Оооооооооооооооооооооооооооооооооооо 7 страница
Салық санкциялары: түрлері және қолдану тәртібі. Салық санкциялары – салық салу туралы қолданылып жүрген заңнаманы сақтамайтын салық төлеушілер мен лауазымды адамдарға салық органдарының мемлекеттік экономикалық және әкімшілік жолмен ықпал ету құралы. Олар алуан түрлі айыппұлдарды қамтиды. Салық санкцияларын қолданумемлекет үшін өте маңызды роль атқарады. Мемлекеттің қаржылық жағдайы және мемлекеттің қызмет етуінің қаржылық қамтамасыз етілуі тікелей салықтарға байланысты болады. Сондықтан мемлекет салықтардың тиімді қызмет етуіне, барлық салық төлеушілердің салықтық құқық нормаларын орындауына ерекше көңіл бөліп отырады.
Салық заңын бұзу үшін жауапкершілікті қарастыратын нормалар бұзушылықтың құрамынан (диспозиция) және осы бұзушылық үшін жауапкершілік өлшемінен (санкция) құралады. Салық заңын бұзушыларға заңды тұлғалар мен жеке тұлғаларға әртүрлі санкциялар қолданылады. Олар мынадай:
- Жедел түрде шаралар қолдану: банк шоттары бойынша операцияларды тоқтату, қаржы - несие мекемелеріндегі қаржы қаражаттарына шектеу қою;
- Қаржылық - құқықтық санкциялар: төленбеген салықтың бүкіл сомасын өндіріп алу, табысын жасырғаны үшін, қаржы және салықтық құжаттарын тапсырмағаны үшін айыппұл; салық төлемін уақытында төлемегені үшін өсімақы, сондай-ақ жасырылған салық салу объектісін тартып алу;
- Әкімшілік жаупкершілік өлшемі: салық заңын бұзғаны үшін және тұлғалармен кәсіпорындардың лауазымды тұлғаларға айыппұл белгілеу және т.б.
- Қылмыстық жауапкершілік өлшемі: заңда белгіленген мөлшердегі айыппұлдар, бас бостандығынан айыру, түзету жұмыстары, салық төлеушілердің мүлкін тәркілеу.
Ал енді осы санкциялардың әрбіреуіне жеке-жеке тоқталып өтеміз.
Қаржылық-құқықтық жауапкершілік Қазақстан Республикасы Президентінің «Салықтар және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы Заң күші бар жарлығында бекітілген. Қаржылық-құқықтық жауапкершілік төлем көзінен салық ұсталынбағаны үшін, салықты белгіленген мерзімнен кеш төлегені үшін, декларацияларды уақытында тапсырмағаны үшін, салықтарды, ағымдағы төлемдерді, аванстық төлемдерді және салық салу объектілерін төмендетіп көрсеткені үшін белгіленеді.
а) төлем көзінен ұсталынбаған табыс салығы сомалары табысты төлеген заңды және жеке тұлғалардан өңдіріп алынады.
б) салықты белгіленген мерзімінен кеш төлегені үшін өсімақы. Мерзімі өткен салық міндеттемесінің сомасына есептелетін мөлшер өсімпұл болып танылады.
в) Декларацияны уақытында тапсырмағаны үшін айыппұл белгілеу.
1) Өз талаптарын орындамаған жеке және заңды тұлғалардың банктік шоттары бойынша жасаған шығыс операциялардың сомасынан 5 % мөлшерінде;
2) Салықтармен санкция сомаларын занды тұлғалардың банк шоттарынан өндіріп алу кезектілігін орындамағаны үшін, бюджет кірісіне салық төлеушілердің шотынан аударымдар жасауды кешіктіргені үшін өсімпұл.
Салық төлеушілерді мемлекеттік тіркеу. Уәкілетті орган салық төлеушілердің мемлекеттік деректер базасын қалыптастыру жолымен салық төлеушілерді есепке алуды жүргізеді.
