөнершілер, саудагерлер, өнеркәсіп буржуазиялық өкілдері, зиялы қауым мен қаланың кедей тұрғындары.	Ұлттық буржуазиялар
Барысы:	Пекин университеті студенттерінің ереуілдерінен басталды. Жапон тауарларына байкот жариялады. Антижапондық бүкілқытайлық ереуіл 7 күнге созылды. 1920ж. Қытайда, Пекинде, Шанхай, Чанша сияқты қалаларды бірнеше коммунистік үйірме пайда болды.	Сунь Ятсен , бұқараны патриоттық бағдарламамен жігерлендіре білді. 1926ж. Шілде Солтүстік жорығын бастады. 1926-1927ж Солтүстік жорық кезінде Ұлттық-революциялық армия үлкен жеңістерге жетті. 1927ж наурыз айында Чан Кайши (1887-1975ж) революциялық қозғалысты тежеп, төңкеріс жасап, коммунистік қудалай бастады.

Салыстыру:

Гоминьдан	Коммунистер	Сыртқы саясаты
Үкіметінің билігі онша берік емес еді. 1927-1937ж аралығында Оңтүстік және Орталық Қытай 15 шақты кеңес аудан және 300 мыңға жуық сарбазы бар Қызыл Армия бөлімшелері құрылды. Әскери қолбасшылығына Чжу Дэ, комиссары болып Мао Цзэдун тағайындалды. Кеңестік аудандарға помещик жері шаруаларға бөлініп берілді. Кәсіпорындара 8 сағаттық жұмыс күні. Жалақысы төленетін демалыс беру тәртібі енгізілді. Қытайдағы революция ошақтарын жоюды көздеді.	Қарулы күрес жолына көшуге мәжбүр болды. ІҮ съезінде өзгерген жағдайдағы күрестің жаңа тактикасы бекітілді. Оның негізгі міндеттері: 1.Империализмге қарсы, ұлттық тәуелсіздік және елді біріктіру жолында күресу; 2.Помещиктік жер иелену және феодалдық бұғауларды жою; 3.Реакцияшыл Гоминьдан үкіметін құлату және кеңестер түрінде жұмысшылар мен шаруалардың революциялық-демократиялық үкіметін орнату болды.

ІІІ. Моңғолия

Тапсрыма хронолиялық кесте.

ІV. Жаңа тақырыпты бекіту сұрақтары.

V. Қорытындылау.

ІV. Үйге тапсырма. §12оқу

Сабақ жоспары

Пән: Қазіргі дүние жүзі тарихы
Сынып: 9 Ә	Күні: 21.10.2011

§ 13. Оңтүстік-Шығыс Азия елдері.

Сабақтың мақсат-міндеттері:

Оқытушылық – Оңтүстік-Шығыс Азия елдерінің ХХ ғасырдың 1920-1940 жылдарындағы әлеуметтік- экономикалық және саяси жағдайларына сипаттама беріп, бесты ерекшеліктерін ашып көрсету. Дүниежүзілік экономикалық дағдарыстың осы елдердің экономикасына тигізген әсерін нақты фактілермен түсіндіру.

Тәрбиелік – Батыс елдері мен Жапонияның отаршылдық, басқыншылық саясатына оқушылардың назарын аудару. Тәуелсіздік азаттыққа құрмет сезімдерін қалыптастыру.

Дамытушылық– Тарихи фактілерге балдау жасап, қортынды шығаруға баулу.

Сабақ түрі:Аралас сабақ

Оқытудың әдісі:Логикалық сұрақ-жауап, әңгіме, мәтінмен жұмыс.

Көрнекілік: Д.Жкарта

Сабақ барысы:І. Ұйымдастыру сәті – түгендеу, сабаққа назар аударту.(топпен жұмыс)

ІІ. Үй жұмысын тексеру Тест тапсырмалары арқылы тексеру.

ІІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

І.Экономикасын салыстыру.

1920-1930 жылдардағы Үндіқытай елдерінің экономикалық жағдайы

1929-1933 ж. Үндіқытай елдерінің экономикалық жағдайы

Елдің ірі шетел капиталға есік ашып, бұл елдерді француз капиталистерінің ауылшаруашылығы және шикізаттық қорына айналдыру еді. Франция отаршылдары Үндіқытай елдерінен метрополияға көмір, қола, мыс, ағаш өнімдерін, қара және қызыл бұрыш, кардамон, лимон, апелсин, мандарин сияқты жемістерді көбірек тасуға күш салды. 1920ж. Басында Ү.елдеріне Франция капиталы енгізіліп, каучук, шай, кофе плантацияларына қаржы салу қарқын алды. Ф. Каптиалы тау-кен ісіне, өңдеуші өндіріс орындарына, банктерді дамытуға, көлік және сауда салаларын жандаруға жұмсады.