Салық төлеушілердің мемлекеттік деректер базасы - салық төлеушілерді есепке алуды жүзеге асыруға арналған ақпараттық жүйе.
Салық төлеушілердің мемлекеттік деректер базасын қалыптастыру:
1) жеке тұлғаны, заңды тұлғаны, заңды тұлғаның құрылымдық бөлімшесін салық органдарында салық төлеуші ретінде тіркеу;
2) салық төлеушіні:
дара кәсіпкер, жекеше нотариус, адвокат ретінде;
қосылған құн салығы бойынша;
электрондық салық төлеуші ретінде;
қызметтің жекелеген түрлерін жүзеге асырушы салық төлеуші ретінде;
салық салу объектісін және (немесе) салық салуға байланысты объектіні орналасқан жері бойынша тіркеу есебіне алу болып табылады.
4. Жеке тұлғаны, заңды тұлғаны, заңды тұлғаның құрылымдық бөлімшелерін салық төлеуші ретінде тіркеу:
1) аталған тұлғалар туралы мәліметтерді салық төлеушілердің мемлекеттік деректер базасына енгізуді;
2) салық төлеушілердің мемлекеттік деректер базасындағы тіркеу деректерін өзгертуді және (немесе) толықтыруды;
3) салық төлеушілердің мемлекеттік деректер базасынан салық төлеуші туралы мәліметтерді алып тастауды қамтиды.
5. Салық төлеушіні тіркеу есебі салық төлеушіні осы баптың
3-тармағы 2) тармақшасында көрсетілген тіркеу есебіне қоюды, салық төлеушінің тіркеу деректеріне өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізуді, салық төлеушіні тиісті тіркеу есебінен шығаруды қамтиды.
6. Салық қызметі органдарына салық төлеуші туралы:
1) уәкілетті мемлекеттік органдар;
2) Салық кодексінің 581-бабының 1), 4) тармақшаларына сәйкес банктер мен банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар;
3) салық төлеушілер берген немесе мәлімдеген мәліметтер салық төлеушінің тіркеу деректері болып табылады.
7. Салық кодекстің мақсаттары үшін:
1) жеке тұлғаның тұрғылықты жері - азаматтарды тіркеу туралы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес азаматты тіркеу орны;
2) дара кәсіпкердің, жекеше нотариустың, адвокаттың орналасқан жері - салық органында дара кәсіпкер, жекеше нотариус, адвокат ретінде тіркеу есебіне қою кезінде мәлімделген дара кәсіпкердің, жекеше нотариустың, адвокаттың қызметінің басым бөлігін жүзеге асыратын орны;
3) резидент заңды тұлғаның, оның құрылымдық бөлімшесінің, резидент емес заңды тұлғаның құрылымдық бөлімшесінің орналасқан жері - құрылтай құжаттарында немесе құрылымдық бөлімшенің есептік тіркеу туралы куәлігінде көрсетілген оның тұрақты жұмыс істейтін органының орналасқан жері;
4) филиал, өкілдік ашпай, қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын резидент емес заңды тұлғаның орналасқан жері - салық органында салық төлеуші ретінде тіркеу кезінде мәлімделген Қазақстан Республикасындағы қызметін жүзеге асыратын жері;
5) резидент емес жеке тұлғаның болатын жері - резидент емес жеке тұлғаның көші-қон карточкасында көрсетілген Қазақстан Республикасындағы уақытша болатын жері деп танылады. Егер халықаралық шарт ережелеріне сәйкес көші-қон карточкасының болуы көзделмеген болса, онда салық органына резидент емес жеке тұлға мәлімдеген Қазақстан Республикасында басым уақыт орналасқан жер болатын жері деп танылады.
Тіркеу есебіне қою үшін салық төлеуші сәйкес салық органына келесі нысандар бойынша өтініштер табыс етуі қажет:
- қызметін тоқтату туралы салықтық өтініш;
- тіркеу есебіне қою туралы салықтық өтініш;
- тіркеу есебінен шығару туралы салықтық өтініш;
- жеке кәсіпкер, жеке нотариус, адвокат ретінде тіркеу есебіне қою туралы салықтық өтініш;
- қосылған құн салығына тіркеу есебіне қою туралы салықтық өтініш;
- электронды салық төлеуші ретінде тіркеу есебіне қою туралы салықтық өтініш;
- БКМ тіркеу есебіне қою туралы салықтық өтініш;
- БКМ тіркеу есебінен шығару туралы салықтық өтініш.
Резидент емес жеке тұлғаға жеке сәйкестендіру нөмірін (бұдан ары-ЖСН) беру салық органымен келесі құжаттарға сәйкес және мынадай жағдайларда беріледі:
Резидент емес тұлға резидент банктен шот ашпастан бұрын салық төлеуші ретінде тіркеуге тұруы қажет. Мұндай резидент емес тұлға салық төлеуші ретінде тіркеуге тұру үшін банктің орналасқан жері бойынша салық органына тіркеу есебіне тұру туралы салықтық өтініш және сәйкес құжаттардың нотариалды куәландырылған көшірмелерін табыс етеді;
Қазақстан Республикасындағы төлем көзінен табыс алатын, төлем көзінен салық салуға жатпайтын шетелдік және азаматтығы жоқ тұлғалар осы Кодекстің 191-бабы 11-тармағына сәйкес айқындалған қызметті жүзеге асыруды бастаған күннен бастап күнтізбелік отыз күн ішінде орналасқан (тұрғылықты, келген) жері бойынша тіркеу есебіне қою туралы салықтық өтініш беруге тиіс;
Қазақстан Республикасында мүлік, көлік құралдары салығы немесе жер салығы салынатын объектiсi болып табылатын мүлікті сатып алатын шетелдіктер немесе азаматтығы жоқ адамдар салық төлеуші ретінде тіркелу үшін осындай мүліктің орналасқан орны бойынша салық органына мынадай:
1) шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның жеке басын куәландыратын;
2) мұндай нөмірі бар болған жағдайда салықтық тіркеу нөмірін (немесе оның аналогын) көрсете отырып, азаматтық (резиденттік) еліндегі салықтық тіркеуді растайтын құжаттардың нотариат куәландырған көшірмелерін қоса бере отырып, тіркеу есебіне қою туралы салықтық өтініш беруге міндетті.
Салықтардың қажеттілігі мен мәні. Салықтар дегеніміз – мемлекеттік бюджетке заңды және жеке тұлғалардың мемлекет пен екі арадағы мемлекеттік бюджет арқылы жүзеге асырылатын, қаржы қатынастарын сипаттайтын экономикалық категория.
Салықтардың экономикалық мәні мынада: салықтар шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халық табысының қалыптасуындағы қаржылық қатынастардың бір бөлігін білдіреді. Сондай–ақ шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халық табысының белгілі бір мөлшерін мемлекет үлесіне жинақтап, жиынтықтаудың қаржылық қатынастарын көрсетеді.
Салықтар мемлекеттің құрылуы мен бірге пайда болады және мемлекеттің өмір сүріп, дамуының негізі болып табылады.
Мемлекет құрылымының өзгеруі, өркендеуі қашанда болса оның салық жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен бірге қалыптасады.
Әр-бір мемлекетке өзінің ішкі және сыртқы саясатын жүргізу үшін белгілі бір мөлшерде қаржы көздері қажет. Салықтар – мемлекеттің тұрақты қаржы көздері.
Мемлекет салықтарды экономиканы дамыту, тұрақтандыру барысында қуатты экономикалық тетік ретінде пайдаланады.
Салықтардың мәнін толық түсіну үшін, олардың экономикалық маңызын түсіну қажет. Ал салықтардың экономикалық маңызы олардың атқаратын қызметіне тікелей қатысты.