Көптеген өнеркәсіп орындары жабылып, өндіріс едәуір қысқарды. Күріш, жүгері және басқа да ауылшаруашылық өнімдерінің бағасы кенет арзандап, рынокта өтпейтін болды. АШ өнімдерінің бағасы күрт төмендеп, егістік көлемін қысқартты. Көмір өндіру 25 пйыз кеміді. Жібек маталардың экспортқа шығарылуы 4 есеге азайды. Сайхон, Хайфон, Ханой қаларында 300-ден астам ірі және орта кәсіпорын жабылды. Күріш, жүгері, қола, мырыш сияқты өнімдердің бағасы күрт төмендеді. Каучук 5 есе арзандады.

ІІ. Әлеуметтік жағдайы.

1920-1930ж әлеуметтік жағдай	1929-1933ж әлеуметтік жағдай
Тұрғындардың 80 пайызынан астам шаруалар болатын Едәуір ірі қалалардың болғанына қарамастан, қала тұрғындары халықтың 10-20 пайыздан аспады.1929жылы француз капиталның фабрика-зауыттарындағы жұмысшылар саны 221 мың адамға жетті.	Жерсіз шаруалар саны артып, жұмыссыздық етек алды. Тек фабрика-зауыттарыдың өзінде жұмыссыздар саны 25 мыңнан асты.

ІІІ. Үндіқытай халқының ұлт-азаттық күресінің дамуы.

Себебі: Дағдарыс жылдарындағы француздардың дәрменсіздігі халықтың ашу-ызасын келтіріп, азаттық қозғалыстардың басталуына түрткі болды

1930ж. Басында Вьетнамда 98 ереуіл болып өтті. Азаттық қозғалыстың барысында:

• 1930ж. 3 ақпанда Вьетнамда Коммунистік партиясы жарияланып, қазан айында Үндіқытай Коммунистік партиясы болды.

Тапсырма «жылдар оқиғалар»

ІV. Жаңа тақырыпты бекіту сұрақтары.

V. Қорытындылау.

ІV. Үйге тапсырма. §12 оқу

Сабақ жоспары

Пән: Қазіргі дүние жүзі тарихы
Сынып: 9 Ә	Күні: 22.10.2011

§ 14.-15. Үндістан. Иран. Ауғанстан.

Сабақтың мақсат-міндеттері:

Оқытушылық – Үндістанның БДС кезіндегі және БДС-дан кейінгі,ЕДС кезіндегі елдің жағдайын және отар елдерге қарсы ұлт-азаттық қозғалыстары мен елдің саяси жағдайын айтып түсіндіру.Иран мен Ауғанстанның ішкі және сыртқы жағдайларын айтып түсіндіру.

Тәрбиелік – Тәуелсіздік азаттыққа құрмет сезімдерін қалыптастыру.

Дамытушылық– Тарихи фактілерге балдау жасап, қортынды шығаруға баулу.

Сабақ түрі:Аралас сабақ

Оқытудың әдісі:Логикалық сұрақ-жауап, әңгіме, мәтінмен жұмыс.

Көрнекілік: Д.Жкарта

Сабақ барысы:І. Ұйымдастыру сәті – түгендеу, сабаққа назар аударту.(топпен жұмыс)

ІІ. Үй жұмысын тексеру Тест тапсырмалары арқылы тексеру.

ІІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

Кесте арқылы сабақты түсіндіру.

Кезеңі	Ішкі саяси жағдайы	Экономикалық жағдайы	Әлеуметтік жағдайы
БДС –дан бұрын	ХХ ғасырдың басында ұлт-азаттық қозғалыс жандана түсті. 1885 ж құрылған Үнді ұлттық конгресс (ҮҰК) партиясы, негізінен, реформалар үшін күресіп келген. БДС қарсаңында басшылығында Б.Г.Тилак (1856-1920ж) бастаған солшыл топ күшейіп, сварадж тілектерін алға тартты.БДС қарсаңында Мұсылман Лигасы (МЛ) өмірге келіп, мұсылман қауымын азаттық күреске тартуға кірісті.
БДС кезінде	1916 жылы қала тұрғындары мен шаруалар қолданған ұлт-азаттық күрес әр аймақта орын алды. Саяси талаптар қою, салық төлемеу, әкімшіліктерге бағынбау т.б. қозғалыстары: 1916ж. ҮҰК мен МЛ Лакхау қаласында өз съездерін шақырып, көпшілік тілектеріне сәйке шешім қабылдады. 1916ж. елге М,К. Ганди (1869-1948ж) оралып, бұл жағдай қозғалысты өрістете түсті.	Елдің қазба байлығы мен азық –түлік метрополияға үздіксіз тасылды. Алым салық көбейді	Үнді азаматтары майдан шебіне жіберілді, олардың көбі қара жұмыс атқарды. Үнді халқынын тонады.
БДС кейінгі	1917-1923ж революциялық күрес бүкіл Үндістанға тарап, негізгі қозғаушы күші шаруалар болды. М.К.Ганди бастаған бүкілхалықтық антиимпериялистік майдан қалыптастырып, қозғалыс өршіді.
ЕДС кезіндегі

Салыстыру:

Иран	Ауғанстан

Топпен жұмыс жасау. Талдау.