Қазіргі нарықтық экономика жүйесінде салықтардың алатын орны өте зор. Салықтар мемлекеттік бюджеттің негізгі бөлігі. Бүгінгі күнде салықтар әлеуметтік сферада және экономикалық реттеуде негізгі инструмент ретінде көрініс табады, өйткені мемлекет салық жүйесінің көмегімен ұлттық табысты қайта бөлу кезінде өзінің әсерін тигізе алады.
Ұйымдық-құқықтық жағынан салықтар – бұл мемлекет біржақты тәртіппен заң жүзінде белгілеген, белгілі бір мөлшерде және мерзімде бюджетке төленетін қайтарусыз және өтеусіз сипаттағы міндетті ақшалай төлемдер болып табылады.
Салықтардың экономикалық мәні олардың өзінің функциялары мен міндеттерін жүзеге асыру үшін мемлекет жұмылдыратын ұлттық табыстың бір бөлігі болып табылатындығында.
Салықтар қаржының бастапқы категориясы болып табылады. Салықтар мемлекетпен бірге пайда болды және мемлекеттің өмір сүріп, дамуының негізі болып табылады. Адамзат дамуының бүкіл тарихы бойына салық нысандары мен әдістері өзгерді, игерілді, мемлекеттің қажеттіліктері мен сұрау салуларына бейімделеді. Салықтар тауар-ақша қатынастарының ахуалына әсер ете отырып, олар – дамыған жүйесінде айтарлықтай өрбіді. Мемлекет құрылымының өзгеруі, өркендеуі әрқашан салық жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен қабаттаса жүреді.
Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық-экономикалық құрылысы мен саяси іс-бағытына қарамастан ұлттық мемлекет кірістерінің негізгі көзі – ұлттық табысты қайта бөлудің басты қаржылық құралы, мемлекеттің кірістері және бюджеттің кірістерін қалыптастырудың шешуші көзі болып табылады. Салықтарда мемлекеттің экономикалық мазмұны нақты түрде көрінеді, ал салықтардың әлеуметтік-экономикалық мәні, олардың түрлері мен рөлі қоғамның экономикалық құрылысымен, мемлекеттің табиғатымен және функцияларымен айқындалады. Белгілі философ Френсис Бэкон салықтарды төлеу әрбір азаматтың қасиетті борышы деген еді.
Қазақстан Республикасы Конститутциясының 35-бабында: заңды түрде белгіленген салықтарды, алымдарды және өзге де міндетті төлемдерді төлеу әркімнің борышы әрі міндеті болып табылады, - деп жазылған.
Салықтарда ежелден салық жүктемесін (салық ауыртпалылығын) бөлудің екі қағидаты қалыптасқан:
пайда (алынған игіліктер) қағидаты;
„қайыр көрсету” (төлем қабілеттілігі) қағидаты.
Салық мәселесі мен салық салудың тамыры ғасырларға тереңдеп кеткен. Ал, оларға ғылыми көзқарас ХҮІІ-ХІХ ғасырларда пайда болды. Оған дәлелді теориялық экономия классикалық мектебі ағылшын өкілдері еңбегінен табамыз: В.Петти (1623-1687ж.ж.) „Салық пен жиынтық трактаты” – (1662ж), Д.Рикардо „Салық салу және саяси экономияның басталуы” – (1817ж.), А.Смит „Халықтар байлығының себептері мен табиғатын зерттеу” – (1776ж.) А.Смит салық салудың төрт принциптерін айқындаған. Оның осы принциптері дамыған елдерде салық салудың негізін құрайды.
1.Өзіне бекем мемлекет мүмкіндігіне қарай, қабілеті мен күшіне сай үкіметті ұстауға қатысады. Мемлекеттің қорғауымен қамқорлығын пйдалана отырып, қаржыландыру үкіметтің табысына сай жүзеге асады. Бұл ережені сақтау немесе сақтамау салық салудың тереңдігіне немесе тепе-теңдігіне ұрындырады.
2.Жеке тұлға төлейтін салық міндетті түрде айқын болуы керек. Салықтық төлеу мерзімі, төлем тәсілі, сомасы - барлығы дәрлік төлем төлеуші үшін анық әрі ашық болуы қажет және кез келген адамға да солай.
3.Әрбір алынатын салық белгілі уақытта немесе белгілі тәсілмен төлеуші үшін ыңғайлы кезде барлығын төлейді.
4.Әрбір салық ой елегінен өткізіліп, толғағына толық жеткізілгені дұрыс. Оның мемлекет қазынасына құйылуы, халық қалтасынан алғаны және ұстағаны мүмкіндігінше аздау болғаны жөн. Қазынаға құйылғаннан гөрі, салықты халық қатынасынан алу мен ұстаудың көп болуы да әбден мүмкін. Себебі, оны жинау шенедіктердің көп болуын талап етсе, оларға төленетін айлық сомасы салықтың мол мөлшері арқылы жүзеге асады.
А.Смит тікелей, жанбасы, жанама салықтар жүйесін және оларды қолданудың әлеуметтік – экономикалық салдарын барынша талдады.
Салық дегеніміз не? Экономикалық мазмұн тұрғысынан салық дегеніміз тұрғындар, кәсіпорын (фирма) мен ұйымдардан заңға негізделіп алынатын міндетті төлем жүйесін айтамыз. Салық салудың мақсаты кәсіпорын, тұрғындар қаржыларын қоғамдық қажеттілікке (өндірістік және әлеуметтік) тарту болмақ.
Салық салудың мынадай принциптері бар:
- салық бар игіліктерге пропорционалды түрде қоғам мүддесіне сай алынады;
- салық табыс мөлшері мен әлауқаттылық деңгейіне тәуелді болады.
Сонымен, салықтар дегеніміз мемлекеттік бюджетке заңды және жеке тұлғалардан белгілі бір мөлшерде және мерзімде түсетін міндетті төлемдер болып табылады.
Салықтар – шаруашылық жүргізуші субъектілердің, жеке тұлғалардың мемлекетпен екі арадағы мемлекеттік орталықтандырылған қаржы көздерін құруға байланысты туындайтын қаржылық қатынастарды сипаттайтын экономикалық категория.
Салықтардың экономикалық мәні мынада:
біріншіден, салықтар шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халық табысының қалыптасуындағы қаржылық қатынастардың бір бөлігін көрсетеді.
екіншіден, шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халық табысының белгілі бір мөлшерін мемлекет үлесіне жинақтап, жиынтықтаудың қаржылық қатынастарын көрсетеді.
Салықтар мемлекеттің құрылуымен бірге пайда болады және мемлекеттің өмір сүруі мен дамуының негізгі қаржылық көзі болып табылады. Мемлекет құрылымының өзгеруі, өркендеуі қашан да болса оның салық жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен бірге қалыптасады. Әрбір мемлекетке өзінің ішкі және сыртқы саясатын жүргізу үшін белгілі бір мөлшерде қаржы көздері қажет.
Салықтар – мемлекет қаржысының тұрақты қайнар көзі. Мемлекет салықтарды экономиканы дамыту, тұрақтандыру барысында қуатты экономикалық тетік ретінде пайдаланады. Осы салық салуға байланысты әр дәуірлерде мемлекет қайраткерлері, экономистер, философтар, ойшылдар көптеген еңбектер жазған. Мысалы, Ф.Аквиннский „Салықтарды ұрлаудың рұқсат етілген нысаны” ретінде анықтаса, салық салу теориясының негізін салушылардың бірі А.Смит „Салық төлеушілер үшін құлшылықтың белгісі емес, бостандықтың белгісі” деп тұжырымдаған.