І топқа- БДС кезіндегі Үнді елінің жағдайы

ІІ топқа- БДС кейінгі Үнді елінің жағдайы

ІІІ топқа- ЕДС кезіндегі Үндістан жағдайын

І топқа- БДС кезіндегі Иран елінің жағдайы

ІІ топқа- Иранның 1921-1945 жылдардағы саяси-экономикалық даму жолдары

ІІІ топқа- 1918-1945жылдардағы Ауғанстан

ІV. Жаңа тақырыпты бекіту сұрақтары.

1. Үндістанның 1920-1940 ж, ұлт-азаттық қозғалысына сипаттама беріңдер. Қандай саяси партиялар өмір сүрді, олардың бағдарламасы қандай?

2. М.К. Ганди саясатына қандай баға бердіңдер?

3. Ағылшындардың әреттерін қалай бағалауға болады? Олардың саясаты елге не әкелді?

4. Дағдарыс жылдарында Үндістанның саяси-әлеуметтік құрлысында қандай ерекшеліктер болды?

5.

V. Қорытындылау.

ІV. Үйге тапсырма. §14-15 оқу

Сабақ жоспары

Пән: Қазіргі дүние жүзі тарихы
Сынып: 9	Күні:

§ 16. Түркия.

Сабақтың мақсат-міндеттері:

Оқытушылық – Түрік халықтарының 1916-1917жылдары мен 1918-1923 жылдардағы үлт-азаттық күрестерінің басталуы. Сакария шайқасы туралы әңгімелей отырып, Кемалдың құрған мемлекеті жайлы түсіндіру.

Тәрбиелік – Тәуелсіздік, азаттыққа құрмет сезімдерін қалыптастыру.

Дамытушылық– Оқушыларға өздігімен тарихи фактілерді талдау жасау дағдысын қалыптастыру.

Сабақ түрі:Аралас сабақ

Оқытудың әдісі:Логикалық сұрақ-жауап, әңгіме, мәтінмен жұмыс.

Көрнекілік: Д.Жкарта

Сабақ барысы:І. Ұйымдастыру сәті – түгендеу, сабаққа назар аударту.(топпен жұмыс)

ІІ. Үй жұмысын тексеру Тест тапсырмалары арқылы тексеру.

ІІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

Түрік халқының ұлт-азаттық күресі:

Ұлт-азаттық қозғалыстың пісіп жетілуі:		БДС жылдарындағы шаруашылықтың күйзелісімен тікелей байланысты. Сұлтан үкәметінің соғысқа кірісуі, ел экономикасын күйзелісі.
Себебі:		Германия саясатына қарсылық білдіру Түрік офицерлері арасында да байқалды.
Козғаушы күші:		Ресейде тұтқында болған 80 мың адам елге қайтты.
Барысы:	1918ж	Осман империясы соғыста жеңіліс тауып, территориясын Антанта мемлекеттері кпациялады.
1918-1923ж	Қозғалыстың басшылығында Құқық қорғау ұйымдары атты буржуазиялық-патриоттық қоғамдар болды.
1919ж мамырда	Бытыраңқы ұйымдардың басын қосып, жалпы ұлттық ұйым құру жұмысын Анадолыға келген генерал Мұстафа Кемал паша өз қолына алды.
1905ж	«Жас түріктер» қозғалысына жақындап, Сирия тобындағы офицердлерді біріктіріп, «Ватан»саяси үйірме құрылды
1918-1923ж	Түркиядағы ұлт-азаттық күрес оның атымен «кемалдық революция» деп аталды.
1922ж қараша	Түркияның Ұлы Халық Жиналысы сұлтан билігін жою туралы заң қабылдады.
Маңызы:	1918-1923ж	Ұлт-азаттық қозғалыстың арқа сүйейтін күші Анадолы шаруалары болды.
Кемал бастаған революция сұлтан билігін біржолата жойды.
Осман империясының орнына Республика билігі орнады.

Сыртқы саясаты:

1920 жылы мамыр	Ресейге өкіл жіберілді
1921ж 16 наурызда	«Кеңес-Түркия және өзара көмек туралы келісімге»	Ресей үкіметі Анкара тобына 10 млн сомдық алтын, қару-жарақ, оқ дәрі жеткізді.
1921ж наурыз
1921ж 23 тамыз-13 қыркүйек
1922 ж
1924ж 24 шілде

Кемал реформасы.