„Салық” ұғымы әр түрлі әдебиеттерде әр түрлі қарастырылады. Негізінен көптеген экономикалық әдебиеттерде „салық” ұғымы бюджет қорына белгілі бір көлемде және белгілі бір уақытта түсетін міндетті төлем ретінде қарастырылады. [2]
Нарықтық эколномиканың қалыптасу кезеңінде салық салу саясатының негізгі бағыты – салық жүйесін құру және оның тиімді қызмет етуіне мүмкіншілік беретін салық механизмін іске асыру. Салық салудың әдістері мен жолдары, салық салудың негізгі қағидалары, салық салуды ұйымдастыру салық механизміне жатады.
Салықтық бақылау салық қызметі органдарының бақылау функциясын ұйымдастыру функциясы ретінде . Қазақстан Республикасының салықзаңнамасы, орындалуын бақылау салық қызметі органдарына жүктелген Қазақстан Республикасының өзгеде заңнамасы нормаларының орындалуын салық қызметi органдары жүзеге асыратын бақылау.Салықтық бақылау:1)салықтөлеушiлердiсалық органдарында тiркеу;2)салықтық нысандарды қабылдау;3)камералдықбақылау; 4)салықміндеттемесінің, әлеуметтiк аударымдарды есептеу мен төлеу бойынша міндеттердің орындалуын есепке алу;5)салықтық зерттеу; 6)ірі салық төлеушiлерге мониторингi жасау;7)салықтық тексерулер;8)бақылау-касса машиналарын қолдану тәртібінің сақталуына бақылау;9)акцизделетiн тауарларға бақылау;10)трансферттік баға белгілеу кезіндегі бақылау;11)мемлекет меншiгiне айналдырылған (айналдырылуғажататын) мүлiктiесепкеалу, сақтау, бағалау, одан әрі пайдалану және өткізу тәртiбiнің сақталуына бақылау;12)Қазақстан Республикасының салық заңнамасын орындауға бағытталған функцияларды жүзегеасыру бойынша міндеттерді орындау бөлігіндеу әкілетті мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдардың қызметіне бақылау жасауны сандарында жүзеге асырылады. Салықтық бақылау мемлекеттің салықтық қызметінің құрамдас бөлігі болып саналады және салықтық бақылау салық органдары мен тиісті уәкілеттілігі бар басқа да мемлекеттік органдар жүзеге асыратын мемлекеттік бақылаудың, дәлірек айтсақ қаржылық бақылаудың арнаулы біртүрі болыпта былады. Негізінде мемлекеттік салықтық бақылау кенмағынад аайтылады.Бақылау (контроль) сөзілатынның «контра»және «ритулус» дегенсөзінен, яғни «қарсытұру» деген мағынада қолданылады.Осы салықтық бақылау аясындағы мемлекеттің материалдық мүддесі айрықша және айқын көрінісін табады. Өйткені, мемлекет салықтық қатынастардың әрқашанда біржағында тұратын субъектісі, сондай-ақ коғамның саяси жүйесінің субъектісіретінде бақылай отырып тексеріп, тексере отырып қадағалап, салықтардың уақтылы жиналуын және олардың толық мөлшерде тиісті бюджеттердің кірістерін етүсуін қамтамасы зетіп, өзінің және қоғамның ақша қаражаттарына деген қажеттілігін канағаттандырады. Бұл ретте айтакететінтағы бір қызық жәйт, мемлекет қандай болмасын материалдық салықтық құқықтық қатынастардағы тараптың міндетті-тұрақты субъектісі болып саналғанымен, егер салық төлеуші мен салық органының арасындабелгілібір дау-дамайтуындағанжағдайда оны әділшешугеатсалысатын ара биболыптабылады. Салықтық бақылауды мемлекеттік бақылаудың арнайы түрі мемлекеттік қаржылық бақылаудың ерекше бір түрі деп түсіндіруге болады. Сонымен біргеолсалықтыққызметтіңжәнесалық салу саласындағы мемлекеттік басқарудын құрамында да тұрақты көрініс табады. Салықтық бақылау: салық заңдарының бұзылуы жөніндегі деректерді айқындау; салықтық құқықтық қатынасқа қатысушының өзміндеттерін жеткіліксіз орындағаны туралы деректерді айқындау; кінәлілерді табу жәнеолардыбелгіленгензаңдыжауапкершіліккетарту; салықзаңдарыныңбұзылуын (орындалмауыннемесесапасызорындалуын) жою; салықберешегінмәжбүрлепөндіріпалутүріндегішаранықолдануарқылымемлекеттіңматериалдық, мүддесінқорғау; салық заңдарының бұзылуың болдырмау тәрізді мақсаттарды көздейді.Салықтық бақылауды жүзеге асыру мүмкіндігі тек адамдардың қоғамдық қатынастарға араласуымен байланысты:салықтықбақылауүшінарнайы орган құру;мамандардыңбілімдарболуыннығайту;аталмышоргандардықұқықтыққамтамассызету.Салықтықбақылаудыңқағидалары:әмбебаптылық,реттеушілік,мерзімділік; алдыналушарасы,яғни ескертусипаты; нақтылық, даулардышешуші, пәрменділік;риязылық(беспристрастность);салықоргандарықызметкерлерініңтәуелсіздігі.Салықтықбақылаудыекітұрғыданқарастыруқажет:Мемлекеттіңэкономикасынбасқарудыңэлементіретінде;Салықзаңнамаларыныңорындалуыныңнегізгісаласыретінде.Салықтықбақылауқаржы-шаруашылық қызметінің нәтижесін бағалап қоймай,сонымен қатар мақсатының заңдылығын, сапалылығын, салықтөлеушініңқаржылықтұрақтылығынбағалайды. Салықтықбақылаудыңнегізгіміндеттері:Салықзаңнамаларыныңдұрысқолданылуы;Салықнебюджеткетөленетінөзге де міндетт төлемдердің дұрыс есептелінуін бақылау;Салықсалынатынобъектібойыншабухгалтерлікесептің жүргізілуінұйымдастыру Салықсомаларының дер кезінде және толығымен бюджетке аударылуын қамтамассыз ету;Салық заңнамаларын бұзғаны үшін санкциялар қолдану;Салыққұқығыныңбұзылуынайқындау.Салықтықбақылауәрқашандатексерунемесетексерумақсатындакадағалауболғандықтан: ақпараттаржинау; ақпараттардыбағалау; жиналғанакпараттарбойыншаіс-кимылдаратқарукезеңдеріарқылыжүзегеасырылады. Ал салықтықтексерудіңөзінетәнкезеңдеріне: тексеругедайындалу; тексерудіжүргізу; тексерунәтижелерінжазбашатүрдебелгілібіртәртіпкекелтіру;салық заңдарын бұзу көрініс тапкан жағдайда оны жою жөніндегі бұйрық-талаптың атқарылуына бақылау жүргізу жатады.Салықтықбақылаусубъектілерісалықтықтексеружүргізугеайрықшақұқықберілгенмемлекеттіңсалықоргандарыболыптабылады.Салықтықбақылауобъектілерінеөздерінесалықзаңдарыбойыншазаңиміндеттержүктелгенмынадайтоптар:салықтөлеушілер;мемлекеттің салықагенттері;банктер;салықтөлеушіженіндегіакпараттарғаиетұлғаларжатады.Салықтықбақылаупәніөздерінінзаңиміндеттерінорындаужөніндегісалықтөлеушініңіс-қимылы болып табылады.Салықтық бақылау тікелей бақылау және сырттай (жанама) бақылаунысанындажүзегеасырылуымүмкін.Жүзегеасырылумерзімі (уақыты) бойынша алдын-ала салықтық бақылау, ағымдағы салықтық бақылау және кейінгі салықтық бақылау болып бөлінуі ықтимал.